SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA

Aktualna wersja na dzień 12:13, 7 lis 2024

Szkoła św. Piotra i Pawła na Starym Przedmieściu wybudowana w latach 1848-1850 przy ul. Żabi Kruk 48, według stanu z około 1935

Szkoła św. Piotra i Pawła przy Hansaplatz (ul. Wały Piastowskie)

Szkoła św. Piotra i Pawła (po prawej) i Biblioteka Miejska (po lewej), początek XX wieku

Szkoła św. Piotra i Pawła przy Hansaplatz (ul. Wały Piastowskie), widok od dziedzińca, lata 20. XX wieku

Aula z obrazem Karla Zinglera, po 1945 zasłoniętym, poddanym renowacji w 2018

SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA (Petrischule; od 15 I 1818: Oberrealschule zu St. Petri und Pauli). Początkowo parafialna przy kościele św. Piotra i Pawła na Starym Przedmieściu. Wzmiankowana od 1436, kiedy Rada Miejska powołała w niej stałego nauczyciela w miejsce dotychczas dochodzących. W 1457 zwana już starą szkołą (der alden Schulen), po wschodniej stronie kościoła przy ul. św. Piotra.

W okresie reformacji szkoła gminy reformowanej. Od 1564 w nowym budynku powstałym z funduszy zapisanych w testamencie przez pastora Valentinusa Ernestusa. Starania władz miasta o jej budowę chwalił rektor Gimnazjum Gdańskiego ( Gimnazjum Akademickiego) Heinrich Moller w wierszu z 1564, żegnającym wyjeżdżającego na nauki zagraniczne syna burmistrza Constantina Ferbera. W 1640 otrzymała kolejny nowy budynek na terenie dawnego cmentarza przykościelnego, z wyrytym nad wejściem wierszem, zachęcającym do trudów nauki, autorstwa ówczesnego konrektora szkoły Johannesa Georga Moersiusa (Moersÿa). Z kierujących szkołą rektorów Johannes Friedrich Starckius, poprzednio rektor liceum w Kiejdanach (u rodziny Radziwiłłów), w 1669 dostał z zapisu testamentowego Heinricha Schwartzwalda poważny księgozbiór (około 3000 tomów) i zbiór numizmatów. Wenceslaus Gerson Brosius (Wacław Brożek) był autorem podręcznika do nauki języka polskiego i polskich utworów okolicznościowych. W 1776, wraz ze szkołą mariacką i szkołą św. Jana, uznana została za najlepszą w Gdańsku szkołę parafialną; pracowało w niej pięciu nauczycieli, z których trzech było kandydatami Ministerium Duchownego, naukę pobierało 70 uczniów.

Do 1818 szkoła łacińska, 15 I 1818 przekształcona została w szkołę realną dla chłopców, początkowo czteroletnią, od 1832 – sześcioletnią. 1 XI 1828 powiększona o kolejny nowy budynek (także na terenie byłego przykościelnego cmentarza). Za dyrekcji dr. Johanna Friedricha Höpfnera (1826–1832) uznawana za najlepszą szkołę w Gdańsku. Na mocy układu z 1838 między władzami miasta a emerytami gminy reformowanej ustalono, że starsze budynki szkolne i mieszkania nauczycielskie będą utrzymywane przez emerytów, a pozostałe potrzeby, jak na przykład wynagrodzenie nauczycieli, będą zaspokajane w równych częściach przez gminę reformowaną oraz przez gminę miejską. W 1830 władze miasta przyznały szkole na prowadzenie zajęć wychowania fizycznego niezabudowaną parcelę przy Gertrudengasse (ul. Wilcza), na której w 1875 wybudowano pierwszą w Gdańsku szkolną halę gimnastyczną.

W latach 1848–1850 wybudowano przy ul. Żabi Kruk 48-49 nowy obiekt szkolny (po 1945 przez ten teren poprowadzono przedłużenie ul. Toruńskiej w stronę ul. Okopowej). Oddany 15 X 1850, składał się z siedmiu izb lekcyjnych, holu (miejsce zebrań uczniów), gabinetów: chemicznego, fizycznego, przyrodniczego, sali do nauki rysunków, ogródka botanicznego. Od tego momentu pod wyłącznym patronatem miasta. Zabudowę z 1640 rozebrano, w budynku z 1828 uruchomiono szkołę elementarną (od 1879 w nowym budynku szkoła podstawowa dla chłopców). Zniszczona 8 VIII 1857 przez pożar rejonu ul. Żabi Kruk, Lastadia i Toruńskiej; zajęcia przeniesiono do Zielonej Bramy. W 1859 ponownie w odbudowanym budynku. 9 II 1860 liczyła 482 uczniów i uzyskała prawa sześcioklasowej średniej szkoły realnej (matematyczno-przyrodniczej) I stopnia. Absolwenci po maturze otrzymali uprawnienia do studiów inżynierskich i przyrodniczych. 6 IX 1882 przekształcona w gimnazjum realne. 13 IV 1891 włączono do niej Akademię Handlową. W latach 1899–1902 przekształcona w dziewięcioklasową szkołę realną wyższego stopnia. ML

