BRAMA CHLEBNICKA
| < Poprzednie | Następne > |
BRAMA CHLEBNICKA, wodna, zamykająca od strony Motławy obecną ul. Chlebnicką, trzykondygnacyjna, ceglana, na planie wydłużonego prostokąta o rzucie około 25,5×7,5 m, ustawiona wzdłuż linii nabrzeża i zamykająca wylot ulicy. Istniała już w 2. połowie XIV wieku, o czym świadczy zachowany nad przejazdem (od strony Motławy) herb Gdańska w postaci sprzed roku 1457: dwa krzyże na tarczy, bez dodanej korony, oraz prosty profil kształtek wieżyczki północnej. Od strony ul. Chlebnickiej, nad przejazdem, umieszczono znak, interpretowany jako lilia ( Sobiesławice). Stąd w XV wieku zwana była również Lilia.
W obecnej formie pochodzi z początku 2. połowy XV wieku, po przebudowie nadano jej formę gotyckiej architektury flamandzkiej. W osi bramy umieszczony jest ujęty ostrołukowymi kamiennymi obrzeżami przejazd o szerokości około 5,5 m. Obrzeża, podobnie jak tarcze herbowe, to najprawdopodobniej pozostałości pierwotnej bramy. Obie elewacje są rozczłonkowane wysokimi blendami (płytkimi wnękami w murze), zamkniętymi od góry podwójnym ostrołukiem. Krawędzie blend wykonane z profilowanej cegły. Ściany zwieńczone są profilowanym ceglanym gzymsem. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy biegnącej równolegle do Motławy. Nad przejazdami znajdują się schodkowe szczyty zwieńczone krenelażem i także podzielone, tym razem pojedynczymi, ostrołukowymi blendami. Od strony Motławy miała pierwotnie dwie ośmiokątne smukłe wieżyczki, na których wznosiły się strzeliste iglice. Obecnie zachowała się jedynie wieżyczka północna, nakryta niskim stożkowym daszkiem.
Rok 1945 przetrwała w stosunkowo dobrym stanie, wypaleniu uległy jedynie mury obwodowe, wnętrze i dach. Odbudowana w latach 1959–1961 jako budynek mieszkalny, dzięki czemu zachowała kształt znany z dawnych fotografii. Projekt odbudowy i rekonstrukcji opracowali Stanisław Bobiński (1956) i Józef Chrzanowicz, projekt adaptacji (1959) Izabella Strumiłło-Wójcik.
