MATARNIA

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Dzielnica Matarnia na tle administracyjnego podziału miasta Gdańska
Przebieg granicy dzielnicy Matarnia według statutu dzielnicy z 2014
Kościół św. Walentego w Matarni
Matarnia, dwór, 1905
„Osiedle 40-lecia PRL”, 1990
Matarnia, ul. Harfowa

MATARNIA (1283 Wielkie Chojno, XVI wiek Mattern), dzielnica Gdańska ( administracyjny podział). Według statutu dzielnicy z 2014 jej granice „stanowi koniec ul. Słowackiego na granicy miasta oraz południowe ogrodzenie lotniska do lasu przy ul. Banińskiej. Następnie skrajem lasu do ul. Budowlanych w miejscu przecięcia ... nasypu kolejowego i do Potoku Strzyża. Potokiem Strzyża do wysokości ogrodów działkowych Złota Karczma, potem skręca na północ. Następnie skrajem lasu i ogródków przecina ul. Słowackiego za ul. Harfową. Omija osiedle domków i skrajem lasu biegnie w kierunku wschodnim do obwodnicy. Obwodnicą na północ do ogródków działkowych Owczarnia, gdzie skręca na wschód do ul. Meteorytowej i granicy miasta. Potem granicę Matarni stanowi granica miasta”. Do dzielnicy należą: Firoga, Klukowo, Rębiechowo, Trzy Norty, Zajączkowo, Złota Karczma. Na terenie dzielnicy znajduje się Port Lotniczy im Lecha Wałęsy, głównymi drogami są: ul. Słowackiego i obwodowa Trójmiasta (al. Kazimierza Jagiellończyka; obwodnice), przy ich węźle (zwanym węzłem Matarnia) znajduje się Park Handlowy Matarnia, położone na obszarze Złotej Karczmy.

W 1283, jako wieś Wielkie Chojno, nadana przez księcia Mściwoja II opactwu cystersów w Oliwie, od 1398 istniał w niej kościół. Wieś zniszczona w 1433 podczas najazdu husytów i ponownie w czasie wojny trzynastoletniej. Odbudowana przed 1472 (nie wiadomo, czy w tym samym miejscu), z nowym, murowanym kościołem pod wezwaniem Bożego Ciała obsługiwanym przez cystersów oliwskich; istniał cmentarz. W 1583 liczyła 20 mieszkańców.

Zniszczona w 1577, w czasie wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym, ponownie odbudowana z nowym kościołem, według wizytacji z lat 1583–1584 z zamiennymi wezwaniami Bożego Ciała lub św. Materna (pierwszego biskupa Kolonii, zmarłego około 328, apostoła Alzacji, orędownika w chorobach zakaźnych). W XVIII wieku kościół nosił wezwania św. Materna i św. Walentego (męczennika, zmarłego około 269, lekarza, patrona miłości i związków małżeńskich) ( kościół św. Walentego). Po objawieniu około 1769 i rozwinięciu się w okolicy kultu Matki Boskiej, szczególnie w Matemblewie (wówczas części Matarni) ( Sanktuarium Matki Bożej Brzemiennej) za sprawą proboszcza Matarni, cystersa z klasztoru oliwskiego Bernarda Mateblowskiego (Matemblewskiego; 1720 Olsztyn – 23 VIII 1794 Oliwa), nastąpiło skojarzenie maternus = macierzyństwo. Po sekularyzacji przez władze pruskie dóbr klasztoru oliwskiego (1772) własność państwowa, w 1807 przekazana Gdańskowi, przez miasto wypuszczana w dzierżawę. W końcu XVIII wieku wybudowano dwór, przebudowywany, zachowany.

W 1686 potwierdzono źródłowo istnienie we wsi szkoły, w 1734 karczmy. W 1782 mieszkało we wsi 90 katolików, w 1869 w 16 domach mieszkało 181 osób: 166 katolików i 15 ewangelików, nadal funkcjonowała szkoła.

Wieś zajęta przez Armię Czerwoną 24 III 1945. Po wojnie 1945 Państwowe Gospodarstwo Rolne (w południowo-wschodniej części), w granicach administracyjnych Gdańska od 1 I 1973. W części północno-zachodniej 27 IX 1984 wmurowano akt erekcyjny pod pierwszy budynek osiedla „40-lecia PRL” (ul. Kadetów, Elewów, Podchorążych), początkowo głównie dla milicjantów i pracowników służby zdrowia (zgodę na budowę wydał wojewoda gdański w lutym 1984, powstało według planów Biura Projektowego Budownictwa Wiejskiego Gdańsk). Po uruchomieniu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej od lipca 2015 przy ul. Budowlanych 77 funkcjonuje siedziba obsługującej ją spółki, 1 IX 2015 otwarto przystanek Gdańsk Matarnia, od 2022 przystanek Gdańsk Firoga. RED

Ulice dzielnicy Matarni
Ulica Osiedle Początek obowiązywania nazwy Uwagi
Agrarna Firoga od 19 IV 1977
Astronautów Klukowo od 19 IV 1977
Azymutalna Klukowo od 19 IV 1977
Budowlanych Firoga od 26 VI 1975 od nr. 33 i nr. 44 do końca
Cytrowa Matarnia od 19 XII 1990
Dedala Klukowo od 16 X 1997
Elewów Firoga od 4 X1989
Filmowa Klukowo od 22 II 2018
Harfowa Matarnia od 19 XII 1990
Ikara Klukowo od 19 IV 1977
Internetowa Klukowo od 29 V 2008
Jesienna Firoga od 19 IV 1977
Kadetów Firoga od 4 X 1989
al. Kazimierza Jagiellończyka Firoga od 27 IX 2007 Obwodnica Zachodnia Trójmiasta
Klukowska Klukowo od 19 IV 1977
Lirowa Matarnia od 19 XII 1990
Lutniowa Matarnia od 19 XII 1990
Podchorążych Firoga od 4 X 1989
Radiowa nazwa od 19 IV 1977 (Klukowo) Klukowo od 19 IV 1977
Radarowa Klukowo od 19 IV 1997
rondo Jacka Kaczmarskiego Firoga od 22 XII 2004
Satelitarna Klukowo od 25 VI 2009
Sąsiedzka Firoga od 19 IV 1977 część
mjr. Mieczysława Słabego Matarnia od 19 XII 1990
Juliusza Słowackiego Firoga
Klukowo
od 1945 od nr. 157 i nr 132 do końca
Spadochroniarzy Klukowo od 19 IV 1977
Synów Pułku Klukowo od 23 V 2002
Szybowcowa Firoga od 19 IV 1977
Śmigłowa Firoga od 19 IV 1977
Teleskopowa Klukowo od 19 IV 1977
Telewizyjna Klukowo od 19 IV 1977
Kazimierza Wiłkomirskiego Klukowo od 25 X 2001
Wiolinowa Matarnia od 19 XII 1990
Jana Wojnarskiego Klukowo od 1 VIII 1996
Zenitowa nazwa od 19 IV 1977 Klukowo od 19 IV 1977
Złota Karczma Matarnia od 19 IV 1977
Liczba ludności dzielnicy Matarnia
Rok Liczba ludności
2010 5819
2011 5820
2012 5836
2013 5839
2014 5891
2015 5867
2016 5803
2018 5831
RED
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania