KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY

Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
 
(Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez jednego użytkownika)
Linia 3: Linia 3:
 
[[File:Kościół św. Bartłomieja, Der Stadt Dantzigk..., 1687.JPG|thumb|Kościół św. Bartłomieja, ''Der Stadt Dantzigk...'', 1687]]
 
[[File:Kościół św. Bartłomieja, Der Stadt Dantzigk..., 1687.JPG|thumb|Kościół św. Bartłomieja, ''Der Stadt Dantzigk...'', 1687]]
 
[[File:Barthel_Ranisch,_kościół_św._Bartłomieja,_1695.jpg|thumb|Kościół św. Bartłomieja, Barthel Ranisch, 1695]]
 
[[File:Barthel_Ranisch,_kościół_św._Bartłomieja,_1695.jpg|thumb|Kościół św. Bartłomieja, Barthel Ranisch, 1695]]
−
[[File:Kościół_św._Bartłomieja_J._C._Schultz.jpg|thumb|[[SCHULTZ JOHANN CARL | Johann Carl Schultz]], Kościół św. Bartłomieja, 1855]]
+
[[File:Kościół_św._Bartłomieja_J._C._Schultz.jpg|thumb|[[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]], Kościół św. Bartłomieja, 1855]]
 
[[File:Kościół_św._Bartłomieja,_Julius_Greth,_1857.jpg|thumb|Kościół św. Bartłomieja, Julius Greth, 1857]]
 
[[File:Kościół_św._Bartłomieja,_Julius_Greth,_1857.jpg|thumb|Kościół św. Bartłomieja, Julius Greth, 1857]]
 
[[File: Kościół_św._Bartłomieja_organy.jpg | thumb|  Kościół św. Bartłomieja, organy, około 1900]]
 
[[File: Kościół_św._Bartłomieja_organy.jpg | thumb|  Kościół św. Bartłomieja, organy, około 1900]]
Linia 9: Linia 9:
 
[[File:Kościół św. Bartłomieja, około 1915 .JPG|thumb|Kościół św. Bartłomieja, około 1915]]
 
[[File:Kościół św. Bartłomieja, około 1915 .JPG|thumb|Kościół św. Bartłomieja, około 1915]]
 
[[File: Kościół__Bartłomieja,_przed_1938.jpg |thumb| Kościół św. Bartłomieja, przed 1938]]
 
[[File: Kościół__Bartłomieja,_przed_1938.jpg |thumb| Kościół św. Bartłomieja, przed 1938]]
−
[[File: Kościół_św._Bartłomieja_1946.jpg | thumb| Kościół św. Bartłomieja, fot. [[LELEWICZ KAZIMIERZ | Kazimierz Lelewicz]], 1946]]
+
[[File: Kościół_św._Bartłomieja_1946.jpg | thumb| Kościół św. Bartłomieja, fot. [[LELEWICZ KAZIMIERZ, fotografik | Kazimierz Lelewicz]], 1946]]
 
[[File: Kościół_św._Bartłomieja,_1963.JPG |thumb| Kościół św. Bartłomieja, w tle [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto) | kościół św. Jakuba]], 1963]]
 
[[File: Kościół_św._Bartłomieja,_1963.JPG |thumb| Kościół św. Bartłomieja, w tle [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto) | kościół św. Jakuba]], 1963]]
 
[[File:Portal boczny kościoła św. Bartłomieja.JPG|thumb|Portal boczny kościoła św. Bartłomieja z 1647 z figurą Wiary i cytatem z Pisma Świętego: ''Na którymkolwiek miejscu pamiątkę uczynię imienia mojego, przyjdę do ciebie i będę ci błogosławił'']]
 
[[File:Portal boczny kościoła św. Bartłomieja.JPG|thumb|Portal boczny kościoła św. Bartłomieja z 1647 z figurą Wiary i cytatem z Pisma Świętego: ''Na którymkolwiek miejscu pamiątkę uczynię imienia mojego, przyjdę do ciebie i będę ci błogosławił'']]
  
