DUSZPASTERSTWO ŚRODOWISK TWÓRCZYCH ARCHIDIECEZJI GDAŃSKIEJ
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
[[File: Duszpasterstwo_Środowisk_Twórczych.jpg |thumb| Refektarz plebanii [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]], aktorki po recytacjach poezji patriotycznej: Anna Nehrebecka (stoi) i Aleksandra Dmochowska (dokonująca wpisu do księgi pamiątkowej), z prawej [[KASYNA RYSZARD, biskup | ks. Ryszard Kasyna]], 1984]] | [[File: Duszpasterstwo_Środowisk_Twórczych.jpg |thumb| Refektarz plebanii [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]], aktorki po recytacjach poezji patriotycznej: Anna Nehrebecka (stoi) i Aleksandra Dmochowska (dokonująca wpisu do księgi pamiątkowej), z prawej [[KASYNA RYSZARD, biskup | ks. Ryszard Kasyna]], 1984]] | ||
| − | [[File: 5_Duszpasterstwo.png |thumb| Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji: „Święto Biblii” 6–8 XI 1992 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościele św. Bartłomieja]]; instalacja ''Drzewo'' autorstwa [[ZDYBEL JACEK, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku | Jacka Zdybla]], [[LEJMAN DOMINIK | Dominika Lejmana]], Mariusza Białeckiego i Ryszarda Rabeszki]] | + | [[File: 5_Duszpasterstwo.png |thumb| Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji: „Święto Biblii” 6–8 XI 1992 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościele św. Bartłomieja]]; instalacja ''Drzewo'' autorstwa [[ZDYBEL JACEK, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku | Jacka Zdybla]], [[LEJMAN DOMINIK, artysta malarz | Dominika Lejmana]], Mariusza Białeckiego i Ryszarda Rabeszki]] |
[[File:1_Duszpasterstwo.jpg|thumb|Odpust świętojański w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]] 24 VI 2007, przy ołtarzu [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF, ksiądz, duszpasterz środowisk twórczych| ks. Krzysztof Niedałtowski]], w głębi siedzi po lewej ks. prof. Andrzej Szostek (KUL), na stopniach ołtarza Zespół Folklorystyczny ULA z Litwy]] | [[File:1_Duszpasterstwo.jpg|thumb|Odpust świętojański w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]] 24 VI 2007, przy ołtarzu [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF, ksiądz, duszpasterz środowisk twórczych| ks. Krzysztof Niedałtowski]], w głębi siedzi po lewej ks. prof. Andrzej Szostek (KUL), na stopniach ołtarza Zespół Folklorystyczny ULA z Litwy]] | ||
[[File:2_Duszpasterstwo.jpg|thumb|Zespół Brovarius w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]] 7 VI 2008, od lewej: Monika Pawlak (flet), Anna Kłosowka (flet), Zuzia Bilińska (fidel), Krzysztof Gardulski (bęben).]] | [[File:2_Duszpasterstwo.jpg|thumb|Zespół Brovarius w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]] 7 VI 2008, od lewej: Monika Pawlak (flet), Anna Kłosowka (flet), Zuzia Bilińska (fidel), Krzysztof Gardulski (bęben).]] | ||
[[File:3_Duszpastestwo.jpg|thumb|Forum Mentorów 1 X 2017 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]], wiceambasador Izraela Ruth Cohen-Dar i [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF, ksiądz, duszpasterz środowisk twórczych| ks. Krzysztof Niedałtowski]]]] | [[File:3_Duszpastestwo.jpg|thumb|Forum Mentorów 1 X 2017 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]], wiceambasador Izraela Ruth Cohen-Dar i [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF, ksiądz, duszpasterz środowisk twórczych| ks. Krzysztof Niedałtowski]]]] | ||
| + | [[File: Dialogi_Świętojańskie_.2023.jpg |thumb| Dialogi Świętojańskie, 23 IV 2023, od prawej: ks. [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF, ksiądz, duszpasterz środowisk twórczych| Krzysztof Niedałtowski]], [[DUDA WOJCIECH PAWEŁ, historyk, redaktor | Wojciech Duda]], Magdalena Grochowska, Tomasz Terlikowski, prof. .Anna Wolff-Powęska, [[KERSKI BASIL, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności | Basil Kerski]]]] | ||
| + | |||
'''DUSZPASTERSTWO ŚRODOWISK TWÓRCZYCH ARCHIDIECEZJI GDAŃSKIEJ''', do 1997 działało przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościele św. Bartłomieja]] (Zaułek św. Bartłomieja 1), a następnie przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]] (ul. Świętojańska 50), początkowo jako Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Diecezji Gdańskiej, w 1992, po powstaniu [[ARCHIDIECEZJA GDAŃSKA| archidiecezji gdańskiej]], nazwę zmieniono na Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej.<br/><br/> | '''DUSZPASTERSTWO ŚRODOWISK TWÓRCZYCH ARCHIDIECEZJI GDAŃSKIEJ''', do 1997 działało przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościele św. Bartłomieja]] (Zaułek św. Bartłomieja 1), a następnie przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]] (ul. Świętojańska 50), początkowo jako Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Diecezji Gdańskiej, w 1992, po powstaniu [[ARCHIDIECEZJA GDAŃSKA| archidiecezji gdańskiej]], nazwę zmieniono na Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej.<br/><br/> | ||
