Kościół Chrystusa Króla, 1932
Kościół Chrystusa Króla, ołtarz główny, 1932
Dzwony kościoła Chrystusa Króla, ufundowane przez gdańską Polonię
Kościół Chrystusa Króla od strony frontowej
Kościół Chrystusa Króla od strony południowej
Kościół Chrystusa Króla od strony północnej
Kościół Chrystusa Króla, 2022
KOŚCIÓŁ CHRYSTUSA KRÓLA, ul. Rogaczewskiego 55 (Sandgrube), Piaskownia. Powstał na dwóch hektarach gruntu budowlanego, przyznanego Polsce w 1921 w ramach podziału mienia poniemieckiego na terenie II Wolnego Miasta Gdańska (WMG). 28 III 1928, w celu budowy kościoła dla katolików Polaków w II WMG, za zgodą biskupa Edward O’Rourke, powołano Polskie Towarzystwo Budowy Kościoła Chrystusa Króla w Gdańsku. Prezesem został ks. Franciszek Rogaczewski, 31 I 1930 mianowany rektorem mającego powstać kościoła. Budowę sfinansowano ze składek gdańskiej Polonii. W latach 1931–1932 na terenie zniwelowanego rawelinu Szańca Piaskowego ( fortyfikacje) wzniesiono według projektu Czesława Świałkowskiego dużą salę (35x15x6 m) z tymczasowym przeznaczeniem na kościół. Po wybudowaniu kościoła docelowego miała służyć jako miejsce imprez i zebrań. Zbudowano również przylegającą do sali plebanię. Do wybudowania kościoła docelowego, ze względu na napiętą sytuację w Gdańsku, nie doszło. Przewidywany jako kamień węgielny docelowego kościoła głaz narzutowy skradziono, odnalazł się w 1938, gdy posłużył jako kamień węgielny przy budowie Schroniska Młodzieżowego im. Paula Benekego na Biskupiej Górce.
Tymczasowy kościół poświęcił 30 X 1932 bp Edward O’Rourke. 1 VI 1935 mszą w kościele rozpoczął się V Walny Zjazd polskiej Ligi Morskiej i Rzecznej. W 1937 ustanowiono przy kościele personalną parafię polską; wobec sprzeciwu hitlerowskich władz Gdańska dekret o jej erygowaniu został zawieszony, a obiekt pozostał w granicach parafii przy kościele św. Józefa. 26 VI 1938 odbyło się w kościele uroczyste pożegnanie opuszczającego Gdańsk bp. Edwarda O’Rourke. W 1939 kościół odebrano Polakom i przekazano przeniesionym z Wrzeszcza pallotynom. W 1940 otrzymał 22-głosowe organy, wykonane przez organmistrza Josepha Goebela. W 1945 niemieckich zakonników zastąpili polscy, a do kościoła, ze względu na zniszczenie świątyni głównej (kościół św. Józefa), przeniesiono ośrodek parafii. Pallotyni działali tu do 1949, następnie ustanowiono świeckich proboszczów.
Próba wywiezienia przez pallotynów kościelnych organów i ufundowanych przez gdańską Polonię ołtarzy, drogi krzyżowej i innych paramentów spotkała się z głośnym protestem byłych działaczy polonijnych. Z inicjatywy Tadeusza Tylewskiego, Kazimierza Banaś-Purwina, Wojciecha Jedwabskiego i Augustyna Perszona zorganizowano 21 IX 1949 w budynku Teatru Wybrzeże ( Opera Bałtycka) protestujące zgromadzenie parafian i byłych członków Polonii związanych z kościołem św. Stanisława Biskupa Męczennika. Decyzją Urzędu Wojewódzkiego organy kościoła pozostały na miejscu.
W latach 1958–1971 proboszczem był późniejszy bp sufragan Kazimierz Kluz. W 1971 z obrębu parafii wyłączono kościół św. Józefa (jako rektorski zgromadzenia pallotynów), formalnie jednak nazwę parafii na Chrystusa Króla zmieniono dopiero w roku 1989. Granice parafii były wielokrotnie modyfikowane, poprzez wyłączenie z jej obszaru w 1971 parafii przy kościele św. Brygidy, w 1985 parafii przy kościele Matki Boskiej Częstochowskiej, w 2002 parafii przy kościele św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Obecnie obejmuje głównie rejon Nowych Ogrodów i Biskupiej Górki; w 2006 liczyła około 8000 wiernych. Na terenie parafii znajduje się dom sióstr pallotynek. Kościół ma kształt nietypowy dla świątyni, w formie wielkiej hali na planie prostokąta, bez wież i innych charakterystycznych elementów architektonicznych. W nawie i prezbiterium witraże (2001–2003), nad głównym wejściem od strony południowo-zachodniej mozaika przedstawiająca Chrystusa Króla. W ołtarzu głównym przedwojenna rzeźba z piaskowca, również poświęcona Chrystusowi. W ołtarzach bocznych stylizowane na gotyk figury Matki Bożej i św. Józefa. Przy parafii działa wiele stowarzyszeń i organizacji kościelnych. Chór parafialny nawiązuje do tradycji przedwojennego chóru Lutnia-Cecylia.SK
Proboszczowie kościoła Chrystusa Króla
| 1930–1938
|
ks. Franciszek Rogaczewski (proboszcz tytularny)
|
| 1939–1945
|
ks. Romuald Laque SAC
|
| 1945–1947
|
ks. Aleksander Wiśniewski SAC (administrator)
|
| 1947–1949
|
ks. Józef Żyto SAC (administrator)
|
| 1949
|
ks. Władysław Zbłowski SAC (administrator)
|
| 1949–1955
|
ks. Zygmunt Badowski (administrator)
|
| 1955–1957
|
ks. Roman Siudek (administrator)
|
| 1957–1958
|
ks. Alfons Ptak OMI (administrator)
|
| 1958–1972
|
ks. Kazimierz Kluz
|
| 1972–2009
|
ks. Kazimierz Szwabe (do 1976 administrator)
|
| 2009–2012
|
ks. Piotr Żynda
|
| 2012
|
ks. Jacek Michalak
|
| 2012–
|
ks. Bartłomiej Stark
|
| AGK
|