14 XI 1900 otrzymała nową siedzibę przy Hansaplatz (ul. Wały Piastowskie), budowaną w 1901–1904 według projektu architekta Karla Kleefelda, z 59 klasami i gabinetami, aulą ozdobioną obrazem Karla Zinglera przedstawiająccym wodowanie pancernika, osobnym budynkiem gimnastycznym; uczęszczało wówczas do niej 771 uczniów. Szkoła zlokalizowana została na narożu Hansaplatz ( pl. Hanzy, obecnie nie istnieje) i Schüsseldamm (ul. Łagiewniki), stanowiła część kompleksu budowli mieszczących instytucje naukowo-kulturalne: Archiwum Państwowe i Bibliotekę Miejską. Gmach wzniesiony został na skomplikowanym planie, zbliżonym w kształcie do litery V, wypełniającym naroże działki. Główny człon budynku, z wejściem i aulą na piętrze, umieszczony został na narożu, skrzydła boczne – wzdłuż ulic. Wewnątrz znalazły się pomieszczenia lekcyjne, nowoczesne laboratoria, pracownie rysunku i zajęć praktycznych. Obserwatorium astronomiczne znajdowało się w specjalnie do tego celu wybudowanej wieży. Budynek wzniesiony został z wykorzystaniem form architektury gotyckiej.

Gmach przetrwał działania II wojny światowej, w niewielkim stopniu przekształcony, zbudowano nową salę gimnastyczną. Od 1945 siedziba I Liceum Ogólnokształcącego. WS

Kierownicy (rektorzy) szkoły
św. Piotra i Pawła (1551–1817)
1551–1561	Nicolai
1561–1565	Antonius Lindemann
1565–1578	Paul Aleber
1578–1580	Adrianus Pauli (1548 Gdańsk – 29 III 1611 Gdańsk), 1575 konrektor Gimnazjum Toruńskiego, później 1580 diakon i od 1592 pastor kościoła św. Piotra i Pawła
1580–1610	Christophorus Preuss
1611–1622	Valentinus Burchardus (1580–1626), w 1605 student w Würzburg (Bawaria), później w 1622–1626 pastor kościoła św. Elżbiety
1622	Abraham Prätorius (zm. sierpień 1622), pochodził z Neuruppin (Brandenburgia), wcześniej nauczyciel w tej szkole
1622–1647	Peter Bertram (zm. 21 III 1647), poprzednio kantor w tej szkole
1647–1657	Johannes Georg Moersius (Moersÿ) (zm. 31 XII 1657 w wieku 60 lat), pochodził z Hesji, poprzednio, od 1626, konrektor tej szkoły, autor poezji okolicznościowej. Jego syn Johann Georg otrzymał 17 VII 1659 potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli)
1658–1669	Johannes Friedrich Starckius (Gdańsk – 26 XII 1669), od lutego 1626 uczeń gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, od 1653 rektor Liceum Radziwiłłów w Kiejdanach, po zniszczeniach szewdzkich powrócił do Gdańska
1670–1684	Wenceslaus Gerson Brosius (zm. październik 1684, w wieku 61 lat), syn kaznodziei z Mlada Boleslav w Czechach, od 1658 konrektor
1685–1702	Johannes Gerwich (1641 – 3 II 1702), z Hesji, poprzednio od 18 VII 1670 konrektor, rektor od 18 VII 1670, w 1702 dotknięty apopleksją zrezygnował z urzędu. 9 III 1717 jego syn, piekarz Johann Isaac Gerwich, wystarał się o potwierdzenie obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli)
1702–1726	Johann Serenius Chodowiecki
1726–1733	Nicolaus Thumsener
1733–1749	Michael Bernhard von Wencko
1749–1790	Carl Payne
1790–1812	Franz Bellair
1815–1817	Arthur Payne
MrGl

Dyrektorzy szkoły średniej
św. Piotra i Pawła (1818–1945)
1818–1826	Karl Friedrich Grolp
1826–1832	Johann Friedrich Höpfner
1832–1837	Heinrich Ferdinand Nagel
1837–1871	Friedrich Samuel Strehlke
1871–1890	August Bernhard Ohlert
1891–1898	Otto Adalbert Völkel
1898–1901	Richard Fricke
1901–1910	Paul Suhr
1911–1934	Georg Stecher
1934–1943	Edmund Beyl
1943–1945	Ernst Taege
MrGl