−
'''KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY''', Stare Miasto, Zaułek św. Bartłomieja 1. Założony pierwotnie (z wezwaniem św. Bartłomieja) na [[MŁODE MIASTO (Jungstadt) | Młodym Mieście]], jego budowę przewidziano w akcie lokacyjnym miasta z roku 1380, po raz pierwszy wzmiankowany w 1402. Po wybuchu w 1454 [[WOJNA TRZYNASTOLETNIA | wojny trzynastoletniej]] i rozbiórce Młodego Miasta (styczeń 1455), przeniesiony na Stare Miasto, w obecne miejsce. Budowę nowego kościoła rozpoczęto w 1456, ukończono prawdopodobnie w 1482. Zbudowany zapewne w konstrukcji szkieletowej, spalił się w 1499 roku, odbudowany jako ceglana, jednonawowa świątynia w 1. połowie XVI wieku, początkowo posiadał odrębną, drewnianą dzwonnicę. Od 1511 proboszczem był doktor prawa [[NIEDERHOF LEONHARD | Leonhard Niederhof]].<br/><br/>
+
'''KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY''', Stare Miasto, Zaułek św. Bartłomieja 1. Założony pierwotnie (z wezwaniem św. Bartłomieja) na [[MŁODE MIASTO (Jungstadt) | Młodym Mieście]], jego budowę przewidziano w akcie lokacyjnym miasta z 1380, po raz pierwszy wzmiankowany w 1402. Był wówczas świątynią filjalną [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]] (pastor tego kościoła decydował o kapłańskiej obsadzie świątyni na Młodym Mieście), z krzyżackim prawem patronatu, działała przy nim szkoła. Po wybuchu w 1454 [[WOJNA TRZYNASTOLETNIA | wojny trzynastoletniej]] i rozbiórce Młodego Miasta (styczeń 1455), przeniesiony na Stare Miasto, w obecne miejsce. Budowę nowego kościoła rozpoczęto w 1456. W latach 1457–1475 działało w nim bractwo Bożego Ciała, w latach 70. XV wieku wzmiankowano dwie znajdujące się w nim kaplice, w 1480 bractwo piekarzy ze Starego Miasta zobowiązało się utrzymywać dwóch kapłanów przy swoim ołtarzu. Od 1482 rozbudowywany (prace rozpoczęto od części prezbiterialnej, prace tu trwały i w 1491). Zbudowany zapewne w konstrukcji szkieletowej, spalił się w 1499, odbudowany jako ceglana, jednonawowa świątynia w 1. połowie XVI wieku, początkowo posiadał odrębną, drewnianą dzwonnicę. <br/><br/>
−
Od roku 1523 kościół należał do luteranów, był także kościołem garnizonowym gdańskich wojsk miejskich. Przed 1617 otrzymał masywną, czterokondygnacyjną wieżę, o gotyckim charakterze elewacji, dzielonych strefowo blendami, z barokowym hełmem. Od strony południowej dobudowano zakrystię z kryształowym sklepieniem, około połowy XVII wieku od strony północnej kaplicę spowiednią. Obok kościoła działała [[SZKOŁA ŚW. BARTŁOMIEJA | szkoła św. Bartłomieja]], od 1617 w nowym budynku, w latach 1639–1640 wybudowano obok kościoła pastorówkę. W 1815, w wyniku wybuchu [[BASZTA PROCHOWA | Baszty Prochowej]], utracił stropy, witraże i wyposażenie wnętrza. Do 1821 wokół kościoła znajdował się cmentarz. W 1900 gruntownie wyremontowany. Od połowy XIX wieku do 1940 przy kościele działała publiczna wypożyczalnia czasopism i książek (głównie dla dzieci) dla zapisanych do niej osób, obsługiwana przez zakrystiana (w początkach XX wieku zbiór liczył około 5 200 książek).<br/><br/>
+
Od 1523 kościół należał do luteranów, był także kościołem garnizonowym gdańskich wojsk miejskich. Przed 1617 otrzymał masywną, czterokondygnacyjną wieżę, o gotyckim charakterze elewacji, dzielonych strefowo blendami, z barokowym hełmem. Od strony południowej dobudowano zakrystię z kryształowym sklepieniem, około połowy XVII wieku od strony północnej kaplicę spowiednią. Obok kościoła działała [[SZKOŁA ŚW. BARTŁOMIEJA | szkoła św. Bartłomieja]], od 1617 w nowym budynku, w latach 1639–1640 wybudowano obok kościoła pastorówkę. W 1815, w wyniku wybuchu [[BASZTA PROCHOWA | Baszty Prochowej]], utracił stropy, witraże i wyposażenie wnętrza. Do 1821 wokół kościoła znajdował się cmentarz. W 1900 gruntownie wyremontowany. Od połowy XIX wieku do 1940 przy kościele działała publiczna wypożyczalnia czasopism i książek (głównie dla dzieci) dla zapisanych do niej osób, obsługiwana przez zakrystiana (w początkach XX wieku zbiór liczył około 5 200 książek).<br/><br/>
−
W 1945 kościół został uszkodzony w 85%: zawalił się dach, we wnętrzu chór muzyczny, upadkiem groziła wychylona do środka nawy wieża. Zniszczeniu uległo wyposażenie, między innymi ołtarz z obrazem [[BLOCK ISAAK van den | Isaaka van den Blocka]] i organami z 1624. Po odbudowie (mury wzmocniono żelbetowym wieńcem, wnętrze nakryto żelbetowym stropem, wieża uzyskała specjalną konstrukcję stabilizującą z wewnętrznych betonowych przypór), czynny od 1960. Odtworzono dach z sygnaturką, w 1972  zainstalowano dwunastogłosowe organy, w 1982 zakończono odtwarzanie dawnej bryły: wzniesiono wysoki dach i zrekonstruowano barokowy hełm wieży.<br/><br/>
+
W 1945 kościół został uszkodzony w 85%: zawalił się dach, we wnętrzu chór muzyczny, upadkiem groziła wychylona do środka nawy wieża. Zniszczeniu uległo wyposażenie, między innymi ołtarz z obrazem [[BLOCK ISAAK van den, malarz | Isaaka van den Blocka]] i organami z 1624. Po odbudowie (mury wzmocniono żelbetowym wieńcem, wnętrze nakryto żelbetowym stropem, wieża uzyskała specjalną konstrukcję stabilizującą z wewnętrznych betonowych przypór), czynny od 1960. Odtworzono dach z sygnaturką, w 1972  zainstalowano dwunastogłosowe organy, w 1982 zakończono odtwarzanie dawnej bryły: wzniesiono wysoki dach i zrekonstruowano barokowy hełm wieży.<br/><br/>
 