| − | Duszpasterstwa Środowisk Twórczych powstały w wyniku współpracy środowisk artystycznych z Kościołem katolickim, zapoczątkowanej przy organizowaniu pierwszego Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej (20-27 VI 1975). Od IX 1978 ks. Wiesław Niewęgłowski prowadził w parafii przy kościele akademickim św. Anny w Warszawie cykliczne spotkania z twórcami, na których podejmowano tematy sugerowane przez uczestników. W | + | Duszpasterstwa Środowisk Twórczych powstały w wyniku współpracy środowisk artystycznych z Kościołem katolickim, zapoczątkowanej przy organizowaniu pierwszego Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej (20-27 VI 1975). Od IX 1978 ks. Wiesław Niewęgłowski prowadził w parafii przy kościele akademickim św. Anny w Warszawie cykliczne spotkania z twórcami, na których podejmowano tematy sugerowane przez uczestników. W marcu 1980 prymas Stefan Wyszyński oficjalnie ustanowił ks. Wiesława Niewęgłowskiego Duszpasterzem Środowisk Twórczych w Warszawie. 16 IX 1980 powstał Komitet Porozumiewawczy Środowisk Twórczych i Naukowych. W Gdański pierwsze, jeszcze nieformalne duszpasterstwo, zaczęło funkcjonować wokół środowiska artystów plastyków, skupionego w okresie [[STAN WOJENNY| stanu wojennego]] w Galerii św. Jacka przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA| kościele św. Mikołaja]] w Gdańsku, patronował mu duszpasterz akademicki, [[DOMINIKANIE| dominikanin]] o. Sławomir Słoma. Działało ono w latach 1982–1985, gromadząc gdańskich artystów i dziennikarzy (zob. np. [[FILIPSKA-FREJER KRYSTYNA, artystka rzeźbiarka | Krystyna Filipska–Frejer]]). Zainteresowanym udostępniono pomieszczenia klasztorne, w których odbywały się spotkania i seminaria na temat wiary, etyki, filozofii i sztuki oraz wystawy plastyczne w ramach Galerii św. Jacka. W sierpniu 1985 po kontrowersyjnej wystawie ''Artyści plastycy – stoczniowcom'' przygotowanej na rocznicę [[SIERPIEŃ 1980| Sierpnia 1980]] o. Sławomir Słoma w wyniku działań Służby Bezpieczeństwa został przeniesiony do Wrocławia.<br/><br/> |
| − | W 1983 [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF| ks. Krzysztof Niedałtowski]] w parafii św. Michała w Sopocie stworzył Galerię św. Michała, integrując rozbite stanem wojennym i zdelegalizowaniem związków twórczych środowisko artystyczne, nie tylko Sopotu i Trójmiasta, ale całej Polski. Najgłośniejszym było „pra odtworzenie” przywiezionego nielegalnie z BBC profesjonalnego nagrania zadedykowanej [[SOLIDARNOŚĆ| NSZZ Solidarności]] III Symfonii Witolda Lutosławskiego i to w jego obecności (26 VIII 1984).<br/><br/> | + | W 1983 [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF, ksiądz, duszpasterz środowisk twórczych| ks. Krzysztof Niedałtowski]] w parafii św. Michała w Sopocie stworzył Galerię św. Michała, integrując rozbite stanem wojennym i zdelegalizowaniem związków twórczych środowisko artystyczne, nie tylko Sopotu i Trójmiasta, ale całej Polski. Najgłośniejszym było „pra odtworzenie” przywiezionego nielegalnie z BBC profesjonalnego nagrania zadedykowanej [[SOLIDARNOŚĆ| NSZZ Solidarności]] III Symfonii Witolda Lutosławskiego i to w jego obecności (26 VIII 1984).<br/><br/> |
| − | 15 IX 1990 przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościele św. Bartłomieja]] powołano Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Diecezji Gdańskiej, którego | + | 15 IX 1990 przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościele św. Bartłomieja]] powołano Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Diecezji Gdańskiej, którego kapelanem został [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF, ksiądz, duszpasterz środowisk twórczych| ks. Krzysztof Niedałtowski]]. 3 X 1990 w tym kościele biskup [[GOCŁOWSKI TADEUSZ, arcybiskup gdański| Tadeusz Gocłowski]] odprawił uroczystą mszę inaugurującą rok akademicki gdańskiej [[AKADEMIA MUZYCZNA IM. STANISŁAWA MONIUSZKI| Akademii Muzycznej]]. 9 XII 1990 wręczono Nagrody Literackie im. Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i Medale im. Anny Kamieńskiej. Pierwszym działaniem formalnym duszpasterstwa w kierunku wspierania i promowania sztuki sakralnej było powołanie [[FUNDACJA „PRO ARTE SACRA”| Fundacji „Pro Arte Sacra”]] (8 VIII 1991).<br/><br/> |
