KLEDZIK WITOLD, działacz gdańskiej Polonii, radny
| < Poprzednie | Następne > |
WITOLD JAN KLEDZIK (17 X 1906 Berlin – 7 XI 1988 Gdańsk), urzędnik Polskich Kolei Państwowych (PKP), ► radny miasta Gdańska, przewodnik turystyczny Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). Syn Wacława (4 VII 1878 – 25 I 1931 Bydgoszcz), ślusarza, pomocnika naczelnika parowozowni, od 1928 w Gdańsku komisarza odbiorczego parowozów, i Heleny z domu Kazimierowskiej (17 VIII 1876 Bukowo pod Sztumem – 25 VII 1960 Gdańsk). Miał pięcioro rodzeństwa. Do końca 1919 mieszkał z rodzicami w Berlinie. W latach 1912–1919 uczęszczał do szkoły realno-powszechnej, którą ukończył tzw. małą maturą. Był też w latach 1915–1919 członkiem ► Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1920 rodzina przeprowadziła się do Nakła nad Notecią, gdzie 1 października rozpoczął pracę w PKP jako „młodociana siła biurowa" (goniec). Od 5 X 1924 do 1 X 1926 pełnił ochotniczą służbę wojskową w 3. Pułku Lotniczym Poznań-Ławica. Po zwolnieniu z wojska, nie mogąc znaleźć pracy na kolei, przyjął propozycje Ministerstwa Spraw Wojskowych i od 1 II 1927 do 29 VIII 1928 był urzędnikiem wojskowym (radiotelegrafistą) w Równem (województwo wołyńskie).
30 VIII 1928 dzięki ojcu (u którego w Gdańsku-Przeróbce zamieszkał) otrzymał pracę na kolei; 28 II 1929 ukończył kurs na dyżurnego ruchu w Gdyni, od 1 III 1929 pracował w Biurze Personalnym ► Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych (DOKP) w Gdańsku, a po jej przeniesieniu do Torunia – do 1939 w Biurze Gdańskim DOKP w Gdańsku.
Był członkiem 17 polskich organizacji na terenie ► II Wolnego Miasta Gdańska (II WMG), m.in. od czerwca 1933 do 1939 ► Gminy Polskiej Związku Polaków w WMG (był sekretarzem koła w miejscu pracy, sekretarzem Sekcji Teatralno-Artystycznej, kierownikiem Sekcji Fotograficznej), ► Gdańskiej Macierzy Szkolnej (pełnił funkcję społecznego referenta do spraw kolonijnych i turystyki oraz męża zaufania), Towarzystwa Wojaków i Powstańców (w 1939 sekretarz), Polskiego Związku Zachodniego, Polskiego Czerwonego Krzyża, Rodziny Kolejowej, Towarzystwa Miłośników Sceny (od 1931, był suflerem), Towarzystwa Śpiewaczego „Moniuszko”, Towarzystwa Przyjaciół Harcerstwa (był skarbnikiem), Towarzystwa Budowy ► Kościoła Chrystusa Króla, ► Klubu Sportowego Gedania w sekcji strzeleckiej. Był też zastępcą komendanta klubu sportowego „Gryf” w Gdańsku-Oliwie, stanowiącego faktycznie oddział Tajnej Organizacji Wojskowej „Polonia” w Gdańsku, i członkiem Kolejowego Przysposobienia Wojskowego. W 1930 został społecznym przewodnikiem po WMG dla gości Macierzy Szkolnej. Mieszkał w Oliwie przy obecnej ul Podhalańskiej, następnie przy obecnej al. Grunwaldzkiej 128c/2 (po wojnie zajął większe mieszkanie pod nr 1).
Od 1 do 14 IX 1939 zatrudniony w Dowództwie Kolejowym w Gdyni. Aresztowany 15 IX 1939 w Gdyni, zbiegł po czterech godzinach (z późniejszego kina „Goplana” przy obecnym Skwerze Kościuszki), od 5 października do 3 listopada ukrywał się w Solcu Kujawskim, gdzie zniszczył zabrane z sobą akta Polskiego Związku Zachodniego, ratując tym życie 68 poszukiwanym przez Gestapo osobom. Od 12 XI 1939 do 29 II 1940 mieszkał w Nałęczowie, pracując w przedsiębiorstwie drogowym. Od 1 III 1940 pracował w Inspektoracie Budowlanym Kolei Wschodniej w Lublinie, gdzie w 1941 na tajnych kompletach uzyskał maturę, kończąc gimnazjum matematyczno-fizyczne. Od 5 X 1941 działał w Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), pseudonim "Zyndram", był zastępcą kierownika radiostacji nadawczo-odbiorczej w Lublinie. Od 20 IX 1943 w Armii Krajowej (AK), pseudonim "Orkan", był adiutantem Komendanta Rejonu I, od 1 IV 1944 po ukończeniu kursu kapral podchorąży, od 1 VII 1944 podporucznik. Uczestniczył w wyzwoleniu Lublina w lipcu 1944 jako dowódca oddziału AK Albatros. 10 VIII 1944 podjął pracę w PKP w Lublinie. 20 września za członkostwo w AK został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, przetrzymywany był na zamku lubelskim, skazany na karę śmierci, którą w wyniku odwołania następnego dnia zamieniono na 10 lat więzienia, 29 II 1945 zwolniony.
Podjął prace w DOKP w Bydgoszczy, od 16 IV 1945 w Gdańsku, współorganizował pracę Okręgowej (potem Północnej) Dyrekcji Polskich Kolei Państwowych w gmachu przy ul. Dyrekcyjnej, był pracownikiem jej Biura Organizacji Zatrudnienia i Płac, kierownikiem działu szkolenia (od 1 VII 1947), radcą kolejowym (od 1 I 1966). Od 1 VI 1967 na emeryturze. W 1947 przyczynił się do ekshumacji i pochowania na ► Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie polskich kolejarzy i inspektorów celnych rozstrzelanych przez Niemców 1 IX 1939 roku w Szymankowie.
W latach 1949–1951 radny Gdańska, kierownik Komisji do spraw Walki z Analfabetyzmem. W 1946 współzałożyciel gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (od 1951 Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze), w 1951 gdańskiego ► Koła Przewodników Turystycznych PTTK. W latach 1966–1971 przewodniczący Okręgowej Komisji Przewodnickiej, organizator kursów przewodnickich po Trójmieście i województwie gdańskim, społeczny opiekun zabytków, strażnik ochrony przyrody. Autor skryptu dla przewodników Opactwo cystersów w Oliwie (1975) oraz licznych artykułów w prasie i czasopismach o działaczach gdańskiej Polonii i losach polskich kolejarzy z II WMG. Opracował 1300 biogramów i sylwetek przedwojennych pracowników PKP w Gdańsku oraz działaczy gdańskiej Polonii (część w zbiorach ► Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej). Na emeryturze nadal oprowadzał wycieczki po Gdańsku, w tym „Orbisu”, głównie w języku niemieckim. Członek Polskiego Towarzystwa Ziem Zachodnich (1945–1950, sekretarz oddziału gdańskiego), Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich (1951–1972), ► Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki (od 1946), ► Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (od 1957), Towarzystwa Przyjaciół Gdańska (1973), ► Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego (od 1971), Związku Przyjaciół Pomorza, Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.
Odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi (1935), Srebrnym Krzyżem za Zasługi (1938), Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (Londyn 1949), Medalem "Polska swemu obrońcy" (Londyn 1948), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1960), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1977), Krzyżem Armii Krajowej (Londyn 1976), a także Medalem 10-lecia Niepodległości (1928), Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (1938), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1946), odznaką ► „Za Zasługi dla Gdańska” (1962), odznaką Przodującego Kolejarza (1963), odznaką Tysiąclecia Państwa Polskiego (1965), Złotą Honorową Odznaką PTTK (1965), medalem „Za Zasługi w 20-leciu Kultury Fizycznej i Turystyki w Województwie Gdańskim” (1966), ► Medalem 500-lecia Powrotu Gdańska do Macierzy (1967), odznaką ► „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1971), odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki” (1969).
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy od 27 I 1932 z Ludwiką z domu Kminikowską (9 X 1911 Marienfließ (Marianowo koło Stargardu Szczecińskiego) – 5 IX 1939). Po raz drugi ożenił się z Wandą Jadwigą z domu Eustachiewicz (27 VII 1920 Ostrów Wielkopolski – 14 V 2003 Gdańsk). Ojciec Henryka (5 VI 1934 Gdynia – 3 VIII 1990 Gdańsk), technologa w ► Stoczni Gdańskiej; Wiesława (3 XI 1935 Gdynia – 10 IV 2015 Gdańsk), dr inżyniera, adiunkta na ► Politechnice Gdańskiej; Bogdana (ur. 12 VII 1937 Gdańsk), inżyniera konstruktora w „Miastoprojekcie Gdańsk”; Tadeusza (ur. 17 VII 1948), inżyniera w „Elektrociepłowni Gdańsk”; Bogumiły (23 II 1957 Gdańsk – 8 VI 1992 Gdańsk), absolwentki Liceum Ekonomicznego w Orłowie; Wojciecha (ur. 26 VI 1958 Gdańsk), absolwenta ► Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Gdańsku.
Po wojnie powrócił do swojego mieszkania w Gdańsku-Wrzeszczu przy al. Grunwaldzkiej 128c/1, gdzie mieszkał do śmierci. Pochowany na ► cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Kirkor E., Oczami przewodnika, „Dziennik Bałtycki”, 1972, nr 196
Moskalówna E., No i jestem dalej …, „Litery”, 1972, nr 12
Plichta V., Witold Kledzik, „Jantarowe Szlaki”, 1989, nr 1
Trebińska-Zieniuk Z., Fotografie z tamtych lat, „Wieczór Wybrzeża”, 1985, nr 53