Wzniesiony z cegły o wątku gotyckim, świątynia jednonawowa typu salowego, z częścią prezbiterialną zamkniętą ścianą prostą, wieżą od strony zachodniej, kruchtą od południa, od północy kaplicą spowiednią i nowszą zakrystią. We wnętrzu zastosowano system przypór wciągniętych do środka, tworzących przesklepione kaplice połączone arkadami. W kompozycji elewacji wyróżnia się trójkątny szczyt wschodni ze schodkowym układem smukłych lizen przechodzących w sterczyny, częściowo przemurowany już w 1926 oraz szczyty kruchty południowej. Nie zachowały się wewnątrz żadne elementy pierwotnego wyposażenia. <br/><br/>
 
Wzniesiony z cegły o wątku gotyckim, świątynia jednonawowa typu salowego, z częścią prezbiterialną zamkniętą ścianą prostą, wieżą od strony zachodniej, kruchtą od południa, od północy kaplicą spowiednią i nowszą zakrystią. We wnętrzu zastosowano system przypór wciągniętych do środka, tworzących przesklepione kaplice połączone arkadami. W kompozycji elewacji wyróżnia się trójkątny szczyt wschodni ze schodkowym układem smukłych lizen przechodzących w sterczyny, częściowo przemurowany już w 1926 oraz szczyty kruchty południowej. Nie zachowały się wewnątrz żadne elementy pierwotnego wyposażenia. <br/><br/>
−
Od 1946 kościół był w posiadaniu [[JEZUICI | jezuitów]], którzy 15 IX 1990 odstąpili go diecezji gdańskiej w zamian za uzyskany wcześniej [[KOŚCIÓŁ ŚW. KRZYŻA | kościół św. Krzyża]] we Wrzeszczu. Świątynia od tego czasu pełniła funkcję Ośrodka Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej. 3 VII 1997 [[GOCŁOWSKI TADEUSZ | abp Tadeusz Gocłowski]] przekazał kościół w posiadanie – istniejącej od 1989 – parafii [[GREKOKATOLICY | greckokatolickiej]] (parafii katolickiej obrządku bizantyjsko-ukraińskiego (Kościół ''sui iuris'')). Darowiznę przyjął bp wrocławsko-gdański Teodor Majkowicz. Po przystosowaniu wnętrza do nowych wymogów (na przykład wystawienie ikonostasu) od 31 I 2001 konkatedra eparchii wrocławsko-gdańskiej (dekanatu słupskiego). {{author: JBP}} {{author: BŚ}} <br /><br />
+
Od 1946 kościół był w posiadaniu [[JEZUICI | jezuitów]], którzy 15 IX 1990 odstąpili go diecezji gdańskiej w zamian za uzyskany wcześniej [[KOŚCIÓŁ ŚW. KRZYŻA | kościół św. Krzyża]] we Wrzeszczu. Świątynia od tego czasu pełniła funkcję ośrodka [[DUSZPASTERSTWO ŚRODOWISK TWÓRCZYCH ARCHIDIECEZJI GDAŃSKIEJ | Duszpasterstwa Środowisk Twórczych]] Archidiecezji Gdańskiej. 3 VII 1997 [[GOCŁOWSKI TADEUSZ, arcybiskup gdański | abp Tadeusz Gocłowski]] przekazał kościół w posiadanie – istniejącej od 1989 – parafii [[GREKOKATOLICY | greckokatolickiej]] (parafii katolickiej obrządku bizantyjsko-ukraińskiego (Kościół ''sui iuris'')). Darowiznę przyjął bp wrocławsko-gdański Teodor Majkowicz. Po przystosowaniu wnętrza do nowych wymogów (na przykład wystawienie ikonostasu) od 31 I 2001 konkatedra eparchii wrocławsko-gdańskiej (dekanatu słupskiego). {{author: JBP}} {{author: BŚ}} <br /><br />
 