25 X 1998, po odbytym w klubie Mestwin [[ZRZESZENIE KASZUBSKO-POMORSKIE | Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]] spotkaniu w sprawie dalszej odbudowy kościoła św. Jana, z udziałem marszałka Sejmu [[PŁAŻYŃSKI MACIEJ, polityk| Macieja Płażyńskiego]], ministra kultury i sztuki Marii Wnuk-Nazarowej, wojewody gdańskiego Tomasza Sowińskiego, niektórych parlamentarzystów ziemi gdańskiej oraz przedstawicieli [[STOWARZYSZENIE ODBUDOWY GOTYCKIEGO KOŚCIOŁA ŚW. JANA W GDAŃSKU | Stowarzyszenia Odbudowy Gotyckiego Kościoła św. Jana w Gdańsku]], abp Tadeusz Gocłowski odprawił w kościele św. Jana mszę, którą zainaugurował działalność duszpasterstwa w tym kościele.<br/><br/> | 25 X 1998, po odbytym w klubie Mestwin [[ZRZESZENIE KASZUBSKO-POMORSKIE | Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]] spotkaniu w sprawie dalszej odbudowy kościoła św. Jana, z udziałem marszałka Sejmu [[PŁAŻYŃSKI MACIEJ, polityk| Macieja Płażyńskiego]], ministra kultury i sztuki Marii Wnuk-Nazarowej, wojewody gdańskiego Tomasza Sowińskiego, niektórych parlamentarzystów ziemi gdańskiej oraz przedstawicieli [[STOWARZYSZENIE ODBUDOWY GOTYCKIEGO KOŚCIOŁA ŚW. JANA W GDAŃSKU | Stowarzyszenia Odbudowy Gotyckiego Kościoła św. Jana w Gdańsku]], abp Tadeusz Gocłowski odprawił w kościele św. Jana mszę, którą zainaugurował działalność duszpasterstwa w tym kościele.<br/><br/> | ||
| − | Duszpasterstwo prowadzi działalność zarówno w swojej siedzibie, jak i na zewnątrz: organizuje wystawy plastyczne i koncerty ( | + | Duszpasterstwo prowadzi działalność zarówno w swojej siedzibie, jak i na zewnątrz: organizuje wystawy plastyczne i koncerty (m.in. cykl „Per cameram ad ecclesiam”), dyskusje, przedstawienia teatralne (m.in. ''Pasja'' w reżyserii Wojciecha Misiury, 1995; [[TRAGEDIA O BOGACZU I ŁAZARZU, dramat| ''Tragedia o bogaczu i Łazarzu'']] w reżyserii [[BABICKI KRZYSZTOF, reżyser| Krzysztofa Babickiego]], 2001; musical ''Świadek'' w reżyserii [[RONCZEWSKI RYSZARD, aktor | Ryszarda Ronczewskiego]], 2002; ''Godzinki'' według poezji Rilkego z muzyką i w wykonaniu Piotra Kubowicza, artysty krakowskiej "Piwnicy pod Baranami", 2002; ''Księga śpiewów żałobliwych'' św. Grzegorza z Nareku w reżyserii Ryszarda Ronczewskiego, 2010), a także festyny żebracze, odpusty, jarmarki świętojańskie, msze dla gdańskiej [[MNIEJSZOŚĆ NIEMIECKA| mniejszości niemieckiej]] oraz w języku kaszubskim, od przełomu 2001/2002 do 2017 wydawało kalendarze świętojańskie oraz inne publikacje okolicznościowe. Współorganizuje liturgie w różnych językach (np. po łacinie z chórem Schola Cantorum Gymevensis, 2002), dwukrotnie polsko-niemiecką w ramach Europejskiego Odpustu Świętojańskiego (2004, 2006) i tradycjach katolickich (msze floresyjskie (Indonezja; 2008, 2011; ghańska, 2014) oraz nabożeństwa ekumeniczne (z przedstawicielami judaizmu, islamu, protestantyzmu czy prawosławia). <br/><br/> |
| − | + | W czasie wspólnych liturgii głos zabierali m.in. ks. Kazimierz Sowa - dyrektor Religia.tv (2012); ks. Waldemar Sondka - Duszpasterz Środowisk Twórczych Archidiecezji Łódzkiej, twórca i Dyrektor Teatru LOGOS (2013), papieski łacinnik o. Polikarp Nowak (2015); ks. prof. Andrzej Szostek, były rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; o. Wacław Oszajca SJ - teolog, poeta, pisarz i publicysta (2017); historyk, członek zuryskiego komturstwa Zakonu Rycerzy Grobu Chrystusa, [[IWICKI ZYGMUNT, ksiądz, historyk sztuki| ks. prof. Zygmunt Iwicki]] (wielokrotnie), teolog, filozof i poeta ks. Jan Sochoń (wielokrotnie). Duszpasterstwo jest prekursorem promowania muzyki dawnej: 23 VIII 1992 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]] wykonano utwory z odnalezionej w Królewcu ''Gdańskiej tabulatury organowej'' z początku XVII wieku (organista [[JANCA JAN, organista, kompozytor, muzykolog| Jan Janca]]), w kościele św. Bartłomieja wykonano dwie kompozycje [[FREISLICH JOHANN BALTHASAR CHRISTIAN, kompozytor| Johanna Balthasara Christiana Freislicha]] – 18 IV 1993 ''Pasję według św. Mateusza'' (zespół Pro Musica pod dyrekcją Tatiany Adamowicz, soliści: [[KUSIEWICZ PIOTR, profesor Akademii Muzycznej w Gdańsku| Piotr Kusiewicz]] i Marcin Szczyciński) oraz 13 III 1994 ''Passio Christi'' (zespół chórów pod dyrekcją Waltera Oppa i soliści: Witosława Frankowska i Jadwiga Rudka-Stefaniak). 