GMINA POLSKA ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU
| < Poprzednie | Następne > |
GMINA POLSKA ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU powstała 23 V 1937 z połączenia ► Gminy Polskiej (GP) i ► Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku (ZPwWMG); celem było zakończenie rozbicia gdańskiej Polonii. Pierwsze rozmowy, przy pośrednictwie ► Komisariatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej, odbyły się w 1935. Akt konsolidacji podpisano uroczyście 2 V 1937 w byłym budynku ► Dyrekcji Kolei przy Am Olivaer Tor 2–4 (ul. Dyrekcyjna).
W skład pierwszego Zarządu Głównego weszli przedstawiciele GP i ZPwWMG. Marszałkami zostali Zygmunt Kierski i Stanisław Czarnowski. W skład Prezydium weszli: prezes ► Bronisław Budzyński, wiceprezesi ► Antoni Lendzion, ks. ► Bronisław Komorowski, ► Eustachy Tarnawski, Bolesław Paszota, Augustyn Wesołowski. Członkami Zarządu zostali: ►Michał Bellwon, ► Piotr Jeż, ► Franciszek Kręcki, ► Bernard Milewski, ► Jan Pastwa, ► ks. Franciszek Rogaczewski, ► Franciszek Sędzicki, Piotr Blitek, Władysław Deik, Ignacy Kurzyński, Ludwik Lisiński (zob. ► Rynarzewo), Teodor Maliszewski, Józef Mey, Witold Nełkowski, Augustyn Perszon, Józef Schwarz, Konrad Sojecki. Kierownikiem Komisji Rewizyjnej został Karol Sroczyński, w jej skład wchodzili Józef Rotnicki, Kazimierz Szczygłowski, ► Anastazy Wika-Czarnowski, Hirsz, Tadeusz Smulkowski, Majkowski.
Po reorganizacji, w 1938 istniały: Wydział I – organizacyjny, Wydział II – finansowy, Wydział III – kościelno-oświatowy, Wydział IV – opieki społecznej, Wydział V – zawodowo-gospodarczy, Wydział VI – polityczno-propagandowy, Wydział VII – młodzieżowy, Wydział VIII – Polek, działy też: Kasa Pogrzebowa i Straż Porządkowa. 16 II 1938 utworzono Radę Kultury Polskiej. Organem prasowym była „Straż Gdańska”.
Zarządowi Głównemu podlegały początkowo Okręgi Terenowe, tym z kolei 26 filii (w Gdańsku działających w poszczególnych dzielnicach) oraz 12 kół (w urzędach i większych zakładach pracy). Okręgi Terenowe zlikwidowano już 23 VIII 1937, od tego momentu filie i koła podlegały bezpośrednio Zarządowi. Filie miały obowiązek odbywania raz na miesiąc zebrania z udziałem członka Zarządu Głównego, raz w miesiącu odbywały się też zebrania wszystkich kierowników kół i filii. Kierownicy w większości zarządzali także świetlicami polskimi – na terenie II WMG było ich 17, na terenie Gdańska osiem: w samym Gdańsku im. Tadeusza Hołówki i im. Lisa-Kuli, we Wrzeszczu im. Józefa Piłsudskiego, w Nowym Porcie im. 4 Pułku Piechoty Legionów, w Brzeźnie, Oliwie, Oruni i Siedlcach.
Według stanu na 31 III 1938 organizacja liczyła 11 499 członków, w tym 4357 kobiet, 7562 osób z ► obywatelstwem gdańskim, 3842 z obywatelstwem polskim i 95 z obywatelstwem innym. Po zakończeniu II wojny światowej jej byli członkowie zebrali się 3 VI 1945 w dawnej ► Sporthalle. Zebraniu przewodził Bronisław Budzyński, zebrani poparli ówczesne władze Gdańska i państwa oraz zwrócili się o pomoc dla osób dawnej Polonii Wolnego Miasta Gdańska.