{| class="tableGda"
 
{| class="tableGda"
 
|-
 
|-
Linia 23: Linia 23:
 
|-
 
|-
 
| 1525–1526
 
| 1525–1526
−
| Peter Zanckau
+
| [[ZANCKAU PETER, pastor kościoła św. Bartłomieja | Peter Zanckau]]
 
|-
 
|-
 
| 1555
 
| 1555
Linia 29: Linia 29:
 
|-
 
|-
 
| 1561–1562
 
| 1561–1562
−
| Bartholomäus Kessing
+
| [[KESSING BARTHOLOMÄUS, pastor kościoła św. Bartłomieja | Bartholomäus Kessing]]
 
|-
 
|-
 
| 1563–1567
 
| 1563–1567
−
| [[WARABIUS SIMON | Simon Warabius]]  
+
| [[WARABIUS SIMON, pastor kościoła św. Bartłomieja | Simon Warabius]]  
 
|-
 
|-
 
| 1567–1576
 
| 1567–1576
−
| [[SAGITTARIUS GREGORIUS | Gregorius Sagittarius]] (Schütz)
+
| [[SAGITTARIUS GREGORIUS, pastor kościoła św. Bartłomieja | Gregorius Sagittarius]] (Schütz)
 
|-
 
|-
 
| 1576
 
| 1576
−
| [[RETELL MICHAEL | Michael Retell]]
+
| [[RETELL MICHAEL, pastor kościoła św. Bartłomieja | Michael Retell]]
 
|-
 
|-
 
| 1576–1590
 
| 1576–1590
−
| [[CURÄUS ACHATIUS | Achatius Curäus]]
+
| [[CURÄUS ACHATIUS, pastor kościoła św. Bartłomieja | Achatius Curäus]]
 
|-
 
|-
 
| 1590–1610
 
| 1590–1610
−
| Joachim Theuerkauff
+
| [[THEUERKAUFF JOACHIM, pastor kościołów św. Jakuba i św. Bartłomieja| Joachim Theuerkauff]]
 
|-
 
|-
 
| 1611–1631
 
| 1611–1631
−
| [[ZWICKER FRIEDRICH I | Friedrich Zwicker I]]
+
| [[ZWICKER FRIEDRICH I, pastor kościoła św. Bartłomieja | Friedrich Zwicker I]]
 
|-
 
|-
 
| 1632–1642
 
| 1632–1642
−
| Thomas Stolfius
+
| [[STOLFIUS THOMAS, kaznodzieja i pastor kościołów św. Jakuba i św. Bartłomieja | Thomas Stolfius]]
 
|-
 
|-
 
| 1643–1652
 
| 1643–1652
−
| [[FABRICIUS (Schmidt) JOHANN | Johann Fabricius (Schmidt)]]
+
| [[FABRICIUS (Schmidt) JOHANN, pastor kościołów św. Bartłomieja i św. Katarzyny | Johann Fabricius (Schmidt)]]
 
