PLAC WAŁOWY
| < Poprzednie | Następne > |
PLAC WAŁOWY, ► Stare Przedmieście. Powstał w XVI wieku, z chwilą budowy nowej linii fortyfikacyjnej miasta (► fortyfikacje). Początkowo, wraz z obszarem między obecną ul. Augustyńskiego, ► Basztą Pod Zrębem po ► Bramę Nizinną i fortyfikacje, określany był wspólnym mianem Vor dem Neuen Tor (Przed Nową Bramą) lub Am Leegen Tor (Przy Dolnej Bramie), biorąc nazwę od ► Bramy Nowej. W latach 1643–1645 powstała przy nim ► Mała Zbrojownia oraz tzw. Dwór Wałowy (Wallhof) i Dwór Śluzy (Schleusenhof). Z powodu niestabilność gruntów budowano tu początkowo domy z lekkich materiałów, mimo to, z powodu osiadania gruntu, wymagały one częstych remontów.
Po zajęciu Gdańska przez Prusy w 1793 zwany Wallplatz am Neuen Zeughaus (pl. Wałowy przy Nowej Zbrojowni) lub Kugelgarten. Po wybudowaniu w okresie 1859–1867 koszar Wiebego (zob. ► koszary) służył jako plac musztry żołnierzy pruskich, następnie niemieckich. Od 2. połowy XIX wieku od strony wschodniej zabudowany kamienicami mieszkalnymi, od południa zamknięty gmachem miejskiego lombardu (Leihamt), oddanego do użytku 8 X 1868. W 1872 w miejsce placu ćwiczeń urządzono (na powierzchni 0,63 ha) chętnie odwiedzany miejski zieleniec, o formie zbliżonej do trapezu, kształtowanego obrzeżną zabudową. Zieloną przestrzeń oddzielały od ulicy szpalery lip. Na środku, na skrzyżowaniu dwóch lipowych alei, znajdował się okrągły placyk z fontanną zasilaną wodami ► Kanału Raduni. Po stronie północnej, wśród drzew, wzniesiono ► pomnik Pułku Grenadierów Nr 5 ku czci żołnierzy niemieckich poległych w wojnie z Austrią i Francją. W 1884 miasto, w zamian za północna część ► Polskiego Haka),
przekazało władzom wojskowym na jej potrzeby obszar między Basztą Białą a Małą Zbrojownią.
Po 1945 miejsce zaniedbane, pomnik zniszczony na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, zepsutą fontannę przekształcono na piaskownicę. W dawnym budynku lombardu od lutego 1947 funkcjonowały Miejskie Zakłady Graficzne, następnie składnica książek. Obecnie plac wykorzystywany do inscenizacji plenerowych: w 2008 Stowarzyszenie Trójmiejska Grupa Rekonstrukcji Historycznych przedstawiło na nim zamach na dowódcę SS w Warszawie Franza Kutscherę (1 II 1944, wyrok wykonany przez Armię Krajową), w 2009 odbywał się tam Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych i Plenerowych ► FETA.
