UNIWERSYTET GDAŃSKI
| < Poprzednie | Następne > |
UNIWERSYTET GDAŃSKI (UG). 24 I 1957, na fali polskiego października, z inicjatywy ► Andrzeja Bukowskiego, profesora ► Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP), powstał Komitet Organizacyjny UG. Podczas rozmów w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w skład Komitetu powołano: jako jego przewodniczącego ► Józefa Wołka, jako wiceprzewodniczących Andrzeja Bukowskiego, Stanisław Matysika rektora Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie, ► Tadeusza Antoniego Bilikiewicza, prezesa ► Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, ► Stanisława Manczarskiego rektora Akademii Medycznej w Gdańsku, ► Józefa Machno, I sekretarza PZPR, Piotrowskiego-Podhorskiego posła i prezesa Zarządu Wojewódzkiego ZSL, Mariana Gregorka wiceprzewodniczącego MRN w Gdańsku, Reka przewodniczącego MRN w Gdyni. Wybrano także 24 członków Komitetu. Inicjatywę wsparło m.in. ► Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskie, występując z inicjatywą stworzenia Funduszu Zakładowego UG i zobowiązując się wpłacić w ciągu 1957 r. milion zł. Inicjatywa nie otrzymał jednak większego poparcia. W końcu lat 60. XX wieku szczególnie pozytywne stanowisko zajął w tej sprawie wpływowy wówczas I sekretarz ► Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KW PZPR) ► Stanisław Kociołek. Przełamanie impasu nastąpiło po powołaniu 15 VII 1969 na Organizatora UG rektora WSP ► Janusza Sokołowskiego.
20 III 1970 Rada Ministrów podjęła decyzję o utworzeniu UG, 1 lipca uczelnia rozpoczęła działalność. Powstała na bazie WSP i Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie. W skład UG weszło pięć wydziałów ze szkół założycielek: Humanistyczny, Matematyki, Fizyki i Chemii, Biologii i Nauki o Ziemi, Ekonomiki Produkcji i Ekonomiki Transportu, utworzono Wydział Prawa i Administracji. Po ogłoszeniu ► stanu wojennego (13 XII 1981) kilkuset pracowników i studentów podjęło strajk okupacyjny, którym kierował ► Maciej Żylicz. W 1982 z powodów politycznych władze usunęły ze stanowiska demokratycznie wybranego rektora ► Roberta Głębockiego. Głośnym echem odbiło się śmiertelne pobicie w 1985 studenta chemii Marcina Antonowicza. Za wystąpienie nad grobem ► Karol Taylor został odwołany z funkcji rektora. Mimo nacisków ze strony gdańskiego KW PZPR nie doszło na uczelni do zwolnień pracowników i do relegowania studentów. W maju 1988 studenci UG, aby wesprzeć strajkujących robotników, przeprowadzili kilkudniowy strajk okupacyjny (► strajki w Stoczni im. Lenina w 1988).
Transformacja ustrojowa zaowocowała na UG wieloma zmianami: przywrócono autonomię uczelni, demokratyczne wybory władz uczelnianych, samorządność studencką itp. Zostało zlikwidowane m.in. Studium Wojskowe i usunięto z programów studiów przedmioty ideologiczne. Po 1989 uczelnia stanęła przed nowymi wyzwaniami ekonomicznymi; dotacja ministerialna pokrywała (i pokrywa) około połowy wydatków. Braki w budżecie są niwelowane dzięki działalności gospodarczej powołanej w 1991 Fundacji Rozwoju UG, której celem działania jest także rozbudowa uczelni. W 2010 UG liczył 11 wydziałów: Biologii, Chemii, Ekonomiczny, Filologiczny, Historyczny, Matematyki, Fizyki i Informatyki, Nauk Społecznych, Oceanografii i Geografii, Prawa i Administracji, Zarządzania, ► Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Działa też Studium Języków Obcych, Polski Komitet Współpracy z Alliance Française, ► Centrum Herdera i Biblioteka British Council. Wzrasta liczba studentów odbywających praktyki za granicą, często dzięki pomocy istniejącego na uczelni od 1974 AIESEC. UG stopniowo wprowadza bloki tematyczne dla studentów anglo- i niemieckojęzycznych i przechodzi na nauczanie dwujęzyczne. Oferta naukowo-dydaktyczna UG obejmuje 60 kierunków.
W grudniu 1970 liczba studentów wynosiła 9382 osób, pod koniec 2009 powyżej 32 000. UG jest największą uczelnią w regionie nadmorskim i jednym z największych uniwersytetów w Polsce. Liczba absolwentów UG przekroczyła 140 000.