|-
 
|-
 
| 1652–1657
 
| 1652–1657
−
| [[FALCK MICHAEL | Michael Falck]]
+
| [[FALCK MICHAEL, pastor kościołów św. Bartłomieja i św. Katarzyny, profesor | Michael Falck]]
 
|-
 
|-
 
| 1657–1674
 
| 1657–1674
−
| [[WEISSATIUS SAMUEL | Samuel Weissatius]]
+
| [[WEISSATIUS SAMUEL, pastor kościoła św. Bartłomieja | Samuel Weissatius]]
 
|-
 
|-
 
| 1674–1676
 
| 1674–1676
−
| [[BARTH ANDREAS | Andreas Barth]]
+
| [[BARTH ANDREAS, pastor kościołów św. Bartłomieja i św. Katarzyny | Andreas Barth]]
 
|-
 
|-
 
| 1677–1684
 
| 1677–1684
−
| George Bauer
+
| [[BAUER GEORG, pastor | Georg Bauer]]
 
|-
 
|-
 
| 1685–1701
 
| 1685–1701
−
| [[CIERENBERG EILHARD | Eilhard Cierenberg]]
+
| [[CIERENBERG EILHARD, pastor kościołów św. Barbary i św. Bartłomieja | Eilhard Cierenberg]]
 
|-
 
|-
−
| 1701–1702
+
| 1701–1709
−
| [[KEMPIN MICHAEL | Michael Kempin]]
+
| [[KEMPIN MICHAEL, kaznodzieja i pastor kościołów Bożego Ciała i św. Bartłomieja | Michael Kempin]]
−
|-
+
−
| 1702–1709
+
−
| Daniel Bonaventura Dilger
+
 
|-
 
|-
 
| 1710
 
| 1710
Linia 80: Linia 77:
 
|-
 
|-
 
| 1711–1729
 
| 1711–1729
−
| Gabriel Kehler
+
| [[KEHLER GABRIEL, pastor kościoła św. Bartłomieja | Gabriel Kehler]]
 
|-
 
|-
 
| 1730
 
| 1730
−
| [[BÜCHER CHRISTIAN BERNHARD | Christian Bernhard Bücher]]
+
| [[BÜCHER CHRISTIAN BERNHARD, pastor | Christian Bernhard Bücher]]
 
|-
 
|-
 
| 1730–1742
 
| 1730–1742
−
| Jacob Horn
+
| [[HORN JACOB, pastor kościoła św. Bartłomieja | Jacob Horn]]
 
|-
 
|-
 
| 1743–1763
 
| 1743–1763
−
| [[FIDALKE JOHANN | Johann Fidalke]]
+
| [[FIDALKE JOHANN, pastor kościoła św. Bartłomieja | Johann Fidalke]]
−
|-
+
−
| 1764–1770
+
−
| [[FISCHER LORENZ FRIEDRICH | Lorenz Friedrich Fischer]]
+
 
|-
 
|-
−
| 1770–1775
+
| 1763–1775
−
| Daniel Richter
+
| [[RICHTER DANIEL HERMANN, pastor kościoła św. Bartłomieja | Daniel Hermann Richter]]
 
|-
 
|-
 
| 1776–1807
 
| 1776–1807
−
| Christian Jacob Schwarz
+
| [[SCHWARZ CHRISTIAN JAKOB, pastor kościoła św. Bartłomieja | Christian Jacob Schwarz]]
 
|-
 
|-
 
| span style="white-space: nowrap" | 1807–1852
 
| span style="white-space: nowrap" | 1807–1852
−
| Johann Christoph Fromm
+
| [[FROMM JOHANN CHRISTIAN, pastor kościołów św. Jerzego i św. Bartłomieja| Johann Christian Fromm]]
 
|-
 
|-
 
| 1852–1891
 
| 1852–1891
−
| span style="white-space: nowrap" | [[HEVELCKE FRIEDRICH WILHELM ALEXANDER HEINRICH | Friedrich Wilhelm Alexander Heinrich Hevelcke]]
+
| span style="white-space: nowrap" | [[HEVELCKE FRIEDRICH WILHELM ALEXANDER HEINRICH, pastor kościoła św. Bartłomieja | Friedrich Wilhelm Alexander Heinrich Hevelcke]]
 