Nauczyciele szkoły św. Piotra i Pawła 1818–1945
Nazwisko i imię	Czas życia	Wykształcenie	Nauczany przedmiot	Okres pracy
Barth Kurt	11 VII 1883 Gdańsk – po 1921	uniwersytet	języki niemiecki, angielski, francuski	1909–1921 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Barthoff Oscar Waldemar	7 III 1890 powiat Prabuty – po 1939	uniwersytety w Freiburgu i Berlinie	matematyka, fizyka, chemia	1935 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła, wcześniej 1925–1934 Gimnazjum Realnym we Wrzeszczu, poseł do Volkstagu 1933–1935 z ramienia NSDAP
Beyl Edmund	9 VII 1901 Theilheim koło Würzburga, Bawaria – 14 IX 1969 Würzburg	uniwersytet	język niemieckim, historia	1934–1945 dyrektor, wcześniej 1925–1934 w Gimnazjum Realnym we Wrzeszczu, od 1935 poseł NSDAP do Volkstagu
Boeszoermany Paul Ernst Optatus Ruleman	9 IV 1818 Gdańsk – 13 IV 1879 Gdańsk	uniwersytety w Berlinie i Halle	język niemiecki, historia	1848–1879 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Bomke Franz Theodor	1 I 1853 powiat Morąg – po 1908	seminarium nauczycielskie w Królewcu i Waldau (Turyngia)	klasy wstępne	1897–1907 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Brandies Gustav		uniwersytet		1906–1910 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Brandt Friedrich Adolph	1 I 1855 Stade, Holstein – 18 V 1901 Gdańsk	uniwersytety w Lipsku, Berlinie, Królewcu	języki niemiecki, francuski, angielski	1891–1901 szkoła realna św. Piotra i Pawła, wcześniej i jednocześnie 1887–1901 szkoła św. Jana
Brassat Hans	5 V 1884 – po 1939	uniwersytet		1919 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Chuseau Hans		uniwersytet, dr filozofii	język angielski, religia	1906–1916 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Collins Heinrich Moritz	27 VIII 1859 Bielkowo koło Gdańska – 3 III 1910 Gdańsk	uniwersytety w Belinie, Lipsku i Greifswaldzie	język niemiecki, klasy wstępne, religia	1897–1910 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Cosack Carl Wilhelm	22 IX 1822 Gdańsk – 2 XI 1891 Wejherowo	uniwersytet w Halle	języki niemiecki i francuski	1849–1872 szkoła realna św. Piotra i Pawła wcześniej 1845–1849 w Gimnazjum Miejskim
Cüsow Hans	16 XII 1878 – po 1939	uniwersytet, dr filozofii		1924 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Czischke Ferdinand Ludwig	18 VIII 1863 Babi Dół koło Kartuz – 29 IX 1913 Gdańsk	uniwersytety w Berlinie i Greifswaldzie	języki francuski i niemiecki, historia	1898–1913 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Dahms Otto Hermann	26 V 1823 Gdańsk – 31 X 1904 Gdańsk	Królewska Szkoła Sztuk Pięknych w Gdańsku	rysunki	1876–1879 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Damus Rudolf	6 I 1849 Elbląg – 25 III 1918 Gdańsk	uniwersytety w Berlinie i Getyndze	historia, geografia	1879–1891 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Dauers Herbert	18 XII 1907 – po 1939			1935 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Engler Hermann	30 III 1876 Gnojewo koło Malborka – po 1908 poza Gdańskiem	uniwersytet, dr filozofii	języki niemiecki, francuski, angielski	1902–1908 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Evers Heinrich Karl	4 XII 1852 Wittenburg (Meklemburgia) – 24 III 1936 Gdańsk	uniwersytety w Getyndze i Monachium	matematyka, fizyka	1878–1920 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Franken August Hermann	13 XII 1845 Mühlheim, Nadrenia – 30 VIII 1925 Gdańsk	uniwersytety w Bonn i Berlinie	języki angielski i francuski	1871–1911 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Fricke Richard			język francuski
Friedlander Meyer Wlliam	1811 Gdańsk – 26 IV 1880 Gdańsk		język angielski	1857–1860 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Gerlach Carl Louis	16 XII 1822 Gdańsk – 24 V 1881 Gdańsk	seminarium nauczycielskie w Iławie	klasy wstępne	1850–1881 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Gohlke Kurt	7 II 1890 – po 1935	uniwersytet, dr filozofii		1916–1935 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Grentzenberg Ferdinand Gottlieb	5 VIII 1791 Gdańsk – 18 VI 1868 Gdańsk		rysunki	1839–1864 wyższa szkoła średnia św. Piotra i Pawła, wcześniej 1831 w gdańskiej Provinzial-Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Rzemieślnicza)
Grolp Karl Friedrich	1 XII 1791 Słupsk – 11 XII 1862 Kwidzyń	uniwersytet w Królewcu	łacina, greka, język niemiecki	1818–1826 kierownik wyższej szkoły obywatelskiej św. Piotra i Pawła
Grübnau Daniel Friedrich	16 IX 1812 Pilona koło Elbląga – po 1872 USA	uniwersytet w Królewcu	łacina, greka	1838–1849 szkoła św. Piotra i Pawła, następnie 1849–1871 dyrektor Szkoły Średniej dla Dziewcząt im. Wiktorii
Grüning Wilhelm Theodor	10 V 1825 Gdańsk – 31 I 1917 Sopot	seminaria nauczycielskie, Instytut Sportu Berlin	gimnastyka klasy wstępne	1851–1891 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Hackbarth Helmuth	2 VI 1906 – po 1939			1936 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Hermenau Wilhelm (Willy) Kurt	18 X 1879 Gdańsk – po 1914	uniwersytet	języki francuski i angielski	1908–1914 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Herrmann Carl August	1794 – 12 VIII 1849 Gdańsk		klasy wstępne	1818–1849 wyższa szkoła miejska św. Piotra i Pawła
