PRZEDSIĘBIORSTWA I ZAKŁADY PRZEMYSŁOWE

Wersja z 20:45, 22 lis 2022

Rafineria cukru (Zuckerraffinerie Danzig) przy Lostenweg 1 (ul. Przemysłowa) w Nowym Porcie, druga co wielkości w Cesarstwie Niemieckim, po pożarze w 1901, odbudowana

L. Cuttner Möbelfabrik – wytwórnia mebli i obić meblowych Cuttnera przy Langer Markt 9–10 (Dugi Targ), około 1910

Reklama stoczni Klawittera, 1929

Reklama emalierni Johannesa Segora, 1929 (zob. Brunon Zwarra)

Reklama firmy C.W. Kühne Essig-, Mostrich- und Konservenfabrik (wytwórnia octu i musztardy) przy Thornscherweg 10F (ul. Toruńska), 1930

Reklama firmy Kabelfabrik Mechanische Draht- und Hanfseilerei (przemysł metalowy), przy Langgarten 109 (ul. Długie Ogrody), 1930

Reklama firmy Van den Berghۥs Margarinefabriken (przemysł tłuszczowy) przy Broschkischerweg 18 (ul. Wiślana)

Reklama firmy Amada Aktiengesellschaft für Margarinefabrikate (przemysł tłuszczowy), Broschkischerweg 18 (ul. Wiślna), 1936

Reklama firmy Amada Aktiengesellschaft für Margarinefabrikate, 1939

Reklama Danziger Gemüse- und Obstkonserven und Marmeladenfabrik (przemysł spożywczy, przetwórnie owocowo-warzywne), 1939

PRZEDSIĘBIORSTWA I ZAKŁADY PRZEMYSŁOWE. Wiosną 1814 weszła w Gdańsku w życie pruska ustawa z 8 XI 1810 znosząca przymus cechowy ( cechy) w gospodarce. Otworzyło to nowe możliwości w organizacji życia gospodarczego w produkcji gotowych wyrobów, prowadzenia warsztatów remontowo-naprawczych. Organizacje cechowe działały już jako związki branżowe i samopomocowe poprzez prowadzenie głównie kas ubezpieczeń na życie. Mistrzowie prowadzili szkolenia kadr. Ustawa pozwoliła przedsiębiorczym ludziom na zakładanie firm produkcyjnych, nieskrępowanych przepisami cechowymi. Ożywiło to w Gdańsku życie gospodarcze. System pracy opierał się na zasadach kapitalistycznych: pracodawca–pracobiorca. Przykładem było założenie w 1827 przez braci Klawitter ( Johann Klawitter) stoczni na Brabancji ( Stocznia Klawittera). Warunkiem rozpoczęcia działalności było zarejestrowanie firmy w Sądzie Handlowo-Morskim (Commerz- und Admiralitäts-Collegium), a po 1880 w sądowej Izbie Handlowej (Amtsgericht für Handelssachen). Zasada rejestru sądowego: wpis i wypis firmy, obowiązywała do 1945. Decyzje publikowano w dziennikach urzędowych władz administracyjno-sądowych.

Ważnym elementem działalności gospodarczej było powoływanie w 2. połowie XIX wieku branżowych, partyjnych oraz religijnych związków zawodowych, reprezentujących interesy pracobiorców wobec pracodawców. Pracodawcy również tworzyli swoje organizacje, pozwalające na wspólne rozwiązywanie problemów. Przykładem był działający w 1871 Związek Budowniczych Okrętów (Die Innung der Schiffbaumeister), zrzeszający także właścicieli gdańskich stoczni. Wielu przedsiębiorców było członkami powstałej w 1822 Korporacji Kupców (od 1919 Izby Handlowej) lub Związku Przemysłowców Wschodnioniemieckich (Verband Ostdeutscher Industrieller e.V.), założonego w 1898. W 1934 hitlerowskie władze Gdańska powołały pod swoją kuratelą Izbę Handlowo-Przemysłową (Industrie- und Handelskammer), do której przynależność wszystkich działających wówczas firm była obligatoryjna. Wielu właścicieli mniejszych przedsiębiorstw należało do cechów branżowych.

O właściwym rozwoju przemysłu w Gdańsku możemy mówić dopiero w 2. połowie XIX wieku, kiedy upowszechniły się maszyny parowe do napędu urządzeń (pierwsze, o małej mocy 0,6 KM, zainstalowano w 1846 w młynie olejowym Wilhelma Theodora Behrenda przy Steindamm 26 (ul. Kamienna Grobla) i rafinerii cukru Heinricha Burcharda Abegga przy Böttchergasse 3 (ul. Bednarska). Dalsze uruchomiono w zakładach metalowych Carla Steimmiga przy Weidengasse (ul. Łąkowa) i powstającej Stoczni Królewskiej. Wcześniej zakłady przemysłowe: hamernie, młyny, wytwórnia broni działały wzdłuż Potoku Oliwskiego i potoku Strzyża, które zapewniały im napęd dla maszyn i urządzeń. Podobnie było z młynami działającymi nad kanałem Raduni. Obok maszyn parowych w 2. połowie XIX wieku zaczęto stosować motory na gaz, ale rewolucja nastąpiła dopiero po wprowadzeniu silników elektrycznych początkowo na prąd stały, a po 1898 na prąd zmienny dostarczany przez miejską elektrownię. Zaczęły powstawać zakłady budowy maszyn i konstrukcji stalowych, używające do napędu maszyn silników elektrycznych. Znajdujące się na obrzeżach miasta tartaki i zakłady obróbki drewna do lat 20. XX wieku opierały działalność na maszynach parowych, zarówno ze względu na brak dostępu do prądu, jak i koszt jego zakupu.

Ważnym wydarzeniem w życiu gospodarczym Gdańska było powstanie w 1876 wykorzystującego istniejący już młyn olejowy, dużego kombinatu olejowo-młynarskiego firmy Peter Patzig & Co. przy Steindamm 25/26 (ul. Kamienna Grobla), a w 1870 wytwórni chemicznej (w tym fabryki nawozów sztucznych, superfosfatu, w rejonie Młynisk). W tym czasie zaczęły się kształtować nowe centra przemysłowe Gdańska. Stocznie działały nad Martwą Wisłą ( Wisła) i na Polskim Haku, zakłady przemysłowe w rejonie Młyniska i na Wyspie Spichrzów ( Spichlerze, gdzie na ten cel adaptowano część dawnych spichlerzy zbożowych) oraz w Nowym Porcie (na zapleczu portu w rejonie Wilhelmstraße (ul. Wolności)). Na przełomie XIX i XX wieku znaczenie ponadregionalne miały, obok stoczni pracujących głównie na rzecz niemieckiej marynarki wojennej: fabryka karabinów (Weidengasse (ul. Łąkowa)), fabryka wagonów (Broschkischerweg (ul. Wiślna)) oraz rafinerie cukru w Nowym Porcie i Spichlerzach (przerabiające cukier trzcinowy z Ameryki i surowy, sprowadzany z zaboru rosyjskiego). Większość ich produkcji przeznaczona była na eksport (w tym czasie wysyłano z portu gdańskiego ponad 300 tysięcy ton cukru rocznie). Inne zakłady zaspokajały swą produkcją miejscowe potrzeby. Zatrudniały one przeciętnie od 10 do kilkudziesięciu osób, np. fabryka mebli Hansa w roku 1908: 81, wytwórnia drutu i lin Claassenów: 22, wytwórnia mydła Bergena: 15. Słowo „fabryka” w nazwie firmy nie zawsze oddawało więc stan faktyczny, ale zapewniało prestiż tak właścicielom, jak i odbiorcom ich produkcji.

Stan zatrudnienia w największych gdańskich zakładach
na przełomie XIX i XX wieku
Nazwa zakładu	Rok 1893	Rok 1897	Rok 1908
Stocznia Cesarska	1480		3056
Stocznia Schichaua	1920		1900
Fabryka karabinów	977		908
Warsztaty artyleryjskie	486	1280	477
Rafineria cukru Nowy Port	447	611	370
Stocznia i fabryka maszyn J. Klawittera	395	550	500
Fabryka wagonów			533
Młyny olejowy i zbożowy Petter, Patzig & Co.	419	302	260
Fabryka maszyn P. Merten	246	223
Drukarnia i wytwórnia papieru J. Sauer	146	187	350
Rafineria cukru O. Wanfried	125	122	230
Fabryka śrub i nitów			312
Fabryka maszyn i odlewnia C. Steimmig ( Carl Eduard Georg Steimmig)	120	210
Wytwórnia pieców Wiesenberg-Steinhaue	77	108	150
Tartak i fabryka parkietu Schönberg-Domansky	102	180	150
Fabryka zapałek K. Bunkowski	75		120
Ed. Pfannenschmidt – lakier	41
MrGl

Okres I wojny światowej skoncentrował całą działalność gdańskich firm na produkcji na rzecz wojska, zaopatrzeniu ludności w podstawowe artykuły żywnościowe i przemysłowe. Borykały się one przy tym z postępującym z każdym rokiem wojny brakiem potrzebnych surowców. Koniec wojny i zamęt w sprawach społeczno-politycznych był okresem zastoju (1919–1920), życie gospodarcze ożywiło powstanie II Wolnego Miasta Gdańska (WMG) i napływ emigrantów, głównie Żydów z Rosji, hamowane było jednak przez szalejącą w Gdańsku, Niemczech i Polsce hiperinflację. Sytuację ustabilizowało wprowadzenie 1 I 1924 nowej waluty, guldena gdańskiego opartego na parytecie złota.

W latach 1920–1925 powstały w Gdańsku tysiące nowych firm handlowych i produkcyjnych, wiele z nich (z braku kapitału i dochodowego zbytu produkcji) ogłaszało jednak upadłość po krótkim okresie działania; często zmieniane były formy ich własności z prywatnej poprzez spółkę akcyjną do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. 18 X 1928 sąd zarejestrował np. firmę „Borvisk” Danzig-Polnische Kunstseiden AG, fabrykę jedwabiu syntetycznego koncernu Borvisk. Zamknął ją po likwidacji 26 X 1938, ale brak śladów, by kiedykolwiek działała, a tym bardziej prowadziła produkcję. Nie zdążyła podjąć przed II wojną światową produkcji zarejestrowana w sądzie handlowym 6 X 1937 firma J.B. Pette Kakao- und Schokoladenfabrik. Brak było stabilnego kapitału gwarantującego długofalową politykę inwestycyjną.

Podawane częste przykłady inwestowania w Gdańsku przez kapitał zagraniczny ograniczały się w praktyce do zakładania niewielkich wytwórni metalowych, budowy maszyn, przerobu ropy naftowej na oleje przemysłowe i spożywcze czy produkcję środków spożywczych. Zatrudniały one najczęściej po kilkadziesiąt osób, działając w pomieszczeniach dzierżawionych od władz miejskich, głównie w dawnych obiektach wojskowych: fabryce karabinów (Weidengasse 35/38), Warsztatach Artyleryjskich (Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)), koszarach (Samtgasse 6/8 (ul. Aksamitna); 1939 koszary policji, firmy eksmitowano; Herrengarten (ul. Sadowa)). Kolejne zakłady koncentrowały swoją działalność po 1920 roku w nowo powstałych lub rozbudowanych centrach przemysłowych usytuowanych wzdłuż prawej strony obecnej al. Grunwaldzkiej (od obecnej Alei Wojska Polskiego do Oliwy) oraz w rejonie obecnych ulic Klinicznej, Twardej, Wiślnej, a także w dawnych spichrzach ( Spichlerze). Kilka zakładów działało na przedmieściach: na Oruni (obecna ul. Sandomierska, Trakt św. Wojciecha), w Nowym Porcie (obecna ul. Wolności), oraz na Stogach (obecna ul. Sienna i ul. Nowotna). Niewiele z nich wznosiło nowe, murowane, trwałe obiekty. Adaptowano przeważnie stare, istniejące budynki lub stawiano nowe tanią techniką szachulcową. W latach 1920–1945 nie powstał w Gdańsku zakład o znaczeniu ponadregionalnym.

Gospodarka Gdańska odczuła także skutki kryzysu światowego z roku 1929. Zamknięto zakłady produkcji zbrojeniowej, a stocznie, wcześniej nastawione na produkcję okrętów wojennych, miały wielkie kłopoty z pozyskaniem zamówień, co zmuszało je do przestawienia się na inny profil produkcji lub ulegały likwidacji (stocznia Klawitterów, 1932). Dotyczyło to także fabryki wagonów i kolejowych zakładów remontowych. Żywiołowo powstające w okresie 1920–1922 niewielkie zakłady produkcji wyrobów tytoniowych uległy likwidacji po wprowadzeniu w 1927 Monopolu Tytoniowego w II WMG. Koniunkturalny był także eksport do Polski wyrobów czekoladowych oraz tłuszczowych (oleje spożywcze, margaryny, przetwory owocowo-warzywne). Przemysł spirytusowy nastawiony był na przemyt do krajów skandynawskich. W XIX wieku i w okresie II WMG efektywnie działał przemysł drzewny wykorzystujący sprowadzany z Polski surowiec. Działały liczne tartaki, zakłady produkcji tarcicy, skrzyń i opakowań drewnianych. Większość produkcji przeznaczona była na eksport, natomiast fabryki mebli nastawione były na zaopatrzenie rynku miejscowego. W branży spożywczej na uwagę zasługują zakłady produkcji margaryny i oleju spożywczego (Amada, Union, Oleo, van der Bergh’s) oraz przetwórstwa rolno-spożywczego (Dagoma, Degner und Ilgner), eksportujące część produkcji do Polski i Niemiec.

Sytuację handlu i przemysłu Gdańska w latach 1920–1939 obrazuje zestawienie ukazujące kwestię powstawania i likwidacji przedsiębiorstw (w wyborze), ich wielkość (małe zakłady, niezdolne do działalności ponadregionalnej). W 640 zakładach zatrudniających od 5 do kilkuset osób pracowały w Gdańsku w 1929 roku we wszystkich ujętych w statystyce branżach 27 723 osoby, czyli w każdym z nich średnio 43,3 osoby.

Liczba zarejestrowanych i zlikwidowanych firm
Rok	Firmy zarejestrowane	Firmy zlikwidowane
1921	636	332
1923	945	407
1925	297	788
1926	234	354
1930	167	162
1933	119	116
1935	215	117
1938	119	149
MrGl

Po wybuchu II wojny światowej, po włączeniu Gdańska w skład III Rzeszy, niemiecki skarb państwa przejął bez odszkodowania wszystkie działające w mieście polskie, angielskie, francuskie i żydowskie firmy, w tym przemysłowe. Zarząd nad nimi powierzono powołanemu dla okręgu Rzeszy Prusy Zachodnie urzędowi powierniczemu (Treuhandstelle) z osobnym wydziałem do spraw byłego II WMG. Część zakładów została zlikwidowana, inne sprzedano lub działały nadal pod dawnymi nazwami. W okresie II wojny światowej nie odnotowano powstania w Gdańsku znaczących zakładów produkcyjnych. Zmienił się natomiast profil produkcji wielu zakładów, dostosowany do wymogów i potrzeb wojny. Stocznie włączyły się w produkcję głównie okrętów podwodnych i mniejszych jednostek wojennych, inne wytwarzały elementy uzbrojenia i wyposażenia wojskowego. Robotników powołanych do służby wojskowej na frontach zastępowały kobiety, robotnicy przymusowi i jeńcy wojenni z całej okupowanej przez Niemcy Europy. W roku 1944 w stoczniach zatrudniono więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof (w tym kobiety żydowskie), tworząc w Gdańsku jego podobozy w Kokoszkach, na Przeróbce i na terenie stoczni ( obóz Stutthof, podobozy w Gdańsku). Dla robotników przymusowych zbudowano osiedla baraków ( obozy pracy w Gdańsku w okresie II wojny światowej), m.in. przy obecnej ul. Chrobrego, przy obecnej al. Zwycięstwa (na tzw. Polu Majowym przed obecną Państwową Operą Bałtycką), obozy w Narwiku. Działania wojenne w marcu 1945 doprowadziły do poważnych zniszczeń również w infrastrukturze przemysłowej miasta (większość zakładów uległa zniszczeniu, z innych wywieziono co cenniejsze maszyny i urządzenia do Niemiec, a wiosną i latem 1945 roku znajdujące się w trakcie budowy w gdańskich stoczniach okręty podwodne zostały wywiezione do ZSRR, tam też trafiła część maszyn). Pierwsze polskie zakłady zaczęły działać już w roku 1945 w ocalałych przedwojennych fabryczkach na obrzeżu miasta. Latem przejęto od Rosjan zarząd w połowie zniszczonych dawnych stoczni: Gdańskiej i Schichaua, połączono je następnie w Stocznię Gdańską ( stocznie po 1945). Przemysł stoczniowy był do lat 80. XX wieku główną branżą gdańskiego przemysłu, na jego rzecz pracowały liczne nowe firmy, np. Hydroster, Elmor. Obok Stoczni Gdańskiej działała powstała w miejscu zniszczonej fabryki wagonów Stocznia Północna, specjalizująca się w budowie dużych statków rybackich i okrętów wojennych, Stocznia Remontowa na Ostrowiu i Stocznia Wisła w Płoni Wielkiej. W branży tej w latach 70. XX wieku pracowało kilkadziesiąt tysięcy osób. Kolejnymi wiodącymi zakładami przemysłowymi były zakłady telewizyjne (początkowo zwane T-18, następnie Unimor) z bazą w dawnych koszarach przy ul. Rzeźnickiej, zakłady mechaniki precyzyjnej w Oliwie przy ul. Beniowskiego 5, łożysk ślizgowych Bimet w Oliwie przy al. Grunwaldzkiej. Wznowiły działalność w dawnych zabudowaniach: fabryka czekolady i cukierków Bałtyk w Oliwie i we Wrzeszczu, Zakłady Rybne przy Siennej Grobli, fabryka margaryny i oleju jadalnego przy ul. Wiślnej, przetwórnia owocowa-warzywna nawiązująca w swej nazwie do przedwojennej Dagomy przy ulicach: Angielska Grobla 1 i Toruńska 10. Wiele lat działała fabryka mebli przy al. Grunwaldzkiej 217 oraz wytwórnia wyrobów papierniczych przy al. Grunwaldzkiej 205. Uruchomiona została ponownie fabryka nawozów sztucznych przy ul. Kujawskiej (nad kanałem portowym), rozbudowana następnie w Gdańskie Zakłady Nawozów Fosforowych. Powstało też wiele nowych zakładów przemysłowych pracujących na rzecz stoczni, budownictwa mieszkaniowego i rolnictwa (przy al. Grunwaldzkiej, w Letnicy, Nowym Porcie i na Oruni). Po zmianie ustroju państwa w 1990 roku oraz kierunków rozwoju gospodarczego kraju większość wyżej wymienionych zakładów z różnych powodów uległa likwidacji. MrGl

Przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe w latach 1800–1945. Wybór. Prezentowane w tabelach zestawienia pozwalają śledzić rozwój różnych form produkcji przemysłowej także w układzie chronologicznym, np. rozwój gdańskiego przemysłu cukierniczego – poczynając od fabryki przy Breitgasse 54/55 (ul. Szeroka) Augusta Lindemanna z 1844 roku, producenta m.in. wyrabianych techniką domową cukierków ze słodu i tarczownicy islandzkiej oraz kulek marcepanowych, która to firma w związku z popytem rozpoczęła w 1898 roku produkcję maszynową czekolady i galanterii czekoladowej w nowej fabryce przy Sandgrube (ul. Rogaczewskiego), poprzez przedsiębiorstwo Georga Friedricha Mixa, produkujące czekolady, następnie konfitury i marcepany, a za czasów jego syna Georga Ernsta także keksy i pierniki (zob. Mix, wytwórnia marcepanów i czekoladek).

