KOŚCIÓŁ CHRYSTUSA KRÓLA
| < Poprzednie | Następne > |
KOŚCIÓŁ CHRYSTUSA KRÓLA, ul. Rogaczewskiego 55 (Sandgrube), ► Piaskownia. Powstał na dwóch hektarach gruntu budowlanego, przyznanego Polsce w 1921 w ramach podziału mienia poniemieckiego na terenie ► II Wolnego Miasta Gdańska (WMG). 28 III 1928, w celu budowy kościoła dla katolików Polaków w II WMG, za zgodą ► biskupa Edward O’Rourke, powołano Polskie Towarzystwo Budowy Kościoła Chrystusa Króla w Gdańsku. Prezesem został ► ks. Franciszek Rogaczewski, 31 I 1930 mianowany rektorem mającego powstać kościoła. Budowę sfinansowano ze składek gdańskiej Polonii. W latach 1931–1932 na terenie zniwelowanego rawelinu Szańca Piaskowego (► fortyfikacje) wzniesiono według projektu ► Czesława Świałkowskiego dużą salę (35x15x6 m) z tymczasowym przeznaczeniem na kościół. Po wybudowaniu kościoła docelowego miała służyć jako miejsce imprez i zebrań. Zbudowano również przylegającą do sali plebanię. Do wybudowania kościoła docelowego, ze względu na napiętą sytuację w Gdańsku, nie doszło. Przewidywany jako kamień węgielny docelowego kościoła głaz narzutowy skradziono, odnalazł się w 1938, gdy posłużył jako kamień węgielny przy budowie ► Schroniska Młodzieżowego im. Paula Benekego na Biskupiej Górce.
Tymczasowy kościół poświęcił 30 X 1932 bp Edward O’Rourke. 1 VI 1935 mszą w kościele rozpoczął się V Walny Zjazd polskiej ► Ligi Morskiej i Rzecznej. W 1937 ustanowiono przy kościele personalną parafię polską; wobec sprzeciwu hitlerowskich władz Gdańska dekret o jej erygowaniu został zawieszony, a obiekt pozostał w granicach parafii przy ► kościele św. Józefa. 26 VI 1938 odbyło się w kościele uroczyste pożegnanie opuszczającego Gdańsk bp. Edwarda O’Rourke. W 1939 kościół odebrano Polakom i przekazano przeniesionym z Wrzeszcza ► pallotynom. W 1940 otrzymał 22-głosowe organy, wykonane przez organmistrza ► Josepha Goebela. W 1945 niemieckich zakonników zastąpili polscy, a do kościoła, ze względu na zniszczenie świątyni głównej (kościół św. Józefa), przeniesiono ośrodek parafii. Pallotyni działali tu do 1949, następnie ustanowiono świeckich proboszczów.
Próba wywiezienia przez pallotynów kościelnych organów i ufundowanych przez gdańską Polonię ołtarzy, drogi krzyżowej i innych paramentów spotkała się z głośnym protestem byłych działaczy polonijnych. Z inicjatywy ► Tadeusza Tylewskiego, Kazimierza Banaś-Purwina, ► Wojciecha Jedwabskiego i Augustyna Perszona zorganizowano 21 IX 1949 w budynku Teatru Wybrzeże (► Opera Bałtycka) protestujące zgromadzenie parafian i byłych członków Polonii związanych z ► kościołem św. Stanisława Biskupa Męczennika. Decyzją Urzędu Wojewódzkiego organy kościoła pozostały na miejscu.
W latach 1958–1971 proboszczem był późniejszy bp sufragan ► Kazimierz Kluz. W 1971 z obrębu parafii wyłączono kościół św. Józefa (jako rektorski zgromadzenia pallotynów), formalnie jednak nazwę parafii na Chrystusa Króla zmieniono dopiero w roku 1989. Granice parafii były wielokrotnie modyfikowane, poprzez wyłączenie z jej obszaru w 1971 parafii przy ► kościele św. Brygidy, w 1985 parafii przy ► kościele Matki Boskiej Częstochowskiej, w 2002 parafii przy ► kościele św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Obecnie obejmuje głównie rejon Nowych Ogrodów i Biskupiej Górki; w 2006 liczyła około 8000 wiernych. Na terenie parafii znajduje się dom sióstr ► pallotynek. Kościół ma kształt nietypowy dla świątyni, w formie wielkiej hali na planie prostokąta, bez wież i innych charakterystycznych elementów architektonicznych. W nawie i prezbiterium witraże (2001–2003), nad głównym wejściem od strony południowo-zachodniej mozaika przedstawiająca Chrystusa Króla. W ołtarzu głównym przedwojenna rzeźba z piaskowca, również poświęcona Chrystusowi. W ołtarzach bocznych stylizowane na gotyk figury Matki Bożej i św. Józefa. Przy parafii działa wiele stowarzyszeń i organizacji kościelnych. Chór parafialny nawiązuje do tradycji przedwojennego chóru Lutnia-Cecylia.