7 VI 2008 wystąpił Zespół Muzyki Dawnej Brovarius grając na typowych średniowiecznych instrumentach (Fidel, mora harpa) Kilkakrotnie koncertowała w kościele św. Jana [[CAPPELLA GEDANENSIS| Cappella Gedanensis]] wykonując dzieła mistrzów gdańskich jak: [[RIVULO FRANZISCUS de, kompozytor | Franziscus de Rivulo]], [[SIEFERT PAUL, muzyk, kompozytor | Paul Siefert]], [[FÖRSTER CASPER sen., muzyk | Caspr Förster]], [[BÜTNER CRATO, organista, kompozytor | Crato Bütner]], [[WERNER CHRISTOPH, organista, kompozytor | Christoph Werner]], [[ZANGIUS NICOLAUS, kompozytor | Nicolaus Zangius]], [[MEDER JOHANN VALENTIN, kompozytor, śpiewak | Johann Valentin Meder]], [[VOLCKMAR THEOPHIL ANDREAS, organista, kompozytor | Theophil Andreas Volckmar]], [[FREISLICH MAXIMILIAN DIETRICH, kompozytor | Maximilian Dietrich Freislich]] czy [[FREISLICH JOHANN BALTHASAR CHRISTIAN, kompozytor | Johann Balthasar Christian Freislich]].<br/><br/> | |
| − | W kościele św. Jana 1 IX 1999 w obecności prezydentów Polski i Niemiec, Aleksandra Kwaśniewskiego i Johannesa Raua, odbył się ''Koncert pojednania'' w sześćdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej w wykonaniu Izraelskiej Orkiestry Filharmonicznej pod dyrekcją Zubina Mehty. 29 VI 2014, w 100. rocznicę zamachu w Sarajewie, w koncercie poświęconym pamięci ofiar I wojny światowej, w kościele św. Jana wykonano Requiem d-moll Wolfganga Amadeusza Mozarta; wykonawcami byli symboliczni reprezentanci państw Ententy: | + | W kościele św. Jana 1 IX 1999 w obecności prezydentów Polski i Niemiec, Aleksandra Kwaśniewskiego i Johannesa Raua, odbył się ''Koncert pojednania'' w sześćdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej w wykonaniu Izraelskiej Orkiestry Filharmonicznej pod dyrekcją Zubina Mehty. 29 VI 2014, w 100. rocznicę zamachu w Sarajewie, w koncercie poświęconym pamięci ofiar I wojny światowej, w kościele św. Jana wykonano Requiem d-moll Wolfganga Amadeusza Mozarta; wykonawcami byli symboliczni reprezentanci państw Ententy: Jean Vincent Blot (bas) jako reprezentant Francji, Sally Harrison (sopran) - Wielkiej Brytanii, Francesca Sartorato (alt) - Włoch oraz Krystian Krzeszowiak (tenor). Wystąpił też Polski Chór Kameralny oraz Orkiestra Kameralna Filharmonii Narodowej pod dyrekcją [[ŁUKASZEWSKI JAN, dyrygent| Jana Łukaszewskiego]]. 6 III 2020 w kościele św. Jana koncertem ''Św. Jan Od-Nowa'' [[SZADEJKO ANDRZEJ MIKOŁAJ, kompozytor, dyrygent| Andrzej Szadejko]] zaprezentował możliwości koncertowe odtworzonych organów bocznych, zbudowanych przez Johanna Rhodego z zachowaną i odrestaurowaną snycerką prospektu organowego [[MEISSNER JOHANN HEINRICH, rzeźbiarz | Johanna Heinricha Meissnera]] (1760-61).<br/><br/> |
| − | + | Wspólnym przedsięwzięciem Duszpasterstwa Środowisk Twórczych i Duszpasterstwa Dziennikarzy była wystawa megaplakatu religijnego-społecznego (1996) oraz organizowany w latach 2000–2012 cykl [[GDAŃSKI AREOPAG| Gdański Areopag]], następnie współorganizacja ''Dialogów Dominikańskich'' (od 2015), przekształconych w ''Dialogi Świętojańskie'' (od 2018), odbywające się w [[EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI (ECS)| Europejskim Centrum Solidarności]] (ECS). W 2002 w ramach [[ŚWIATOWE ZJAZDY GDAŃSZCZAN| I Światowego Zjazdu Gdańszczan]] z inicjatywy duszpasterstwa otwarto symboliczny [[CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. ZESPÓŁ U PODNÓŻA GRODZISKA| Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy]] u podnóża [[GRODZISKO| Grodziska]], będący pamiątką wszystkich zlikwidowanych cmentarzy w Gdańsku i osób na nich pochowanych.<br/><br/> | |
| − | Wspólnym przedsięwzięciem Duszpasterstwa Środowisk Twórczych i Duszpasterstwa Dziennikarzy była wystawa megaplakatu religijnego-społecznego (1996) oraz organizowany w latach 2000–2012 cykl [[GDAŃSKI AREOPAG| Gdański Areopag]], następnie współorganizacja Dialogów Dominikańskich (od 2015), przekształconych w ''Dialogi Świętojańskie'' (od 2018), odbywające się w [[EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI (ECS)| Europejskim Centrum Solidarności]] (ECS). W 2002 w ramach [[ŚWIATOWE ZJAZDY GDAŃSZCZAN| I Światowego Zjazdu Gdańszczan]] z inicjatywy duszpasterstwa otwarto symboliczny [[CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. ZESPÓŁ U PODNÓŻA GRODZISKA| Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy]] u podnóża [[GRODZISKO| Grodziska]], będący pamiątką wszystkich zlikwidowanych cmentarzy w Gdańsku i osób na nich pochowanych.<br/><br/> | + | Od 2003, zgodnie z pomysłem ówczesnego dyrektora [[NADBAŁTYCKIE CENTRUM KULTURY| Nadbałtyckiego Centrum Kultury]] w Gdańsku [[RYBICKI ARKADIUSZ, działacz opozycji demokratycznej, polityk| Arkadiusza Rybickiego]], każdego listopada duszpasterstwo organizuje w kościele św. Jana [[POMORSKIE ZADUSZKI ARTYSTYCZNE | Pomorskie Zaduszki Artystyczne]] – koncert oraz widowisko multimedialne wspominające artystów, którzy odeszli w danym roku, a w istotny sposób przyczynili się do rozwoju kultury regionu. Duszpasterstwo dba też o upamiętnianie twórców poza swoją siedzibą. W 2001 ufundowało tablicę pamięci artysty grafika [[STRYJEC RYSZARD, grafik, rysownik, malarz| Ryszarda Stryjca]] na jego gdańskim domu na rogu Targu Rybnego i ul. Straganiarskiej, w 2005 tablicę poświęconą artyście rzeźbiarzowi [[HORNO-POPŁAWSKI STANISŁAW, rzeźbiarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych| Stanisławowi Horno-Popławskiemu]] na jego rodzinnym domu w Kutaisi (Kolchida) w Gruzji, czemu towarzyszyło sympozjum naukowe popularyzujące jego twórczość. W 2010 zorganizowało jubileusz pracy twórczej aktora i reżysera Ryszarda Ronczewskiego w jego rodzinnym Sopocie.<br/><br/> |
| − | + | 11 XI 2005 w kościele św. Jana odbył się wernisaż obrazu [[ŚWIESZEWSKI MACIEJ, profesor Akademii Sztuk Pięknych | Macieja Świeszewskiego]] ''Ostatnia Wieczerza'', nad którym artysta pracował od 1995 w kościele św. Bartłomieja. Sportretował na nim znane postaci trójmiejskiego świata kulturalnego i naukowego. <br/><br/> | |
| − | Od 2003, zgodnie z pomysłem ówczesnego dyrektora [[NADBAŁTYCKIE CENTRUM KULTURY| Nadbałtyckiego Centrum Kultury]] w Gdańsku [[RYBICKI ARKADIUSZ, działacz opozycji demokratycznej, polityk| Arkadiusza Rybickiego]], każdego listopada duszpasterstwo organizuje w kościele św. Jana Pomorskie Zaduszki Artystyczne – koncert oraz widowisko multimedialne wspominające artystów, którzy odeszli w danym roku, a w istotny sposób przyczynili się do rozwoju kultury regionu | + | |
| − | + | ||
| − | 11 XI 2005 w kościele św. Jana odbył się wernisaż obrazu | + | |
Artyści związani z duszpasterstwem brali udział w wystawach sztuk plastycznych za granicą, między innymi ''Forum Herrentierbach'' (Niemcy, 1990), SIAC ''David MultiFestival'' ’92 w Barcelonie (1992), ''Między światem a tajemnicą'' w Brukseli (1992), ''Ośmiu z Gdańska'' (1112 Gallery, Chicago, 1998), ''Sztuka Sopotu'' (Sztokholm, 2000), ''W stronę Schulza'' (Praga, 2006), ''Axis Mundi'' w Brukseli (2011).<br/><br/> | Artyści związani z duszpasterstwem brali udział w wystawach sztuk plastycznych za granicą, między innymi ''Forum Herrentierbach'' (Niemcy, 1990), SIAC ''David MultiFestival'' ’92 w Barcelonie (1992), ''Między światem a tajemnicą'' w Brukseli (1992), ''Ośmiu z Gdańska'' (1112 Gallery, Chicago, 1998), ''Sztuka Sopotu'' (Sztokholm, 2000), ''W stronę Schulza'' (Praga, 2006), ''Axis Mundi'' w Brukseli (2011).<br/><br/> | ||
Wymiernym akcentem współpracy duszpasterstwa ze środowiskiem twórców są ufundowane i wykonane przez nich i używane na bieżąco w sprawowanych liturgiach szaty i akcesoria (ornaty oraz paramenty liturgiczne – kielichy, pateny, ampułki - wykonane ze szkła, ceramiki i innych materiałów). Z inicjatywy środowiska artystycznego wprowadzono także możliwość udzielania komunii w postaci opłatków o obniżonej zawartości glutenu (2014).<br/><br/> | Wymiernym akcentem współpracy duszpasterstwa ze środowiskiem twórców są ufundowane i wykonane przez nich i używane na bieżąco w sprawowanych liturgiach szaty i akcesoria (ornaty oraz paramenty liturgiczne – kielichy, pateny, ampułki - wykonane ze szkła, ceramiki i innych materiałów). Z inicjatywy środowiska artystycznego wprowadzono także możliwość udzielania komunii w postaci opłatków o obniżonej zawartości glutenu (2014).<br/><br/> | ||