Przemysł chemiczny
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Acetylen- und Sauerstoffwerke AG	wytwórnia tlenu i acetylenu	1923–1945 Hopfengasse 74 (ul. Chmielna)	1923–1945	1923–1945 AG (spółka akcyjna)
1.	Acetylen- und Sauerstoffwerke AG	wytwórnia tlenu i acetylenu	1928–1945 filia: Hauptstraße 311 (al. Grunwaldzka)	1923–1945	1923–1945 AG (spółka akcyjna)
2.	Adler Seifenfabrikation	wytwórnia mydła	Broschkischerweg 22 (ul. Wiślna)	1930–1936	1930–1936 GmbH (spółka z o.o.)
3.	B.K. Allert Seifenfabrik	wytwórnia mydła	Dienergasse 31/33 (obecnie nie istnieje, do 1945 przedłużenie ul. Hintergasse (ul. Za Murami))	1892–1908	1892–1908 Bruno Karl Allert (1865–1915)
4.	Anglotraden Seifen- und Parfümeriefabrik	wytwórnia mydła i perfum	1927 Hochstrieß 13 (ul. Słowackiego)	1927–1939	1927–1939 GmbH (spółka z o.o)
4.	Anglotraden Seifen- und Parfümeriefabrik	wytwórnia mydła i perfum	1939 Ferberweg 12 (ul. Miszewskiego)	1927–1939	1927–1939 GmbH (spółka z o.o)
5.	Johann Friedrich Wilhelm Gamm	wytwórnia mydła	Hundegasse 58/59 (ul. Ogarna)	1814–1846	1814–1846 Johann Wilhelm Gamm (1791–1858)	1896 – 18 1897 – 15 1907 – 15
	J.J. Berger Seifenfabrik			1846–1926	1846–1906 Johann Isidor Emanuel Berger (1824–1906)
	J.J. Berger Seifenfabrik			1846–1926	1906–1926 Felix Berger (1864–1926)
	J.J. Berger AG Seifenfabrik			1926–1945	1926–1945 AG (spółka akcyjna) dyr. Franz Berger
6.	Chemische Produktenfabrik Pommerensdorf GmbH	fabryka chemiczna, nawozy sztuczne	Kaiserhafen 2 (Kanał Kaszubski, ul. Kujawska)	1913–1921	1913–1920 GmbH (spółka z o.o.)
6.	Chemische Werke GmbH	fabryka chemiczna, nawozy sztuczne	Kaiserhafen 2 (Kanał Kaszubski, ul. Kujawska)	1922–1945	1921–1945 GmbH (spółka z o.o.)
7.	Chemische Industrie und Papierfabrik AG	fabryka chemiczna i wytwórnia papieru	Fort Kronprinz, Weichselmünde (Wisłoujście)	1923–1932	1923–1932 AG (spółka akcyjna)
8.	Celoika Danziger Celluloid-Kamm- und Kunstwarenfabrik	wytwórnia galanterii i wyrobów z tworzyw sztucznych	1931 Mühlenhofer Weg 3A (ul. Wiatraczna)	1923–1939	1923–1939 GmbH (spółka z o.o.)
8.	Celoika Danziger Celluloid-Kamm- und Kunstwarenfabrik	wytwórnia galanterii i wyrobów z tworzyw sztucznych	1939 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1923–1939	1923–1939 GmbH (spółka z o.o.)
9.	Color Leim- und Kittfabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1932	1922–1932 GmbH (spółka z o.o.)
9.	Color Fabrik chemisch-technischer Artikel	wytwórnia wyrobów chemicznych	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1933–1945	1935–1945 GmbH (spółka z o.o.)
10.	Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	Weißmönchen-Kirchengasse 10 (ul. Bielańska)	1921	1921 Willi Frischbutter
11.	Chemische Fabrik Felix Kloss und Dr. Schubert	wytwórnia wyrobów chemicznych	Schellmühl (Młyniska)	1908–1914	1908–1914 Felix Kloss	1907 – 33
12.	Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	Langgarten 64 (ul. Długie Ogrody)	1905	1905 Richard Kunert
13.	Chemische Fabrik Gedania	wytwórnia wyrobów chemicznych	Steindamm 31 (ul. Kamienna Grobla)	1926–1928	1926–1928 inż. Teodor Grobelski (1889–1929)
13.	Chemische Industrie	wytwórnia wyrobów chemicznych	Steindamm 31 (ul. Kamienna Grobla)	1926–1928	1926–1928 inż. Teodor Grobelski (1889–1929)
14.	Chemische Fabrik	fabryka chemiczna, nawozy sztuczne	Broschkischerweg 12/13 (ul. Wiślna)	1870–1905	1870–1898 Otto Robert Petschow (1822–1898)	1893 – 12 1894 – 15 1907 – 220
					1870–1905 Gustav Davidsohn (1836–1903)
					1898–1905 dr Georg Petschow (1863–1944)
	Chemische Fabrik AG vorm. Moritz Milch & Co.			1905–1945	1905–1945 AG (spółka akcyjna)
15.	Danziger Chemisch-Pharmazeutische Werke Bojar	wytwórnia wyrobów chemicznych i farmaceutycznych	Hochstrieß 1 (ul. Słowackiego)	1922–1927	1922–1927 AG (spółka akcyjna)
16.	Danziger Feinseifen- und Kerzenfabrik	wytwórnia mydła i świec	1928–1935 Große Schwalbengasse 20 (ul. Jaskółcza)	1922–1939	1922–1939 William Fach
16.	Danziger Feinseifen- und Kerzenfabrik	wytwórnia mydła i świec	1939 Am Sande 2 (ul. Na Piaskach)	1922–1939	1922–1939 William Fach
17.	Kohlensäurewerk	wytwórnia kwasu węglowego	Grabengasse 2B (ul. Przykopowa)	1902–1906	1891–1906 GmbH (spółka z o.o.)	1907 – 12
	Kohlensäurewerk C.G. Rommenhöller		Hopfengasse 9 (ul. Chmielna)	1907–1910	1907–1921 GmbH (spółka z o.o.)
	Danziger Kohlensäure			1911–1921	1911–1921 GmbH (spółka z o.o.)
	Ostdeutsches Sauerstoffwerk			1921–1924	1921–1924 GmbH (spółka z o.o.)
	Danziger Kohlensäurewerke Rommenhöller GmbH		Hopfengasse 7/9 (ul. Chmielna)	1924–1944	1924–1944 GmbH (spółka z o.o.)
18.	Danziger Kunstseide-Verwertung AG Gebr. Spaer	wytwórnia sztucznego jedwabiu	Kaserne Roggen, Langgarter Hintergasse 8 (część ul. Sadowej, obiekt nie istnieje)	1928–1932	1928–1932 AG (spółka akcyjna)
19.	Danziger Ölfabrik Wroclawski Birnebaum & Co.	wytwórnia olejów technicznych	Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)	1929	1929 spółka handlowa: Mordka Wrocławski
19.	Danziger Ölfabrik M. Wroclawski & Co.	wytwórnia olejów technicznych	Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)	1930–1937	Mordka Mendel Birnebaum 1930–1937 GmbH (spółka z o.o.)
20.	Deofa Danziger Ölfabrik	wytwórnia farb olejnych i lakieru	1923 Wallgase 21B (ul. Wałowa)	1922	1922 GmbH (spółka z o.o.)
20.	Danziger Öl- und Lackfarbenfabrik	wytwórnia farb olejnych i lakieru	1937 Adolf-Hitler-Straße 94 (al. Grunwaldzka)	1923–1939	1923–1939 AG (spółka akcyjna)
21.	Daol Danzig-Olivaer Lackfabrik	wytwórnia farb olejnych i lakieru	Colbatzer Straße 104 (ul. Bora-Komorowskiego)	1922–1925	1922–1925 GmbH (spółka z o.o.)
21.	Daol Aktiengesellschaft für Lack- und Farbenfabrikation	wytwórnia farb olejnych i lakieru	Colbatzer Straße 104 (ul. Bora-Komorowskiego)	1925–1945	1925–1945 AG (spółka akcyjna)
22.	Danziger Seifenwerk Gebr. Karpienkel	wytwórnia mydła	Baumgartsche Gasse 41 (ul. Heweliusza)	1924–1945	GmbH (spółka z o.o.)
23.	Eos Chemische Fabrik	wytwórnia chemiczna	1924 Vorstädtischer Graben 6 (ul. Podwale Przedmiejskie)	1923–1939	1923–1939 dr Alfred Kroner
23.	Eos Chemische Werke	wytwórnia chemiczna	1928–1942 Langgarten 57/58 (ul. Długie Ogrody)	1940–1945	1940–1945 Hans Joachim Arnold
24.	Fischer und Nickel	handel hurtowy zbożem	Hopfengasse 26/28 (ul. Chmielna)	1886–1924	1886–1924 Carl Paul Fischer (1859 – po 1944)
	Fischer und Nickel	handel hurtowy zbożem		1886–1924	1886–1900 Carl Ferdinand Nickel
	Fischer und Nickel Fabrik chemisch-technischer Artikel Technische Öle und Fette	wytwórnia olejów technicznych		1924–1945	1900–1924 Oskar Robert Fischer (1866–1930)
		wytwórnia olejów technicznych		1924–1945	1924–1945 Heinrich Fischer (1892 – po 1944)
25.	Galkar Danziger Mineralölprodukte-Vertrieb	wytwórnia olejów technicznych	Hopfengasse 94 (ul. Chmielna)	1932–1945	1932–1945 GmbH (spółka z o.o.)
26.	Johann Carl Gamm Seifenfabrik	wytwórnia mydła	Breitgasse 138 (ul. Szeroka)	1818–1841	1818–1841 Johann Carl Gamm (1794–1841)
27.	Carl Friedrich Hohnfeldt Seifenfabrik	wytwórnia mydła i środków piorących	1825–1858 1. Damm 6/7 (ul. Grobla I)	przed 1800–1825	1800–1823 Carl Friedrich Hohnfeldt (1739–1823)	1896 – 8 1897 – 8 1907 – 13
	Carl Friedrich Hohnfeldt Seifenfabrik		1825–1858 1. Damm 6/7 (ul. Grobla I)	przed 1800–1825	1823–1825 spadkobiercy
	Johann Eduard Gamm Seifenfabrik		1858–1865 Breitgasse 2 (ul. Szeroka)	1825–1865	1825–1865 Johann Eduard Gamm (1801–1874)
	Oscar Gamm Seifenfabrik		1865–1945 Breitgasse 131/132 (ul. Szeroka)	1865–1893	1865–1893 Friedrich Oscar Gamm (1835–1893)
	Karl Gamm Seifenfabrik			1893–1945	1893–1915 Bertha Elisabeth Gamm (1863–1945), wdowa, i 1909–1915 Bruno Allert (1865–1915)
	Karl Gamm Seifenfabrik			1893–1945	1915–1945 Karl Gamm (1890–1945)
28.	Städtische Gasanstalt	gazownia miejska	1852 (gazownia I) Thornsche Gasse 14 (ul. Toruńska)	1852–1925	1852–1945 władze Gdańska	1895 – 125 1897 – 149 1907 – 235
28.	Städtische Gasanstalt	gazownia miejska	1904 (gazownia II) Hohe Seigen 37 (ul. Rybaki Górne)	1904–1945	1852–1945 władze Gdańska	1895 – 125 1897 – 149 1907 – 235
29.	Gummiwerke Danzig	wytwórnia wyrobów gumowych	Weidengasse 51, potem 55 (ul. Łąkowa)	1925–1945	1928–1939 GmbH (spółka z o.o.)
29.	Gummiwerke Danzig	wytwórnia wyrobów gumowych	Weidengasse 51, potem 55 (ul. Łąkowa)	1925–1945	1939–1945 Hans Lemke
30.	Gurma Öl-Raffinerie	rafineria oleju	Schellmühler Wiesedamm 6 (ul. Twarda)	1935	1935 GmbH (spółka z o.o.)
31.	Paul Gräser & Co. Seifenfabrik Hansa	wytwórnia mydła	Ringstraße 5B (ul. Kościuszki)	1923–1926	1923–1926 spółka handlowa: Paul Gräser i Samuel Józefowicz
31.	Hansa Seifenfabrik GmbH	wytwórnia mydła	Ringstraße 5B (ul. Kościuszki)	1926–1939	1926–1939 GmbH (spółka z o.o.)
32.	Karl Hildebrandt Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	1893–1906 Breitgasse 17 (ul. Szeroka)
32.	Karl Hildebrandt Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	1907–1936 Holzgasse 21 (ul. Kładki)	1927–1936	1927–1936 Karl Hildebrandt (1853–1936)
33.	S.L. Botzmann Fabrik für Gelantineartikel	wytwórnia odczynników i wyrobów chemicznych		1885– 1893	1885–1893 Samuel Louis Boltzmann (1825–1909)	1893 – 33 1894 – 30 1895 – 60 1896 – 59 1897 – 43 1907 – 94
	Dr. Klatt und Dr. Speidel Chemische Artikel		1897 Hauptstraße 21 (al. Grunwaldzka)	1897–1924	1908–1924 dr Max Klatt i dr Gustav Rudolf Speidel (1865–1931)
	Dr. Klatt und Dr. Speidel Chemische Artikel		1908 Baumbachallee 4 (ul. Konopnickiej)	1897–1924
34.	Johannes Marquardt Lack-Fabrik	wytwórnia olejów technicznych	Hopfengasse 8 (ul. Chmielna)	1893–1902	1893–1902 Johannes Marquardt
34.	Johannes Marquardt Nachf. Lack-Fabrik	wytwórnia olejów technicznych	Hopfengasse 8 (ul. Chmielna)	1905–1945	1905–1945 Richard Loyall
35.	AG Miller Seifen- und Lichtfabrik	wytwórnia mydła i świec	1. Damm 8 (ul. Grobla I)	1854–1904	1854 AG Miller	1896 – 5 1897 – 2
35.	AG Miller Seifen- und Lichtfabrik	wytwórnia mydła i świec	1. Damm 8 (ul. Grobla I)	1854–1904	1867–1904 Alexis Julius Stengert (1835–1904)	1896 – 5 1897 – 2
36.	Ludwig Normann & Co. Wagenfettfabrik	wytwórnia towotu i smarów technicznych	Langgarter Wall 4 (ul. Długa Grobla)	1931–1936	1931–1936 Ludwig Normann
37.	Odeco Fabrik Kosmetik-Artikel	wytwórnia kosmetyków	1925 Hundegasse 78 (ul. Ogarna)	1924–1945	1924–1945 Paul Jankewitz
			1927–1935 Langgasse 1 (ul. Długa)
			1940 Heilige-Geist-Gasse 117 (ul. św. Ducha)
38.	Olivum Öl- und Firnisfabrik	wytwórnia farb olejnych i pokostu	Wilhelmstraβe 2 (ul.Wolności)	1928	1928 S. Beermann
39.	Holländisch-Danziger Farbenfabrik	wytwórnia farb olejnych i pokostu	Wilhelmstraβe 21 (ul. Wolności)	1925–1928	1925–1928 GmbH (spółka z o.o.)
	Olivum Holländisch-Danziger Öl- und Firnisfabrik			1929–1938	1929–1938 GmbH (spółka z o.o.)
	Tiegenhofer Ölmühle (filia)			1938–1945	1938–1945 AG (spółka akcyjna)
40.	Orgacid Chemische Fabrik Weinsteinsäure und Citronensäure	wytwórnia chemiczna, kwasek cytrynowy i winny	1937 Schellmühler Weg 1C (ul. Kliniczna)	1937–1945	1937–1945 GmbH (spółka z o.o.)
40.	Orgacid Chemische Fabrik Weinsteinsäure und Citronensäure	wytwórnia chemiczna, kwasek cytrynowy i winny	1940 Hopfengasse 74 (ul. Chmielna)	1937–1945	1937–1945 GmbH (spółka z o.o.)
41.	E. Pfanneschmidt Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	Schellmühler Weg 1C (ul. Kliniczna)	1890–1896	1890–1896 Paul Pfanneschmidt	1893 – 41 1894 – 40 1895 – 38 1896 – 39
42.	E. Pfanneschmidt Lack-Fabrik	wytwórnia lakieru z bursztynu	Schellmühler Weg 8 (ul. Kliniczna)	1861–1926	1861–1891 Franz August Eduard Pfanneschmidt (1833–1891)	1893 – 5 1894 – 5 1895 – 6 1896 – 6 1897 – 6 1907 – 7
					1892–1909 Johannes Hirschberg (1850–1909)
					1909–1926 Max Hirschberg (1863–1930)
	E. Pfanneschmidt Lack-Fabrik AG			1927–1945	1927–1945 S.A. spółka akcyjna
43.	Phoenix Rohleder & Co.	wytwórnia wyrobów chemicznych	Wallgasse 3 (ul. Wałowa)	1900–1908	1900–1908 August Adolf Rohleder (1866–1914)	1907 – 17
44.	G. Pohl Schönbaum	wytwórnia preparatów i odczynników chemicznych	Drewnica k. Stegny	do 1920	do 1920 G. Pohl
44.	G. Pohl Chemische Fabrik	wytwórnia preparatów i odczynników chemicznych	Luisenstraβe 2A (ul. Aldony)	1921–1945	1921–1945 Kurt Boskamp (1884–1945)
45.	Dr. Schuster und Kähler	wytwórnia wyrobów i odczynników chemicznych	1849– 1906 Neugarten 31 (ul. Nowe Ogrody)	1849–1924	1849–1878 dr Ferdinand Wilhelm Schuster (1814–1887)	1896 – 17 1907 – 46
					1849–1878 dr Ferdinand Wilhelm Schuster (1814–1887)
					1849–1871 Franz Otto Kähler (1817–1871)
					1878–1887 Oscar Michaelson
					1878–1887 Heinrich Werner (1839 – po 1900)
					1887–1924 dr Eugen Friedrich Gäbler (1855–1924)
					1887–1906 Ernst August Böck
			1906–1945 Hopfengasse 63/65 (ul. Chmielna)		1906–1924 Georg Schuricht (1864–1924)
	Dr. Schuster und Kähler AG Chemisch-Pharmazeutische Fabrik		1906–1945 Hopfengasse 63/65 (ul. Chmielna)	1924–1945	1924–1945 AG (spółka akcyjna)
46.	Hans Schwarzkopf Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	1928 Hopfengasse 40 (ul. Chmielna)	1928–1945	1928–1945 GmbH (spółka z o.o.)
46.	Hans Schwarzkopf Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	1939 Schleusengasse 15 (ul. Śluza)	1928–1945	1928–1945 GmbH (spółka z o.o.)
47.	Scott und Bowne AG Fabrik Pharmazeutischer Präparate	wytwórnia wyrobów farmaceutycznych)	1926–38 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1926–1945	1926–1932 GmbH (spółka z o.o.)
			1926–38 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)		1932–1938 Kommanditgesellschaft
			1940 Kolkowgasse 15 (ul. Królikarnia)		1939–1945 GmbH (spółka z o.o.)
48.	Seeger W. AG & Co. Parfümeriefabrik	wytwórnia wyrobów kosmetycznych)	1921 Kohlenmarkt 11	1921–1930	1921–1930 AG (spółka akcyjna)
49.	Seropharm AG Fabrik chemisch-pharmazeutischer Präparate	wytwórnia wyrobów farmaceutycznych	An der Schneidemühle 6 (ul. Tartaczna)	1931–1945	1931–1945 AG (spółka akcyjna)
50.	Siegel & Co. Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych)	1928, 1938 Horst-Wessel-Straβe 20 (ul. Trakt św.Wojciecha)	1928–1945	1928–1945 GmbH (spółka z o.o.)
50.	Siegel & Co. Chemische Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych)	1941 Troyl 67 (ul. Przetoczna)	1928–1945	1928–1945 GmbH (spółka z o.o.)
51.	Sodafabrik	wytwórnia sody spożywczej)	Am Werdertor 11/13 (ul. Elbląska)	1930–1945	1930–1945 Wilhelm Köhle
52.	Albert Störmer Kerzenfabrik	wytwórnia świec	Sandgrube 42A (ul. Rogaczewskiego)	1935	Albert Störmer
53.	Dr. Stöver und Dr. Brinkmann Öffentliches chemisches Laboratorium	laboratorium chemiczne, preparaty	Hundegasse 94 (ul. Ogarna)	1924–1945	1924–1936 dr Wilhelm Hans
53.		laboratorium chemiczne, preparaty	Hundegasse 94 (ul. Ogarna)	1924–1945	1937–1945 dr Albrecht Phillip
54.	Danzig Superphosphat	fabryka nawozów sztucznych – superfosfat	Broschkischerweg 22 (ul. Wiślna)	1870	1870 Carl Gustav Thiele (1818–1874) i Carl Ortloff
	Guano-Niederlage und Danziger Superphosphat-Fabrik			1884–1897	1884–1897 AG (spółka akcyjna)
	Superphosphat GmbH			1900–1945	1900–1945 GmbH (spółka z o.o.)
55.	Tinte- und Farbenfabrik	wytwórnia atramentu i farb malarskich	Adolf-Hitler-Straβe 205 (al. Grunwaldzka)	1925–1945	1935–1945 Günther Wagner (firma)
56.	Thomsen-Pilo Chemische-Produkte-Fabrik	wytwórnia wyrobów chemicznych	Adolf-Hitler-Straβe 497 (al. Grunwaldzka)	1940–1945	1940–1945 GmbH (spółka z o.o.)
57.	Bruno Toerckler Seifenfabrik	wytwórnia mydła	Danziger Straβe 13, po 1930 jako Adolf-Hitler-Straβe 497 (al. Grunwaldzka)	1894–1931 Bruno Richard Toerckler (1866–1931)	1894–1939
				1931–1939 Gerda Toerckler
				1931–1939 Richard Toerckler
MrGl