|-
 
|-
 
| 1891–1920
 
| 1891–1920
−
| [[STENGEL ALBERT HUGO WALTHER | Albert Hugo Walther Stengel]]
+
| [[STENGEL ALBERT HUGO, pastor  | Albert Hugo Walther Stengel]]
 
|-
 
|-
 
| 1921–1922
 
| 1921–1922
Linia 146: Linia 140:
 
|-
 
|-
 
| 1990–1997
 
| 1990–1997
−
| [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF| ks. Krzysztof Niedałtowski]]
+
| [[NIEDAŁTOWSKI KRZYSZTOF, ksiądz, duszpasterz środowisk twórczych| ks. Krzysztof Niedałtowski]]
 
|-
 
|-
 
| 1997–
 
| 1997–

Aktualna wersja na dzień 13:12, 9 mar 2024

Znak własnościowy kościoła
św. Bartłomieja
Kościół św. Bartłomieja, Der Stadt Dantzigk..., 1687
Kościół św. Bartłomieja, Barthel Ranisch, 1695
Johann Carl Schultz, Kościół św. Bartłomieja, 1855
Kościół św. Bartłomieja, Julius Greth, 1857
Kościół św. Bartłomieja, organy, około 1900
Kościół św. Bartłomieja, wnętrze, 1909
Kościół św. Bartłomieja, około 1915
Kościół św. Bartłomieja, przed 1938
Kościół św. Bartłomieja, fot. Kazimierz Lelewicz, 1946
Kościół św. Bartłomieja, w tle kościół św. Jakuba, 1963
Portal boczny kościoła św. Bartłomieja z 1647 z figurą Wiary i cytatem z Pisma Świętego: Na którymkolwiek miejscu pamiątkę uczynię imienia mojego, przyjdę do ciebie i będę ci błogosławił

KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY, Stare Miasto, Zaułek św. Bartłomieja 1. Założony pierwotnie (z wezwaniem św. Bartłomieja) na Młodym Mieście, jego budowę przewidziano w akcie lokacyjnym miasta z 1380, po raz pierwszy wzmiankowany w 1402. Był wówczas świątynią filjalną kościoła św. Katarzyny (pastor tego kościoła decydował o kapłańskiej obsadzie świątyni na Młodym Mieście), z krzyżackim prawem patronatu, działała przy nim szkoła. Po wybuchu w 1454 wojny trzynastoletniej i rozbiórce Młodego Miasta (styczeń 1455), przeniesiony na Stare Miasto, w obecne miejsce. Budowę nowego kościoła rozpoczęto w 1456. W latach 1457–1475 działało w nim bractwo Bożego Ciała, w latach 70. XV wieku wzmiankowano dwie znajdujące się w nim kaplice, w 1480 bractwo piekarzy ze Starego Miasta zobowiązało się utrzymywać dwóch kapłanów przy swoim ołtarzu. Od 1482 rozbudowywany (prace rozpoczęto od części prezbiterialnej, prace tu trwały i w 1491). Zbudowany zapewne w konstrukcji szkieletowej, spalił się w 1499, odbudowany jako ceglana, jednonawowa świątynia w 1. połowie XVI wieku, początkowo posiadał odrębną, drewnianą dzwonnicę.

Od 1523 kościół należał do luteranów, był także kościołem garnizonowym gdańskich wojsk miejskich. Przed 1617 otrzymał masywną, czterokondygnacyjną wieżę, o gotyckim charakterze elewacji, dzielonych strefowo blendami, z barokowym hełmem. Od strony południowej dobudowano zakrystię z kryształowym sklepieniem, około połowy XVII wieku od strony północnej kaplicę spowiednią. Obok kościoła działała szkoła św. Bartłomieja, od 1617 w nowym budynku, w latach 1639–1640 wybudowano obok kościoła pastorówkę. W 1815, w wyniku wybuchu Baszty Prochowej, utracił stropy, witraże i wyposażenie wnętrza. Do 1821 wokół kościoła znajdował się cmentarz. W 1900 gruntownie wyremontowany. Od połowy XIX wieku do 1940 przy kościele działała publiczna wypożyczalnia czasopism i książek (głównie dla dzieci) dla zapisanych do niej osób, obsługiwana przez zakrystiana (w początkach XX wieku zbiór liczył około 5 200 książek).

