HUELLE PAWEŁ, prozaik, poeta
| < Poprzednie | Następne > |
PAWEŁ MAREK HUELLE (10 IX 1957 Gdańsk – 27 XI 2023 Gdańsk), prozaik, poeta, dramatopisarz. Wnuk Karola, inżyniera chemika, współtwórcy i wicedyrektora Zakładów Azotowych w Tarnowie–Mościcach i Marii z domu Fiedler, w 1918 pierwszej kobiety–studentki Politechniki Lwowskiej. Syn pochodzących ze Lwowa Tadeusza, inżyniera, oraz Ireny z Korczów, historyka, którzy w 1946 przenieśli się do Gdańska.
W 1980 absolwent filologii polskiej na ► Uniwersytecie Gdańskim (UG). W czasie strajków w ► sierpniu 1980 współtwórca „poczty rowerowej”, wspierającej strajkujących w ► Stoczni Gdańskiej m.in. w kolportażu "bibuły". Współautor (z ► Andrzejem Zarębskim) apelu środowiska studenckiego w sprawie liberalizacji życia naukowego i studiów (1 IX 1980). Współinicjator powstania i członek Tymczasowego Komitetu Założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów Polskich UG (2 X 1980).
W latach 80. XX wieku związany z prasą podziemną, dziennikarz ► Biura Informacji Prasowej NSZZ „Solidarność”, nauczyciel języka polskiego w szkołach podstawowych, zawodowych, średnich (1983–1986), pracownik spółdzielni Świetlik, współzałożyciel i współpracownik tzw. gazety mówionej „Punkty Mówione” w Duszpasterstwie Akademickim przy ► kościele św. Mikołaja (1988). W latach 1981–1982 powstała pierwsza (niepublikowana) powieść Ze snu lęku. W 1983 zadebiutował literacko wierszami na łamach „Powściągliwości i Pracy”, „Tygodnika Powszechnego” oraz „Twórczości”. W 1987 asystent w Zakładzie Filozofii ► Akademii Medycznej w Gdańsku, wykładowca historii filozofii. W 1994–1999 dyrektor ► Gdańskiego Ośrodka TVP. W 1998 bezskutecznie ubiegał się o mandat do ► Rady Miasta Gdańska z ramienia Unii Wolności. W kadencji 2003–2007 członek Rady Naukowej ► Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. W 2010 członek konwentu Ruchu Stu oraz komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przedterminowymi wyborami prezydenckimi.
W okresie 1998–2000 autor cyklu felietonów i miniesejów Imiona, miejsca..., publikowanych w „Gazecie Wyborczej”. Jako jedyny opiniotwórczy intelektualista, wobec milczenia polityków i Episkopatu, miał odwagę publicznie sprzeciwić się długotrwałej antysemickiej działalności prałata ► Henryka Jankowskiego w felietonie Rozumieć diabła („Rzeczpospolita”, 2004). Pozwany o naruszenie dóbr osobistych przez Henryka Jankowskiego w 2005, wygrał w sądzie apelacyjnym w 2006. Od 2009 redaktor naczelny Gdyńskiego Kwartalnika Artystycznego „Bliza”. Od 2010 wykładowca na Wydziale Reżysersko-Operatorskim Gdyńskiej Szkoły Filmowej. Autor m.in. książek: Weiser Dawidek (1987), Opowiadania na czas przeprowadzki (1991), Wiersze (1994), Pierwsza miłość i inne opowiadania (1996), Inne historie (1999), Mercedes-Benz. Z listów do Hrabala (2001), Byłem samotny i szczęśliwy (wybór opowiadań, 2002), Castorp (2004), Ostatnia Wieczerza (2007), Opowieści chłodnego morza (2008), Śpiewające ogrody (2014), Ulica Świętego Ducha i inne historie (2016), Talita (2020), które zostały przetłumaczone między innymi na język angielski, holenderski, szwedzki, czeski, włoski, fiński, francuski, hiszpański, litewski i niemiecki.
Brał udział w tworzeniu mistycznego tryptyku gdańskich twórców na temat Ostatniej Wieczerzy: uwieczniony został na obrazie Ostatnia wieczerza ► Macieja Świeszewskiego (2005), napisał wstęp do książki ► ks. Krzysztofa Niedałtowskiego Zawsze Ostatnia Wieczerza (2006), wydał własną powieść Ostatnia Wieczerza (2007), nominowaną do Nagrody Nike. Wszystkie trzy dzieła były razem prezentowane przez autorów przy okazji wystawy Axis Mundi w Królewskim Muzeum Sztuki i Historii (Musée d’Art et d’Histoire) w Brukseli w listopadzie 2011. Zasiadał w jury ► Nagrody Literackiej Miasta Gdańska „Europejski Poeta Wolności”.
