AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU
< Poprzednie | Następne > |



AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU (ASP), wielokierunkowa uczelnia artystyczna, powstała z przekształcenia Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (PWSSP), pod obecną nazwą od 4 VII 1996.
Okres sopocki 1945–1950. Poprzedzony był rozpoznaniem przeprowadzonym na Wybrzeżu przez delegata Związku Polskich Artystów Plastyków ► Janusza Strzałeckiego i przyjazdem do Sopotu m.in. malarzy ► Krystyny Łady-Studnickiej, ► Juliusza Studnickiego, ► Józefy Wnukowej, ► Jacka Żuławskiego, ► Hanny Żuławskiej oraz rzeźbiarza ► Mariana Wnuka. 15 X 1945 zainaugurowano rok akademicki Państwowego Instytutu Sztuk Plastycznych w Gdańsku z siedzibą w Sopocie, przy ul. Obrońców Westerplatte (dawna willa ► Johanna Isidora Bergera), przekształconego 1 XII 1945 w PWSSP.
Uczelnia rozbudowywała się wokół zasadniczej struktury trzech wydziałów: Malarstwa, Architektury Wnętrz (połączonych w latach 1947–1949 w jeden wydział) oraz Rzeźby. Pracownie dominującego w uczelni malarstwa obsadzali założyciele i zapraszani profesorowie (► Artur Nacht-Samborski, ► Jan Wodyński); po odejściu Mariana Wnuka na stanowisko rektora ASP w Warszawie, rzeźby nauczali ► Stanisław Horno-Popławski i ► Adam Smolana; projektowanie architektoniczne prowadzili Stefan Listowski i ► Adam Haupt. W programie studiów istotne były przedmioty wstępne: tzw. rysunek wieczorny, kompozycja brył i płaszczyzn, oraz specjalizacyjne: ceramika, tkanina i techniki monumentalne. Dynamika nowego środowiska przejawia się między innymi udziałem w ogólnopolskich salonach plastyki, a następnie w pierwszych socrealistycznych wystawach, organizowaniu corocznych Festiwali Sztuk Plastycznych w Sopocie, podejmowaniu realizacji sztuki monumentalnej także poza Trójmiastem.
Okres sopocki 1951–1954. Objęcie funkcji rektora przez ► Stanisława Teisseyre’a zbiegło się z socrealistyczną reformą edukacji - między innymi zlikwidowano Wydział Rzeźby; dokonano podziału nauczania według lat studiów; przedmiot kompozycja płaska i przestrzenna został zastąpiony przez przedmiot kształtowanie form użytkowych. Uczelnię tworzyły dwa wydziały: Malarstwa (1949/1950) i Projektowania Dekoracyjnego oraz Architektury Wnętrz (od 1951 – Architektury i Studium Rzeźby), na którym powstała nowa specjalizacja – sprzętarstwo (► Włodzimierz Padlewski). W ramach uczelni powstały Warsztaty Artystyczno-Naukowe (ceramiki i tkaniny). Był to okres sukcesów tzw. ► szkoły sopockiej, a także pracy artystów przy renowacji ► Drogi Królewskiej w Gdańsku, uwieńczony w maju 1954 przeniesieniem uczelni do ► Wielkiej Zbrojowni przy Targu Węglowym (w Sopocie pozostały pracownie rzeźby).
Okres stabilizacji 1954–1971. Odejście od socrealistycznego systemu nauczania przejawiało się reaktywowaniem systemu pracowni indywidualnych, od 1955 – przywróceniem nauczania kompozycji płaskiej i przestrzennej (Stanisław Wójcik i Ryszard Semka), wśród pedagogów pojawiają się między innymi malarze Stanisław Borysowski i ► Jan Cybis, następnie ► Piotr Potworowski (1958–1962) oraz architekt Jerzy Hryniewiecki (1954–1956).
Przywrócenie Wydziału Rzeźby w 1956 na długo ustaliło model uczelni trzywydziałowej; zmiany poszerzające specjalizacje następowały tylko w obrębie wydziałów, nie podważając zasadniczej struktury. W 1957 na Wydziale Malarstwa powstała pracownia grafiki (kierownik Zygmunt Karolak); w 1965 wydział składał się z czterech katedr: Malarstwa; Rysunku; Malarstwa Architektonicznego; Grafiki. W 1968 połączono Katedrę Malarstwa i Katedrę Rysunku, powstała zaś odrębna Katedra Tkaniny Dekoracyjnej. W tym czasie Wydział Rzeźby tworzyły trzy katedry: Rzeźby; Ceramiki Artystycznej; Projektowania Rzeźbiarsko-Architektonicznego. W latach 1958–1959 Wydział Architektury Wnętrz otworzył kolejno dwie pracownie projektowania: wnętrz okrętowych i form przemysłowych oraz mebli przemysłowych. W 1965 wydział ten tworzyły trzy katedry: Projektowania Architektonicznego; Architektury Wnętrz; Architektury Okrętów i Form Przemysłowych, w 1968 powstała czwarta: Katedra Mebla Przemysłowego.