Heye Hermann August	27 VI 1864 Grothe, Hannover – 24 XI 1906 Wiesbaden	uniwersytety w Tybindze, Berlinie i Strassburgu	języki angielski i francuski	1902–1906 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Heygroth Eduard	16 XI 1861 Tczew – po 1939	seminarium nauczycielskie	klasy wstępne	1900–1913 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Hilger August Friedrich	21 VIII 1847 Srokowo koło Kętrzyna – 12 VIII 1926 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	język niemiecki, historia	1872–1919 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Hoffmann Johann	7 II 1884 – po 1939	uniwersytet, dr filozofii		1926 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Höpfner Johann Friedrich	30 XI 1792 Gardeja – 11 XII 1848 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	język niemiecki, łacina	dyrektor 1826–1832 szkoły św. Piotra i Pawła, 1838–1848 dyrektor Höhere Töchterschule
Hopp Paul			klasy wstępne	1907–1914 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Jasse Ernst	5 VII 1867 Kupfermühle (Kopernica), powiat Chojnice – 8 VI 1937 Sopot	seminarium nauczycielskie Malbork	rachunkowość handlowa	1902–1908 szkoła realna św. Piotra i Pawła, główne miejsce pracy Państwowa Rzemieślnicza Szkoła Dokształcająca) przy An der Großen Mühle 11/13 (ul. Wielkie Młyny)
Kiesow Johannes Carl	27 V 1846 Vorbein koło Grimmen – 10 III 1901 Gdańsk–Wrzeszcz	uniwersytety w Heidelbergu, Greifswaldzie, Getyndze i Berlinie, doktor filozofii	przyroda, chemia	1876–1901 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Kippenberg Georg	12 III 1853 Hannover – 10 VIII 1924 Gdańsk	uniwersytety w Berlinie, Getyndze i Genewie	języki niemiecki i angielski	1891–1912 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Kisielnicki Joseph Ambrosius	24 XII 1842 Rzeck koło Biskupca – 20 XI 1907 Gdańsk	studia muzyki kościelnej, seminarium nauczycielskie w Grudziądzu, organista	muzyka, śpiew	1889–1907 szkoła realna św. Piotra i Pawła, jednocześnie w innych szkołach
Klein Wilhelm	25 VIII 1845 Ełk –16 IV 1919 Sopot	uniwersytet w Królewcu	język niemiecki, łacina, greka	1871–1891 szkoła realna św. Piotra i Pawła, następnie 1891–1911 w Gimnazjum Miejskim
Klink Gustav	10 X 1851 Bromowo koło Suszu – 26 VII 1928 Gdańsk	Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu i Królewcu	rysunki	1879–1914 szkoła realna św. Piotra i Pawła, jednocześnie 1879–1892 w Gimnazjum Miejskim
Könnemannn Rudolf	2 VII 1898 – po 1939	uniwersytet, dr filozofii		1923 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Koschorreck Hans	11 III 1896 – po 1935	uniwersytet		1921–1935 szkoła realna św. Piotra i Pawła, w 1936 – po 1939 w Miejskim Gimnazjum Realny dla chłopców w Oliwie
Krause Walter	6 X 1864 Starogard Gdański – po 1928	seminarium nauczycielskie w Debrznie	klasy wstępne	1900–1928 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Krompholz Emil Adolf	24 IV 1869 Gdańsk-Oliwa – po 1939	Akademia Sztuk Pięknych w Berlinie	rysunki	1899–1932 szkoła realna św. Piotra i Pawła, 1932 – po 1939 Gimnazjum przy Weidengasse 1 (ul. Łąkowa)
Kronke Felix	14 VI 1865 – po 1894 Niemcy	uniwersytet we Wrocławiu	matematyka	1891–1894 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Kuhse Friedrich	4 II 1880 – po 1939	uniwersytet	matematyka, księgowość handlowa	1910 – po 1939
Laackmann Heinrich		uniwersytet	matematyka, fizyka	1906–1908 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Lange Emil Johann	11 I 1862 Kościerzyna – 5 XI 1907 Gdańsk	uniwersytet w Berlinie	przyroda, chemia	1886–1907 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Lehmann Johann Otto	24 IX 1802 Królewiec – 6 XII 1883 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	łacina, greka, język niemiecki	1824–1825 szkoła średnia św. Piotra i Pawła, następnie 1825–1836 Gimnazjum Miejskim
Liebermann Konrad	13 V 1885 – po 1939	uniwersytet		1915 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Lierau Max Johann	11 IV 1864 Gdańsk – 26 VIII 1938 Sopot	uniwersytety we Wrocławiu i Strassburgu	przyroda, chemia	1891–1929 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Lindow Erich	1 VIII 1910 – po 1939	uniwersytet, dr filozofii		1936 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Littschwanger Felix	25 VI 1890 – po 1939	uniwersytet		1915 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Lukat Max	8 I 1868 Insterburg (Czerniachowsk, Rosja) – 30 VII 1914 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	matematyka, język francuski	1901–1914 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Mahlau Ernst Johannes	15 I 1851 powiat Malbork –13 IV 1901 Gdańsk	seminarium nauczycielskie Pasłęk	muzyka, śpiew	1896–1901 szkoła realna św. Piotra i Pawła, wcześniej 1885–1896 szkoła św. Jana
Malottki von Leo	28 V 1888 – po 1939	studia plastyczne	rysunki	1915–po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Martens Heinrich Richard	30 VIII 1843 Gdańsk – 21 IV 1894 Elbląg	uniwersytety w Getyndze i Berlinie	historia, geografia	1868–1876, później w 1876–1893 Gimnazjum Królewskie (Długie Ogrody/ Łąkowa)
Meierfeldt Otto	zginął jako oficer na froncie 28 XI 1918	uniwersytet	języki angielski i francuski	1910–1918 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Menge Franz Anton	15 II 1808 Arnsberg, Westfalia – 26 I 1880 Gdańsk	uniwersytety w Berlinie i w Bonn	botanika, zoologia	1836–1877 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Meyer Karl	2 III 1883 – po 1939	uniwersytet, dr filozofii	język niemiecki, gimnastyka	1910 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Möller Ernst August	14 III 1836 Morąg – 15 XII 1879 Gdańsk	uniwersytety w Królewcu i w Lipsku		1864–1879 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Mörner Friedrich	8 VIII 1867 Sławno – po 1906	uniwersytet w Królewcu	język niemiecki, łacina, greka	1892–1903 szkoła realna św. Piotra i Pawła, następnie 1903–1906 Gimnazjum Miejskie