Do najważniejszych inscenizacji jego utworów należą: Pod dębami (premiera w ► Cotton Clubie, 1992; TVP 2 – 1993), Kto mówi o czekaniu? (reżyseria ► Krzysztof Babicki, premiera 1995, ► Teatr Wybrzeże), Kąpielisko Ostrów (reżyseria Krzysztof Babicki, premiera 2001, Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie; reżyseria Maciej Englert, Teatr Telewizji – 2004), Sarmacja (reżyseria Krzysztof Babicki, premiera w 2008, Teatr im. J. Osterwy w Lublinie), Zamknęły się oczy Ziemi (reżyseria Krzysztof Babicki, premiera w 2011, Teatr im. J. Osterwy w Lublinie), Weiser (film fabularny, reżyseria Wojciech Marczewski – 2000), Kolibra lot ostatni (reżyseria Krzysztof Babicki, premiera 2014, Teatr Miejski im. W. Gombrowicza w Gdyni), Żółta łódź podwodna (reżyseria Krzysztof Babicki, premiera 2015, Teatr Miejski im. W. Gombrowicza w Gdyni), Zawsze się gdzieś wypływa (reżyseria Krzysztof Babicki, premiera 2015, Teatr Polskiego Radia), Kursk (reżyseria Krzysztof Babicki, premiera 2017, Teatr Miejski im. W. Gombrowicza w Gdyni). Wystąpił jako Dottore w spektaklu Cyrk Rodziny Afanasjeff Bis w reżyserii ► Aliny Afanasjew i Jerzego Włodzimierza Afanasjewa (syna) w gdańskim ► Teatrze Miejskim Miniatura 19 XI 2004. Scenarzysta słuchowisk radiowych, m.in. Chagall (1987), i współautor scenariuszy do filmów O dwóch takich, co nic nie ukradli (reżyseria Łukasz Wylężałek, 1999), Wróżby kumaka na podstawie powieści ► Güntera Grassa (reżyseria Robert Gliński, 2005) oraz obrazu dokumentalnego NZS – tak się zaczęło (reżyseria ► Paweł Zbierski, 2005).
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2012), w 2013 uhonorowany ► Medalem św. Wojciecha. W 1987 i 2007 otrzymał Nagrodę Artystyczną ► Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, w 1995 nagrodę polskiego PEN-Clubu w dziedzinie prozy, w 2002 Paszport "Polityki" za rok 2001 za powieść Mercedes Benz, literacki hołd złożony Bohumilowi Hrabalowi: za oryginalność formy i sztukę finezyjnej narracji, w 2002 i 2007 Pomorską Nagrodę Artystyczną, w 2005 Nagrodę Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego – dla pisarza, który "tworzy ideały i wartości, łącząc ludzi, społeczeństwa i narody we wspólnej rozmowie", w 2007 ► Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za niezwykłe kreacje literackie, za stworzenie nowych podstaw do czytania mitu Gdańska, w 2008 Sztorm Roku 2007 w kategorii "Literatura" za powieść Ostatnia wieczerza łączącą wątki lokalne, tematykę etyczno-moralną i dyskurs o sztuce, w 2010 laureat ► Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”, w 2014 ► Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis”, za rok 2016 otrzymał Wielką Pomorską Nagrodę Artystyczną za całokształt wybitnych osiągnięć artystycznych oraz dokonań na rzecz kultury, w 2018 Galion Gdyński w kategorii kreacja artystyczna, w 2021 nagrodę literacką "Wiatr od Morza" za całokształt twórczości (za rok poprzedni). W 2023 otrzymał
Nagrodę Miasta Gdańska w dziedzinie kultury.
Mąż Anny, producentki filmowej, ojciec Juliusza Karola, absolwenta stosunków międzynarodowych na UG, w czasie studiów członka Zarządu Akademickiego Klubu Morskiego, analityka biznesowego w branży eCommerce, następnie Idy Łotockiej-Huelle (ur. 13 II 1957 Gdańsk), w 1982 absolwentki malarstwa u ► prof. Władysława Jackiewicza na Wydziale Malarstwa i Grafiki (1982) ► Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku oraz tamtejszego Studium Pedagogicznego (1981), laureatki Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2012), od 2014 do 2017 wiceprezeski Okręgu Gdańskiego Związku Polskich Artystów Plastyków.
Pochowany 7 XII 2023 na ► cmentarzu Srebrzysko. Upamiętniony odsłoniętymi 11 V 2024 przy przystanku PKM Niedźwiednik muralami, autorstwa Jakuba Morozowskiego i Iwa Arabskiego, przedstawiającymi jego postać oraz „umarłą linię kolejową” opisywaną w powieści Weiser Dawidek.
Bibliografia:
Strojna-Krzystanek Anna, Maria Huelle – pierwsza studentka na Politechnice Lwowskiej, „Studia z historii społeczno-gospodarczej”, t. 20, Kraków 2018, s. 189–193.
Jerzyna Marcin, Paweł Huelle (1957–2023), ►https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/pawel-huelle-1957-2023/.
►https://www.pkm-sa.pl/2024/05/16/nowe-murale-poswiecone-pawlowi-huelle-na-pkm-gdansk-niedzwiednik/.