Przemysł cukierniczy
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Anglas Anglo-Asiatic Company Ltd. Schokoladenfabrik	fabryka czekolady, kakao, herbaty	Zimmererstraße 8 (ul. Droszyńskiego; zob. Leon Albert Droszyński)	1930	1930 AG (spółka akcyjna)
1.	Anglas Schokoladen- und Kakaofabrik	fabryka czekolady, kakao, herbaty		1935–1945	1935–1945 AG (spółka akcyjna)
2.	Baltic Schokoladen- und Zuckerwarenfabrik	fabryka czekolady i cukierków	Adolf-Hitler-Straβe 161 (al. Grunwaldzka)	1929–1945	1929–1945 Kurt Konsorski
3.	Danziger Schokoladenfabrik Aida	wytwórnia czekolady	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1923	1922–1923 AG (spółka akcyjna)
3.	Danziger Schokoladenfabrik Kanold	wytwórnia czekolady	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1924–1925	1924–1925 Kanold AG (spółka akcyjna)
4.	H. R. Hintz Bonbon- und Schokoladenfabrik	wytwórnia cukierków i czekolady	Jopengasse 61 (ul. Piwna)	1851–1871	1851–1971 Hermann Robert Hintz
5.	Kosma AG zob. Schokoladenfabrik Sarotti AG (zob. poz. 14)
6.	Paul O. Liebert Bonbon- und Schokoladenfabrik	wytwórnia cukierków i czekolady	1875–1902 Heilige-Geist-Gasse 40 (ul. św. Ducha)	1875–1902 Langgasse 65 (ul. Długa)	1875–1902 Paul Oscar Liebert (1848–1902) 1902–1910 wdowa Charlotta Liebert i syn Ernst Hermann (ur. 1881)
6.	Paul Liebert Nachf. Bonbon- und Schokoladenfabrik	wytwórnia cukierków i czekolady	1903–1910 Milchkannengasse 14 (ul. Stągiewna)	1903–1910 Karl Krause
7.	A. Lindemann Schokoladenfabrik	wytwórnia słodyczy	1844–1944 Breitgasse 54/55 (ul. Szeroka) i 1898–1944 Sandgrube 20/20A (ul. Rogaczewskiego)	1844–1926	1844–1892 August Heinrich Lindemann (1818–1905)	1897 – 17 1907 – 46
					1892–1919 Johann Joseph Rhode (1857–1919), zięć poprzedniego
					1919 Maria Antonia Rhode, wdowa po poprzednim (1849 – po 1921)
	A. Lindemann GmbH Schokoladenfabrik	wytwórnia czekolady i cukierków		1926–1945	1921–1945 Johann Rhode
8.	J. Löwenstein Konfitürenfabrikant	wytwórnia czekolady i kakao	Heilige-Geist-Gasse 130 (ul. św. Ducha)	1884	1884 Jakob Löwenstein	1893 – 40 1894 – 42 1895 – 45 1896 – 59 1897 – 58 1907 – 68
	J. Löwenstein Danziger Schokoladen-, Marzipan- und Zuckerwarenfabrik			1890–1904	1890–1904 Jakob Moritz Löwenstein (1851–1904)
				1890–1904	1892 Jakob Moritz Cohn (1854–1937)
	J. Löwenstein Schokoladen- und Kakaofabrik		1904–1920 Mausegasse 6 (ul. Owsiana)	1904–1920	1904–1920 Georg Löwenthal
9.	Georg Mix Schokoladen-, Konfitüren- und Marzipanfabrik	wytwórnia czekolady i marcepanów	1871 Jopengasse 61 (ul. Piwna)	1871– 1945	1872–1910 Georg Friedrich Mix (1841–1910)	1897 – 4 1907 – 7
			1880–1944 Langer Markt 4 (ul. Długi Targ)		1910–1923 Georg Ernst Mix (1878–1923) i 1910–1919 Felix Albert Kawalki
					1919–1930 Martha Elvira Kawalki, wdowa (1861–1939)
					1930–1945 Paul Kawalki
10.	Danziger Schokoladen-, Marzipan- und Zuckerwarenfabrik Schneider & Co.	fabryka czekolady, marcepanów i cukierków	Hauptstraβe 65, następnie 161 (al. Grunwaldzka)	1893–1918	1893–1918 Jakob Moritz Cohn (1854–1937)	1893 – 36 1894 – 33 1895 – 36 1896 – 35 1897 – 50 1907 – 61
	1900 Eugen Post (1868–1923)			1893–1918	1893–1918 Jakob Moritz Cohn (1854–1937)
	Norddeutsche Schokoladenfabrik Schneider & Co.			1918–1926	1921–1926 GmbH (spółka z o.o.)
11.	OLKA Schokoladenwerke AG	fabryka czekolady	Danziger Straβe 26, potem Adolf-Hitler-Straβe 473/75 (al. Grunwaldzka)	1921–1931	1921–1931 AG (spółka akcyjna)
12.	Perloff Wassily und Fils Tee-, Kakao- und Schokoladenfabrik	wytwórnia kakao i czekolady	Adolf-Hitler-Straβe 473/7 (al. Grunwaldzka)	1933–1945	1933–1945 GmbH (spółka z o.o.)
13.	Otto Russau Schokoladen- und Zuckerwarenfabrik	wytwórnia czekolady i cukierków	Langgarten 75/77 (ul. Długie Ogrody)	1908–1931	1908–1928 Otto Russau (1882–1928)
13.	Otto Russau Schokoladen- und Zuckerwarenfabrik	wytwórnia czekolady i cukierków	Langgarten 75/77 (ul. Długie Ogrody)	1908–1931	1928–1931 spadkobiercy
14.	Sarotti Schokoladenfabrik AG	fabryka czekolady	Hauptstraβe 65, potem nr 161 (al. Grunwaldzka)	1922–1930	1922–1925 GmbH (spółka z o.o.)
	Sarotti Schokoladenfabrik AG			1922–1930	1925–1930 AG (spółka akcyjna)
	Kosma Schokoladenfabrik AG			1930–1945	1930–1945 AG (spółka akcyjna)
15.	Ewald Döring Zuckerwarenfabrik	wytwórnia kakao i masy marcepanowej	Mausegasse (Owsiana) 10	1921	1921 Ewald Döring
	Saturn Danziger Marzipanmasse- und Kakaofabrik		1924–1928 Thornscherweg 11D (ul. Toruńska)	1924–1944	1924–1932 Ewald Döring
	Saturn Danziger Marzipanmasse- und Kakaofabrik		1924–1928 Thornscherweg 11D (ul. Toruńska)	1924–1944	1932–1945 GmbH (spółka z o.o.)
16.	Carl Gustav Schmidt Bonbon- und Zuckerwarenfabrik	wytwórnia cukierków, ciastek i konfitur; cukiernia	1897 4. Damm 7 (ul. Grobla IV)	1897–1921	1897–1921 Ewald Schmidt	1897 – 4
	Bonbon- und Zuckerwarenfabrik, Confituren, firma C.G. Schmidt		1908–1918 Langgasse 9 (ul. Długa)
			1921 Altstädtischer Graben 10 (ul. Podwale Staromiejskie)
17.	G.F Schmidt Bonbon- und Schokoladenfabrik	wytwórnia czekolady i cukierków	1846 Jopengasse 61 (ul. Piwna)	1846–1905	1846–1882 Gottlieb Ferdinand Schmidt (1816–1882)	1896 – 12
17.	G.F Schmidt Bonbon- und Schokoladenfabrik	wytwórnia czekolady i cukierków	1854–1905 Langgasse 9 (ul. Długa)	1846–1905	1882–1905 Georg Ludwig Schmidt	1896 – 12
18.	O.F. Schmidt Zuckerwarenfabrikant	wytwórnia cukierków	Jopengasse 27 (ul. Piwna)	1817	1817 O. F. Schmidt
MrGl

Przemysł cukrowniczy. Rafinerie trzciny cukrowej
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	C. A. Sack & Co.	rafineria cukru	Sandgrube 23 (ul. Rogaczewskiego)	do 1839	do 1839 C. A. Sack & Co.
1.	C. L. Botzon Zuckerraffinerie	rafineria cukru	Sandgrube 23 (ul. Rogaczewskiego)	1839	1839 Carl Louis Bozon (1798–1854)
2.	Georg Mallison & Co. Zuckerraffinerie	rafineria cukru	Böttchergasse 3 (ul. Bednarska)	do 1838	do 1838 Georg Mallison (1781–1858)
2.	Heinrich Burghard Abegg Zuckerraffinerie	rafineria cukru	Böttchergasse 3 (ul. Bednarska)	1838	1838 Heinrich B. Abegg
3.	Westpreuβische Zuckerraffinerie Otto Wanfried	rafineria cukru	Kiebitzgasse 5 (ul. Jaglana)	1892–1929	1892–1910 Otto Friedrich Wanfried	1893 – 125 1894 – 120 1895 – 120 1896 – 120 1897 – 122 1907 – 230
					1910–1929 Gustav Adolf Wanfried (1879–1931)
					1910–1929 Margaretha Wanfried (1855–1942)
4.	Zuckerraffinerie Danzig	rafineria cukru	Lotsenweg 1 (ul. Przemysłowa)	1892–1920	1892–1920 GmbH (spółka z o.o.)	1893 – 447 1894 – 415 1895 – 493 1896 – 499 1897 – 611 1907 – 370
4.	Baltische Zuckerraffinerie AG	rafineria cukru	Lotsenweg 1 (ul. Przemysłowa)	1921–1929	1921–1929 AG (spółka akcyjna)
MrGl

Przemysł drzewny. Tartaki
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Aktiengesellschaft für Holzinteressen Lagerplatz und Sägewerke	tartak i wytwórnia tarcicy	Danzig Weichselmünde (Gdańsk-Wisłoujście)	1922–1928	1922–1928 AG (spółka akcyjna)
2.	Georg Apreck Dampfsägewerk	tartak parowy	Nehrunger Weg 7 (ul. Litewska)	1907–1924	1907–1924 Georg Apreck (1865–1922)	1907 – 84
3.	Baffy und Pose Dampfsägewerk	tartak parowy	Krakauer Kämpe (Krakowiecka Kępa; zob. Krakowiec)	1907–1918	1907–1918 Hermann Pose	1907 – 105
4.	Helmut Block Säge- und Hobelwerk	tartak	Ringstraβe 6 (ul. Kościuszki)	1925–1945	1925–1945 Helmut Block
5.	Reinhold Brambach	tartak parowy i wytwórnia tarcicy	1924 Danziger Straβe 14 (ul. Gdańska)	1921–1935	1921–1938 Reinhold Brambach
	Dampfsägewerk		1924 Danziger Straβe 14 (ul. Gdańska)	1921–1935	1921–1938 Reinhold Brambach
	Brambach und Sohn		1941 Troyl 81 (ul. Przetoczna)	1938–1945	1938–1945 Reinhold i Horst Brambachowie
6.	Berliner Holz-Comptoir Dampfsägewerk	tartak parowy	Nehrunger Weg 6 (ul. Litewska)	1907–1918	1907–1918 AG (spółka akcyjna)	1907 – 136
7.	Danzig Heubude Sägewerke	tartak	Heubuder Straβe 45 (ul. Sienna)	1924	1924 GmbH (spółka z o.o.)
8.	Danziger Rückforter Sägewerke	tartak i wytwórnia tarcicy	Fort Rückfort, Nehrunger Weg 1 (ul. Litewska)	1907–1924	1907–1924 GmbH (spółka z o.o.)	1907 – 130
8.	Danziger Sägewerke und Holzspedition	tartak i wytwórnia tarcicy	Fort Rückfort, Nehrunger Weg 1 (ul. Litewska)	1924–1928	1924–1928 AG (spółka akcyjna)	1907 – 130
9.	Domansky und Jacobsohn Dampfsägewerk	tartak	Schellmühler Wiesendamm 5 (ul. Twarda)	1908–1918	1908–1918 GmbH (spółka z o.o.)
9.	Domansky und Jacobsohn Dampfsägewerk	tartak	Schellmühler Wiesendamm 5 (ul. Twarda)	1908–1918	1908–1918 Max Domansky (1849–1925) i Moritz Jacobsohn
10.	D. F. Döring Holzhandlung und Dampfschneidemühle	tartak oraz wytwórnia skrzyń i opakowań drewnianych	1908–1914 An der roten Brücke (ul. Mostowa)	1895–1906	1885–1906 David Friedrich Döring (1832–1909)	1895 – 47 1896 – 41 1897 – 45 1907 – 28
10.	A. Döring Kistenfabrik und Schneidemühle	tartak oraz wytwórnia skrzyń i opakowań drewnianych	1921 Steindamm 16/21 (ul. Kamienna Grobla)	1907–1921	1907–1921 Bernhard Döring (1868 – po 1928)	1895 – 47 1896 – 41 1897 – 45 1907 – 28
11.	Adolf Driedger Dampfsägewerk	tartak parowy	Danzig Legan (ul. Wiślna)	1874–1905	1874 August Johann Driedger
11.	Adolf Driedger Dampfsägewerk	tartak parowy	Danzig Legan (ul. Wiślna)	1874–1905	1892–1905 Adolf Driedger (1846–1905)
12.	Max von Dühren Dampfsägewerk	tartak parowy	An der roten Brücke 6 (ul. Mostowa)	1890– 1920	1890–1908 Franz Max von Dühren (1846–1905)	1893 – 40 1894 – 39 1895 – 45 1896 – 42 1897 – 47 1907 – 46
	Hansa Sägewerke AG		An der roten Brücke 6/7 (ul. Mostowa)	1890– 1920	1920 Karl von Dühren (1868 – po 1921)
	Hansa Sägewerke AG		An der roten Brücke 6/7 (ul. Mostowa)	1924	1924 AG (spółka akcyjna)
13.	F. Fröse Dampfsägewerk	tartak parowy	Danzig Legan (ul. Wiślna)	1908–1918	1908–1914 Friedrich Fröse (1843–1914)	1908 – 45
13.	F. Fröse Dampfsägewerk	tartak parowy	Danzig Legan (ul. Wiślna)	1908–1918	1914–1918 spadkobiercy	1908 – 45
14.	Gebrüder Claassen	tartak parowy	Englischer Damm (ul. Angielska Grobla)	1884–1900	1884–1900 Adolf Ernst Claassen (1838–1915) i Franz Albert Claassen (1835–1910)	1893 – 120 1894 – 101 1895 – 93 1896 – 102 1897 – 92
15.	Gohrband und Mauss Dampfsägewerk	tartak parowy	Rückfort Schanze, Nehrunger Weg 1/2 (ul. Litewska)	1884–1908	1884–1907 Ahrend Heinrich Gohrband i Albert Mauss (1852–1907)	1893 – 104 1894 – 40 1895 – 15 1896 – 26 1897 – 24 1907 – 30
15.	Gohrband und Mauss Dampfsägewerk	tartak parowy	Rückfort Schanze, Nehrunger Weg 1/2 (ul. Litewska)	1884–1908	1908 Ida Gohrband
16.	Franz L. Gross Dampfsägewerk	tartak parowy	Krakauer Kämpe (Krakowiecka Kępa)	1921	1921 Franz L. Gross
17.	Holzschneidemühle Schoenberg und Domansky	tartak i wytwórnia tarcicy	tartaki: Danzig Holm (Gdańsk-Ostrów) Schellmühler Wiesendamm 5 (ul. Twarda) Klein Plehnendorf (Płonia Mała)	1873–1900	1873–1901 Heinrich Schoenberg (1843 – po 1908) i Max Domansky (1849–1925)	1893 – 102 1894 – 108 1895 – 150 1896 – 213 1897 – 180 1907 – 106
17.	Holzexport W. Schoenberg & Co.	tartak i wytwórnia tarcicy		1900–1921	1904–1921 Heinrich Schoenberg jr i Hermann Wolf
18.	H. Italiener Dampfsägewerk	tartak parowy	Klein Plehnendorf (Płonia Mała)	1874–1900	1874 Isaak Hirsch Italiener (1818–1893)
18.	H. Italiener Dampfsägewerk	tartak parowy	Klein Plehnendorf (Płonia Mała)	1874–1900	1892–1900 Heinrich Italiener (1849–1902)
19.	S. J. Jewelowski	tartak parowy	Nehrunger Weg (ul. Litewska)	1921–1924	1921–1924 Salomon Julius Jewelowski (1875–1951)
20.	E. und C. Körner Dampfsägewerke	tartak parowy	Hauptstraβe 243 (al. Grunwaldzka)	1928–1935	1928–1935 Kurt Körner
21.	Otto Koschmieder Dampfsägewerk	tartak parowy	Neuer Weg 1 (ul. Sandomierska)	1924	1924 Otto Koschmieder
22.	Gottfried Kröpfgans Dampfsägewerk	tartak parowy	An der roten Brücke 4 (ul. Mostowa)	1900	1900 Gottfried Kröpfgans
23.	Felix Arthur Krüger	tartak parowy	Klein Plehnendorf (Płonia Mała)	1908–1918	Felix Arthur Krüger (1873–1935)	1907 – 92
24.	Olivaer Maschinenfabrik und Dampfsägewerk	fabryka maszyn i tartak parowy	Danziger Straβe 24 (al. Grunwaldzka 469/471)	1922	1922 AG (spółka akcyjna)
24.	Danzig-Olivaer Maschinenfabrik und Dampfsägewerk	fabryka maszyn i tartak parowy	Danziger Straβe 24 (al. Grunwaldzka 469/471)	1923–1938	1923–1938 AG (spółka akcyjna)
25.	H. Potratz Dampfsägewerk	tartak parowy	Klein Plehnendorf (Płonia Mała)	1892–1914	1892–1914 Theodor Gotthilf Fast (1851–1914)	1907 – 34
26.	J. Pulvermacher Dampfsägewerk und Tischlerei	tartak parowy	Broschkischerweg 2 (ul. Wiślna)	1916–1934	1916–1934 Max Pulvermacher i Doris Pulvermacher
27.	H. Sass Dampfsäge- und Hobelwerke	tartak parowy i wytwórnia tarcicy	Ringstraβe 10 (ul. Kościuszki)	1908–1930	1908–1922 Herman Wilhelm Sass (1862–1922)	1907 – 29
					1922–1924 spadkobiercy
					1925–1930 Kommanditgesellschaft (spółka komandytowa)
28.	Isidor Segall Dampfsägewerk	tartak parowy	Neuer Weg 1 (ul. Sandomierska)	1921	1921 Isidor Segall
29.	Silva Sägewerke	tartak parowy	Nehrunger Weg 1 (ul. Litewska)	1930–1945	1930–1945 GmbH (spółka z o.o.)
30.	Gustav Zey Danziger Rückforter Sägewerke	tartak	Klein Waldorf (Olszynka)	1939–1945	1939–1945 AG (spółka akcyjna)
MrGl

Przemysł drzewny. Zakłady przeróbki drewna
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Ernst Behrendt Grosstischlerei und Parkettfabrik	fabryka parkietu	Hauptstraße 70, potem 211 (al. Grunwaldzka)	1922–1945	1922–1938 AG (spółka akcyjna)
1.	Ernst Behrendt Grosstischlerei und Parkettfabrik	fabryka parkietu	Hauptstraße 70, potem 211 (al. Grunwaldzka)	1922–1945	1938–1945 Heinrich Behrendt
2.	Danziger Parkettfabrik GmbH	fabryka parkietu	Schellmühler Wiesendamm 5/6 (ul. Twarda)	1906–1918	1906–1918 GmbH (spółka z o.o)
2.	Ernst Behrendt Parkettfabrik	fabryka parkietu	Schellmühler Wiesendamm 5/6 (ul. Twarda)	1918–1921	1918–1921 Ernst Behrendt
3.	A.S. Bergmann Kistenfabrik	wytwórnia skrzyń i opakowań drewnianych	Adolf-Hitler-Straße 485 (al. Grunwaldzka)	1935–1937	1935–1937 Adolf i Otto Bergmann
4.	Danziger Holz- und Stuckindustrie GmbH Kistenfabrik	wytwórnia tarcicy i opakowań drewnianych	Kleinhammerweg 5 (ul. Kilińskiego)	1914–1921	1914–1921 GmbH (spółka z o.o.)
5.	Danziger Kistenfabrik GmbH	wytwórnia skrzyń i opakowań drewnianych	Broschkischerweg 4 (ul. Wiślna)	1928–1932	1928–1932 GmbH (spółka z o.o.)
5.	Danziger Kistenfabrik GmbH	wytwórnia skrzyń i opakowań drewnianych	Broschkischerweg 4 (ul. Wiślna)	1928–1932	Percy Rubin
6.	Danziger Zündholzfabrik Meteor AG	fabryka zapałek	1924–1939 Wessel-Straße 7 (ul. Wiesława)	1924–1945	1924–1945 AG (spółka akcyjna)
6.	Danziger Zündholzfabrik Meteor AG	fabryka zapałek	1940–1945 Schellmühler Weg 7 (ul. Kliniczna)	1924–1945	1924–1945 AG (spółka akcyjna)
7.	Danziger Zündwarenfabrik	fabryka zapałek	Schellmühler Weg 7 (ul. Kliniczna)	1876–1910	1876–1910 Karl Friedrich Bunkowski (1850–1934)	1893 – 75 1894 – 73 1895 – 66 1896 – 62 1897 – 74 1907 – 120
	Danziger Zündwarenfabrik GmbH			1911–1930	1911–1930 GmbH (spółka z o.o.)
	Danziger Zündwaren-Monopol AG			1930–1939	1930–1939 AG (spółka akcyjna)
8.	Danziger Zündwaren-Monopol AG	Gdański Monopol Zapałczany	Stadtgraben 6 (ul. Podwale Grodzkie)	1930–1939	1930–1939 AG (spółka akcyjna)
9.	J. Rütgers Holz-Imprägnier-Anstalt	zakład impregnacji drewna	Schellmühl 30 (Młyniska)	1890–1905	1890– 1905 Julius Rütgers	1893 – 12 1896 – 11 1907 – 50
9.	Holzimprägniergeschäft Rütgerswerke AG	zakład impregnacji drewna	Schellmühl 30 (Młyniska)	1906–1918	1906–1918 AG (spółka akcyjna)	1893 – 12 1896 – 11 1907 – 50
10.	Danziger Parkettfabrik und Imprägnierwerke	wytwórnia parkietu i zakład impregnacji drewna	Lauentauer Weg 8 (ul. Wielopole)	1924–1934	1924–1934 GmbH (spółka z o.o.)
10.	Holzimprägnierwerke	wytwórnia parkietu i zakład impregnacji drewna	Lauentauer Weg 8 (ul. Wielopole)	1934–1945	1934–1945 GmbH & Co. (spółka z o.o. i wspólnicy)
11.	Gebr. Bergmann Kistenfabrik	wytwórnia tarcicy, opakowań drewnianych, stolarnia	Adolf-Hitler-Straße 213 (al. Grunwaldzka)	1921–1924	1921–1924 Adolf i Otto Bergmann
11.	Holzverwertung GmbH Kistenfabrik Tischlerei Säge- und Hobelwerk	wytwórnia tarcicy, opakowań drewnianych, stolarnia	Adolf-Hitler-Straße 213 (al. Grunwaldzka)	1925–1945	1925–1945 GmbH (spółka z o.o.)
12.	Kistenfabrik Neuschottland	wytwórnia skrzyń i opakowań drewnianych	Neuschottland 18 (ul. Wyspiańskiego)	1923–1945	1923–1939 GmbH (spółka z o.o.)
12.	Kistenfabrik Neuschottland	wytwórnia skrzyń i opakowań drewnianych	Neuschottland 18 (ul. Wyspiańskiego)	1923–1945	1940–1945 August Wiener
13.	Kistenfabrik Schellmühl	wytwórnia skrzyń i opakowań drewnianych	Schellmühler Wiesendamm 5E (ul. Twarda)	1940–1945	1940–1945 Heinz Priebe
14.	Kisten- und Holzbearbeitungsfabrik Wolga	wytwórnia tarcicy i opakowań drewnianych	Zimmererstraße 24/27 (ul. Droszyńskiego)	1923–1925	1923–1936 GmbH (spółka z o.o.)
14.	Kistenfabrik Wolga	wytwórnia tarcicy i opakowań drewnianych	Zimmererstraße 24/27 (ul. Droszyńskiego)	1926–1936	1923–1936 GmbH (spółka z o.o.)
15.	Otto Jost Faßfabrik	wytwórnia beczek	1892–1945 Käfergang 3 (ul. Floriańska)	1892–1945	1892–1925 Otto Robert Jost (1861–1931)	1897 – 15 1907 – 27
15.	Otto Jost Faßfabrik	wytwórnia beczek	1940–1945 Broschkischerweg 4 (ul. Wiślna)	1892–1945	1925–1945 Arthur Jost (1892–1966)	1897 – 15 1907 – 27
16.	E. und C. Körner Parkettfabrik	wytwórnia parkietu	Labesweg 4 (ul. J. Lelewela)	1899–1907	1907 Edmund i Curt Körner	1907 – 182
17.	J.A. Schönicke Kunsttischlerei	fabryka parkietu		1890–1899	1890–1899 Johann August Schönicke (1823–1899)	1893 – 32 1894 – 31 1895 – 33 1896 – 41 1897 – 35 1907 – 30
					1899–1905 Max Ernst Domansky (1829–1925)
					1899–1906 Bernhard Georg Schönicke (1862–1922)
	J.A. Schönicke & Co. Danziger Parkettfabrik			1907–1912
18.	Adolf Weide Zündwarenvertrieb	wytwórnia zapałek	Pfefferstadt 72B (ul. Korzenna)	1928	1928 Adolf Weide
19.	Franz Zielinski Parkettfabrik	wytwórnia parkietu	Schuitensteg 1 (ul. Wiosny Ludów)	1934–1945	1934–1945 Franz Zielinski
MrGl

Przemysł elektroniczny
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	DAFA Danziger Akkumulatorenfabrik	wytwórnia akumulatorów samochodowych	Mirchauer Weg 38/40 (ul. Partyzantów)	1932–1945	1932–1945 Wilhelm Denker
2.	Daimon Fabrik elektrotechnicher Apparate	wytwórnia urządzeń i aparatów elektronicznych	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1923–1934	1923–1945 GmbH (spółka z o.o.)
2.	Daimon Fabrik elektrischer Apparate	wytwórnia urządzeń i aparatów elektronicznych	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1935–1945	1923–1945 GmbH (spółka z o.o.)
3.	Danziger Akkumulatorenfabrik Gottfried Hagen	wytwórnia akumulatorów samochodowych	1935 St. Elisabeth-Kirchengasse 10 (ul. Elżbietańska)	1931–1945	1931–1945 GmbH (spółka z o.o.)
3.	Danziger Akkumulatorenfabrik Gottfried Hagen	wytwórnia akumulatorów samochodowych	1939–1945 Adolf-Hitler-Straße 489 (al. Grunwaldzka)	1931–1945	1931–1945 GmbH (spółka z o.o.)
4.	Elektrizitätswerke	elektrownia miejska	Bleihof 1 (ul. Ołowianka)	1899–1945	1899–1945 Danziger Städtische Werke	1907 – 45
MrGl

Przemysł maszynowy. Budowa maszyn i pojazdów
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Argus Boot-, Maschinen- und Motorenbau	wytwórnia motorów do kutrów i łodzi	Heubuder Straße 33 (ul. Sienna)	1922–1924	1922–1926 GmbH (spółka z o.o.)
	Argus Werft-, Maschinen- und Motorenbau			1924–1926
	Argus Werft			1927–1930	1927–1930 Stanisław Kawczyński
2.	Max Balzerowitz Landwirtschaftliche Maschinenfabrik	wytwórnia i remont maszyn rolniczych	Altschottland 12 (Stare Szkoty, ul. Trakt św. Wojciecha)	1924–1945	1924–1945 Max Balzerowitz
2.	Max Balzerowitz Landwirtschaftliche Maschinenfabrik	wytwórnia i remont maszyn rolniczych	1939 filia Hohenstein (Pszczółki)	1924–1945	1924–1945 Max Balzerowitz
3.	Danziger Automobil-Werke Stielow und Förster	zakład montażu i napraw samochodów	Karthäuser Straße 6/8 (ul. Kartuska)	1914–1928	1914–1936 GmbH (spółka z o.o.)
3.	Danziger Automobil-Werk Stielow und Förster	zakład montażu i napraw samochodów	Schellmühler Weg 6 (ul. Twarda)	1928–1936	1914–1936 GmbH (spółka z o.o.)
4.	Danziger Maschinenwerk AG	zakład budowy maszyn i urządzeń	zakład w Hohenstein (Pszczółki)	1920–1925	1920–1925 Felix i Bernhard Lewandowscy
5.	Albert Wagenknecht Maschinenfabrik	zakład budowy maszyn i urządzeń	Weidengasse 35 (ul. Łąkowa)	1870	1870 Albert Wagenknecht
5.	Danziger Maschinen Aktiengesellschaft	zakład budowy maszyn i urządzeń	Weidengasse 35 (ul. Łąkowa)	1872	1872 AG (spółka akcyjna)
6.	Olivaer Maschinenfabrik und Dampfsägewerk	zakład budowy maszyn i tartak parowy	Oliva, Danziger Straße 24, potem Hauptstraße 469/471 (al. Grunwaldzka)	1922	AG (spółka akcyjna)
6.	Danzig-Olivaer Maschinenfabrik und Dampfsägewerke	zakład budowy maszyn i tartak parowy		1923–1938	AG (spółka akcyjna)
7.	Anton Dirks Maschinenbau, Schiffbau, Bootsbau	wytwórnia maszyn, łodzi i sprzętu okrętowego	1930 Ringstraße 56 (ul. Kościuszki)	1930–1945	1930–1945 Anton Dirks
7.	Anton Dirks Maschinenbau, Schiffbau, Bootsbau	wytwórnia maszyn, łodzi i sprzętu okrętowego	1940 Ostseestraße 84 (al. Hallera)	1930–1945	1930–1945 Anton Dirks
8.	Paul Drescher Karosseriebau und Autokühler	wytwórnia karoserii i chłodnic samochodowych	Steindamm 8 (ul. Kamienna Grobla)	1935–1945	1935–1945 Paul Drescher
9.	Eisenbahn-Werkstätten	zakłady naprawcze wagonów kolejowych	Breitenbachstraße 23/25 (ul. Siennicka)	1912–1920	1912–1920 Deutsche Bahn
	Eisenbahn-Hauptwerkstätte			1921	1921 Gemeinde Danzig
	The International Shipbuilding and Engineering Co. Ltd Danziger Werft und Eisenbahn-Werkstätten AG			1922–1939	1922–1939 AG (spółka akcyjna)
	Eisenbahn-Werkstätte			1939–1945	1939–1945 Deutsche Reichsbahn
10.	Emag AG Maschinenfabrik Eisengießerei	odlewnia żelaza i zakład budowy maszyn	Hauptstraße 219 (al. Grunwaldzka)	1931–1933	1931–1933 AG (spółka akcyjna)
11.	Carl August Fast Maschinenfabrik und Reparaturwerkstatt	zakład remontu i budowy maszyn	1884 Röpergasse 22 (ul. Powroźnicza)	1884–1897	1884–1897 Carl August Fast (1863–1904)	1896 – 13 1897 – 17
11.	Georg Paul Fast Maschinenfabrik und Reparaturwerkstatt	zakład remontu i budowy maszyn	1892–1928 Mattenbuden 30/31 (ul. Szopy)	1905–1928	1905–1928 Georg Paul Fast (1869–1930)	1896 – 13 1897 – 17
12.	Otto Foth Wagenbau	wytwórnia wozów i karoserii samochodowych	Vorstädtischer Graben 65 (ul. Podwale Przedmiejskie)	1908–1928	1908–1936 Otto Foth
12.	Otto Foth Autokarosseriebau	wytwórnia wozów i karoserii samochodowych	Vorstädtischer Graben 65 (ul. Podwale Przedmiejskie)	1928–1936	1908–1936 Otto Foth
13.	J.G. Francke Nachf. Schriftgiesserei	wytwórnia czcionek drukarskich	Vorstädtischer Graben 62 (ul. Podwale Staromiejskie)	1893–1910	1893–1910 Franz Otto Claus
14.	Erich Funk Maschinenbau	zakład budowy maszyn i urządzeń	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1925	1925 Erich Funk
15.	Hudfexway Automobil Handelsgeschäft	zakład montażu i remontu samochodów firmowych	Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)	1929–1941	GmbH (spółka z o.o.)
16.	Hodam und Ressler Landwirtschaftliche Maschinenfabrik	wytwórnia maszyn rolniczych	Hopfengasse 81/82 (ul. Chmielna) oraz Mausegasse 1 (ul. Żytnia)	1892–1944	1892–1900 Paul Heinrich Ressler (1847 – po 1917)	1896 – 32 1897 – 33 1907 – 85
	Hodam und Ressler Landwirtschaftliche Maschinenfabrik			1892–1944	1892–1938 Robert Rudolf Hodam (1853–1938)
	Hodam und Ressler Land- und Industriemaschinen			1939–1945	1939–1945 Friedrich Hodam i Heinrich Hodam
17.	Adam Hybeneth Wagenfabrik	wytwórnia wozów i karoserii samochodowych	1820–1860 Vorstädtischer Graben 15 (ul. Podwale Przedmiejskie)	1820–1844	1820–1844 Adam Hybeneth (1787–1844)	1907 – 20
	J. Hybeneth Wagenfabrik		1860–1945 Fleischergasse 19/21 (ul. Rzeźnicka)	1844–1930	1844–1890 Julius Hybeneth (1822–1902)
	J. Hybeneth Wagenfabrik Autokarosserien			1844–1930	1890–1918 Paul Julius Hybeneth (1857–1918)
	J. Hybeneth Wagenfabrik Autokarosserien			1930–1945	1918–1945 Hans Hybeneth
18.	Otto Jaeger Autokarosseriebau	wytwórnia karoserii samochodowych	Herrengarten 3 (ul. Sadowa)	1928–1945	1928–1945 Otto Jaeger
19.	Reinhold Gustav Kolley Wagenfabrik	wytwórnia wozów i powozów	Fleischergasse 89 (ul. Rzeźnicka)	1874–1895	1874–1895 Reinhold Gustav Kolley (1839–1906)	1893 – 24 1894 – 27 1895 – 42
20.	Georg Kornowski Autokarosseriebau	wytwórnia karoserii samochodowych	Kneipab 10 (ul. Elbląska)	1935–1939	1935–1939 Georg Kornowski
21.	Emil Krause Maschinenfabrik	wytwórnia maszyn i urządzeń mechanicznych	Kneipab 13/14 (ul. Elbląska)	1921	1921 Emil Krause
22.	B. Lewandowski Maschinenwerke	zakład budowy maszyn i urządzeń technicznych	1921 Melzergasse 4 (ul. Słodowników)	1926	1926–1939 Bernhard Lewandowski
	B. Lewandowski Maschinenwerke		1928 Melzergasse 6B oraz Lazarettgang 9 (ul. Szpitalna)	1926
	B. Lewandowski Maschinenwerke und Apparatebau		1935 Schießstange 7 (ul. Kurkowa)	1930–1939
	B. Lewandowski Maschinenwerke und Apparatebau		1939 Brunshofer Weg 3 (ul. Waryńskiego)	1930–1939
23.	H. Merten Maschinenbauanstalt	fabryka budowy maszyn, kotłów i urządzeń okrętowych	Schuitensteg 1/4 (ul. Wiosny Ludów)	1874–1895	1874–1893 Heinrich Merten (1826–1893)	1893 – 246 1894 – 200 1895 – 155 1896 – 215 1897 – 233
	H. Merten Maschinenbauanstalt			1874–1895	1893–1894 Paul Louis Merten (1856–1894)
	H. Merten Maschinenbauanstalt GmbH			1895–1897	1895–1897 GmbH (spółka z o.o.)
	H. Merten Schiffswerft Maschinenfabrik Kesselschmiede- und Dampfhammerwerk			1900–1904	1900–1904 GmbH (spółka z o.o.)
24.	Carl Müller Mühlenbauanstalt und Maschinenfabrik	zakład budowy maszyn i urządzeń młynarskich	Hochstrieß 22 (ul. Słowackiego)	1929–1945	1929 Otto Jeczewitz
24.	Carl Müller Mühlenbauanstalt und Maschinenfabrik	zakład budowy maszyn i urządzeń młynarskich	Hochstrieß 22 (ul. Słowackiego)	1929–1945	1935–1939 Carl Müller
25.	Alfred Paul Muscate Fabrik und Lager landwirtschaftlicher Maschinen	wytwórnia maszyn rolniczych	1871–1905 Milchkannengasse 1 (ul. Stągiewna)	1871–1906	1871–1905 Alfred Paul Gustav Muscate (1844–1905)
			1906–1926 Münchengasse 1 (ul. Żytnia)	1871–1906	1906 Klara Muscate, wdowa (1849–1910)
	A.P. Muscate Fabrik landwirtschaftlicher Maschinen GmbH		1906–1926 Münchengasse 1 (ul. Żytnia)	1907–1921	1907–1945 GmbH (spółka z o.o.)
	Muscate Landmaschinen GmbH		1928–1935 Steindamm 8 (ul. Kamienna Grobla)	1922–1945
	Muscate Landmaschinen GmbH		1939–1945 Langgarten 47 (ul. Długie Ogrody)	1922–1945
26.	Paul Neubäcker Kupfer- und Kesselschmiede, Apparatebauanstalt	zakład produkcji maszyn i urządzeń	Schuitensteg 2 (ul. Wiosny Ludów)	1905–1945	1905–1945 Paul Neubäcker (1870 – po 1945)	1907 – 40
27.	Friedrich Nofcz Wagenbauer	wytwórnia wozów i powozów	Vorstädtischer Graben 26/27 (ul. Podwale Przedmiejskie)	1921–1928	1921–1928 Wilhelm Sucker
28.	C.F. Röll Wagenfabrik	wytwórnia wozów i powozów	Fleischergasse 7 (ul. Rzeźnicka)	1860–1895	1860–1868 Carl Friedrich Röll (1818–1868)	1896 – 33 1897 – 35 1907 – 14
	C.F. Röll Wagenfabrik			1860–1895	1868–1895 Franz Adam Röll (1850 – po 1907)
	C.F.Röllsche Wagenfabrik			1896–1919	1896–1906 Reinhold Gustav Kolley (1839–1906)
					1906–1910 Cäsar Kolley
					1910–1919 Friedrich Kanzler
29.	Carl Eduard Georg Steimmig Eisengießerei und Maschinenbau-Anstalt	fabryka maszyn i konstrukcji żelaznych i stalowych	Weidengasse 33/34, następnie nr 43 (ul. Łąkowa)	1841–1849	1841–1849 Carl Eduard Georg Steimmig	1893 – 120 1894 – 206 1895 – 201 1896 – 153 1897 – 210
	Carl Steimmig & Co. Maschinenbau-Anstalt und Eisengießerei			1849–1874	1849–1873 Carl Eduard Georg Steimmig
				1849–1874	1849–1874 Hermann August Laubmeyer
				1874–1890	1874–1892 Franz Rudolf Steimmig
					1874–1889 Hermann August Laubmeyer
					1889–1890 Hermann August Laubmeyer jr (1848–1928)
	C. Steimmig & Co. Eisen- und Maschinenfabrik			1890–1900	1890–1900 Paul Hermann Rudolf Steimmig (1847–1931)
	C. Steimmig & Co. Eisen- und Maschinenfabrik			1890–1900	1890–1900 Hermann August Laubmeyer jr
30.	Carl Thümecke Maschinenfabrik	wytwórnia maszyn i urządzeń	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1925	1925 Carl Thümecke
31.	Waggonfabrik Danzig	fabryka budowy dwuosiowych towarowych wagonów kolejowych po 1920 – tramwajów i urządzeń mechanicznych	Broschkischerweg 1/2 (ul. Wiślna)	1898–1905		1907 – 533
	Deutsche Waggonbau Aktiengesellschaft mbH			1914–1921	1914–1921 GmbH (spółka z o.o.)
	Waggonfabrik Danzig AG			1922–1945	1922–1945 AG (spółka akcyjna)
32.	Bernhard Viohl Wagenbauer	wytwórnia wozów i powozów	Ohra Südstraße 4, po 1935 Horst-Wessel-Straße 4 (ul. Trakt św. Wojciecha)	1921–1935	1921–1935 Bernhard Viohl
33.	Witt und Svendsen Landwirtschaftliche Maschinenfabrik	wytwórnia maszyn rolniczych	1914 Karthäuser Straße 10/11 (ul. Kartuska)	1914–1945	1914–1921 Johannes Witt
33.	Witt und Svendsen Landwirtschaftliche Maschinenfabrik	wytwórnia maszyn rolniczych	1925 Langgarter Hintergasse 6, potem Herrengarten 6 (ul. Sadowa)	1914–1945	1922–1945 GmbH (spółka z o.o.)
34.	J. Zimmermann Fabrik Wasserleitung	zakład budowy maszyn i urządzeń technicznych	Steindamm 7 (ul. Kamienna Grobla)	1874–1892	1874–1893 Julius Anton Zimmermann (1821–1898)	1893 – 32 1894 – 45 1895 – 49 1896 – 58 1897 – 40 1907 – 57
	J. Zimmermann Maschinenfabrik Eisengießerei			1893–1906	1893–1906 August Heinrich Zimmermann (1855–1919)
	J. Zimmermann Maschinenfabrik Eisengießerei			1907–1921	1907–1921 Jakob Wolfgang Kampen (1874–1932)
MrGl

Przemysł materiałów budowlanych. Cegielnie
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Berg und Neumann	cegielnia i wytwórnia wapna budowlanego	Brentau bei Danzig (Gdańsk-Brętowo)	1928	1928 GmbH (spółka z o.o.)
1.	Ziegelei- und Kalksandsteinfabrik	cegielnia i wytwórnia wapna budowlanego	Brentau bei Danzig (Gdańsk-Brętowo)	1935–1945	1935–1945 Albert Neumann
2.	Dampfziegelwerke	cegielnia parowa	Christinenhof bei Danzig (ul. Kartuska, okolica obecnego nr. 300)	1921–1930	1921–1930 Bruno Freiwald
3.	C.F. Prochnow Ziegelbrennerei	cegielnia	Pelonkerstraße 4. Hof 121 (ul. Polanki)	1870–1901	1870–1901 Carl Friedrich Prochnow (1836–1901)
4.	Ziegelbrennerei Brentau	cegielnia	Nawitzweg 22 (ul. Dolne Młyny)	1890–1910	1890–1910 Max Hartmann (1862–1919)
4.	Ziegelbrennerei Brentau	cegielnia	Brentau bei Danzig (Gdańsk-Brętowo)	1890–1910	1890–1910 Max Hartmann (1862–1919)
5.	Ziegelei Nenkau	cegielnia	Cegielnia w Jasieniu, ul. Leszczynowa	1900–1945
6.	Ziegelei und Zementwarenfabrik Hartmann & Co.	cegielnia i zakład wyrobów cementowych	Eichenallee 2 (ul. Dębinki)	1900–1921	1900–1919 Max Hartmann (1862–1919)	1907 – 147
					1919–1921 Gabriela Hartmann
					1924–1928 Otto Richard Burchardt
	Städtische Ziegelei			1928–1945	Gemeinde Danzig (własność miejska)
MrGl

Przemysł materiałów budowlanych. Wytwórnie papy dachowej
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Bischoff und Wilhelm	wytwórnia papy smołowej	Neufahrwasserweg, następnie Broschkischerweg 3 (ul. Wiślna)	1892–1907	1892–1907 Julius Bischoff (1858–1907) i Cornelius Wilhelm	1896 – 8 1897 – 8
2.	L. Haurwitz & Co.		Schellmühler Weg 2 (ul. Kliniczna)	1874–1892	1874–1892 L. Haurwitz
3.	J. Schleimer Dachpappen und Teerprodukte	wytwórnia papy smołowej i materiałów izolacyjnych	1897 Schellmühler (Młyniska)	1884	1884 Johann Schleimer	1896 – 14 1897 – 13 1907 – 18
					1892–1897 Johanna Schleimer, wdowa
					1897 Max Löwenstein
	Max Löwenstein vorm. J. Schleimer Dachpappen und Teerprodukte		1921–1928 Broschkischerweg 2 (ul. Wiślna)	1907–1928	1907–1928 Max Löwenstein (1866 – po 1928)
4.	Wilhelm Meyke & Co. Dachpappenfabrik	wytwórnia papy dachowej	Altschottland 9/10 (Stare Szkoty)	1935–1945	1935–1945 Wilhelm Meyke
5.	E. Rothenberg		1880–1897 Schellmühler Weg 7 (ul. Kliniczna)	1857–1886	1857–1886 Eduard Rothenberg (1836–1886)	1907 – 65
	E. Rothenberg		1880–1897 Schellmühler Weg 7 (ul. Kliniczna)	1857–1886	1886 Carl Wilhelm Domansky (1857–1935), Julius Lebenstein (1842–1904)
	E. Rothenberg Nachf.		1908 Neuer Weg 16 (ul. Sandomierska)	1908–1918	1908–1918 GmbH Werner Dammann
6.	Ruberoidwerke Dachpappen	wytwórnia papy i materiałów izolacyjnych	1931 Adebargasse 2 (ul. Pszenna)	1931–1945	1931–1945 AG (spółka akcyjna)
6.	Ruberoidwerke Dachpappen	wytwórnia papy i materiałów izolacyjnych	1939 Langgarter Wall 4A (ul. Długa Grobla)	1931–1945	1931–1945 AG (spółka akcyjna)
7.	Schottler & Co. Dachpappenfabrik	wytwórnia papy dachowej	An der Neuen Mottlau 2 (ul. Motławska)	1880 –1922	1880–1922 Wilhelm Gustav Schottler (1845–1922)	1907 – 90
8.	Teerindustrie Aktiengesellschaft Dachpappenfabrik	wytwórnia papy i materiałów izolacyjnych	Neuer Weg 16 (ul. Sandomierska)	1934–1945	1934–1945 AG (spółka akcyjna)
9.	Witt & Co. Dachpappenfabrik	wytwórnia papy dachowej	Broschkischerweg 3 (ul. Wiślna)	1908–1933	1908–1933 Johannes Andreas Witt (1870–1930)	1907 – 30
MrGl

Przemysł materiałów budowlanych. Wytwórnie pieców
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Eugen Baumann Ofenfabrik	zakład budowy pieców pokojowych i przenośnych	1897–1914 Tischlergasse 51 (ul. Stolarska)	1897–1934	1897–1923 Eugen Baumann	1897 – 14
			1921 Poggenpfuhl 24/25 (ul. Żabi Kruk)		1897–1923 Eugen Baumann
			1926–1930 Englischer Damm 29 (ul. Grobla Angielska)		1924–1934 Kurt Baumann
2.	Wiesenberg und Steinhauer Ofenfabrik	zakład budowy pieców pokojowych i przenośnych		1892–1920	1892–1920 Hermann Wiesenberg (1846–1920) i Carl Steinhauer (1921–1935)	1893 – 78 1895 – 80 1896 – 82 1897 – 108 1907 – 78
	Danzig Ofenfabrik Wiesenberg und J. Briege		1921–1928 Altstädtischer Graben 92 (ul. Podwale Staromiejskie)	1921–1935	1921–1935 GmbH Julius Briege
	Danzig Ofenfabrik Wiesenberg und J. Briege		1935 Pfefferstadt 52 (ul. Korzenna)	1921–1935	1921–1935 GmbH Julius Briege
MrGl

Przemysł materiałów budowlanych. Inne
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Danziger Glashütte und Kristal-Soda-Fabrik	huta wyrobów szklanych, butelki	1874–1914 Glashüttenweg (ul. Szklana Huta)	1874–1903	1874–1897 Emil Schwidop (1838–1897)	1907 – 121
			1903–1930 Broschkischerweg 15 (ul. Wiślna)	1874–1903	1897–1903 Martha Schwidop, wdowa
			1903–1930 Broschkischerweg 15 (ul. Wiślna)	1904–1930	GmbH (spółka z o.o.)
	Danziger Glashütte AG		1935 Marxstraße 5/7 (ul. Załogowa)	1931–1937	1931–1937 AG (spółka akcyjna)
2.	Glasindustrie	zakład wyrobów szklanych	Fischmeisterweg 22 (ul. Wyzwolenia)	1934–1939	AG (spółka akcyjna)
MrGl

