BRAMA STRAGANIARSKA
| < Poprzednie | Następne > |
XX wieku
BRAMA STRAGANIARSKA (Häkertor) zamyka od strony ► Motławy obecną ul. Straganiarską. Najmłodsza gotycka brama wodna, wybudowana w latach 1481–1482, podobnie jak ► Brama Chlebnicka i ► Mariacka nawiązuje do gotyckiej architektury flamandzkiej. Powstała na planie prostokąta, o wymiarach 22,5 × 8,1 m, ustawionego wzdłuż nabrzeża. Od północy otrzymała skrzydło boczne, którego głębokość dostosowano do szerokości wschodniej pierzei zabudowy ► Targu Rybnego.
Cechą charakterystyczną jest asymetryczne usytuowanie ostrołukowo zwieńczonego przejazdu, nad którym od strony Motławy umieszczono (w tzw. pokłonie heraldycznym) trzy herby: Rzeczypospolitej, Prus Królewskich i Gdańska. Obie elewacje rozczłonkowane są wysokimi zdwojonymi blendami, zamkniętymi pojedynczym ostrołukiem. Ściany zwieńczono profilowanym ceglanym gzymsem. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy równoległej do rzeki. Od strony Motławy ma dwie ośmiokątne, smukłe wieżyczki, na których niegdyś wznosiły się strzeliste iglice. Obecnie wieżyczki nakryte są niskimi stożkowymi daszkami. W 1. połowie XIX wieku w wyniku przebudowy straciła wieżyczkę południową, zachowała jednak czytelną formę gotycką. Przebudowa pod koniec XIX wieku zniszczyła południową część budynku, lokując w jego miejsce duży, eklektyczny budynek mieszkalny.
W ► 1945 uległa zniszczeniu, odbudowana w latach 1957–1958 na funkcję mieszkaniową, w formach gotycka, jednakże bez podobnego jak w bramach Mariackiej i Chlebnickiej szczytu. Projekt odbudowy i rekonstrukcji wykonali (w 1952) Kazimierz Orłowski i ► Józef Chrzanowicz, projekt adaptacji opracował (w 1956) Adam Stefanowicz. W latach 1959–1960 mieszkał w niej ► Zbigniew Cybulski (na upamiętniającej to tablicy widnieje błędna data: 1963).