W 1945 kościół został uszkodzony w 85%: zawalił się dach, we wnętrzu chór muzyczny, upadkiem groziła wychylona do środka nawy wieża. Zniszczeniu uległo wyposażenie, między innymi ołtarz z obrazem Isaaka van den Blocka i organami z 1624. Po odbudowie (mury wzmocniono żelbetowym wieńcem, wnętrze nakryto żelbetowym stropem, wieża uzyskała specjalną konstrukcję stabilizującą z wewnętrznych betonowych przypór), czynny od 1960. Odtworzono dach z sygnaturką, w 1972 zainstalowano dwunastogłosowe organy, w 1982 zakończono odtwarzanie dawnej bryły: wzniesiono wysoki dach i zrekonstruowano barokowy hełm wieży.

Wzniesiony z cegły o wątku gotyckim, świątynia jednonawowa typu salowego, z częścią prezbiterialną zamkniętą ścianą prostą, wieżą od strony zachodniej, kruchtą od południa, od północy kaplicą spowiednią i nowszą zakrystią. We wnętrzu zastosowano system przypór wciągniętych do środka, tworzących przesklepione kaplice połączone arkadami. W kompozycji elewacji wyróżnia się trójkątny szczyt wschodni ze schodkowym układem smukłych lizen przechodzących w sterczyny, częściowo przemurowany już w 1926 oraz szczyty kruchty południowej. Nie zachowały się wewnątrz żadne elementy pierwotnego wyposażenia.

Od 1946 kościół był w posiadaniu jezuitów, którzy 15 IX 1990 odstąpili go diecezji gdańskiej w zamian za uzyskany wcześniej kościół św. Krzyża we Wrzeszczu. Świątynia od tego czasu pełniła funkcję ośrodka Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej. 3 VII 1997 abp Tadeusz Gocłowski przekazał kościół w posiadanie – istniejącej od 1989 – parafii greckokatolickiej (parafii katolickiej obrządku bizantyjsko-ukraińskiego (Kościół sui iuris)). Darowiznę przyjął bp wrocławsko-gdański Teodor Majkowicz. Po przystosowaniu wnętrza do nowych wymogów (na przykład wystawienie ikonostasu) od 31 I 2001 konkatedra eparchii wrocławsko-gdańskiej (dekanatu słupskiego). JBP BŚ

Pastorzy kościoła św. Bartłomieja i Opieki Najświętszej Bogurodzicy
1525–1526 Peter Zanckau
1555 Martinus Hiero
1561–1562 Bartholomäus Kessing
1563–1567 Simon Warabius
1567–1576 Gregorius Sagittarius (Schütz)
1576 Michael Retell
1576–1590 Achatius Curäus
1590–1610 Joachim Theuerkauff
1611–1631 Friedrich Zwicker I
1632–1642 Thomas Stolfius
1643–1652 Johann Fabricius (Schmidt)
1652–1657 Michael Falck
1657–1674 Samuel Weissatius
1674–1676 Andreas Barth
1677–1684 Georg Bauer
1685–1701 Eilhard Cierenberg
1701–1709 Michael Kempin
1710 vacat
1711–1729 Gabriel Kehler
1730 Christian Bernhard Bücher
1730–1742 Jacob Horn
1743–1763 Johann Fidalke
1763–1775 Daniel Hermann Richter
1776–1807 Christian Jacob Schwarz
1807–1852 Johann Christian Fromm
1852–1891 Friedrich Wilhelm Alexander Heinrich Hevelcke
1891–1920 Albert Hugo Walther Stengel
1921–1922 Franz Krüger
1923–1935 Felix Telschow
1936 vacat
1937–1945 Fritz Adloff
MrGl
Rektorzy kościoła św. Bartłomieja i Opieki Najświętszej Bogurodzicy
1947–1951 Józef Nowak SJ
1951–1965 Franciszek Przybylski SJ
1965–1976 Bernard Karwel SJ
1976–1981 Edmund Wirkus SJ
1981–1989 Jan Mendelak SJ
1989–1990 Mieczysław Beresiński SJ
1990–1997 ks. Krzysztof Niedałtowski
1997– Józef Ulicki (rządca greckokatolicki)
AGK
Źródło „https://gdansk.gedanopedia.pl/index.php?title=KO%C5%9ACI%C3%93%C5%81_%C5%9AW._BART%C5%81OMIEJA_I_OPIEKI_NAJ%C5%9AWI%C4%98TSZEJ_BOGURODZICY&oldid=132644”
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania