BOGDANOWICZ STANISŁAW, proboszcz kościoła NMP
| < Poprzednie | Następne > |
STANISŁAW BOGDANOWICZ (6 XI 1939 Żwirynia, pow. Święciany, obecnie Litwa – 20 X 2017 Gdańsk), proboszcz kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP), honorowy obywatel Gdańska. Syn Jana, pracownika kolejowego i Stanisławy, brat Leontyny, Jana, Witolda i Antoniego (ur. 1943). W Gdańsku od 1946, zamieszkał wówczas z rodziną na Krakowcu.
Maturę zdał w 1957 w VI Liceum Ogólnokształcącym, 8 IV 1962 przyjął święcenia diakonatu, kapłańskie 29 VI 1962 w kościele NMP w Gdańsku z rąk bp. Edmunda Nowickiego, w 1963 absolwent Gdańskiego Seminarium Duchownego. Od 5 VI 1963 do 5 VII 1969 wikariusz w kościele Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Pruszczu Gdańskim. W 1964, po postawieniu przez Urząd do Spraw Wyznań zarzutów dotyczących treści kazania wygłoszonego na odpuście św. Wojciecha 26 kwietnia tego roku, nie otrzymał paszportu na wyjazd na studia do Rzymu. W związku z tym podjął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w 1967 ukończył tam pedagogikę pastoralną. W latach 1968–1975 referent w Kurii Biskupiej w Gdańsku, od 5 VII 1969 do 30 IV 1975 rektor kościoła św. Andrzeja Boboli w Sopocie. Od 1 IV 1974 wykładowca Biskupiego Seminarium Duchownego w Oliwie. Od 1 V 1975 do 10 I 1979 był proboszczem kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, od 11 I 1979 proboszczem NMP w Gdańsku. Jednocześnie, po przejęciu przez diecezję gdańską poewangelickiego kościoła św. Jana, od 16 XI 1991 do 4 IX 1998 jego rektor.
11 IX 1966 aresztowany za „rozpowszechnianie fałszywych wiadomości” (po zarekwirowaniu przez władze kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej), osadzony w Areszcie Śledczym w Lublinie, następnie w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów. W październiku 1966 został skazany wyrokiem Sądu Powiatowego w Lublinie na dziesięć miesięcy więzienia w zawieszeniu na dwa lata. Pod koniec lat 70. XX wieku odprawiał msze św. z okazji 3 maja i 11 listopada; umożliwiał prowadzenie w kościele NMP głodówek w sprawie aresztowanych 3 V 1980 działaczy opozycji Dariusza Kobzdeja i Tadeusza Szczudłowskiego. Od 1979, wspierany przez ówczesnego wojewódzkiego konserwatora zabytków Mirosława Zeidlera, upominał się o zwrot dzieł sztuki przejętych z kościoła NMP przez państwo (odzyskał około 150) ( zabytki sztuki gdańskiej w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie).
Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 XII 1981 ukrywał działaczy Solidarności oraz pomagał im w ukrywaniu się, między innymi Jerzemu Romanowi, Krzysztofowi Dowgialle i Bogdanowi Borusewiczowi (udzielił mu ślubu z Aliną Pienkowską). W styczniu 1982 odwiedzał internowanych w Ośrodku Odosobnienia w Iławie i zabiegał u gen. Jerzego Andrzejewskiego o uwolnienie działaczy aresztowanych za organizowanie w grudniu 1981 strajku w Porcie Gdańskim (między innymi Czesława Nowaka, Eugeniusza Szymeckiego i Wiesława Wiki-Czarnowskiego). Brał udział w przygotowaniu ucieczki Andrzeja Michałowskiego i Antoniego Grabarczyka z gmachu Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni, do której jednak nie doszło. Umożliwiał (mimo sprzeciwu władz) umieszczanie w kościele NMP tablic upamiętniających żołnierzy antykomunistycznego podziemia zbrojnego po 1944 oraz ofiary sowieckich i niemieckich represji.
Od 17 IX 1978 kanonik honorowy gdańskiej Kapituły Katedralnej, od 27 X 1981 jej kanonik gremialny. Od 1 II 1979 diecezjalny duszpasterz kombatantów oraz diecezjalny duszpasterz rzemieślników. Od 20 IX 1986 do 1 II 2001 diecezjalny duszpasterz nauczycieli i wychowawców. Od 7 XII 1990 członek Rady Kapłańskiej oraz Kolegium Konsultorów, od 1 IX 1990 wizytator katechetyczny. Od 9 III 1995 członek Archidiecezjalnej Komisji Katechetycznej, od 9 IX 1995 do 1 II 2001 archidiecezjalny moderator Akcji Katolickiej, od 23 IX 1995 duszpasterz bankowców. Od 12 IV 1996 protonotariusz apostolski (infułat). Od 1 I 1997 do 25 I 2002 dziekan Dekanatu Gdańsk-Śródmieście. Od 1 II 2001 diecezjalny duszpasterz kombatantów oraz diecezjalny duszpasterz rzemieślników. Od 9 II 2001 członek Archidiecezjalnej Rady Duszpasterskiej, od 10 IX 2001 członek Instytutu Stałej Formacji Kapłańskiej. W 2001 członek Komisji Głównej III Synodu Gdańskiego. Od 5 V 2008 wikariusz generalny archidiecezji gdańskiej, od 17 XII 2008 członek Archidiecezjalnej Komisji ds. Sztuki i Budownictwa Sakralnego. Od 27 X 2014 na emeryturze.
Autor kilkudziesięciu książek o historii oraz architekturze i dziejach gdańskich kościołów, w tym monografii Kościół Gdański pod rządami komunizmu 1945–1984 (2000), artykułów w prasie katolickiej i bajek dla dzieci (pod pseudonimem Stan Bogdan), między innymi O małym Kostku i herbie Ferberów czy Baśnie gdańskie. Patron organizowanych od 1985 przez Bogusława Grabowskiego w kościele NMP Mariackich Wieczorów Organowych. Kapelan Stowarzyszenia Godność; wyróżniony między innymi Nagrodą im. Brata Alberta (1981), nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za rozpowszechnianie kultury, sztuki i wiedzy o Gdańsku (1991), Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec I klasy (1998) za wyjątkowe zasługi w realizacji idei zbliżenia narodów polskiego i niemieckiego. W latach 1997–2001 członek kapituły Medalu księcia Mściwoja II i Medalu św. Wojciecha, w 2001 uhonorowany tym drugim za starania o odzyskanie wywiezionych dzieł sztuki sakralnej, a także za osiągnięcia naukowe i autorskie. Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2008). Od 2004 honorowy obywatel Gdańska, w 2014 otrzymał Medal Prezydenta Miasta Gdańska. W 2006 laureat Nagrody Artystycznej Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, w 2008 otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za zaangażowanie i wkład w dzieło tworzenia gdańskiej kultury. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim OOP (2017, przekazanym na ręce brata zmarłego, Antoniego).
Zmarł niedługo po operacji usunięcia krwiaka mózgu. Pochowany w Krypcie Kapłanów Archidiecezji Gdańskiej w kościele NMP, 20 X 2019 roku odsłonięto poświęcone mu epitafium.