Müller Max		uniwersytet, dr filozofii	języki francuski, angielski, niemiecki	1911 staż szkoła realna św. Piotra i Pawła
Nagel Heinrich Ferdinand			fizyka, chemia przyroda
Nass Calmar	6 IX 1858 Słupsk – 27 IV 1920 Gdańsk	uniwersytety w Jenie i Greifswaldzie	matematyk, fizyka, język angielski	1893–1900 szkoła realna św. Piotra i Pawła, wcześniej 1884–1893 Akademia Handlowa, później 1900–1920 Gimnazjum Miejskie
Neumann Otto Eduard	19 IX 1801 Brzeźnica koło Kętrzyna – 9 VII 1887 Frankfurt nad Odrą	uniwersytet w Królewcu, teologia	języki niemiecki i łaciński	1825–1839 wyższa szkoła miejska św. Piotra i Pawła, później 1839–1868 dyrektor Conradinum
Neumann Stephan	24 II 1841 Chełmno nad Wisłą – 1 VI 1908 Gdańsk	uniwersytety w Królewcu i w Berlinie	przyroda	1864–1876 szkoła realna św. Piotra i Pawła, później 1876–1908 dyrektor Szkoły Średniej dla Dziewcząt im. Wiktorii
Nyksius Hillebrandt	7 VI 188 – po 1939	uniwersytet	języki angielski i francuski	1911 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
August Bernhard Ohlert	15 VIII 1821 Jeziorno koło Sztumu – 9 I 1891 Królewiec	uniwersytet w Królewcu	matematyka, fizyka, język niemiecki	1871–1890 dyrektor szkoły realnej św. Piotra i Pawła
Oelerich Wilhelm	17 IX 1851 Altenbrach koło Hanoweru – po 1882	uniwersytety w Lipsku i Getyndze		1877–1882 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Ostwald Friedrich	6 XI 1875 – po 1939	uniwersytet		1920 – 1934 szkoła realna św. Piotra i Pawła, później 1935 – po 1939 Conradinum
Palm Ewald	2 IV 1899 – po 1939			1934–po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Payne Arthur	1773 – 14 VI 1842 Gdańsk – Orunia	uniwersytety w Halle i w Berlinie	łacina, język niemiecki	1818–1836 wyższa szkoła miejska św. Piotra i Pawła
Peemöller Karl	1 VII 1884 – 28 IV 1963 Heidelberg, Niemcy	uniwersytet	fizyka, chemia	1908–1935 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Pertzel Heinrich	12 II 1890 – po 1939	uniwersytet		1923–1934 szkoła realna św. Piotra i Pawła, później 1935 – po 1939 Gimnazjum Realne we Wrzeszczu
Pfeffer Heinrich Rudolf	22 III 1822 Tapiau, Prusy (Gwardiejsk, Rosja) – 25 VI 1898 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	łacina, greka	1855–1893 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Puff Karl	12 XII 1872 – po 1939	seminarium nauczycielskie	klasy wstępne	1906–1936szkoła realna św. Piotra i Pawła
Radau Ernst	24 IV 1884 – po 1939	studia wyższe		1914–1925 szkoła realna św. Piotra i Pawła, następnie 1926 – po 1939 Szkoła Średnia dla Dziewcząt im. Wiktorii
Radde Johann	1800 Brzeźno koło Czuchowa – 6 VIII 1851 Gdańsk (ojciec Gustava Richarda Raddego)	uniwersytet	łacina, język niemiecki	1829–1851 wyższa szkoła miejska św. Piotra i Pawła
Rahn Wilhelm		uniwersytet	języki francuski i niemiecki	1908–1921 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Rebitz Adolf	28 X 1855 Chełmno nad Wisłą – po 1890 Berlin	uniwersytet w Królewcu		1882–1888 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Reimann Paul	19 I 1860 Gdańsk – 30 III 1944 Gdańsk	uniwersytet	języki francuski i angielski	1889–1925 szkoła realna św. Piotra i Pawła, wcześniej 1883–1889 Gimnazjum Miejskie, jednocześnie 1885–1897 Szkoła Średnia dla Dziewcząt im. Wiktorii, po 1904 lektor w Technische Hochschule Danzig
Reinicke Richard		uniwersytet	matematyka, fizyka	1911–1925 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Rodde Karl Gustav	29 VIII 1830 Gdańsk – 1 III 1906 Berlin	Akademia Sztuk Pięknych w Düsseldorfie	rysunki	1864–1876 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Rogalski Werner	2 IV 1909 – po 1939			1937–1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Roggenhausen (do 1926 Rogozinski) Paul	21 II 1881 Toruń – po 1942	uniwersytet		1914–1942 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schacht Erich	4 XI 1887 – po 1935	uniwersytet, dr filozofii		1915–1935 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schaffrin (Schaffryn) Kurt	29 III 1898 – po 1939	studium nauczycielskie	muzyka, śpiew	1928 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schindler Karl Christian	30 IX 1852 Hamburg – 20 II 1894 Gdańsk	uniwersytety w Bonn i w Królewcu	języki francuski, niemiecki i angielski	1893–1894 szkoła realna św. Piotra i Pawła, wcześniej 1880–1893 Akademia Handlowa
Schirmacher Carl Friedrich	24 IX 1790 Królewiec – 26 VIII 1855 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	łacina, greka	1818–1855 wyższa miejska szkoła średnia św. Piotra i Pawła
Schlicht Hermann	10 IV 1896 – po 1939			1935 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schlüter Louis	9 XI 1853 Parchim, Meklemburgia – 7 X 1934 Gdańsk	uniwersytety w Lipsku i w Rostocku	matematyk, fizyka	1878 –1920 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schmidt Alexander	5 XII 1816 Twer, Rosja – 27 VI 1887 Królewiec	uniwersytet w Królewcu	język angielski, historia	1840–1855 wyższa szkoła miejska św. Piotra i Pawła
Schreck Artur	12 X 1909 Gdańsk – po 1939			1936 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schröder Friedrich	11 IV 1887 Ribnitz, Meklemburgia – 13 XII 1922 Gdańsk	uniwersytet, Instytut Sportu Berlin	łacina, gimnastyka	1916–1922 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schröter Kurt	31 V 1885 – po 1939	uniwersytet, dr filozofii		1915 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schubart Friedrich Hermann	17 III 1833 Gdańsk-Brętowo – 17 III 1889 Gdańsk	Studium Sportowe Berlin	gimnastyka	1865–1889 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Schultz Ludwig Ferdinand	26 IV 1818 Gdańsk – 14 IX 1864 Gdańsk	seminarium nauczycielskie	klasy wstępne	1837–1864 wyższa szkoła średnia św. Piotra i Pawła
