Gmach główny Politechniki Gdańskiej
Fasada po rekonstrukcji wieży zegarowej, 2012
Płaskorzeźba na bramie głównej Politechniki Gdańskiej
POLITECHNIKA GDAŃSKA (PG), Wrzeszcz, ul. Narutowicza 11/12. Powstała na mocy dekretu Rady Ministrów z 24 V 1945. Wcześniej, 14 II 1945 powołano w Krakowie Grupę Operacyjną Ministerstwa Oświaty do spraw PG, na czele ze Stanisławem Turskim (zob. Grupy Operacyjne). Grupa przejęła zniszczone w 1945 w 16% pomieszczenia Technische Hochschule Danzig (THD) ze znacznie zniszczoną aparaturą badawczą, wyposażeniem sal, księgozbiorem itp. Nie była bezpośrednią kontynuacją mającej niemieckie oblicze THD, choć obok budynków, wyposażenia i księgozbioru o pewnej ciągłości uczelni świadczyli profesorowie będący absolwentami THD, np. Jerzy Doerffer, Bronisław Bukowski i Aleksander Potyrała. Część kadry, m.in. Michał Broszko, Wiesław Gruszkowski, Stanisław Hückel, Kazimierz Kopecki, Witold Minkiewicz, Marian Osiński, Franciszek Otto, Adolf Polak, Stanisław Rydlewski, była wcześniej związana z Politechniką Lwowską. 22 X 1945 wykładem Ignacego Adamczewskiego PG rozpoczęła działalność naukowo-dydaktyczną, oficjalna inauguracja miała miejsce 9 IV 1946, wykład otwierający wygłosił profesor Maksymilian Tytus Huber. MA
Większe prace remontowo-budowlane zaczęto prowadzić od 1946. Nie przywróciły one zniszczonym wnętrzom dawnego wystroju. W wyniku wzrastających potrzeb uczelni rozbudowywano od 1951 istniejące obiekty i wznoszono nowe, głównie na zachód od dawnego kompleksu. Do największych przedsięwzięć należy budowa budynku dawnego Wydziału Elektroniki (1967, 1969), dostawienie do głównego gmachu skrzydła „B” (1969). W rezultacie modernizacji starej kotłowni powstało Audytorium Novum (1999). Dziedzińce budynku głównego przykryto w 2004 samonośnymi szklanymi dachami (projekt W. Czabańskiego). Nowy gmach o nietypowym planie uzyskał Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki. ALP
W 1945 utworzono sześć wydziałów: Architektury, Inżynierii Lądowej i Wodnej, Mechaniczny, Elektryczny, Budowy Okrętów i Chemiczny. W skład uczelni w roku akademickim 2011–2012 wchodziło dziewięć wydziałów, z których większość ma pełne uprawnienia akademickie, kategorię A: I. Architektury, II. Chemiczny, III. Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, IV. Elektrotechniki i Automatyki, V. Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej, VI. Inżynierii Lądowej i Inżynierii Środowiska, VII. Mechaniczny, VIII. Oceanotechniki i Okrętownictwa, IX. Zarządzania i Ekonomii.
W 1945 na PG było zatrudnionych 112 pracowników naukowych, w tym ośmiu profesorów i 28 osób na stanowiskach profesorów. W 2012 pracowało na niej 2500 osób, w tym 1200 nauczycieli akademickich; ponad 100 profesorów tytularnych, 140 doktorów habilitowanych i 540 doktorów. W latach 1945–2011 dyplomy inżyniera na PG uzyskało ponad 60 000 studentów, blisko 1750 osób stopień doktora, około 300 doktora habilitowanego i 200 profesurę tytularną. Doktorat honoris causa PG otrzymało 38 osób, w tym wydalony w czerwcu 1968 z powodów politycznych Jerzy Damazy Tilgner (1992). W roku akademickim 1945–1946 podjęło na niej naukę 1647 studentów i do 2012 ich liczba wzrosła piętnastokrotnie. Największy wzrost liczby studentów miał miejsce w latach 90. XX wieku: 1990–1995 o 110%.