| − | Duszpasterstwo współorganizuje także debaty społeczne, np. Obywatelska Debata Stereotyp Bezdomności (2007), konferencja ''Świątynia - wieczne sacrum?'' (projekt ''Ny arv / Nowe dziedzictwo''), 2014; ''Mentoring Weekend'', 2017 (wszystkie w kościele św. Jana), czy ''Debatę przed Wieczerzą'', (2013 w [[GDAŃSKI PARK NAUKOWO-TECHNOLOGICZNY| Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym]]). 16 III 2018 zorganizowało (przy udziale [[CHÓR „NON SERIO” | Chóru „Non Serio”]]) pierwszą w kościele św. Jana od 1556 wielkopostną Drogę Krzyżową, zwaną od kolejnej edycji Mysterium Via Crucis, jednocześnie pierwszą w historii śpiewaną i w niekonwencjonalnej formule (kapłan porusza się po kolejnych, symbolicznych stacjach, przy każdej odmawiając związane rozważanie i modlitwę, stojący na stopniach głównego ołtarza chór śpiewa stosowną pieśń, wierni uczestniczą w niej pozostając na swoich miejscach w ławkach). 21 VI 2020 tradycyjnemu Odpustowi Świętojańskiemu towarzyszył Salon poezji zaprzyjaźnionego z Duszpasterstwem ks. prof. Jana Sochonia, kierownika Katedry Filozofii Kultury na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, wykładowcy w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. {{author: OK}} {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | + | Duszpasterstwo współorganizuje także debaty społeczne, np. Obywatelska Debata ''Stereotyp Bezdomności'' (2007), konferencja ''Świątynia - wieczne sacrum?'' (projekt ''Ny arv / Nowe dziedzictwo''), 2014; ''Mentoring Weekend'', 2017 (wszystkie w kościele św. Jana), czy ''Debatę przed Wieczerzą'', (2013 w [[GDAŃSKI PARK NAUKOWO-TECHNOLOGICZNY| Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym]]). 16 III 2018 zorganizowało (przy udziale [[CHÓR „NON SERIO” | Chóru „Non Serio”]]) pierwszą w kościele św. Jana od 1556 wielkopostną Drogę Krzyżową, zwaną od kolejnej edycji ''Mysterium Via Crucis'', jednocześnie pierwszą w historii śpiewaną i w niekonwencjonalnej formule (kapłan porusza się po kolejnych, symbolicznych stacjach, przy każdej odmawiając związane rozważanie i modlitwę, stojący na stopniach głównego ołtarza chór śpiewa stosowną pieśń, wierni uczestniczą w niej pozostając na swoich miejscach w ławkach). 21 VI 2020 tradycyjnemu Odpustowi Świętojańskiemu towarzyszył ''Salon poezji'' zaprzyjaźnionego z Duszpasterstwem ks. prof. Jana Sochonia, kierownika Katedry Filozofii Kultury na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, wykładowcy w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. {{author: OK}} {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] |
Aktualna wersja na dzień 07:12, 1 wrz 2023
DUSZPASTERSTWO ŚRODOWISK TWÓRCZYCH ARCHIDIECEZJI GDAŃSKIEJ, do 1997 działało przy kościele św. Bartłomieja (Zaułek św. Bartłomieja 1), a następnie przy kościele św. Jana (ul. Świętojańska 50), początkowo jako Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Diecezji Gdańskiej, w 1992, po powstaniu archidiecezji gdańskiej, nazwę zmieniono na Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej.
Duszpasterstwa Środowisk Twórczych powstały w wyniku współpracy środowisk artystycznych z Kościołem katolickim, zapoczątkowanej przy organizowaniu pierwszego Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej (20-27 VI 1975). Od IX 1978 ks. Wiesław Niewęgłowski prowadził w parafii przy kościele akademickim św. Anny w Warszawie cykliczne spotkania z twórcami, na których podejmowano tematy sugerowane przez uczestników. W marcu 1980 prymas Stefan Wyszyński oficjalnie ustanowił ks. Wiesława Niewęgłowskiego Duszpasterzem Środowisk Twórczych w Warszawie. 16 IX 1980 powstał Komitet Porozumiewawczy Środowisk Twórczych i Naukowych. W Gdański pierwsze, jeszcze nieformalne duszpasterstwo, zaczęło funkcjonować wokół środowiska artystów plastyków, skupionego w okresie stanu wojennego w Galerii św. Jacka przy kościele św. Mikołaja w Gdańsku, patronował mu duszpasterz akademicki, dominikanin o. Sławomir Słoma. Działało ono w latach 1982–1985, gromadząc gdańskich artystów i dziennikarzy (zob. np. Krystyna Filipska–Frejer). Zainteresowanym udostępniono pomieszczenia klasztorne, w których odbywały się spotkania i seminaria na temat wiary, etyki, filozofii i sztuki oraz wystawy plastyczne w ramach Galerii św. Jacka. W sierpniu 1985 po kontrowersyjnej wystawie Artyści plastycy – stoczniowcom przygotowanej na rocznicę Sierpnia 1980 o. Sławomir Słoma w wyniku działań Służby Bezpieczeństwa został przeniesiony do Wrocławia.
W 1983 ks. Krzysztof Niedałtowski w parafii św. Michała w Sopocie stworzył Galerię św. Michała, integrując rozbite stanem wojennym i zdelegalizowaniem związków twórczych środowisko artystyczne, nie tylko Sopotu i Trójmiasta, ale całej Polski. Najgłośniejszym było „pra odtworzenie” przywiezionego nielegalnie z BBC profesjonalnego nagrania zadedykowanej NSZZ Solidarności III Symfonii Witolda Lutosławskiego i to w jego obecności (26 VIII 1984).