Schulz Gustav	2 XII 1903 – po 1935	studia wyższe		1935 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła, wcześniej 1933–1935 Gimnazjum Realnym we Wrzeszczu
Schütte Heinrich Wilhelm	24 II 1855 Hameln, Dolna Saksonia – 23 XI 1930 Gdańsk	uniwersytet w Getyndze	język niemiecki, łacina, greka	1883–1889 szkoła realna św. Piotra i Pawła, następnie 1889–1921 w Gimnazjum Miejskim
Paul Simson	5 II 1869 Elbląg – 6 I 1917 Gdańsk	uniwersytety w Heidelbergu, Królewcu, Lipsku i Berlin	historia, język niemiecki, geografia	1895–1917 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Sindowski Karl Ludwig	21 V 1857 Elbląg – po 1928, emeryt	seminarium nauczycielskie w Malborku	klasy wstępne, gimnastyka	1900–1927 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Sonnenburg Kudwig Christian	5 XII 1828 Holzminde – po 1905 Schwerin	uniwersytety w Getyndze i w Berlinie	języki francuski i angielski	1862–1868 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Sonntag Paul	14 XI 1863 Gdańsk – 12 XI 1922 Gdańsk	uniwersytety we Freiburgu i Berlinie	matematyk, fizyka	1902–1922 szkoła realna św. Piotra i Pawła; na początku XX wieku był radnym gminy Zaspa
Spendlin Karl	21 VII 1856 Gołdap – 23 IV 1926 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	języki angielski i francuski	1884–1925 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Stecher Georg	31 XII 1868 Naumburg, Saksonia – po 1942	uniwersytet we Wrocławiu	język niemiecki	1911–1934 dyrektor szkoły realnej św. Piotra i Pawła
Strehl Willy	22 IX 1858 Pasłęk – 19 I 1922 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu i w Marburgu	historia, język niemiecki, łacina	1891–1898 szkoła realna św. Piotra i Pawła, następnie 1898–1922 szkoła św. Jana
Friedrich Samuel Strehlke	11 XII 1797 koło Chojnic – 25 II 1886 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	matematyka	1838–1871 dyrektor szkoły realnej św. Piotra i Pawła, wcześniej 1823–1831 nauczyciel w Gimnazjum Miejskim, następnie w Berlinie
Stritzel Erich	1 VI 1906 – po 1939			1938 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Suhr Paul	7 IX 1860 Neuhaus, Meklemburgia – 14 IX 1919 Gdańsk	uniwersytety w Jenie, Berlinie i Greifswaldzie	matematyk, fizyka	1886–1889 szkoła realna św. Piotra i Pawła, następnie 1889–1901 w Gimnazjum Miejskim, 1901–1910 dyrektor szkoły realne św. Piotra i Pawła
Syldatk Franz	23 II 1905 – po 1939			1933 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Taege Ernst syn Ottona Taege	22 X 1888 Gdańsk – 11 XII 1967 Oldenburg, Schleswig	uniwersytet	łacina	1916 – po 1939 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Taege Otto	2 VII 1853 Gubin – 1 I 1917 Gdańsk	uniwersytet w Halle	język niemiecki, łacina, historia	1880–1917 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Thoene Kurt	3 III 1860 Labiau, Prusy (Polessk, Rosja) –zginął na froncie 23 II 1915	uniwersytety w Królewcu i w Berlinie	języki angielski i francuski	1901–1914 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Tröger Friedrich August	26 VIII 1802 Gumbinnenn, Prusy (Gusjew, Rosja) – 9 IX 1880 Gdańsk	uniwersytet w Królewcu	łacina, język niemiecki	1829–1877 wyższa szkoła średnia św. Piotra i Pawła, od 23 IV 1829 członek Towarzystwa Przyrodniczego
Unger Paul	11 VI 1884 – po 1939	studium nauczycielskie	klasy wstępne	1928–1936 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Vieweger Leo	16 VII 1850 Krotoszyn – po 1905 w USA	uniwersytety we Wrocławiu, Berlinie, Londynie	języki angielski i francuski	1879–1888 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Vogel Julius	2 V 1887 – po 1935	uniwersytet	języki angielski i francuski	1914– 1935 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Völkel Otto Adalbert	1 I 1848 Gdańsk – 9 II 1908 Gdańsk	uniwersytety w Królewcu, Berlinie i Getyndze	historia, geografia	1891–1898 dyrektor szkoły realnej św. Piotra i Pawła, wcześniej w Gdańsku 1873–1876 w szkole św. Jana, w 1878–1891 dyrektor Akademii Handlowej
Voss Carl Emil Erich	26 VIII 1889 Gdańsk – 3 I 1962 Brunszwik (Braunschweig)	uniwersytet		1916–1945 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Wallerand Franz ojciec Theodora Walleranda (1900 – po 1939), nauczyciela w Conradinum		studium nauczycielskie	klasy wstępne	1907–1913 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Wiebe Johannes (Hans)	24 VIII 1904 powiat Gdańsk – 6 V 1976 Würzburg	uniwersytet, dr filozofii		1936–1945 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Winckelmann Friedrich Joseph	29 XI 1867 Skarszewy – po 1926	uniwersytety w Halle i Berlinie	język niemiecki, historia, religia	1903–1926 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Wollenteit Carl	14 XII 1858 Królewiec – 18 VII 1902	uniwersytet w Królewcu	języki niemiecki i francuski	1894–1902 szkoła realna św. Piotra i Pawła
Wulckow Ernst Richard	1 X 1833 Gdańsk – 31 VII 1911 Darmstadt	uniwersytet w Berlinie		1861–1872 szkoła realna św. Piotra i Pawła, następnie 1872–1876 dyrektor Höhere Töchterschule
Zur Hermann	1 IX 1836 Lubtow (Lublewo), Pomorze – po 1905 Gdańsk	seminarium nauczycielskie w Koszalinie	klasy wstępne	1865–1900 szkoła realna św. Piotra i Pawła
MrGl

