Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, 2010
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, 2021
KOŚCIÓŁ NIEPOKALANEGO POCZĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY, Dolne Miasto, ul. Łąkowa 34A (do 1945 Weidengasse). Pierwotnie kaplica pod tym wezwaniem, ufundowana dzięki staraniom nawróconej na katolicyzm protestantki Felicitas Tietz, która wystarała się także u papieża Piusa IX o kamień węgielny z rzymskich katakumb, wmurowany pod budowę 26 VIII 1857. Kaplicę zbudowano w latach 1857–1860 według projektu Juliusa Alberta Lichta dla boromeuszek, jako obiekt sakralny w prowadzonym przez nie szpitalu Najświętszej Marii Panny. Od początku do kaplicy, oprócz chorych, przychodzili okoliczni mieszkańcy, przypisano jej bowiem również funkcję filii kościoła i parafii św. Mikołaja.
W 1894 kaplicę powiększono do 500 miejsc, zbudowano nową nawę jako dobudówkę do wcześniejszego założenia, nadając przy tym jednonawowemu wnętrzu kościoła nowy kierunek (północ–południe) i ustawiając go pod kątem prostym do ul. Łąkowej. Konsekrowany w 1894 przez biskupa chełmińskiego Leo Rednera. W rozwiązaniu wnętrza wykorzystano chór pierwotnej kaplicy (północny wschód – kaplica spowiednia). W 1904, za czasów opieki nad kaplica ks. Theodora Maćkowskiego, wyposażono ją w organy z napędem elektrycznym (trzecie organy napędzane elektrycznie w Niemczech) autorstwa Bruno Goebel (między innymi budowniczego organów z Królewca), wstawiono nowe okna z antycznego szkła z napisem „Na pamiątkę 50 lat istnienia Szpitala Mariackiego w Gdańsku 1852–1902” (nie zachowały się), 4 VII 1904 nadano przywileje dla ołtarza głównego, będącego jednocześnie ołtarzem Bractwa Serca Jezusowego, a w 1905 na terenie ogrodu stanęła kopia groty z Lourdes wraz z fontanną i wodospadem.
W 1911 kaplicę ponownie rozbudowano, powiększono chór (tzw. główny) dla sióstr do jego obecnej postaci. Całość od początku zwieńczona była czworoboczną wieżą ponad wejściem od strony szpitala, w której w 1871 umieszczono dzwony. W części południowo-wschodniej ulokowano zakrystię. Mimo kilku etapów rozbudowy utrzymał się neogotycki, tzw. romantyczny styl architektury. We wnętrzu godny odnotowania jest neogotycki ołtarz główny z figurą Maryi Niepokalanie Poczętej w części centralnej. Inne elementy wystroju, figury i obrazy dokumentują kulty popularne na przestrzeni od schyłku XIX (figura Serca Pana Jezusa) po początek XXI wieku (obraz Miłosierdzia Bożego).
W 1945 odebrany boromeuszkom chór dla sióstr przebudowano w pomieszczenie zintegrowane z resztą świątyni. W latach 1945–1947 w świątyni posługiwali szukający locum w Gdańsku kapucyni. Przestała pełnić funkcje szpitalne, wyznaczono rektora świątyni, w 1946 utworzono samodzielną placówkę duszpasterską, a w 1949 parafię dla Dolnego Miasta. Obok kościoła, przy ul. Łąkowej wybudowano budynek plebanii, ostatecznie ukończony w 1977, gdy proboszczem był ks. Stanisław Bogdanowicz. W 1947–1964 przy parafii pracowały serafitki. W obrębie szpitala powstała odrębna kaplica dla chorych pod wezwaniem Matki Boskiej Fatimskiej. SK
Proboszczowie kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
| do 1945
|
kaplica przy szpitalu Najświętszej Maryi Panny
|
| 1945–1946
|
ks. Franciszek Ladowicz
|
| 1946–1947
|
ks. Feliks Wojciech Wołos (rektor)
|
| 1947–1955
|
ks. Szymon Żółtowski (administrator)
|
| 1955
|
ks. Franciszek Napieracz (administrator)
|
| 1955–1957
|
ks. Suszyna-Kozakowski (administrator)
|
| 1957–1975
|
ks. Szymon Żółtowski
|
| 1 V 1975 – 11 I 1979
|
ks. Stanisław Bogdanowicz
|
| 1 III 1979 – 26 VI 1997
|
ks. Bogdan Napierała
|
| 1 VII 1997 – 1 IX 2013
|
ks. Wojciech Michalak
|
| 1 IX 2013 –
|
ks. Piotr Dobek
|
| AGK
|
