TARG RYBNY
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File: 1_Targ_Rybny.jpg |thumb| Targ Rybny według tzw. planu sztokholmskiego z około 1600; od lewej: [[BRAMA ZAMKOWA | Brama Zamkowa]], [[SZPITAL ŚW. DUCHA | szpital św. Ducha]], ul. Tobiasza wiodąca do Targu Rybnego odgrodzonego od Motławy zwartą zabudową i wyróżnioną u dołu na ciemno (przed żaglowcami) Bramą Tobiasza; u góry [[BASZTA ŁABĘDŹ | Baszta Łabędź]], u dołu fragment [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]]]] | [[File: 1_Targ_Rybny.jpg |thumb| Targ Rybny według tzw. planu sztokholmskiego z około 1600; od lewej: [[BRAMA ZAMKOWA | Brama Zamkowa]], [[SZPITAL ŚW. DUCHA | szpital św. Ducha]], ul. Tobiasza wiodąca do Targu Rybnego odgrodzonego od Motławy zwartą zabudową i wyróżnioną u dołu na ciemno (przed żaglowcami) Bramą Tobiasza; u góry [[BASZTA ŁABĘDŹ | Baszta Łabędź]], u dołu fragment [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]]]] | ||
| − | [[File:Kamienice przy Targu Rybnym, 1870.JPG|thumb|Kamienice przy Targu Rybnym, nr 9–11, fot. [[KUHN RUDOLF THEODOR ROBERT | Rudolf Theodor Robert Kuhn]], 1868]] | + | [[File:Kamienice przy Targu Rybnym, 1870.JPG|thumb|Kamienice przy Targu Rybnym, nr 9–11, fot. [[KUHN RUDOLF THEODOR ROBERT, fotografik | Rudolf Theodor Robert Kuhn]], 1868]] |
[[File: 3_Targ_Rybny.jpg |thumb| Targ Rybny, z lewej zabudowa części wschodniej, wychodząca na Motławę, koniec XIX wieku]] | [[File: 3_Targ_Rybny.jpg |thumb| Targ Rybny, z lewej zabudowa części wschodniej, wychodząca na Motławę, koniec XIX wieku]] | ||
[[File:Targ Rybny1.jpg|thumb|Targ Rybny, koniec XIX wieku]] | [[File:Targ Rybny1.jpg|thumb|Targ Rybny, koniec XIX wieku]] | ||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
[[File:Baszta Łabędź, około 1915.JPG|thumb|Baszta Łabędź na Targu Rybnym, około 1915]] | [[File:Baszta Łabędź, około 1915.JPG|thumb|Baszta Łabędź na Targu Rybnym, około 1915]] | ||
[[File:Karta pocztowa z fotografią Targu Rybnego, początek XX wieku.JPG|thumb|Karta pocztowa z fotografią Targu Rybnego, początek XX wieku]] | [[File:Karta pocztowa z fotografią Targu Rybnego, początek XX wieku.JPG|thumb|Karta pocztowa z fotografią Targu Rybnego, początek XX wieku]] | ||
| − | [[File:Baszta_Łabędź_po_odbudowie_na_fotografii_Kazimierza_Lelewicza,_1953.jpg|thumb|Baszta Łabędź | + | [[File:Baszta_Łabędź_po_odbudowie_na_fotografii_Kazimierza_Lelewicza,_1953.jpg|thumb|Baszta Łabędź, 1953]] |
[[File:Długie_Pobrzeze.jpg|thumb|Targ Rybny nocą od strony północno-wschodniej, widok z ul. Wartkiej, 2016]] | [[File:Długie_Pobrzeze.jpg|thumb|Targ Rybny nocą od strony północno-wschodniej, widok z ul. Wartkiej, 2016]] | ||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
W początkach XVI wieku, po zabudowaniu posesji nad Motławą, na odcinku od [[BRAMA STRAGANIARSKA | Bramy Straganiarskiej]] do Baszty Łabędź powstał Fischbrücke (Pomost Rybacki), notowany od 1540, obecnie Rybackie Pobrzeże (zob. [[DŁUGIE POBRZEŻE | Długie Pobrzeże]]). Przejście na pobrzeże przez zabudowę nad Motławą umożliwiała [[BRAMA TOBIASZA (Tobiastor) | Brama Tobiasza]]. W 1645, po zabudowie części wschodniej w stronę [[ZAMCZYSKO | Zamczyska]], powstał plac zwany Hintermarkt (Targ Tylny) lub Hinterfischmarkt (Tylny Targ Rybny). 18 VIII 1790 na Targu zaprezentowano pierwszy w Gdańsku start balonu z gondolą, w której umieszczono żywe zwierzę, a która po osiągnięciu określonej wysokości (2000 sążni) oddzieliła się od balonu i korzystając ze spadochronu wylądowała bez szwanku. W latach 1870–1873 zlikwidowano przy kamieniczkach [[PRZEDPROŻA | przedproża]].