Łącznie na PG w 2012 prowadzono 21 kierunków studiów, działało kilka jednostek pozawydziałowych: Centrum Języków Obcych, Biblioteka Główna PG, Centrum Nauczania Matematyki i Kształcenia na Odległość, Centrum Sportu Akademickiego. Wśród studentów 65% to mężczyźni, 35% kobiety. W okresie 2011–2012 stypendium otrzymało 5,2 tysiąca studentów. Uczelnia kształci na trzech poziomach: inżynierskim, magisterskim i doktorskim. W 2011 według rankingu ministerstwa PG została uznana za drugą uczelnię w kraju pod względem zainteresowania nią kandydatów: 7,6 osób na jedno miejsce. 28 I 1994 otwarto Międzyuczelniane Laboratorium Magnetycznego Rezonansu Jądrowego. 16 IV 2009 PG podpisała porozumienie o współpracy z Gdańskim Parkiem Naukowo-Technologicznym. W 2011 PG uplasowała się na XI miejscu wśród wszystkich polskich uczelni. Od 1954 PG posiada filię w Elblągu; 13 III 2012 zawarła umowę z Elbląskim Parkiem Technologicznym i miastem Elblągiem. Uczelnia bierze udział w programach międzynarodowych dotyczących badań naukowych i kształcenia, jak Copernicus, Tempus, Phare. Współpracuje z ponad 200 zagranicznymi uczelniami. Po transformacji ustrojowej nastąpiła intensyfikacja wymiany międzynarodowej między innymi studentów w ramach programu Socrates-Erasmus. Istnieje możliwość studiowania na PG w języku angielskim. Od roku 1999 uczelnia uczestniczy w tworzeniu Wspólnej Europejskiej Przestrzeni Edukacyjnej i wprowadza studia dwustopniowe: inżynierskie i magisterskie oraz Europejski System Punktów Kredytowych. PG dysponuje 11 domami studenckimi z ponad 3100 miejscami o wysokim standardzie (osiedle przy ul. Traugutta i Wyspiańskiego i DS nr 11 w Brzeźnie) oraz dwoma hotelami asystenckimi. W czerwcu 1957 powstała Studencka Agencja Radiowa (SAR). Od 2004 nadaje Akademicka Telewizja PG. Reaktywowana 25 VIII 1945 Bratnia Pomoc w X 1949 musiała z przyczyn politycznych zaprzestać działalności. 25 X 1957 powstał Parlament Studencki, funkcjonuje Samorząd Studencki. Działa 60 Kół Naukowych, Międzywydziałowych i Językowych, 18 Organizacji Studenckich, m.in. Niezależne Zrzeszenie Studentów, Akademicki Chór PG i Akademicki Klub Morski AZS w Gdańsku, Akademicki Klub Wspinaczkowy, stowarzyszenia, kilkanaście klubów studenckich, m.in. legendarna „Kwadratowa”. Duże dokonania ma studencki ruch kulturalny: teatrzyk Bim-Bom, wkład w działalność Klubu Żak, Dyskusyjny Klub Filmowy itp. Od 1958 ukazuje się „Kronika Studencka”, od 1993 ukazuje się periodyk „Pismo PG”.
Uczelnia odegrała swoją rolę w antykomunistycznych akcjach protestacyjnych w maju 1946, październiku 1956, marcu 1968, w stanie wojennym i w 1988. Już od pierwszych powojennych lat jej pracownicy (m.in. Andrzej Biernaś w 1968 i Stanisław Kowalski w latach 1981–1983), jak i studenci byli represjonowani. W ich uwalnianiu w stanie wojennym pomagała prorektor Marianna Sankiewicz-Budzyńska. Na PG wydawano prasę podziemną. Po transformacji ustrojowej pracownicy i absolwenci PG wchodzili w skład Sejmu, Senatu i Rady Ministrów RP, między innymi Edmund Wittbrodt, Janusz Rachoń i Henryk Majewski. W 1991 przyjęto nowy statut uczelni, który zwiększał uprawnienia wydziałów.
Transformacja spowodowała zmniejszenie przyznawanych przez ministerstwo środków na kształcenie studentów i na badania naukowe. PG powołała do życia Pomorskie Centrum Badań i Technologii Środowiska. W 1993 PG wraz z 10 największymi uczelniami w kraju i przedstawicielami kręgów biznesowych założyła Polskie Forum Akademicko-Gospodarcze. Uczelnia nadal się rozbudowuje: w 1999 oddano do użytku budynek Audytorium Novum, w 2002 budynek Wydziału Zarządzania i Ekonomii. W latach 2002–2003 Korporacja Budowlana Doraco dokonała generalnego remontu Bratniaka, w 2004 zakończono I etap rewitalizacji Gmachu Głównego. Cztery lata później ukończono budowę budynku Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki. Najważniejszą inwestycją w XXI wieku jest Centrum Nanotechnologii (2012). Dzięki generalnym remontom i rozbudowom poszczególnych wydziałów poprawia się infrastruktura edukacyjna. Kubatura budynków naukowo-dydaktycznych PG w 2012 w porównaniu ze stanem z 1945 powiększyła się czterokrotnie. Od 2015 na Wydziale ETI pracuje Klaster Tryton, najszybszy superkomputer w Polsce. Na dziedzińcu znajduje się wahadło Foucaulta. PG wnosi od 1945 duży wkład w rozwój gospodarki i nauki. Pracownicy PG, przede wszystkim Wydziału Architektury, mieli duży udział w odbudowie i historycznej rekonstrukcji Głównego Miasta. Odbudowa obiektów portowych, powstanie „Sołdka” i innych statków, budowa obiektów hydrotechnicznych, modernizacja infrastruktury drogowej i kolejowej, dokonania w dziedzinie chemii spożywczej i chemii leków, badania w zakresie teorii sprężystości. MA
Liczba studentów i doktorantów Politechniki Gdańskiej
| 1945
|
1647
|
| 1950
|
4663
|
| 1955
|
6750
|
| 1960
|
5171
|
| 1965
|
7027
|
| 1970
|
8358
|
| 1975
|
8865
|
| 1980
|
7846
|
| 1985
|
5496
|
| 1990
|
5710
|
| 1995
|
12 263
|
| 2000
|
16 635
|
| 2003
|
17 459
|
| 2012
|
25 000
|
| MA
|