W 1968 siedziba uczelni powiększyła się o skrzydło dobudowane do Zbrojowni wzdłuż ul. Tkackiej, według projektu profesora uczelni Ryszarda Semki. Okres wychodzenia z socrealizmu ku nowoczesności przejawiał się w działalności uczelni poprzez wystawę w Arsenale i sopockie festiwale z konfrontacjami młodej sztuki, działalności teatrów studenckich, ważnego udziału Piotra Potworowskiego w profesorskim gronie, nowoczesnych obiektów w gdańskiej architekturze. Na lata 60. XX wieku przypadały spektakle teatru Galeria ► Jerzego Krechowicza, ważne festiwalowe wystawy: Młoda generacja 1960–1966, Trzy pokolenia, pierwsze ogólnopolskie Porównania.
Okres transformacji 1971–1981. Ten etap w historii uczelni rozpoczęła reorganizacja, w której wyniku uczelnię tworzyły dwa wydziały: Malarstwa i Rzeźby (katedry: Kształcenia Podstawowego; Malarstwa i Rysunku; Rzeźby i Rysunku; Projektowania Malarstwa i Rzeźby) oraz Projektowania Plastycznego (katedry: Projektowania Wstępnego; Projektowania Wnętrz; Projektowania Form Przemysłowych). W roku 1978, w efekcie kolejnej restrukturyzacji, powstał Wydział Malarstwa, Grafiki i Rzeźby z katedrami: Kształcenia Ogólnoplastycznego; Malarstwa i Rysunku (odrębne pracownie dla studentów malarstwa i architektury); Specjalizacji Dodatkowych (tkanina, ceramika, grafika warsztatowa i artystyczna, warsztat litografii i linorytu, warsztat technik metalowych); Projektowania Grafiki. Drugi wydział przekształcił się w Wydział Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego, w 1979 rozbudowany i składający się z katedr: Projektowania Wstępnego; Projektowania Wnętrz; Podstaw i Metodyki Projektowania Wzornictwa Przemysłowego; Wzornictwa Przemysłowego. Nastąpiło ożywienie twórczości graficznej (cykliczne konkursy grafiki i plakatu), odbywały się międzynarodowe plenery i wystawy ceramiczne (np. Kadyny, Oliwa), plastycy nawiązali współpracę z zakładami przemysłowymi i budowniczymi ► Portu Północnego. Kolejne Porównania i Biennale Sztuki Gdańskiej, kontakty uczelni chociażby z krajami nadbałtyckimi (między innymi plenery Fart), udział i nagrody młodych twórców w pokazach krajowych i zagranicznych (m.in. ► Teresa Miszkin, ► Czesław Tumielewicz, ► Maciej Świeszewski, Jerzy Ostrogórski) dawały poczucie otwarcia i dynamiki środowiska uczelni. Powstały Galeria Out ► Witosława Czerwonki i Adama Harasa oraz Galeria Fotografii GN.
Okres specjalizacji 1981–1996. Cezurę początkową wyznaczał powrót do trzywydziałowej struktury. Wydział Malarstwa i Grafiki obejmował początkowo cztery katedry: Malarstwa i Rysunku; Specjalności Dodatkowych (tkanina, grafika warsztatowa i artystyczna); Projektowania Plastycznego; Projektowania Graficznego. W 1983 połączono projektowanie plastyczne i specjalizację w Katedrę Podstaw Projektowania i Specjalności Dodatkowych. W 1988 wyodrębniono Katedrę Grafiki Warsztatowej, w 1991 przekształcono pion podstaw projektowania plastycznego i specjalizacji, powstała Katedra Specjalizacji Artystycznych (pracownie: tkaniny artystycznej, malarstwa ściennego i witraży, intermedialna) oraz kolejna – Katedra Kształcenia Podstawowego. Po wyodrębnieniu w 1994 w ramach wydziału osobnych kierunków nauczania została ona włączona do struktury kierunku malarstwo (katedry: Kształcenia Podstawowego; Malarstwa i Rysunku; Specjalizacji Artystycznej); kierunek grafika obejmował dwie katedry: Grafiki Warsztatowej i Projektowania Graficznego. Reaktywowany Wydział Rzeźby składał się z dwóch katedr: Rzeźby i Rysunku oraz Specjalizacji (pracownie: projektowania rzeźbiarsko-architektonicznego, ceramiki, małych form rzeźbiarskich). Wydział Architektury i Wzornictwa pozostał początkowo w poprzedniej strukturze, jednak ze znacznie powiększoną liczbą (do czterech) pracowni malarstwa i rysunku (w Katedrze Projektowania Wstępnego) oraz architektury wnętrz (cztery pracownie w Katedrze Architektury Wnętrz). W 1983 jedną z nich zastąpiła nowo utworzona pracownia kształtowania przestrzeni, powstała też piąta katedra: Malarstwa, Rysunku i Rzeźby. Po połączeniu Katedr Podstaw i Metodyki Projektowania, Architektury Wnętrz oraz Wzornictwa Przemysłowego we wspólną jednostkę (z odrębnymi zakładami) wydział tworzyły ponownie cztery katedry. W 1987 Katedra Wzornictwa Przemysłowego uruchomiła nową pracownię: projektowania architektury okrętów.