Pod koniec 1970 na uczelni wykładało 23 profesorów i 49 doktorów habilitowanych, a pod koniec 2008 – 149 profesorów tytularnych, 262 profesorów nadzwyczajnych bądź doktorów habilitowanych i 879 adiunktów ze stopniem doktora. Wszystkie kierunki, które poddały się akredytacji, uzyskały ją. Z dziewięciu wydziałów trzy zostały sklasyfikowane w kategorii pierwszej, a sześć pozostałych – w kategorii drugiej. Innym miernikiem działalności naukowej gdańskiej uczelni są dane dotyczące aktywności naukowej jej pracowników. W 2003 opublikowali 188 książek i 2600 artykułów oraz rozdziałów w książkach i wygłosili 1500 referatów na krajowych i zagranicznych konferencjach nauk. W Wydawnictwie UG opublikowano od 1970 ponad 3000 prac, o objętości przeszło 50 000 arkuszy wydawniczych o nakładzie ponad 1,2 miliona egzemplarzy. Korzystnie prezentuje się ich strona edytorska. Uczelnia współpracuje naukowo z ponad 150 szkołami wyższymi na kilku kontynentach. W 2003 pracownicy UG realizowali we współpracy z zagranicą 350 tematów badawczych, z tego 57 z Niemcami, 32 z Wielką Brytanią, 25 z Francją, 22 z Belgią, 20 ze Stanami Zjednoczonymi, 16 ze Szwecją i po 14 z Austrią i Rosją. W 2003 wyjechało w celach naukowych za granicę ponad tysiąc pracowników uczelni. Bardzo dobrze rozwiniętą współpracę naukowo-dydaktyczną z uczelniami zachodnioeuropejskimi i amerykańskimi mają Wydział Chemii, Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed-u, Wydziały Biologii, Geografii i Oceanologii.
W 2002 powstało Centrum Europejskie UG, mające charakter interdyscyplinarny i po części komercyjny. Jego celem jest lepsze przygotowanie różnych grup zawodowych i społecznych pod kątem wymogów, jakie niesie ze sobą wejście Polski do Unii Europejskiej. W 1990 rektor ► Czesław Jackowiak zorganizował zjazd rektorów uniwersytetów nadbałtyckich. W latach 1994–2000 gdańska uczelnia była koordynatorem programu Uniwersytetu Bałtyckiego w Polsce. Liczba zatrudnionych na UG osób wzrosła z 1225 osób w roku 1970 do 3113 w końcu 2008, w tym 1696 nauczycieli akademickich i 1417 pracowników technicznych, administracyjnych oraz obsługi. Na UG działają dwa związki zawodowe: Związek Nauczycielstwa Polskiego i ► NSZZ „Solidarność”. Uczelnia jest rozrzucona po całym Trójmieście i określa się ją mianem „najdłuższego uniwersytetu w Europie”.
Na początku lat 70. zostały oddane na kampusie w Oliwie, obecnie największym, 2 budynki: ówczesnego Wydziału Humanistycznego oraz Matematyki i Fizyki. Obok dawnego budynku ► IX Liceum Ogólnokształcącego, w którym mieści się do dzisiaj zmodernizowany budynek rektoratu, w oliwskim kampusie znalazły się jeszcze domy studenckie, hotel asystencki i stołówka. W październiku 1996 wznowiono rozbudowę miasteczka uniwersyteckiego w Oliwie. W 2000 rozpoczęły się zajęcia w nowym budynku Wydziału Prawa i Administracji. W 2007 otwarto nowy budynek Biblioteki Uniwersyteckiej. Od 1997 otrzymuje ona egzemplarz obowiązkowy wszystkich wydawanych w Polsce książek. Na początku lat 90. zaczęto wdrażać proces komputeryzacji zbiorów i przybliżania funkcjonowania Biblioteki Uniwersyteckiej do standardów zachodnioeuropejskich; od 1995 opis bibliograficzny jest już wyłącznie komputerowy. W 2009 oddano gmach Wydziału Nauk Społecznych, w 2012 budynek Wydziału Biologii, w 2013 budynek Wydziału Chemii. Drugim co do znaczenia kampusem uczelni jest kampus sopocki. Obecnie mieszczą się tam 2 wydziały: Zarządzania i Ekonomiczny. Trzeci, najmniejszy kampus mieści się w Gdyni i w przyszłości będzie się tam znajdował nowy budynek oceanologii. Wydział Oceanografii i Geografii ma swoje instytuty jeszcze w Gdańsku i we Wrzeszczu oraz w Borucinie na Pojezierzu Kaszubskim Stację Limmologiczną, w Górkach Wschodnich Stację Biologiczną, a na Helu Stację Morską. Prowadzone są w niej badania nad foką szarą i nad możliwością wprowadzenia jej na akwen Morza Bałtyckiego. Przykładem jego otwartości na problematykę morską jest własny statek „Oceanograf 2”, który oprócz badań naukowych umożliwia studentom odbywanie praktyk. W 1997 roku utworzono Klub Absolwenta Uczelni. Od 2000 działa jako samodzielna jednostka UG Akademicka Telewizja Edukacyjna. Jej najważniejsze dokonania to filmy o parkach narodowych w województwie pomorskim i dwunastoodcinkowa „Historia naturalna Polski”.
Na uczelni istnieje 42-osobowy parlament studencki, który stanowi reprezentację studenckiego samorządu. Na UG działa m.in. ► Akademickie Centrum Kultury UG „Alternator”, Akademicki Chór, Zespół Pieśni i Tańca „Jantar”, Teatr Tańca Współczesnego „Sfere”, Dyskusyjny Klub Filmowy „Miłość Blondynki” i Klub Literacki. Na uczelni działa kilkadziesiąt studenckich kół naukowych. Do dyspozycji młodzieży pozostaje 11 domów studenckich z 2680 miejscami. Jako jedna z pierwszych polskich uczelni UG stopniowo wdrażała system boloński, tj. trzystopniowy system kształcenia: licencjat, magisterium i doktorat.