15 IX 1990 przy kościele św. Bartłomieja powołano Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Diecezji Gdańskiej, którego kapelanem został ks. Krzysztof Niedałtowski. 3 X 1990 w tym kościele biskup Tadeusz Gocłowski odprawił uroczystą mszę inaugurującą rok akademicki gdańskiej Akademii Muzycznej. 9 XII 1990 wręczono Nagrody Literackie im. Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i Medale im. Anny Kamieńskiej. Pierwszym działaniem formalnym duszpasterstwa w kierunku wspierania i promowania sztuki sakralnej było powołanie Fundacji „Pro Arte Sacra” (8 VIII 1991).
25 X 1998, po odbytym w klubie Mestwin Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego spotkaniu w sprawie dalszej odbudowy kościoła św. Jana, z udziałem marszałka Sejmu Macieja Płażyńskiego, ministra kultury i sztuki Marii Wnuk-Nazarowej, wojewody gdańskiego Tomasza Sowińskiego, niektórych parlamentarzystów ziemi gdańskiej oraz przedstawicieli Stowarzyszenia Odbudowy Gotyckiego Kościoła św. Jana w Gdańsku, abp Tadeusz Gocłowski odprawił w kościele św. Jana mszę, którą zainaugurował działalność duszpasterstwa w tym kościele.
Duszpasterstwo prowadzi działalność zarówno w swojej siedzibie, jak i na zewnątrz: organizuje wystawy plastyczne i koncerty (m.in. cykl „Per cameram ad ecclesiam”), dyskusje, przedstawienia teatralne (m.in. Pasja w reżyserii Wojciecha Misiury, 1995; Tragedia o bogaczu i Łazarzu w reżyserii Krzysztofa Babickiego, 2001; musical Świadek w reżyserii Ryszarda Ronczewskiego, 2002; Godzinki według poezji Rilkego z muzyką i w wykonaniu Piotra Kubowicza, artysty krakowskiej "Piwnicy pod Baranami", 2002; Księga śpiewów żałobliwych św. Grzegorza z Nareku w reżyserii Ryszarda Ronczewskiego, 2010), a także festyny żebracze, odpusty, jarmarki świętojańskie, msze dla gdańskiej mniejszości niemieckiej oraz w języku kaszubskim, od przełomu 2001/2002 do 2017 wydawało kalendarze świętojańskie oraz inne publikacje okolicznościowe. Współorganizuje liturgie w różnych językach (np. po łacinie z chórem Schola Cantorum Gymevensis, 2002), dwukrotnie polsko-niemiecką w ramach Europejskiego Odpustu Świętojańskiego (2004, 2006) i tradycjach katolickich (msze floresyjskie (Indonezja; 2008, 2011; ghańska, 2014) oraz nabożeństwa ekumeniczne (z przedstawicielami judaizmu, islamu, protestantyzmu czy prawosławia).
W czasie wspólnych liturgii głos zabierali m.in. ks. Kazimierz Sowa - dyrektor Religia.tv (2012); ks. Waldemar Sondka - Duszpasterz Środowisk Twórczych Archidiecezji Łódzkiej, twórca i Dyrektor Teatru LOGOS (2013), papieski łacinnik o. Polikarp Nowak (2015); ks. prof. Andrzej Szostek, były rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; o. Wacław Oszajca SJ - teolog, poeta, pisarz i publicysta (2017); historyk, członek zuryskiego komturstwa Zakonu Rycerzy Grobu Chrystusa, ks. prof. Zygmunt Iwicki (wielokrotnie), teolog, filozof i poeta ks. Jan Sochoń (wielokrotnie). Duszpasterstwo jest prekursorem promowania muzyki dawnej: 23 VIII 1992 w kościele św. Jana wykonano utwory z odnalezionej w Królewcu Gdańskiej tabulatury organowej z początku XVII wieku (organista Jan Janca), w kościele św. Bartłomieja wykonano dwie kompozycje Johanna Balthasara Christiana Freislicha – 18 IV 1993 Pasję według św. Mateusza (zespół Pro Musica pod dyrekcją Tatiany Adamowicz, soliści: Piotr Kusiewicz i Marcin Szczyciński) oraz 13 III 1994 Passio Christi (zespół chórów pod dyrekcją Waltera Oppa i soliści: Witosława Frankowska i Jadwiga Rudka-Stefaniak). 7 VI 2008 wystąpił Zespół Muzyki Dawnej Brovarius grając na typowych średniowiecznych instrumentach (Fidel, mora harpa) Kilkakrotnie koncertowała w kościele św. Jana Cappella Gedanensis wykonując dzieła mistrzów gdańskich jak: Franziscus de Rivulo, Paul Siefert, Caspr Förster, Crato Bütner, Christoph Werner, Nicolaus Zangius, Johann Valentin Meder, Theophil Andreas Volckmar, Maximilian Dietrich Freislich czy Johann Balthasar Christian Freislich.