<br/><br/> | W początkach XVI wieku, po zabudowaniu posesji nad Motławą, na odcinku od [[BRAMA STRAGANIARSKA | Bramy Straganiarskiej]] do Baszty Łabędź powstał Fischbrücke (Pomost Rybacki), notowany od 1540, obecnie Rybackie Pobrzeże (zob. [[DŁUGIE POBRZEŻE | Długie Pobrzeże]]). Przejście na pobrzeże przez zabudowę nad Motławą umożliwiała [[BRAMA TOBIASZA (Tobiastor) | Brama Tobiasza]]. W 1645, po zabudowie części wschodniej w stronę [[ZAMCZYSKO | Zamczyska]], powstał plac zwany Hintermarkt (Targ Tylny) lub Hinterfischmarkt (Tylny Targ Rybny). 18 VIII 1790 na Targu zaprezentowano pierwszy w Gdańsku start balonu z gondolą, w której umieszczono żywe zwierzę, a która po osiągnięciu określonej wysokości (2000 sążni) oddzieliła się od balonu i korzystając ze spadochronu wylądowała bez szwanku. W latach 1870–1873 zlikwidowano przy kamieniczkach [[PRZEDPROŻA | przedproża]].<br/><br/> | ||
Funkcjonowały tu [[HOTELE | hotele]]: pod nr. 5 „In der Goldenen Karosse” (1758–1850), pod nr. 47 „Im Polnischen König” (przed 1797–około 1890). W 1886–1894 czynna była jednotorowa linia tramwaju konnego ([[TRAMWAJE | tramwaje]]), prowadząca do Weidengasse (ul. Łąkowej), przez kolejowy [[DWORZEC BRAMA NIZINNA | Dworzec Brama Nizinna]], w 1896 zelektryfikowana i przebiegająca przy [[DWORZEC GDAŃSK GŁÓWNY | Dworcu Głównym]], w 1929 zlikwidowana. <br/><br/> | Funkcjonowały tu [[HOTELE | hotele]]: pod nr. 5 „In der Goldenen Karosse” (1758–1850), pod nr. 47 „Im Polnischen König” (przed 1797–około 1890). W 1886–1894 czynna była jednotorowa linia tramwaju konnego ([[TRAMWAJE | tramwaje]]), prowadząca do Weidengasse (ul. Łąkowej), przez kolejowy [[DWORZEC BRAMA NIZINNA | Dworzec Brama Nizinna]], w 1896 zelektryfikowana i przebiegająca przy [[DWORZEC GDAŃSK GŁÓWNY | Dworcu Głównym]], w 1929 zlikwidowana. <br/><br/> | ||
| − | Podczas II wojny światowej bombardowany już 18 VIII 1942 w [[NALOTY BOMBOWE PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ | nalocie]] lotnictwa radzieckiego, zabudowa zniszczona w marcu 1945. Po wojnie odbudowano tylko pierzeję zachodnią, omijając część wschodnią, nad Motławą. Wśród działających na parterze kamienic sklepów wyróżniał się otwarty w czerwcu 1974, jako drugi w Polsce, pasmanteryjny sklep samoobsługowy (nr 5-6). W latach 2008–2009 w części południowej pierzei wschodniej (pod nr. 11), w miejscu dawnej Bramy Tobiasza, wzniesiono apartamentowiec Symfonia (5 kondygnacji i 1 podziemna, 14 apartamentów; na parterze lokale usługowe). W 2010 po stronie północnej oddano do użytku [[HOTEL HILTON, Targ Rybny 1 | hotel Hilton]]. W miejscu nieodbudowanych kamienic w 1989 odsłonięto [[POMNIK TADEUSZA ZIÓŁKOWSKIEGO (na Targu Rybnym) | pomnik]] [[ZIÓŁKOWSKI TADEUSZ BONIFACY | Tadeusza Ziółkowskiego]]. Od 2006 | + | Podczas II wojny światowej bombardowany już 18 VIII 1942 w [[NALOTY BOMBOWE PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ | nalocie]] lotnictwa radzieckiego, zabudowa zniszczona w marcu 1945. Po wojnie odbudowano tylko pierzeję zachodnią, omijając część wschodnią, nad Motławą. Wśród działających na parterze kamienic sklepów wyróżniał się otwarty w czerwcu 1974, jako drugi w Polsce, pasmanteryjny sklep samoobsługowy (nr 5-6). W latach 2008–2009 w części południowej pierzei wschodniej (pod nr. 11), w miejscu dawnej Bramy Tobiasza, wzniesiono apartamentowiec Symfonia (5 kondygnacji i 1 podziemna, 14 apartamentów; na parterze lokale usługowe). W 2010 po stronie północnej oddano do użytku [[HOTEL HILTON, Targ Rybny 1 | hotel Hilton]]. W miejscu nieodbudowanych kamienic w 1989 odsłonięto [[POMNIK TADEUSZA ZIÓŁKOWSKIEGO (na Targu Rybnym) | pomnik]] [[ZIÓŁKOWSKI TADEUSZ BONIFACY | Tadeusza Ziółkowskiego]]. Od 2006 do 2019 funkcjonował przystanek [[TRAMWAJ WODNY| tramwaju wodnego]] „Targ Rybny”. {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] |
