TARG RYBNY

Wersja z 08:33, 23 kwi 2021

Targ Rybny według tzw. planu sztokholmskiego z około 1600; od lewej: Brama Zamkowa, szpital św. Ducha, ul. Tobiasza wiodąca do Targu Rybnego odgrodzonego od Motławy zwartą zabudową i wyróżnioną u dołu na ciemno (przed żaglowcami) Bramą Tobiasza; u góry Baszta Łabędź, u dołu fragment kościoła św. Jana

Kamienice przy Targu Rybnym, nr 9–11, fot. Rudolf Theodor Robert Kuhn, 1868

Targ Rybny, z lewej zabudowa części wschodniej, wychodząca na Motławę, koniec XIX wieku

Targ Rybny, koniec XIX wieku

Targ Rybny, około 1900

Rybackie Pobrzeże, około 1900

Targ Rybny około 1910

Targ Rybny, zabudowa od strony Motławy

Baszta Łabędź na Targu Rybnym, około 1915

Karta pocztowa z fotografią Targu Rybnego, początek XX wieku

Baszta Łabędź, fot. K. Lelewicz, 1953

Targ Rybny nocą od strony północno-wschodniej, widok z ul. Wartkiej, 2016

TARG RYBNY (Fischmarkt; potocznie też Kartoffel- lub Bulwenmarkt bądź Bulwen-Fischmarkt (Targ Kartoflowy, Targ Kartoflano-Rybny, w 1752 po polsku: Rybny Rynek) obecna nazwa od 1945). Powstał po 1342 roku jako miejsce sprzedaży świeżych ryb mieszkańcom Głównego Miasta, zasiedlany stopniowo od około 1360 roku, zwany wówczas „twergasse versus castrum”. Początkowo dochodził do brzegu Motławy i południowo-zachodniego narożnika obwarowań zamku krzyżackiego. W XIV wieku miejsce Jarmarku św. Dominika; w trakcie jarmarku w 1363, z powodu panującej drożyzny, miał tu miejsce tumult, głównie mieszkańców Osieka i przybyszy z pomorskiej wsi, krwawo stłumiony przez krzyżacką załogę zamku.

W XV wieku niektóre stojące przy nim domy, będące własnością klasztoru cystersów w Oliwie, zostały zniszczone (zapewne z pozostałą zabudową) podczas przygotowań gdańszczan w początku wojny trzynastoletniej (1454–1466) do zajęcia zamku. W trakcie trwania wojny na fundamentach zamkowej Baszty Rybackiej wzniesiono Basztę Łabędź. W październiku 1455 miały tu miejsce rozruchy pospólstwa sprzeciwiającego się podniesienia na okres wojenny podatków ( buntu Koggego).

W początkach XVI wieku, po zabudowaniu posesji nad Motławą, na odcinku od Bramy Straganiarskiej do Baszty Łabędź powstał Fischbrücke (Pomost Rybacki), notowany od 1540, obecnie Rybackie Pobrzeże (zob. Długie Pobrzeże). Przejście na pobrzeże przez zabudowę nad Motławą umożliwiała Brama Tobiasza. W 1645 roku, po zabudowie części wschodniej w stronę Zamczyska, powstał plac zwany Hintermarkt (Targ Tylny) lub Hinterfischmarkt (Tylny Targ Rybny). W latach 1870–1873 zlikwidowano przy kamieniczkach przedproża.

Funkcjonowały tu hotele: pod nr. 5 „In der Goldenen Karosse” (1758–1850), pod nr. 47 „Im Polnischen König” (przed 1797–około 1890). W 1886–1894 czynna była jednotorowa linia tramwaju konnego ( tramwaje), prowadząca do Weidengasse (ul. Łąkowej), przez kolejowy Dworzec Brama Nizinna, w 1896 zelektryfikowana i przebiegająca przy Dworcu Głównym, w 1929 zlikwidowana.

Podczas II wojny światowej bombardowany już 18 VIII 1942 w nalocie lotnictwa radzieckiego, zabudowa zniszczona w marcu 1945. Po wojnie odbudowano tylko pierzeję zachodnią, omijając część wschodnią, nad Motławą. Wśród działających na parterze kamienic sklepów wyróżniał się otwarty w czerwcu 1974 roku, jako drugi w Polsce, pasmanteryjny sklep samoobsługowy (nr 5-6). W latach 2008–2009 w części południowej pierzei wschodniej (pod nr. 11), w miejscu dawnej Bramy Tobiasza, wzniesiono apartamentowiec Symfonia (5 kondygnacji i 1 podziemna, 14 apartamentów; na parterze lokale usługowe). W 2010 roku po stronie północnej oddano do użytku hotel Hilton ( hotele). W miejscu nieodbudowanych kamienic w 1989 roku odsłonięto pomnik Tadeusza Ziółkowskiego. Od 2006 funkcjonuje przystanek tramwaju wodnego „Targ Rybny”. BŚ