@@ Linia 7: / Linia 7: @@
 '''SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA''' (Petrischule; od 15 I 1818: Oberrealschule zu St. Petri und Pauli). Początkowo parafialna przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościele św. Piotra i Pawła]] na Starym Przedmieściu. Wzmiankowana od 1436, kiedy Rada Miejska powołała w niej stałego nauczyciela w miejsce dotychczas dochodzących. W 1457 zwana już starą szkołą (''der alden Schulen''), po wschodniej stronie kościoła przy ul. św. Piotra.<br/><br/>
-W okresie reformacji szkoła gminy reformowanej. Od 1564 w nowym budynku powstałym z funduszy zapisanych w testamencie przez pastora Valentinusa Ernestusa. W 1640 otrzymała kolejny nowy budynek na terenie dawnego cmentarza przykościelnego. Z kierujących szkołą rektorów Johannes Friedrich Starckius, poprzednio rektor liceum w Kiejdanach (u rodziny Radziwiłłów), w 1669 dostał z zapisu testamentowego   [[SCHWARTZWALD HEINRICH, kupiec, bibliofil, kolekcjoner | Heinricha Schwartzwalda]] poważny księgozbiór (około 3000 tomów) i zbiór numizmatów. Wenceslaus Gerson Brosius (Wacław Brożek) był autorem podręcznika do nauki języka polskiego i polskich utworów okolicznościowych. W 1776, wraz ze [[SZKOŁA MARIACKA | szkołą mariacką]] i [[SZKOŁA ŚW. JANA| szkołą św. Jana]], uznana została za najlepszą w Gdańsku szkołę parafialną; pracowało w niej pięciu nauczycieli, z których trzech było kandydatami [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]], naukę pobierało 70 uczniów.<br/><br/>
+W okresie reformacji szkoła gminy reformowanej. Od 1564 w nowym budynku powstałym z funduszy zapisanych w testamencie przez pastora Valentinusa Ernestusa. Starania władz miasta o jej budowę chwalił rektor Gimnazjum Gdańskiego ([[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]) [[MOLLER HEINRICH, rektor Gimnazjum Gdańskiego | Heinrich Moller]] w wierszu z 1564, żegnającym wyjeżdżającego na nauki zagraniczne syna burmistrza [[FERBER CONSTANTIN (I), burmistrz Gdańska | Constantina Ferbera]]. W 1640 otrzymała kolejny nowy budynek na terenie dawnego cmentarza przykościelnego, z wyrytym nad wejściem wierszem, zachęcającym do trudów nauki, autorstwa ówczesnego konrektora szkoły Johannesa Georga Moersiusa (Moersÿa). Z kierujących szkołą rektorów Johannes Friedrich Starckius, poprzednio rektor liceum w Kiejdanach (u rodziny Radziwiłłów), w 1669 dostał z zapisu testamentowego   [[SCHWARTZWALD HEINRICH, kupiec, bibliofil, kolekcjoner | Heinricha Schwartzwalda]] poważny księgozbiór (około 3000 tomów) i zbiór numizmatów. Wenceslaus Gerson Brosius (Wacław Brożek) był autorem podręcznika do nauki języka polskiego i polskich utworów okolicznościowych. W 1776, wraz ze [[SZKOŁA MARIACKA | szkołą mariacką]] i [[SZKOŁA ŚW. JANA| szkołą św. Jana]], uznana została za najlepszą w Gdańsku szkołę parafialną; pracowało w niej pięciu nauczycieli, z których trzech było kandydatami [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]], naukę pobierało 70 uczniów.<br/><br/>
 Do 1818 szkoła łacińska, 15 I 1818 przekształcona została w szkołę realną dla chłopców, początkowo czteroletnią, od 1832 – sześcioletnią. 1 XI 1828 powiększona o kolejny nowy budynek (także na terenie byłego przykościelnego cmentarza). Za dyrekcji dr.
 [[HÖPFNER JOHANN FRIEDRICH, pedagog | Johanna Friedricha Höpfnera]] (1826–1832) uznawana za najlepszą szkołę w Gdańsku. Na mocy układu z 1838 między władzami miasta a emerytami gminy reformowanej ustalono, że starsze budynki szkolne i mieszkania nauczycielskie będą utrzymywane przez emerytów, a pozostałe potrzeby, jak na przykład wynagrodzenie nauczycieli, będą zaspokajane w równych częściach przez gminę reformowaną oraz przez gminę miejską. W 1830 władze miasta przyznały szkole na prowadzenie zajęć wychowania fizycznego niezabudowaną parcelę przy Gertrudengasse (ul. Wilcza), na której w 1875 wybudowano pierwszą w Gdańsku szkolną halę gimnastyczną.<br/><br/>