Wersja z 20:46, 5 lis 2022
TARG RYBNY (Fischmarkt; potocznie też Kartoffel- lub Bulwenmarkt bądź Bulwen-Fischmarkt (Targ Kartoflowy, Targ Kartoflano-Rybny, w 1752 po polsku: Rybny Rynek) obecna nazwa od 1945). Powstał po 1342 jako miejsce sprzedaży świeżych ryb mieszkańcom ► Głównego Miasta, zasiedlany stopniowo od około 1360, zwany wówczas „twergasse versus castrum”. Początkowo dochodził do brzegu ► Motławy i południowo-zachodniego narożnika obwarowań ► zamku krzyżackiego. W XIV wieku miejsce ► Jarmarku św. Dominika; w trakcie jarmarku w 1363, z powodu panującej drożyzny, miał tu miejsce ► tumult, głównie mieszkańców ► Osieka i przybyszy z pomorskiej wsi, krwawo stłumiony przez krzyżacką załogę zamku.
W XV wieku niektóre stojące przy nim domy, będące własnością ► klasztoru cystersów w Oliwie, zostały zniszczone (zapewne z pozostałą zabudową) podczas przygotowań gdańszczan w początku ► wojny trzynastoletniej (1454–1466) do zajęcia zamku. W trakcie trwania wojny na fundamentach zamkowej Baszty Rybackiej wzniesiono ►Basztę Łabędź. W październiku 1455 miały tu miejsce rozruchy pospólstwa sprzeciwiającego się podniesieniu na okres wojenny podatków (► buntu Koggego).
W początkach XVI wieku, po zabudowaniu posesji nad Motławą, na odcinku od ► Bramy Straganiarskiej do Baszty Łabędź powstał Fischbrücke (Pomost Rybacki), notowany od 1540, obecnie Rybackie Pobrzeże (zob. ► Długie Pobrzeże). Przejście na pobrzeże przez zabudowę nad Motławą umożliwiała ► Brama Tobiasza. W 1645, po zabudowie części wschodniej w stronę ► Zamczyska, powstał plac zwany Hintermarkt (Targ Tylny) lub Hinterfischmarkt (Tylny Targ Rybny). 18 VIII 1790 na Targu zaprezentowano pierwszy w Gdańsku start balonu z gondolą, w której umieszczono żywe zwierzę, a która po osiągnięciu określonej wysokości (2000 sążni) oddzieliła się od balonu i korzystając ze spadochronu wylądowała bez szwanku. W latach 1870–1873 zlikwidowano przy kamieniczkach ► przedproża.
Funkcjonowały tu ► hotele: pod nr. 5 „In der Goldenen Karosse” (1758–1850), pod nr. 47 „Im Polnischen König” (przed 1797–około 1890). W 1886–1894 czynna była jednotorowa linia tramwaju konnego (► tramwaje), prowadząca do Weidengasse (ul. Łąkowej), przez kolejowy ► Dworzec Brama Nizinna, w 1896 zelektryfikowana i przebiegająca przy ► Dworcu Głównym, w 1929 zlikwidowana.
Podczas II wojny światowej bombardowany już 18 VIII 1942 w ► nalocie lotnictwa radzieckiego, zabudowa zniszczona w marcu 1945. Po wojnie odbudowano tylko pierzeję zachodnią, omijając część wschodnią, nad Motławą. Wśród działających na parterze kamienic sklepów wyróżniał się otwarty w czerwcu 1974, jako drugi w Polsce, pasmanteryjny sklep samoobsługowy (nr 5-6). W latach 2008–2009 w części południowej pierzei wschodniej (pod nr. 11), w miejscu dawnej Bramy Tobiasza, wzniesiono apartamentowiec Symfonia (5 kondygnacji i 1 podziemna, 14 apartamentów; na parterze lokale usługowe). W 2010 po stronie północnej oddano do użytku ► hotel Hilton. W miejscu nieodbudowanych kamienic w 1989 odsłonięto ► pomnik ► Tadeusza Ziółkowskiego. Od 2006 do 2019 funkcjonował przystanek ► tramwaju wodnego „Targ Rybny”.