W kościele św. Jana 1 IX 1999 w obecności prezydentów Polski i Niemiec, Aleksandra Kwaśniewskiego i Johannesa Raua, odbył się Koncert pojednania w sześćdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej w wykonaniu Izraelskiej Orkiestry Filharmonicznej pod dyrekcją Zubina Mehty. 29 VI 2014, w 100. rocznicę zamachu w Sarajewie, w koncercie poświęconym pamięci ofiar I wojny światowej, w kościele św. Jana wykonano Requiem d-moll Wolfganga Amadeusza Mozarta; wykonawcami byli symboliczni reprezentanci państw Ententy: Jean Vincent Blot (bas) jako reprezentant Francji, Sally Harrison (sopran) - Wielkiej Brytanii, Francesca Sartorato (alt) - Włoch oraz Krystian Krzeszowiak (tenor). Wystąpił też Polski Chór Kameralny oraz Orkiestra Kameralna Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Jana Łukaszewskiego. 6 III 2020 w kościele św. Jana koncertem Św. Jan Od-Nowa Andrzej Szadejko zaprezentował możliwości koncertowe odtworzonych organów bocznych, zbudowanych przez Johanna Rhodego z zachowaną i odrestaurowaną snycerką prospektu organowego Johanna Heinricha Meissnera (1760-61).
Wspólnym przedsięwzięciem Duszpasterstwa Środowisk Twórczych i Duszpasterstwa Dziennikarzy była wystawa megaplakatu religijnego-społecznego (1996) oraz organizowany w latach 2000–2012 cykl Gdański Areopag, następnie współorganizacja Dialogów Dominikańskich (od 2015), przekształconych w Dialogi Świętojańskie (od 2018), odbywające się w Europejskim Centrum Solidarności (ECS). W 2002 w ramach I Światowego Zjazdu Gdańszczan z inicjatywy duszpasterstwa otwarto symboliczny Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy u podnóża Grodziska, będący pamiątką wszystkich zlikwidowanych cmentarzy w Gdańsku i osób na nich pochowanych.
Od 2003, zgodnie z pomysłem ówczesnego dyrektora Nadbałtyckiego Centrum Kultury w Gdańsku Arkadiusza Rybickiego, każdego listopada duszpasterstwo organizuje w kościele św. Jana Pomorskie Zaduszki Artystyczne – koncert oraz widowisko multimedialne wspominające artystów, którzy odeszli w danym roku, a w istotny sposób przyczynili się do rozwoju kultury regionu. Duszpasterstwo dba też o upamiętnianie twórców poza swoją siedzibą. W 2001 ufundowało tablicę pamięci artysty grafika Ryszarda Stryjca na jego gdańskim domu na rogu Targu Rybnego i ul. Straganiarskiej, w 2005 tablicę poświęconą artyście rzeźbiarzowi Stanisławowi Horno-Popławskiemu na jego rodzinnym domu w Kutaisi (Kolchida) w Gruzji, czemu towarzyszyło sympozjum naukowe popularyzujące jego twórczość. W 2010 zorganizowało jubileusz pracy twórczej aktora i reżysera Ryszarda Ronczewskiego w jego rodzinnym Sopocie.
11 XI 2005 w kościele św. Jana odbył się wernisaż obrazu Macieja Świeszewskiego Ostatnia Wieczerza, nad którym artysta pracował od 1995 w kościele św. Bartłomieja. Sportretował na nim znane postaci trójmiejskiego świata kulturalnego i naukowego.
Artyści związani z duszpasterstwem brali udział w wystawach sztuk plastycznych za granicą, między innymi Forum Herrentierbach (Niemcy, 1990), SIAC David MultiFestival ’92 w Barcelonie (1992), Między światem a tajemnicą w Brukseli (1992), Ośmiu z Gdańska (1112 Gallery, Chicago, 1998), Sztuka Sopotu (Sztokholm, 2000), W stronę Schulza (Praga, 2006), Axis Mundi w Brukseli (2011).
Wymiernym akcentem współpracy duszpasterstwa ze środowiskiem twórców są ufundowane i wykonane przez nich i używane na bieżąco w sprawowanych liturgiach szaty i akcesoria (ornaty oraz paramenty liturgiczne – kielichy, pateny, ampułki - wykonane ze szkła, ceramiki i innych materiałów). Z inicjatywy środowiska artystycznego wprowadzono także możliwość udzielania komunii w postaci opłatków o obniżonej zawartości glutenu (2014).
Duszpasterstwo współorganizuje także debaty społeczne, np. Obywatelska Debata Stereotyp Bezdomności (2007), konferencja Świątynia - wieczne sacrum? (projekt Ny arv / Nowe dziedzictwo), 2014; Mentoring Weekend, 2017 (wszystkie w kościele św. Jana), czy Debatę przed Wieczerzą, (2013 w Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym). 16 III 2018 zorganizowało (przy udziale Chóru „Non Serio”) pierwszą w kościele św. Jana od 1556 wielkopostną Drogę Krzyżową, zwaną od kolejnej edycji Mysterium Via Crucis, jednocześnie pierwszą w historii śpiewaną i w niekonwencjonalnej formule (kapłan porusza się po kolejnych, symbolicznych stacjach, przy każdej odmawiając związane rozważanie i modlitwę, stojący na stopniach głównego ołtarza chór śpiewa stosowną pieśń, wierni uczestniczą w niej pozostając na swoich miejscach w ławkach). 21 VI 2020 tradycyjnemu Odpustowi Świętojańskiemu towarzyszył Salon poezji zaprzyjaźnionego z Duszpasterstwem ks. prof. Jana Sochonia, kierownika Katedry Filozofii Kultury na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, wykładowcy w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie.