@@ Linia 27: / Linia 27: @@
 |-
 | 1578–1580
-| Adrianus Pauli Chodowiecki
+| Adrianus Pauli (1548 Gdańsk – 29 III 1611 Gdańsk), 1575 konrektor Gimnazjum Toruńskiego, później 1580 diakon i od 1592 pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościoła św. Piotra i Pawła]]
 |-
 | 1580–1610
-| Christophorus Preysz
+| Christophorus Preuss
 |-
 | 1611–1622
-| Valentinus Burchardus
+| Valentinus Burchardus (1580–1626), w 1605 student w Würzburg (Bawaria), później w 1622–1626 pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. ELŻBIETY | kościoła św. Elżbiety]]
 |-
 | 1622
-| Abraham Prätorius
+| Abraham Prätorius (zm. sierpień 1622), pochodził z Neuruppin (Brandenburgia), wcześniej nauczyciel w tej szkole
 |-
 | 1622–1647
-| Peter Bertram
+| Peter Bertram (zm. 21 III 1647), poprzednio kantor w tej szkole
 |-
 | 1647–1657
-| Johannes Georg Moersius (Moersÿ)
+| Johannes Georg Moersius (Moersÿ) (zm. 31 XII 1657 w wieku 60 lat), pochodził z Hesji, poprzednio, od 1626, konrektor tej szkoły, autor poezji okolicznościowej. Jego syn Johann Georg otrzymał 17 VII 1659 potwierdzenie kupieckiego [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwa Gdańska]] jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli)
 |-
 | 1658–1669
-| Johannes Friedrich Starckius
+| Johannes Friedrich Starckius (Gdańsk – 26 XII 1669), od lutego 1626 uczeń gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], od 1653 rektor Liceum Radziwiłłów w Kiejdanach, po zniszczeniach szewdzkich powrócił do Gdańska
 |-
 | 1670–1684
-| Wenceslaus Gerson Brosius
+| Wenceslaus Gerson Brosius (zm. październik 1684, w wieku 61 lat), syn kaznodziei z Mlada Boleslav w Czechach, od 1658 konrektor
 |-
 | 1685–1702
-| Johannes Gerwich
+| Johannes Gerwich (1641 – 3 II 1702), z Hesji, poprzednio od 18 VII 1670 konrektor, rektor od 18 VII 1670, w 1702 dotknięty apopleksją zrezygnował z urzędu. 9 III 1717 jego syn, piekarz Johann Isaac Gerwich, wystarał się o potwierdzenie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwa Gdańska]] jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli)
 |-
 | 1702–1726
-| Johann Serenius Chodowiecki (zob. [[CHODOWIECKI DANIEL, malarz, rysownik, patron gdańskiej ulicy | Daniel Chodowiecki]])
+| [[CHODOWIECKI JOHANN SERENIUS, rektor szkoły św. Piotra i Pawła| Johann Serenius Chodowiecki]]
 |-
 | 1726–1733
@@ Linia 757: / Linia 757: @@
 | style="vertical-align:top" | uniwersytety we Freiburgu i Berlinie
 | style="vertical-align:top" | matematyk, fizyka
-| style="vertical-align:top" | 1902–1922 szkoła realna św. Piotra i Pawła
+| style="vertical-align:top" | 1902–1922 szkoła realna św. Piotra i Pawła; na początku XX wieku był radnym gminy [[ZASPA | Zaspa]]
 |-
 | style="vertical-align:top" | Spendlin Karl
@@ Linia 824: / Linia 824: @@
 | style="vertical-align:top" | uniwersytet w Królewcu
 | style="vertical-align:top" | łacina, język niemiecki
-| style="vertical-align:top" | 1829–1877 wyższa szkoła średnia św. Piotra i Pawła
+| style="vertical-align:top" | 1829–1877 wyższa szkoła średnia św. Piotra i Pawła, od 23 IV 1829 członek [[TOWARZYSTWO PRZYRODNICZE | Towarzystwa Przyrodniczego]]
 |-
 | style="vertical-align:top" | Unger Paul

SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA

Aktualna wersja na dzień 12:13, 7 lis 2024

Osobiste

Przestrzenie nazw

Warianty

Widok

Działania

Szukaj