W początku lat 80. XX wieku środowisko włączyło się w ruch demokratyzacji. Bieżące wydarzenia, takie jak ► stan wojenny, rozwiązanie Związku Polskich Artystów Plastyków (1983) i powołanie Związku Polskich Artystów Malarzy i Grafików (ZPAMiG, 1984), spolaryzowały twórczość na sferę oficjalną i nurt kultury niezależnej. W drugiej połowie lat 80. XX wieku wielu artystów uczelni uczestniczyło w ruchu młodej sztuki, tzw. ekspresji lat 80. (► Grzegorz Klaman, Janusz Akermann, Sławomir Witkowski, Marek Model i inni), na ► Spichlerzach, wokół plenerowej pracowni rzeźby PWSSP (G. Klaman), a następnie Galerii Wyspa, działa jedna z alternatywnych grup twórczych, z których wyłoniła się tzw. ► nowa szkoła gdańska. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku powstała też Galeria Promocyjna w ► Pałacu Opatów w ► Oliwie, miejsce oficjalnych debiutów wielu młodych twórców.
Okres wczesny Akademii 1996–2007. 4 VII 1996 PWSSP w Gdańsku otrzymała nazwę Akademii Sztuk Pięknych. W strukturze uczelni Wydział Malarstwa i Grafiki został początkowo podzielony tak jak poprzednio na pięć katedr; w obrębie kierunku malarstwo były to katedry: Kształcenia Podstawowego; Malarstwa i Rysunku; Specjalizacji Artystycznych, w obrębie grafiki – katedry: Grafiki Warsztatowej oraz Projektowania Graficznego.
Od 2004 poprzez wyodrębnienie dla malarstwa i rysunku samodzielnych jednostek wydział podzielono na sześć katedr. Wydział Rzeźby funkcjonował początkowo w poprzednim układzie, w 2002 nastąpił podział na odrębne katedry: Rzeźby oraz Rysunku, Specjalizacji (pracownie: ceramiki artystycznej, medalierstwa i małych form rzeźbiarskich, intermediów, projektowania i organizacji przestrzeni, rekonstrukcji rzeźby). Wydział Architektury i Wzornictwa tworzyły, jak poprzednio, cztery katedry: Podstaw i Metodyki Projektowania; Architektury Wnętrz; Wzornictwa Przemysłowego; Rysunku, Malarstwa i Rzeźby; w 1999 z pracowni mebla (w Katedrze Architektury Wnętrz) powołano piątą – Katedrę Mebla. W 1996 uczelnia otrzymała ► Małą Zbrojownię na ► pl. Wałowym, dokąd przeniesiono Wydział Rzeźby, w 1998 powstała galeria rysunku ASP „Nowa Oficyna”.
Okres drugi Akademii, od 2007. Uchwałą Senatu ASP z 21 II 2007 powstał odrębny Wydział Grafiki, złożony z katedr: Grafiki Warsztatowej (linoryt, litografia, wklęsłodruk, serigrafia, techniki cyfrowe); Grafiki Projektowej (design, ilustracja, liternictwo i typografia, edytorstwo); Mediów (fotografia, grafika multimedialna). Wydział Architektury i Wzornictwa składa się obecnie z katedr: Architektury Wnętrz (projektowanie wnętrz miejskich, mebli, scenografii, wystawiennictwa); Wzornictwa Przemysłowego (projektowanie produktów autorskich, użytkowych i biżuterii, mebli seryjnych, architektury okrętów); Wystawiennictwa; Metodyki Projektowania oraz Zakładu Technik Projektowych. Prowadzi nauczanie w kierunkach: Architektura Wnętrz i Wzornictwo. Wydział Rzeźby tworzą obecnie katedry: Rzeźby; Rysunku; Specjalizacji (ceramika artystyczna, medalierstwo i małe formy rzeźbiarskie, projektowanie i organizacja przestrzeni); Intermediów. Wydział Malarstwa obejmuje katedry: Kształcenia Podstawowego; Malarstwa; Rysunku; Specjalizacji Artystycznych (sztuka włókna, malarstwo ścienne i witraż). Uczelnia posiada także międzywydziałowy Instytut Nauk o Sztuce.
►Tabela: Rektorzy Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych