EHLER FRIEDRICH, burmistrz Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
FRIEDRICH EHLER (5 XII 1607 Gdańsk – 5 VI 1665 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Jedyne dziecko kupca Joachima Ehlera (1580 – 9 III 1608) i poślubionej mu 6 III 1607 Anny (zm. XII 1653), córki Friedricha Hüttfelda, ławnika (od 1606). Po nagłej śmierci męża, Anna 21 V 1613 wyszła ponownie za mąż za Johanna Bolnera.
Od kwietnia 1616 był uczniem Gimnazjum Akademickiego, studiował w 1628 we włoskiej (katolickiej) Sienie. Po powrocie do Gdańska zajął się kupiectwem. Od 1641 był ławnikiem Głównego Miasta, od 1645 rajcą, w 1649 sędzią. Od 1650 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1651, 1655, 1659 i 1663, drugiego w 1650, 1654, 1658 i 1662, trzecim w 1653, 1657, 1661 i 1665, czwartego w 1652, 1656, 1660 i 1664. W 1653 i 1656 był burgrabią królewskim w Gdańsku.
Jako rajca w 1653 uczestniczył w negocjacjach z opatem klasztoru cystersów w Oliwie Aleksandrem Kęsowskim między innymi w sprawie pozyskania gruntów pod rozbudowywany wówczas Szaniec Zachodni twierdzy Wisłoujście (na terenie późniejszego Nowego Portu). W czasie wojny polsko-szwedzkiej („potopu") już jako burmistrz stanął w 1656 na czele Rady Wojennej. Był odpowiedzialny za przygotowanie miasta do obrony, podjął decyzję o prewencyjnym zniszczeniu otaczających miasto przedmieść, głównie biskupich i kościelnych posiadłości ( Stare Szkoty, Chełm, Siedlce). Zniszczeniu uległo wówczas między innymi Kolegium Gdańskie (jezuickie) na Starych Szkotach, ale także luterański kościół Zbawiciela na Zaroślaku. W czasie blokady Gdańska przez wojska szwedzkie kierował zaopatrzeniem gdańskich wojsk i utrzymaniem fortyfikacji, sprawując cywilny nadzór nad miejskim garnizonem. W listopadzie 1656, przejmując listy szwedzkie kierowane do jednego z oficerów w twierdzy Wisłoujście (o podobnie brzmiącym nazwisku, Floriana Elerta), udaremnił zdradę i wydanie twierdzy w ręce wroga. Na sejmie w 1658 roku za zasługi i wierną służbę Rzeczypospolitej podczas tej wojny uzyskał – wespół z kilkoma innymi gdańskimi mieszczanami – indygenat od króla polskiego Jana Kazimierza, nadawany szlachcicom cudzoziemcom. Nadany mu wówczas herb przedstawiał w polu srebrnym czerwoną wiewiórkę z orzechem w łapkach siedzącą na zielonym pagórku i był w dużym stopniu podobny do herbu jednego z najbardziej szanowanych rodów w Prusach Królewskich, von Baysen (Bażyńskich).
19 VI 1640 poślubił Elisabeth (zm. 31 XII 1652), córkę burmistrza Arnolda von Holtena. 24 XI 1654 ożenił się ponownie, z Anną (zm. 3 I 1657), córką złotnika Andreasa Mackensena I.
Z jego potomków do największego znaczenia doszli dwaj synowie z pierwszego małżeństwa: Arnold (6 III 1641 Gdańsk – 29 I 1681 Gdańsk, bezdzietnie) ławnik (od 1673) i Carl (3 II 1646 Gdańsk – 13 VI 1686 Gdańsk) ławnik (od 1681) i rajca (od 1686), dwukrotnie żonaty (ojciec burmistrza Karla Gottlieba Ehlera). Dwaj kolejni synowie: Joachim Friedrich (1644 – 1668) oraz jedyny potomek z drugiej żony Heinrich (1657–1675) umarli w wieku młodzieńczym, zdążywszy jedynie podjąć naukę. Jedyna córka Elisabeth (ur. 1652) zmarła w niemowlęctwie. Niemal każdą z uroczystości rodzinnych, ożenków, chrztów dzieci, pogrzebów czcił wydany drukiem wiersz lub panegiryk, których zachowało się w zbiorach PAN Biblioteki Gdańskiej około trzydziestu. Niektóre z nich reprezentowały kunsztowną co do formy, lecz miałką co do treści tak zwaną poezję wizualną.
Od 1652 dzierżawił od cystersów oliwskich majątek Konradshammer. Dzierżawę tę przejął jego syn Carl, który w 1685 – wraz z małżonką, Anną Elisabeth z Schumannów – ustanowił ku uczczeniu pamięci ojca specjalną fundację stypendialną jego imienia, aż po początek XIX wieku utrzymującą od dwóch do siedmiu uczniów Gimnazjum Akademickiego.
Żegnany co najmniej kilkunastoma wydanymi drukiem elegiami i epitafiami, pochowany został 11 VI 1665 w krypcie kaplicy św. Michała w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, gdzie również spoczęły obie jego małżonki.
