MÖLLER SALOMON, pastor kościoła św. Jana
| < Poprzednie | Następne > |
SALOMON MÖLLER (Möllerus) (9 X 1641 Gdańsk – 19 VI 1687 Gdańsk), pastor ► kościoła św. Jana, teolog. Wnuk przybyłego Stralsundu (Meklemburgia-Pomorze Przednie) Bernharda (pochowanego 8 VI 1645 w ► kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w wieku 69 lat), od 5 V 1607 posiadającego kupieckie ► obywatelstwo Gdańska. Jeden z dwóch synów kupca i mistrza wagowego Bernharda (1610 – 1 X 1678 Gdańsk), który 16 IX 1638 uzyskał potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz jego pierwszej, poślubionej 20 X 1638 w ► kościele Najświętszej Marii Panny (NMP), żony Adelgundy (ur. 1618), córki burgrabiego królewskiego ► Johanna Wahla, zmarłej w połogu po jego urodzeniu 16 X 1641 i pochowanej tamże pod płytą nr 407. Brat Johanna, od kwietnia 1654 ucznia ► Gimnazjum Akademickiego, od 23 X 1667 żonatego w kościele NMP z Anną Marią (1639 – 30 XI 1678), córką Gerharda Businga (około 1602 – 29 VI 1675 Gdańsk). Przyrodni brat dwukrotnie zamężnej Florentine (pochowana 19 XI 1691 w wieku 43 lat) i Gabriela (chrzest 21 II 1652 – pochowany 22 II 1695 w ► kościele św. Trójcy pod płytą nagrobną nr 36), ► witryka tego kościoła, od 23 I 1680 dysponującego potwierdzeniem gdańskiego obywatelstwa (jako tzw. Bürger-Kind).
Nauki pobierał w ► szkole mariackiej, w lipcu 1659 zapisany został do Gimnazjum Akademickim. W maju 1662, wraz późniejszy pastorem kościoła św. Katarzyny ► Andreasem Barthem, zapisał się na studia teologiczne i filozoficzne na uniwersytecie w Rostocku, przebywał na uczelniach w Greifswaldzie (Gryfii), 4 V 1664 zapisał się na uniwersytet w Wittenberdze, gdzie słuchał wykładów ► Abrahama Calowa. Odbył podróż edukacyjną, był m.in. w Dreźnie i Pradze.
Po powrocie do Gdańska był kaznodzieją w ► kościele Bożego Ciała, w 1667 został diakonem w ► kościele św. Trójcy, a w 1680 pastorem w kościele św. Jana, którym był do śmierci. Respondent uniwersytetów w Rostocku i Wittenberdze. Słynął z mów pogrzebowych, wygłosił je m.in. przy pożegnaniach Petera Oelhafa (1660), Johanna Heina (1672), ► Johanna Heiniusa (1671), Christopha Götze (1675), ► Christiana Rudenicka (1676), Georga Segera (1678) czy Anny Luizy von Oxenstierna (1681). Autor wierszy żałobnych, m.in. zamieszczonego w 1669, zbiorze powstałym po śmierci rektora Gimnazjum Akademickiego ► Johanna Maukischa, czy zamieszczonym w zbiorze przygotowanym przez ► Abrahama Heysego po zgonie pastora kościoła NMP ► Nathanaela Dilgera, wydanym w 1683.
Jego samego żegnał 26 X 1687 mową Martin Krieger, diakon kościoła św. Jana, do drukowanej wersji swoje wiersze żałobne (obok Martina Kriegera) dodało kilkanaście osób, m.in. senior Ministerium Duchownego ► Andreas Kühn, pastorzy i przełożeni kościołów, kolega ze studiów w Rostocku Andreas Barth, ► Eilhard Cierenberg, ► Johann Falck, ► Ephraim Kersten, ► Johann Zimmermann, ► Michael Hansch, diakoni ► Benedict Figk, ► Michael Strauss, ► Andreas Gnospius, ► Johann Otzech, Michael Engel z ► kościoła św. Trójcy, Friedrich Söhner z kościoła św. Barbary, Johann Konecke kaznodzieja z ► Lazaretu przy Bramie Oliwskiej, następnie rektor, profesorowie i nauczyciele ► Samuel Schelwig, ► Joachim Hoppe, ► Wolfgang Rosteuscher, ► Johann Christoph Rosteuscher, ► Friedrich Büthner, ► Christoph Behr, lekarz ► Johann Jacob Weberski, rajca Daniel Schrader, studenci i uczniowie Johann Friedrich Dragheim (późniejszy pastor na Żuławach Gdańskich), Friedrich Daniel Titius (syn ► Johanna Petera Titiusa, uprawiający poezję prawnik), ► Joachim Figh, Nathanael Bottcher (Bittcher, później diakon w kościele św. Jana),
► Daniel Schmidt (później kaznodzieja kościołą Bożego Ciała), Constantin Berend (później pastor w Stebelewie), ► Johann Strauss, ► Daniel Kolb, ► Ernst Gottlieb Lüschner i inni.
Żonaty był z był z poślubioną 9 X 1667 Anną Cathariną (ur. 28 IV 1631), córką kupca Hansa Königa (około 1580 Reval (Tallin) – 4 IV 1642 Gdańsk) i jego drugiej żony, poślubionej 21 II 1622 w kościele NMP Cathariny (1600 Gdańsk – 1622 Gdańsk), córki ławnika i rajcy Adriana von der Linde (1544 Gdańsk – 1611 Gdańsk). Ojciec Anny Catheriny (ur. 1671), żony pastora kościoła św. Jana ► Johanna Straussa, syn ► Johann Gottlieb był profesorem Gimnazjum Akademickiego.
Pochowany 26 VI 1687 w kościele św. Jana. Do 1945 na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana, nad drzwiami do zakrystii, wisiał jego portret z 1687, autorstwa ► Andreasa Stecha i z inskrypcją ► Johanna Petera Titiusa, zaś w dużej zakrystii znajdował się miedzioryt Eliasa Hainzelmanna (1640–1693), sporządzony według tego obrazu. Oba przedstawienia zaginęły.
Bibliografia:
Album Academiae Vitebergensis, Bd. 6, s. 157; www.deutsche-digitale-bibliothek.de.
Die Matrikel der Universität Rostock, hrsg. Adolph Hofmeister, Bd. 3, Rostock 1893, s. 216, 317.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 179, 192.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 3, 335.