Przemysł meblarski
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	B. Alisch Möbelfabrik GmbH	fabryka mebli	Straußgasse 9 (ul. Chłodna)	1925–1936	1925–1936 Berthold Alisch
1.	B. Alisch Möbelfabrik GmbH	fabryka mebli	Broschkischerweg 19 (ul. Wiślna)	1925–1936	1925–1936 Berthold Alisch
2.	Altmann & Co. Möbelfabrik	fabryka mebli	Breitgasse 32 (ul. Szeroka)	1908–1928	1908–1928 Hugo Altmann
3.	Hugo Bednar Möbelfabrik	fabryka mebli	Adolf-Hitler-Straße 217 (al. Grunwaldzka)	1935–1939	1935–1939 Hugo Bednar (1920–1945 właściciel fabryki mebli w Sopocie)
4.	L. Cuttner Möbelfabrik	wytwórnia mebli	1865–1880 Langgasse 56 (ul. Długa)	1852–1937	1852 – ok. 1880 Leopold Cuttner
			1881–1912 Langer Markt 9-10 (ul. Długi Targ)		1880–1910 Helene Cuttner-Beck (około 1860 – po 1935) i mąż Leo Beck (1858–1910)
			1914–1945 Elisabethwall 4/5 (ul. Wały Jagiellońskie)		1910–1930 Helene Beck
			1914–1945 Elisabethwall 4/5 (ul. Wały Jagiellońskie)		1930–1935 Fritz Beck
	Möbel-Werkstätten		Töpfergasse 17 (ul. Garncarska)	1938–1945	1938–1945 Ernst Behrendt
5.	Danziger Möbelwerke	wytwórnia mebli	1924 Samtgasse 6/8 (ul. Aksamitna)	1921–1929	1921–1929 GmbH (spółka z o.o)
5.	Danziger Möbel-Werkstätten DMW	wytwórnia mebli	1930–1945 Heilige-Geist-Gasse 121 (ul. św. Ducha)	1930–1945	1930–1945 Fritz Teichgräber
6.	Danzig Kunsttischlerei	wytwórnia mebli stylowych	1925 biura: Breitgasse 53 (ul. Szeroka) fabryka: Englischer Damm 5 (ul. Angielska Grobla)	1921	1921–1930 GmbH (spółka z o.o)
	Hansa Kunstmöbelfabrik			1921
	Danziger Möbelhaus			1925–1930
7.	Fabrik Alt-Danziger Möbel	wytwórnia mebli stylowych	1925–1928 Englischer Damm 20 (ul. Angielska Grobla)	1925–1927	1925–1945 Gustav Doerks
	Alt-Danziger Möbel		1930–1945 Langgarter Wall 13 (ul. Długa Grobla)	1928–1939
	Fabrik Moderner und Alt-Danziger Möbel		1930–1945 Langgarter Wall 13 (ul. Długa Grobla)	1939–1945
8.	Emil Gniffke Kunst- und Möbeltischlerei	wytwórnia mebli stylowych	Danziger Straße 19, w 1935 Adolf-Hitler-Straße 487 (al. Grunwaldzka)	1925–1939	1925–1939 Emil Gniffke
8.	Emil Gniffke Kunst- und Möbeltischlerei	wytwórnia mebli stylowych	1939 Yorkstraße 5 (ul. Świętopełka)	1925–1939	1925–1939 Emil Gniffke
9.	Hansa Danziger Möbelfabrik GmbH	fabryka mebli	Schellmühler Wiesendamm 5 (ul. Twarda)	1908–1918	1908–1918 GmbH (spółka z o.o.)	1908 – 81
10.	Heimat Möbelfabrik	wytwórnia mebli	Altstädtischer Graben 4/6 (ul. Podwale Staromiejskie)	1930–1945	1930–1937 Emil Andrée
10.	Heimat Möbelfabrik	wytwórnia mebli	Altstädtischer Graben 4/6 (ul. Podwale Staromiejskie)	1930–1945	1937–1945 Emily Downig z domu Andrée
11.	Helios Danziger Möbelfabrik	wytwórnia mebli	Hauptstraße 71B (al. Grunwaldzka)	1922–1926	GmbH (spółka z o.o.)
12.	A.J. Huse Möbel- und Polstermöbelfabrik	wytwórnia mebli i mebli z tapicerką	Fleischergasse 75/77 (ul. Rzeźnicka)	1928–1945	1928–1940 Anton Johann Huse (1871–1940)
12.	A.J. Huse Möbel- und Polstermöbelfabrik	wytwórnia mebli i mebli z tapicerką	Fleischergasse 75/77 (ul. Rzeźnicka)	1928–1945	1940–1945 spadkobiercy
13.	J. Lessheim	wytwórnia mebli	4. Damm 13 (ul. Grobla IV)	1897	1897 David Lessheim
13.	J. Lessheim Nachf.	wytwórnia mebli	4. Damm 13 (ul. Grobla IV)	1908–1918	1908–1918 Hugo Berliner
14.	Otto März Bau- und Möbeltischlerei	wytwórnia mebli	1892 Weickhmannsgasse 4 (ul. Polna)	1892–1910	1892–1910 Otto März	1907 – 21
			1897 Baumgartsche Gasse 33 (ul. Heweliusza)
			1910 Lastadie 36B (ul. Lastadia)
15.	Merkur Möbelfabrik	wytwórnia mebli	biuro: Breitgasse 32 (ul. Szeroka) fabryka: Steindamm 12/13 (ul. Grobla Kamienna)	1922–1927	1922–1927 GmbH (spółka z o.o.)
16.	Gebr. Mroch Möbeltischlerei	wytwórnia mebli	Dammstraße 6 (ul. Tamka)	1928–1945	1928–1945 Karl Mroch i Otto Mroch
17.	Oikos Danziger Möbelindustrie und Holzbearbeitung	fabryka mebli	Hauptstraße 70, następnie nr 213 (al. Grunwaldzka)	1920–1928	1920–1923 GmbH (spółka z o.o.)
17.	Oikos Danziger Möbelindustrie und Holzbearbeitung	fabryka mebli	Hauptstraße 70, następnie nr 213 (al. Grunwaldzka)	1920–1928	1923–1928 AG (spółka akcyjna)
18.	Oskar Olschewski Möbelfabrik	wytwórnia mebli	Karthäuser Straße 118 (ul. Kartuska)	1935–1945	1935–1945 Oskar Olschewski
19.	Paul Omieczynski Möbelfabrik	wytwórnia mebli	1928 Hochstrieß 13 (ul. Słowackiego)	1928–1939	1928–1939 Paul Omieczynski
19.	Paul Omieczynski Möbelfabrik	wytwórnia mebli	1935–1939 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1928–1939	1928–1939 Paul Omieczynski
20.	Heinrich Scheffler Möbelfabrik	fabryka mebli	1876–1900 Köksche Gasse 5 (ul. Refektarska)	1876–1945	1876–1910 Heinrich Scheffler (1842–1927)	1907 – 76
			1900–1945 Am Holzraum 3/8 (ul. Jaracza)		1910–1928 Richard Scheffler (1875–1928)
			1900–1945 Am Holzraum 3/8 (ul. Jaracza)		1928–1945 Walter Scheffler (1886–1945)
21.	A.F. Sohr Möbelfabrik	fabryka mebli	Große Gerbergasse 11/12 (ul. Garbary)	1864–1903	1864–1999 Albert Ferdinand Sohr (1834–1899)
	A.F. Sohr Möbelfabrik			1864–1903	1899–1903 spadkobiercy
	A.F. Sohr Nachf. Möbelfabrik			1903–1945	1903–1937 Ernst Gustav Frost
					1903–1942 Oscar Gustav Frost
					1942–1945 spadkobiercy
22.	Hermann Wieck Bau-, Kunst- und Möbeltischlerei	wytwórnia mebli stylowych	Mirchauer Weg 25/27 (ul. Partyzantów)		1935–1939 Hermann Wieck
MrGl

Przemysł metalowy
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Bruno Adler Eisenkonstruktion	wytwórnia konstrukcji i urządzeń metalowych	1910 Langgarten 101 (ul. Długie Ogrody)	1910–1923	1910–1923 Bruno (Beno) Adler
1.	Bruno Adler Eisenkonstruktion	wytwórnia konstrukcji i urządzeń metalowych	1921 Grabengasse 6 (ul. Przyokopowa)	1910–1923	1910–1923 Bruno (Beno) Adler
2.	Armaturwerke AG Fabrikbetrieb	odlewnia żelaza i wytwórnia urządzeń metalowych	Pommersche Chaussee 7, potem jako Hauptstraße 207 (al. Grunwaldzka)	1924–1930	1924–1930 AG (spółka akcyjna)
2.	Emag Eisengießerei und Maschinenfabrik	odlewnia żelaza i wytwórnia urządzeń metalowych		1930–1939	1930–1939 GmbH (spółka z o.o.)
3.	Beckmeyer und Richter Eisen- und Metallgießerei	odlewnia żelaza i metali kolorowych	Ohra (Orunia), Lindenstraße 6, po 1935 Horst-Wessel-Straße 6 (ul. Trakt św. Wojciecha)	1925–1945	1925–1945 Heinrich Beckmeyer i Alfred Richter
4.	Bruno Blank Fabrik für Eisenkonstruktionen	wytwórnia konstrukcji stalowych	Mirchauer Weg 44 (ul. Partyzantów)	1923–1945	1923–1945 Bruno Blank
5.	Otto Bogdan Eisen- und Metallgießerei		Weidengasse 35/37 (ul. Łąkowa)	1930–1945	1930–1945 Otto Bogdan
6.	Blasberg und Schimansky Eisenkonstruktion und Brückenbau	wytwórnia konstrukcji stalowych	1921 Bärenweg 3 (ul. Mickiewicza)	1921– 1924	1921–1924 Wilhelm Blasberg
6.	Blasberg und Wigand Eisenkonstruktion	wytwórnia konstrukcji stalowych	1926 Neuschottland 9 (ul. Wyspiańskiego)	1926	1926 Wilhelm Blasberg i Franz Wigand
7.	August Friedrich Collier Glockengießerei	ludwisarnia	Röpergasse 19 (ul. Powroźnicza)	1867	1867 August Friedrich Collier (1825–1870)	1896 – 1 1897 – 1
	Jean Collier Glockengießerei		1880–1903 Am Sande 2 (ul. Na Piaskach)	1880–1925	1880–1925 Jean Otto Collier (1856–1925)
	Jean Collier Glockengießerei		1904–1925 Altstädtischer Graben 7 (ul. Podwale Staromiejskie)	1880–1925	1880–1925 Jean Otto Collier (1856–1925)
8.	Danziger Draht- und Nagelfabrik AG	wytwórnia drutu i gwoździ	Hauptstraße 213 (al. Grunwaldzka)	1922–1928	1922–1928 AG (spółka akcyjna) Z. Webelmann, Franz Bross, Felix Jacobson
9.	Drahtwarenfabrik	wytwórnia wyrobów drucianych i metalowych	1893–1921 Scheibenrittergasse 5 (ul. Szklary)	1893–1921	1893–1921 Franz Zimmer
	Danziger Drahtzaun-Fabrik und Schlosserei		1928 Oberstraße 131 (ul. Malczewskiego)	1921–1945	1922–1945 GmbH (spółka z o.o.) spadkobiercy
	Danziger Drahtzaun-Fabrik und Schlosserei		1935–1945 Feldstraße 3 (ul. Smoluchowskiego)	1921–1945	1922–1945 GmbH (spółka z o.o.) spadkobiercy
10.	Danziger Gasmesserfabrik AG	wytwórnia liczników gazowych	1925 Hochstrieß 2 (ul. Słowackiego), koszary	1922–1945	1922–1945 AG (spółka akcyjna)
10.	Danziger Gasmesserfabrik AG	wytwórnia liczników gazowych	1931–1945 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1945	1922–1945 AG (spółka akcyjna)
11.	Danziger Kühler- und Metallwarenfabrik	wytwórnia chłodnic samochodowych i urządzeń metalowych	1924, 1939 Samtgasse 6/8 (ul. Aksamitna)	1924–1937	1924–1937 August Nopper
11.	Danziger Kühler- und Metallwarenfabrik Otto Nopper	wytwórnia chłodnic samochodowych i urządzeń metalowych	1940–1945 Steindamm 28/29 (ul. Grodza Kamienna)	1937–1945	1937–1945 Otto Nopper
12.	Danziger Metallgießerei	odlewnia żelaza	Mattenbuden 31 (ul. Szopy)	1935–1945	1935–1939 Hans Hermann
12.	Danziger Metallgießerei	odlewnia żelaza	Mattenbuden 31 (ul. Szopy)	1935–1945	1939–1945 Hans Hermann i Alfred Richter
13.	Danziger Metallindustrie und Verzinkerei	wytwórnia wyrobów metalowych	Hohenfriedbergerweg 12 (ul. Szymanowskiego)	1922–1929	1922–1929 AG (spółka akcyjna)
14.	Danziger Metallwarenwerk AG	wytwórnia wyrobów metalowych	Adolf-Hitler-Straße 339 (al. Grunwaldzka)	1934–1939	1934–1939 AG (spółka akcyjna)
15.	Danziger Metallwarenfabrik Stamp	wytwórnia wyrobów metalowych	Sandweg 77 (ul. Miałki Szlak)	1928	1928 GmbH (spółka z o.o.)
16.	Jakob Delb Bau- und Kunstschlosserei	wytwórnia wyrobów metalowych	Weidengasse 35/3 (ul. Łąkowa)	1928	1928 Jakob Delb
17.	Deutsche Feld- und Industriebahn-Werke filia zakładu z Berlina	wytwórnia urządzeń dla kolejek wąskotorowych i przemysłowych	Weichselbanhof, port gdański (Dworzec Wiślany, ul. Starowiślna)	1908–1914	1908–1914 GmbH (spółka z o.o.)	1908 – 130
18.	Drameta Draht- und Metallwarenfabrik	wytwórnia wyrobów metalowych	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1934–1945	1934–1945 Maria Steinberg
19.	Eisenwalzhütte AG (Walzwerk Marienhütte) zob. huta Marii	huta żelaza	Lauental (Letnica), Marienhüttenweg (ul. Niecała)	ok. 1870–1875	AG (towarzystwo akcyjne)
20.	Empeda Danziger Drahtindustrie	wytwórnia wyrobów drucianych	Ringstraße 5D (ul. Kościuszki)	1922–1945	1922–1945 GmbH (spółka z o.o.)
21.	R. Friedland Schlosserei und Kunstschmiede	ślusarnia i kuźnia wyrobów artystycznych	Poggenpfuhl 81 (ul. Żabi Kruk)	1897–1921	1897–1921 Ernst Bartsch
22.	Gebr. Heyking Gitterfabrik und Schlosserei	fabryka wyrobów metalowych	1883–1904 Altstädtischer Graben 17/18 (ul. Podwale Staromiejskie)	1883–1904	1883–1909 Julius Wilhelm Heyking (1855–1909) 1883–1937 Friedrich Heyking sen. (1859–1939) 1937–1945 Friedrich Heyking jr (1894–1959)	1896 – 20 1897 – 21 1907 – 75
22.	Gebr. Heyking Fabrik für Eisenkonstruktion und Kunstschmiede	fabryka wyrobów metalowych	1904–1945 Schuitensteg 3 (ul. Wiosny Ludów)	1905–1945		1896 – 20 1897 – 21 1907 – 75
23.	Hammerwerke Brentau	kuźnia wodna	Brentau, Pietzkendorfer Weg 2 (Brętowo, ul. Piecewska) 1939 filia: Silberhammerweg 23 (ul. Srebrniki)	do 1925	brak danych
				1925–1945	1926 GmbH (spółka z o.o.)
					1927–1929 Hermann Achtenberg (1881–1928)
					1930–1945 GmbH (spółka z o.o.) dzierżawcy
24.	Wilhelm Hirschfeldt Aluminiumwarenfabrik	wytwórnia wyrobów aluminiowych	Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)	1925	1925 Wilhelm Hirschfeldt
25.	Walter Hoene Danzig GmbH Fabrik für Feld-, Klein- und Eisenbahnbedarf	wytwórnia urządzeń dla kolejek wąskotorowych i dojazdowych	Hauptstraße 479 (al. Grunwaldzka)	1920–1934	1920–1945 GmbH (spółka z o.o.)
25.	Hoene Walter Feldbahnfabrik GmbH	wytwórnia urządzeń dla kolejek wąskotorowych i dojazdowych	Hauptstraße 479 (al. Grunwaldzka)	1935–1945	1920–1945 GmbH (spółka z o.o.)
26.	Industrie- und Blechwaren-Werke AG	fabryka opakowań blaszanych	Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)	1921–1945	1921–1945 AG (spółka akcyjna)
27.	Jakuszewitz und Kluwe Metallgießerei	odlewnia żelaza i metali kolorowych	Kolkowgasse 15 (ul. Królikarnia)	1933–1945	1933–1945 Max Jakuszewitz i Ernst Kluwe
28.	J.R. Claaszen Stahl-, Eisen-, Drahtseil- und Hanfseilfabrik	wytwórnia lin, drutów i kabli elektrycznych	1897–1930 Langgarten 109 (ul. Długie Ogrody)	1897–1908	1897–1908 Walter Claaszen	1893 – 23 1894 – 21 1895 – 29 1896 – 29 1897 – 28 1907 – 22
	J.R. Claaszen Stahl-, Eisen-, Drahtseil- und Hanfseilfabrik		1897–1930 Langgarten 109 (ul. Długie Ogrody)	1897–1908	1912–1918 G. Schröder (firma)
	Kabelfabrik Mechanische Draht- und Hanfseilerei		1930 Langgarten 109 (ul. Długie Ogrody), 1935–1945 Englischer Damm 2/4 (ul. Grobla Angielska)	1921–1945	1921–1945 GmbH (spółka z o.o.)
29.	August Kirschberger Schlosserei und Werkstätte für Eisenkonstruktion Daziger Eisenindustrie AG	wytwórnia konstrukcji stalowych	Horst-Wessel-Straße 92A (ul. Trakt św. Wojciecha)	1908–1921	1908–1921 August Kirschberger (1870–1930)	1908 – 63
29.	Vorm. August Kirschberger	wytwórnia konstrukcji stalowych	Horst-Wessel-Straße 92A (ul. Trakt św. Wojciecha)	1922–1925	1922–1925 AG (spółka akcyjna) Salomon Ginsberg i Waldemar Kirschberger	1908 – 63
30.	Emil Krause Maschinen- und Geldschrankfabrik	wytwórnia maszyn i urządzeń stalowych, sejfów i zabezpieczeń urządzeń bankowych	Kneipab 13/14 (ul. Elbląska)	1920–1932	1920–1945 Emil Krause
30.	E. Krause Eisenkonstruktion Bau- und Kunstschlosserei		Kneipab 13/14 (ul. Elbląska)	1933–1945	1920–1945 Emil Krause
31.	A. Kretschmar Metallwarenfabrik	odlewnia, wytwórnia urządzeń metalowych	1900–1931 Kneipab 4 (ul. Elbląska)	1900–1931	1900–1931 Albert Kretschmar	1897 – 6
31.	A.Kretschmar Eisen- und Metallgießerei in Danzig	odlewnia, wytwórnia urządzeń metalowych	1931–1945 Hauptstraße 216 (al. Grunwaldzka)	1931–1945	1931–1945 Walter Kretschmar	1897 – 6
32.	G. Kromschröder Gasmesserfabrik filia zakładu w Osnabrück		Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)	1921–1923	1921–1923 AG (spółka akcyjna)
33.	Kühler – Müller Kühlerfabrik	wytwórnia chłodnic samochodowych	1924 Schichaugasse 20 (ul. Jana z Kolna)	1924–1945	1924–1945 Martin Müller
			1928–1939 Samtgasse 6/8 (ul. Aksamitna)
			1941 Langgarter Wall 3B (ul. Długa Grobla)
34.	Libertas Metallwarenfabrik	wytwórnia wyrobów metalowych	1926–1935 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1925	1922–1925 Hans Lewandowski Rogaczewski & Co.
	H. Lewandowski Blechwarenfabrikation		1939–1945 Bastion Aussprung 12 (ul. Wyskok)	1926–1945	1926–1939 Hans Lewandowski
	H. Lewandowski Blechwarenfabrikation		1939–1945 Bastion Aussprung 12 (ul. Wyskok)	1926–1945	1940–1945 jako Hans Lennart
35.	Friedrich Wilhelm Monglowski Schmiede Edelstahl	kuźnia wodna	ul. Kwietna	1850–1859	1850–1959 Friedrich Wilhelm Monglowski
36.	A.W. Müller Wasserversorgung Kanalisation Zentralheizung	wytwórnia urządzeń wodno-kanalizacyjnych i grzewczych	Lastadie 37/38 (ul. Lastadia)	1900–1945	1900–1945 GmbH (spółka z o.o.)	1907 – 41
37.	Nordische Elektrizitätswerke und Stahlwerke AG zob. huta Ostrów	odlewnia stali i żelaza	Danzig-Holm (wyspa Ostrów)	1904–1906	1904–1906 AG (spółka akcyjna)
38.	Carl Wilhelm Gottlieb Spindler Maschinenbauer und Geldschrankfabrikant	wytwórnia sejfów kasowych i bankowych, kasetek metalowych	Hintergasse 17 (ul. Za Murami)	1859–1874	1859–1874 Carl Wilhelm G. Spindler	1896 – 20 1897 – 9
	H.W. Spindler Nachf.			1884–1895	1884–1897 Hermann Wilhelm Spindler
	G.A. Olschewski Vorm. H.W. Spindler Geldschrankfabrik			1896–1921	1896–1921 Gustav A. Olschewski
39.	Optimus Schwedische Metallwarenfabrik AG	wytwórnia wyrobów metalowych	Oliwa, Pommersche Chaussee, potem jako Hauptstraße 339 (al. Grunwaldzka)	1923–1934	1923–1928 GmbH (spółka z o.o.)
	Optimus Schwedische Metallwarenfabrik AG			1923–1934	1928–1934 AG (spółka akcyjna)
	Danziger Metallwarenfabrik AG			1934–1938	1934–1938 AG (spółka akcyjna)
40.	Oro Stahlwarenfabrik	wytwórnia wyrobów metalowych	Weidengasse 35/58 (ul. Łąkowa)	1935–1939	1935–1939 Alfred Voss
41.	Ostdeutsche Stahlwerke GmbH Stahl- und Walzwerk Gießerei Eisenkonstruktion	odlewnia metali i wytwórnia konstrukcji metalowych	Schellmühl (Młyniska)	1905–1908	1905–1908 GmbH (spółka z o.o)	1907 – 284
42.	F.B. Präger Drahtwarenfabrik	wytwórnia wyrobów drucianych 1920–1939 hurtowy handel wyrobami żelaznymi	Mausegasse 4 (ul. Owsiana)	1934–1939	1934–1939 Wilhelm Präger
43.	Gebr. Riesenthal Eisenkonstruktion	wytwórnia konstrukcji stalowych	1890–1897 St. Albrecht (Święty Wojciech)	1890–1921	1890–1921 Hermann Riesenthal	1907 – 25
			1908–1916 Neugarten 1A (ul. Nowe Ogrody)
			1921 Altschottland (Stare Szkoty)
44.	Schrauben-, Mutter- und Nietenfabrik AG	fabryka śrub, nakrętek i nitów	Marxstraße 1/2 (ul. Załogowa)	1900–1936	1900–1936 AG (spółka akcyjna)	1907 – 312
45.	F. Schultz Glocken- und Metallgießerei	odlewnia dzwonów i metali	Am Lazarett 5 (ul. Dyrekcyjna)	1892–1908	1892–1908 Heinrich Schultz (1854 – po 1908)	1896 – 1 1897 – 1
46.	Johannes Segor Emaillierwerk	emaliernia, szyldy, wywieszki	Ringstraße 5D (ul. Kościuszki)	1925–1945	1925–1945 Johannes Segor zob. Brunon Zwarra
47.	Gebr. Siebert Bau- und Kunstschlosserei	wytwórnia artystycznych wyrobów żelaznych	1928 Rittergasse 31 (ul. Rycerska)	1926–1939	1926–1939 Friedrich i Eduard Siebert
47.	Gebr. Siebert Bau- und Kunstschlosserei	wytwórnia artystycznych wyrobów żelaznych	1835–1839 Wallgasse 8 (ul. Wałowa)	1926–1939	1926–1939 Friedrich i Eduard Siebert
48.	Carl Eduard Georg Steimmig Eisengießerei und Maschinenbauanstalt	fabryka maszyn oraz urządzeń żelaznych i stalowych	Weidengasse 33/34, potem nr 43 (ul. Łąkowa)	1841–1849	1841–1849 Carl Eduard Georg Steimmig (1814–1873)	1893 – 120 1894 – 206 1895 – 201 1896 – 153 1897 – 210
	Carl Steimmig & Co. Maschinenbauanstalt und Eisengießerei			1849–1874	1849–1873 Carl Eduard G. Steimmig
	Carl Steimmig & Co. Maschinenbauanstalt und Eisengießerei			1849–1874	1849–1874 Hermann August Laubmeyer (1818–1893)
	Carl Steimmig & Co. Maschinenbauanstalt und Eisengießerei			1874–1890	1874–1892 Franz Rudolf Steimmig (1818–1893)
					1874–1889 Hermann August Laubmeyer
					1889–1890 Hermann August Laubmeyer jr (1848–1928)
	C. Steimmig & Co. Eisen- und Maschinenfabrik			1890–1900	1890–1900 Paul Rudolf Steimmig (1847–1931)
	C. Steimmig & Co. Eisen- und Maschinenfabrik			1890–1900	1890–1900 Hermann August Laubmeyer jr
49.	Theodor & Co. Metallhüttenwerk	wytwórnia wyrobów metalowych	Danziger Straße 26, potem Adolf-Hitler-Straße 469/471 (al. Grunwaldzka)	1920–1926	1920–1926 GmbH (spółka z o.o.) po 1926 firma handlowa
50.	Jakob Ullmann Sprungfedernfabrik	wytwórnia sprężyn stalowych	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1927–1935	1927–1935 Jakob Ullmann
51.	Union Blechwarenfabrik AG	wytwórnia opakowań blaszanych i konserw	Hauptstraße 71C, potem nr 213 (al. Grunwaldzka)	1925–1927	AG (spółka akcyjna)
51.	Union Konservenfabrik AG	wytwórnia opakowań blaszanych i konserw	Hauptstraße 71C, potem nr 213 (al. Grunwaldzka)	1928–1934	AG (spółka akcyjna)
52.	Arthur Wolff Fabrik für Eisenkonstruktion	wytwórnia konstrukcji stalowych	1921 Paradiesgasse 14 (ul. Rajska)	1921–1935	1921–1935 Arthur Wolff
52.	Arthur Wolff Fabrik für Eisenkonstruktion	wytwórnia konstrukcji stalowych	1926 St. Bartholomäi-Kirchengasse 16 (ul. Zaułek św. Bartłomieja)	1921–1935	1921–1935 Arthur Wolff
MrGl

Przemysł młynarsko-piekarniczy
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	H. Bartels & Co. Wassermühle	wodny młyn zbożowy	Krebsmarkt 10/11 (ul. Targ Rakowy)	1892	1892 GmbH (spółka z o.o.)
2.	Danziger Brotfabrik	piekarnia mechaniczna	1905 Langgarter Wall (ul. Długa Grobla)	1905–1935	1905–1935 GmbH (spółka z o.o.)	1907 – 16
	Danziger Brotfabrik		1914 Kolkowgasse 15 (ul. Królikarnia)	1905–1935	1905–1935 GmbH (spółka z o.o.)
	Brotfabrik		1921–1945 Rittergasse 7/8 (ul. Rycerska)	1936–1945	1937–1945 Albert Gardey
3.	J.T. Czachowski Getreidemühle	zbożowy młyn wodny	Zoppoter Straße 73, potem Adolf-Hitler-Straße 533 (al. Grunwaldzka)	1840–1944	1840–1883 Joseph Taddäus Czachowski (1809–1883)
					1883–1909 Friedrich Wilhelm Czachowski (1847–1909)
					1910–1944 Hans i Willy Czachowski
4.	Speiser & Co. Dampf- und Wassermühle	młyn zbożowy	An der Schneidemühle 2 (ul. Tartaczna)	1884–1920	1884–1893 Gustav Speiser	1907 – 34
	Danziger Stadtmühlenwerke Speiser & Co.			1921–1924	1893–1924 Dawid Davidsohn
	Danziger Mühlenwerke Speiser & Co.			1924–1945	1924–1945 GmbH (spółka z o.o)
5.	Germania Brotfabrik AG	piekarnia mechaniczna	Schuitensteg 4/5 (ul. Wiosny Ludów)	1905–1945	1905–1945 AG Danziger Bäckermeister	1907 – 14
6.	Getreidemühle	młyn zbożowy	Kölner Chaussee 17/18 (ul. Spacerowa)	1914–1928	1914–1926 Johannes Werner
					1928 Sophia Werner, wdowa
					1935 J. Dahlmann (firma)
					1939–1945 Arnold Kirsten
7.	Große Mühle (Wielki Młyn)	młyn zbożowy	An der Großen Mühle 6 (ul. Wielkie Młyny)	1800–1945	1800–1945 Gemeinde Danzig (Gmina Gdańsk) dzierżawcy: 1860–1930 H. Bartels & Co. GmbH (spółka z o.o.) 1935 Otto Weidel	1894 – 111 1895 – 101 1896 – 98 1897 – 44 1907 – 120
8.	C.G. Hirschfelder Wassermühle (w 1884 w jego miejsce powstał nowy, murowany młyn z napędem parowym, potem elektrycznym, Speiser & Co. – zob. pozycja 4., działający do 2000 roku)	wodny młyn zbożowy	An der Schneidemühle 2 (ul. Tartaczna)	1854	1854 C.G. Hirschfelder
					1869 Charlotta Matthilda Hirschfelder, wdowa
					1874–1880 Julius Hirschfelder
9.	Bäckerei	piekarnia mechaniczna	1892 Tobiasgasse 21 (ul. Tobiasza)	1892–1900	1892–1928 Hermann Dross
	Bäckerei		1897 Jäschkentaler Weg 17B (ul. Jaśkowa Dolina)	1892–1900
	Langfuhr Brotfabrik		1908–1914 Mühlenweg 7 (Orunia, ul. Wschodnia)	1908–1928
	Langfuhr Brotfabrik		1918–1928 Anton-Möller-Weg 7 (ul. Danusi)	1908–1928
10.	Mühlenbäckerei Danzig	piekarnia mechaniczna	Groß Walddorf, Paetowstraße 7 (Olszynka, ul. Niwki)	1908–1944	1908–1944 GmbH (spółka z o.o.)	1908 – 20
11.	Mühlenschmidt	wodny młyn zbożowy	1928 Emaus 14	1928–1935	1928–1935 Ernst Schmidt
11.	Mühlenschmidt	wodny młyn zbożowy	1935 Karthäuser Straße 213/215 (ul. Kartuska)	1928–1935	1928–1935 Ernst Schmidt
12.	Strieß Wassergetreidemühle	wodny młyn zbożowy	Neuschottland 6 (ul. Nowe Szkoty)	1892–1908	1892–1908 Heinrich Schrötter
13.	J. Woelke Getreidemühle Ohra	młyn zbożowy	Horst-Wessel-Straße 64 (ul. Trakt św. Wojciecha)	1900–1936	1900–1920 Julius Woelke
13.	J. Woelke Getreidemühle Ohra	młyn zbożowy	Horst-Wessel-Straße 64 (ul. Trakt św. Wojciecha)	1900–1936	1920–1936 Bernhard Woelke
MrGl

Przemysł papierniczy. Papiernie
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Lata działalności	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Conradshammer	młyn wodny – wytwórnia papieru	Danzig Glettkau (Gdańsk-Jelitkowo, ul. Pomorska 68)	1786–1865	1786–1800 Günther
					1801–1830 Johann Abraham Günther
					1831–1843 Ludwig Ferdinand Günther
					1843–1850 Justina Günther
					1865 Georg Treppenhauer
2.	Bölkau bei Kahlbude	wytwórnia papieru	Bielkówko, gmina Kolbudy		1858 Johann Gottlob Tennstädt (1795–1872)	1907 – 98
					1858–1893 Franz Rudolf Steimmig (1818–1893)
					1893–1910 Rudolf Steimmig (1853–1922)
					od 1913 Schichau – elektrownia wodna
3.	Lappin bei Kahlbude Papierfabrik	fabryka papieru	Łapino, gmina Kolbudy	1807–1890	1817 Johann Adam Müller
					1829 Thomas Jagodziński
					1850–1880 Wilhelm Adolf Schottler (1817–1880)
					1881–1890 Wilhelm Gustav Schottler (1845–1922)
	Schottler & Co. Papierfabrik			1891–1918	1891–1918 GmbH (spółka z o.o.)
	Danziger Rohpappen und Papierfabrik in Lappin			1931–1945	1931–1945 GmbH (spółka z o.o.)
MrGl

Przemysł papierniczy. Wyroby papiernicze
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Bodenstein und Miehlke	wytwórnia wyrobów z papieru i tektury	1908–1935 Hundegasse 48/49 (ul. Ogarna)	ok. 1908–1914	ok. 1908–1928 Otto Bodenstein (1871–1928)
	Druckerei Kartonagenfabriken		1936–1944 Dienergasse 41/42 (obecnie nie istnieje, do 1945 przedłużenie ul. Hintergasse (ul. Za Murami))	1915–1945	ok. 1908–1914 Richard Miehlke
	Druckerei Kartonagenfabriken			1915–1945	1921–1945 Hans Bodenstein
2.	Danziger Kartonagenfabrik	wytwórnia wyrobów z tektury	Hundegasse 39 (ul. Ogarna)	1908	1908 GmbH (spółka z o.o.)	1908 – 68
3.	Danziger Verpackungsindustrie Wellpappenfabriken	wytwórnia papieru pakowego i tektury falistej	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1925–1945	1925–1945 AG (spółka akcyjna)
4.	Daropa Danziger Rollenpapierfabrik	wytwórnia wyrobów papierowych	1924 Heiligenbrunnerweg 26 (ul. Do Studzienki)	1921–1928	1921–1928 AG (spółka akcyjna)
	Danziger Papierwarenfabrik „Daropa”		1927–1945 Hopfengasse 74 (ul. Chmielna)	1928–1932	1928–1932 GmbH (spółka z o.o.)
	Daropa Danziger Papierwarenfabrik Fritz Regensburger			1932–1938	1932–1938 Fritz Regensburger
	Daropa Danziger Papierwarenfabrik Hans Grenner			1932–1938	1938–1945 Hans Grenner
5.	Hansa Briefumschlagfabrik	wytwórnia kopert	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1937	1922–1937 AG (spółka akcyjna)
6.	J. Blumenthal & Co. Kartonagenfabrik	wytwórnia wyrobów z tektury	Breitgasse 81 (ul. Szeroka)	1921–1937	1921–1937 GmbH (spółka z o.o.)
	Eduard Kittler vorm. J.Blumenthal & Co.			1937–1939	1937–1945 Eduard Kittler
	Edmund Kittler Kartonagenfabrik			1939–1945	1937–1945 Eduard Kittler
7.	Gebr. Mann Papier- und Pappenfabrik	wytwórnia papieru i pappy	Taubenweg 4 (ul. Gołębia)	1931	1931 GmbH (spółka z o.o.)
8.	Görges Bruno Papierfabrik	wytwórnia kopert i wyrobów papierowych	1920 Langgasse 73 (ul. Długa)	1920–1924	1928–1937 Ottilia Görges
	Danziger Briefumschlagfabrik Görges & Co.		1925, 1934 Altstädtischer Graben 92 (ul. Podwale Staromiejskie)	1925–1937	1920–1928 Bruno Görges i Ottilia Görges
	Papierwarenfabrik Görges & Co.		1937–1945 St. Katharinenkirchenstieg 1/2 (ul. Katarzynki)	1937–1945	1937–1945 Handelsgesellschaft (spółka handlowa)
9.	Hansa Briefumschlagfabrik		Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1935	AG (spółka akcyjna)
10.	Sauer Buchdruckerei Papierwaren- und Tütenfabrik	drukarnia i wytwórnia wyrobów z papieru	1865 Groβe Wollwebergasse 4 (ul. Tkacka)	1865–1945	1860–1907 Julius Sauer (1823–1907)	1893 – 142 1894 – 152 1895 – 170 1896 – 192 1897 – 187 1907 – 350
10.	Sauer Buchdruckerei Papierwaren- und Tütenfabrik	drukarnia i wytwórnia wyrobów z papieru	1876–1945 Fleischergasse 69/70 (ul. Rzeźnicka)	1865–1945	spadkobiercy – współwłaściciele: 1907–1915 Ludwig Alexander Reinhold (1844–1915) 1907–1938 Max Ferdinand Krogol (1864–1944) 1907–1916 Franz Schulz (1860–1916) 1907–1921 Julius Richard Sartorius (1848–1921) 1939–1945 Werner Krogoll
11.	Danziger Kartonagenfabrik	wytwórnia wyrobów z tektury	Hauptstraβe 85 (al. Grunwaldzka)	1922	1922 AG (spółka akcyjna)
	Schaack und Bloch Danziger Kartonagenfabrik		Hauptstraβe 85 (al. Grunwaldzka)	1922	1923–1926 Richard Schaack i Leopold Reck
	Danziger Kartonagen- und Wallpappenfabrik Wiese Co.		Adolf-Hitler-Straβe 209 (al. Grunwaldzka)	1923–1939	1926–1939 GmbH (spółka z o.o.)
	Danziger Kartonagen- und Wallpappenfabrik Wiese Co.		Adolf-Hitler-Straβe 209 (al. Grunwaldzka)	1939–1945	1939–1945 Handelsgesellschaft (spółka handlowa)
12.	Theodor Wick Druckerei Kartonagenfabrik	drukarnia i wytwórnia wyrobów z tektury	Ankerschmiedegasse 22/23 (ul. Kotwiczników)	1908–1945	1908–1945 Theodor Wick
MrGl

Przemysł skórzany
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)
1.	Emil Arndt Gamaschen- und Lederwarenfabrik	wytwórnia getrów skórzanych i wyrobów ze skóry	1928 Langgarter Hintergasse 10 (ul. Reduta Żbik)	1925–1945	1925–1945 Emil Arndt
			1933–1939 Herrengarten 1/2 (ul. Sadowa)
			1939–1945 Poggenpfuhl 79 (ul. Żabi Kruk)
2.	Julius Brilles Schuhfabrik AG, filia fabryki w Bydgoszczy	fabryka obuwia	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1925	1922–1934 AG (spółka akcyjna)
2.	Danziger Schuhindustrie AG	fabryka obuwia	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1925–1934	1922–1934 AG (spółka akcyjna)
3.	Danziger Schuhfabrik Kaufmann und Korth	fabryka obuwia	Altstädtischer Graben 51/52 (ul. Podwale Staromiejskie)	1920–1922	SG (spółka akcyjna: Anna Kaufmann i Ernst Korth)
	Danziger Schuhfabrik Ernst Korth			1922–1925	Ernst Korth
	Danziger Schuhfabrik Gebr. Korth			1925–1932	Ernst Korth i Franz Korth
	Danziger Schuhfabrik			1932–1945	GmbH (spółka z o.o.)
					1926–1935 Ernst Korth
					1935–1945 Gertrud Korth
MrGl

Przemysł spożywczy. Przetwórnie rybne
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Baltische Fisch-Obst-Konservenfabrik	wytwórnia konserw	Hintergasse 13 (ul. Za Murami)	1923–1928	1923–1928 GmbH (spółka z o.o.)
2.	Couronne Allgemeine Blechemballagen- und Konservenfabrik	wytwórnia opakowań blaszanych i konserw	Fischmeisterweg 9 (ul. Wyzwolenia)	1924–1937	1924–1937 AG (spółka akcyjna)
3.	Fischverwertung Danzig	wytwórnia konserw rybnych	Strohdeich 7 (ul. Sienna Grobla)	1933–1938	1933–1945 GmbH (spółka z o.o.)
3.	Gedania Danziger Fischkonservenfabrik	wytwórnia konserw rybnych	Strohdeich 7 (ul. Sienna Grobla)	1938–1945	1933–1945 GmbH (spółka z o.o.)
4.	Wilhelm Görtz Fischräucherei	wędzarnia ryb	Heubude, Dammstraβe (Stogi, ul. Tamka)	1908	1908 Wilhelm Görtz	1907 – 49
5.	Hermann Kunde Fischräucherei	wędzarnia ryb	1905 Brabank 21 (ul. Stara Stocznia)	1905–1921	1905–1921 Hermann Kunde
5.	Hermann Kunde Fischräucherei	wędzarnia ryb	1921 Sandweg 3 (ul. Miałki Szlak)	1905–1921	1905–1921 Hermann Kunde
6.	Mix und Lück Fischräucherei	wytwórnia koserw mięsnych i rybnych	Strohdeich 7/9 (ul. Sienna Grobla)	1908	1908–1945 Konrad Karl Lück	1908 – 53
6.	Fisch- und Fleischkonservenfabriken	wytwórnia koserw mięsnych i rybnych	Strohdeich 7/9 (ul. Sienna Grobla)	1921–1945	1908–1945 Konrad Karl Lück	1908 – 53
7.	Eduard Müller Fischräucherei und Fischkonservenfabrik	wytwórnia konserw rybnych	Lastadie 36A (ul. Lastadia)	1921	1921 Eduard Müller
8.	Pagel und Söhne Fischräucherei	wędzarnia ryb	Albrechtstraβe 33 (ul. Strajku Dokerów)	1908–1921	1908–1921 Franz Pagel	1908 – 44
9.	Max Steinke Fischräucherei	wędzarnia ryb	Sasper Straβe 61/62 (ul. Na Zaspę)	1921	1921 GmbH (spółka z o.o.)
MrGl

Przemysł spożywczy. Przetwórnie owocowo-warzywne
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)
1.	Baltische Zucker-Raffinerie Marmeladenfabrik	rafineria cukru – wytwórnia marmolady	Lotsenweg 1 (ul. Przemysłowa)	1922–1928	1922–1928 AG (spółka akcyjna)
2.	Dagoma Gemüse-, Obst-, Konserve- und Marmeladenfabrik	wytwórnia przetworów i konserw owocowo-warzywnych	1922–1924 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1945	1922–1945 GmbH (spółka z o. o.)
2.	Dagoma Gemüse-, Obst-, Konserve- und Marmeladenfabrik	wytwórnia przetworów i konserw owocowo-warzywnych	1928–1945 Broschkischerweg 18 (ul. Wiślna)	1922–1945	1922–1945 GmbH (spółka z o. o.)
3.	Degner und Ilgner Colonial en gross	wytwórnia przetworów i konserw owocowo-warzywnych	1892–1908 Milchkannengasse 9 (ul. Stągiewna), Schäferei 5A (ul. Szafarnia)	1892–1908	1892–1921 Wilhelm Degner i Paul August Ilgner (1859–1933)
	Degner und Ilgner Schmalzsiederei und Speisefettfabrik		1914–1945 Englischer Damm (ul. Grobla Angielska)	1914–1921	1892–1921 Wilhelm Degner i Paul August Ilgner (1859–1933)
	Degner und Ilgner Margarine- und Speisefettfabrik			1928	1928 Paul i Percy Ilgner
	Degner und Ilgner GmbH			1928	GmbH (spółka z o.o.)
	Danziger Gemüse- und Obstkonserven und Marmeladenfabrik			1935–1945	1935–1945 Percy Ilgner
4.	Frutta Konservenfabrik	wytwórnia przetworów i konserw owocowo–warzywnych	1934 Herrengarten 1/2 (ul. Sadowa)	1934–1945	1934–1945 GmbH (spółka z o.o.)
4.	Frutta Konservenfabrik	wytwórnia przetworów i konserw owocowo–warzywnych	1939 Fischmeisterweg 8/9 (ul. Wyzwolenia)	1934–1945	1934–1945 GmbH (spółka z o.o.)
5.	Karl Krüger Obst- und Gemüse-Konservenfabrik	wytwórnia konserw owocowo-warzywnych	1928 Hauptstraβe 71C (al. Grunwaldzka)	1928–1945	1928–1945 Emil Krüger
5.	Karl Krüger Obst- und Gemüse-Konservenfabrik	wytwórnia konserw owocowo-warzywnych	1935–1945 Steindamm 4/7 (ul. Kamienna Grobla)	1928–1945	1928–1945 Emil Krüger
6.	Konservenfabrik Langfuhr	wytwórnia konserw owocowo–warzywnych	Bröschkischerweg 9 (ul. Chrobrego)	1934–1945	1934–1945 Max Walter
7.	Stavanger Konservenfabrik	wytwórnia konserw owocowo-warzywnych	Sasper Straβe 61/63 (ul. Na Zaspę)	1928–1932	AG (spółka akcyjna)
8.	Union Blechwarenfabrik AG	wytwórnia konserw owocowo-warzywnych	Hauptstraβe 71C, potem nr 213 (al. Grunwaldzka)	1925–1927	AG (spółka akcyjna)
8.	Union Konservenfabrik AG	wytwórnia konserw owocowo-warzywnych	Hauptstraβe 71C, potem nr 213 (al. Grunwaldzka)	1928–1934	AG (spółka akcyjna)
MrGl

Przemysł spożywczy. Przetwory mięsne
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)
1.	W. Döring Konservenfabrik	wytwórnia wędlin i konserw mięsnych	Adolf-Hitler-Straβe 515 (al. Grunwaldzka)	1938–1945	1938–1945 Karl W. Döring
2.	Petersen und Thiele Danzig Talgschmelze und Schmalz-Raffinerie	wytwórnia konserw mięsnych	Kneipab 37C (ul. Elbląska)	1900–1920	1900 Johann Petersen i Alfons Thiele
2.	Petersen & Co. Speisefett- und Fleischkonservenfabrik	wytwórnia konserw mięsnych	Kneipab 37C (ul. Elbląska)	1900–1920	1908–1918 Johann Petersen
3.	Der Städtische Schlacht- und Viehhof	rzeźnia miejska	Englischer Damm 19 (ul. Grobla Angielska)	1894–1945	1894–1945 Stadtgemeinde Danzig (Gmina Gdańsk)
4.	Georg Schmidthals Fleischwaren und Konservenfabrik	wytwórnia konserw mięsnych	Hauptstraβe 70 (al. Grunwaldzka)	1922–1929	1922–1929 AG (spółka akcyjna)
MrGl

Przemysł spożywczy. Wytwórnie octu, musztardy, żelatyny
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)
1.	R. Haffke & Co. Danziger Essigspirit- und Mostrichfabrik	wytwórnia octu spirytusowego i musztardy	Groβe Schwalbengasse 34A (ul. Jaskółcza)	1935–1945	1935 Max Berent
1.	R. Haffke & Co. Danziger Essigspirit- und Mostrichfabrik	wytwórnia octu spirytusowego i musztardy	Groβe Schwalbengasse 34A (ul. Jaskółcza)	1935–1945	1942 GmbH (spółka z o.o.)
2.	T.A. Jantzen Essigfabrik	wytwórnia octu	1874 Röpergasse 24 (ul. Powroźnicza)	1874–1905	1874–1905 Theodor Arendt Jantzen (1836–1912)
2.	T.A. Jantzen Essigfabrik	wytwórnia octu	1900–1910 Hopfengasse 78 (ul. Chmielna)	1874–1905	1907–1910 Hermann Dalitz (1857–1919)
3.	Dr. Klatt und Dr. Speidel Fabrik für Galantineartikel	wytwórnia żelatyny spożywczej	Luisenstraβe (ul. Aldony)	1900–1924	1900–1908 dr Max Klatt
	Dr. Klatt und Dr. Speidel Fabrik für Galantineartikel			1900–1924	1900–1924 dr Gustav Rudolf Speidel (1865–1931)
	G. Pohl Galantinefabrik			1925–1945	1925 G. Pohl
	G. Pohl Galantinefabrik			1925–1945	1924–1945 Kurt Boskamp (1884–1945)
4.	C.W. Kühne Essig-, Mostrich- und Konservenfabrik	wytwórnia octu i musztardy	Thornscherweg 10F (ul. Toruńska)	1921–1945	1921–1945 GmbH (spółka z o.o.)
5.	H.W. Mayer Bierbrauerei und Essigfabrik	browar i wytwórnia octu	Pfefferstadt 54 (ul. Korzenna)	1857–1905	1857–1905 Heinrich Wilhelm Mayer (1832 – po 1916)
6.	L. Matzko Nachf.	wytwórnia likieru i octu	Altstädtischer Graben 28 (ul. Podwale Staromiejskie)	1891–1906	1891–1906 Carl Richard Marzahn (1838–1906)
7.	G.F.A. Steiff Bierbrauerei Spirituosen- und Essigfabrik	browar, gorzelnia i wytwórnia octu	1830–1890 Schmiedegasse 30 (ul. Kowalska)	1830–1905	ok. 1825–1860 Georg Friedrich Steiff (1797–1860)
			1830–1890 Schmiedegasse 30 (ul. Kowalska)		1861–1872 Georg Eduard Rohloff (1821–1883)
			1899 Halbengasse 2 (ul. Na Piaskach)		1872–1905 Johann Georg Lickfett (1817–1898) i Oscar Ernst Bischoff (1841–1922)
8.	H.F. Steinert Essigfabrik	wytwórnia octu	Schmiedegasse 23 (ul. Kowalska)	1839	1839 H.F. Steinert
9.	H.W. Winkelmann Essigfabrik	wytwórnia octu	1831 Pefefferstadt 25 (ul. Korzenna)	1831–1849	1831–1849 Heinrich Wilhelm Winkelmann (?–1849)
9.	H.W. Winkelmann Essigfabrik	wytwórnia octu	1839 Baumgartsche Gasse 22 (ul. Heweliusza)	1831–1849	1831–1849 Heinrich Wilhelm Winkelmann (?–1849)
MrGl

Przemysł spożywczy. Wytwórnie drożdży, esencji, olejków zapachowych i proszków do pieczenia
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)
1.	Danziger Essenzenfabrik	wytwórnia spożywczych esencji zapachowych do ciast	1927 Altstädtischer Graben 19/20, 1939 nr 108 (ul. Podwale Staromiejskie)	1927–1945	1927–1945 Waldemar Gassner
1.	Likör- und Fruchtessenzen	wytwórnia spożywczych esencji zapachowych do ciast		1927–1945	1927–1945 Waldemar Gassner
2.	Eugen Krippendorf Fabrik ätherischer Öle und Essenzen	wytwórnia esencji i olejków zapachowych do ciast	1886–1934 Hopfengasse 86/67 (ul. Chmielna)	1886–1906	1886–1906 Eugen Krippendorf
	Eugen Krippendorf Nachf. Fabrik ätherischer Öle und Essenzen			1906–1920	1906–1920 Paul Schiffler, Paul Krippendorf
	Eugen Krippendorf Nachf. Fabrik Danziger Original Likör- und Fruchtessenzen			1921–1945	1921–1924 Paul Rödiger Paul Krippendorf
					1924–1934 Bruno Krieghoff
			1935–1945 Hermann-Loense-Weg 12 (ul. Drożyny)		1935–1939 Paul Krippendorff, Rosa Krippendorf, wdowa, i Bruno Krippendorf
3.	Dr. August Oetker	wytwórnia proszków do pieczenia i środków spożywczych	1922–1945 Oetkerstraβe 15/16 (ul. Dickmanna)	1922–1925	1922–1945 AG (spółka akcyjna)
	Dr. August Oetker Backpulver- und Nährmittelfabrik			1925
	Dr. August Oetker			1926–1945
4.	Danziger Presshefefabrik	wytwórnia drożdży prasowanych	Stadtgebiet 40 (ul. Trakt św. Wojciecha)	1914	1914–1921 Otto Krause
4.	Presshefefabrik	wytwórnia drożdży prasowanych	Stadtgebiet 40 (ul. Trakt św. Wojciecha)	1921	1914–1921 Otto Krause
5.	Carl Seydel Danziger Backpulverfabrik	wytwórnia proszków do pieczenia	Heilige-Geist-Gasse 124 (ul. św. Ducha)	1897–1930	1897–1914 Carl Seydel (1853–1915)
5.	Carl Seydel Danziger Backpulverfabrik	wytwórnia proszków do pieczenia	Heilige-Geist-Gasse 124 (ul. św. Ducha)	1897–1930	1914–1930 Johann Janzen
6.	Dr. Sirringshaus & Co. Fabrik ätherischer	wytwórnia esencji i olejków zapachowych do ciast	1924 Langgarten 80B (ul. Długie Ogrody)	1924–1927	1924–1945 dr Ernst Sirringshaus
	Öle, Essenzen und künstlicher Riechstoffe		1924 Langgarten 80B (ul. Długie Ogrody)	1924–1927
	Dr. Sirringshaus & Co. Ätherische Öle und Essenzen		1928–1945 Mausegasse 6 (ul. Owsiana)	1928–1945
7.	Vita Danziger Presshefewerke. M. Gosda & Co.	wytwórnia drożdży prasowanych	Häckergasse 5 (ul. Straganiarska)	1932–1945	1932–1945 Margaretha Gosda i Julius Gosda
MrGl

Przemysł spożywczy. Wytwórnie wód mineralnych
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Heiligenbrunner Quelle	wytwórnia naturalnej wody mineralnej	Am Heiligenbrunn 7 (ul. Do Studzienki)	1920–1945	1920–1945 GmbH (spółka z o.o.)
2.	Eduard Friedrich Richter Mineralwasserfabrik	wytwórnia wody mineralnej	4. Damm 6 (ul. Grobla IV)	1864–1905	1864–1890 Eduard Friedrich Richter (1832–1899)
	Dr. Richter Nachf.				1890–1897 Fritz Nagorsny
	Dr. Richter Nachf.				1898–1905 Waldemar Foth
3.	Artus Danziger Wirtschaftsartikel-Vertrieb und Mineralwassefabrik	wytwórnia wody mineralnej i soków owocowych	1927 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1927–1945	1927–1945 GmbH (spółka z o.o.)
	Artus Mineralwasser- und Saftfabrikation		1931 Fischmarkt 5 (ul. Targ Rybny)
	Sanitas Mineralwasser- und Saftfabrikation		1931 Fischmarkt 5 (ul. Targ Rybny)
4.	Dr. Schuster und Dr. Kähler Mineralwasser	wytwórnia wody mineralnej, potem wytwórnia chemiczna	Neugarten 31 (ul. Nowe Ogrody)	1849–1878	1849–1878 dr Ferdinand Schuster i dr Franz Otto Kähler (1817–1871)
5.	Hermann Gerlach Mineralwasserfabrik	wytwórnia wody mineralnej	Poggenpfuhl 75 (ul. Żabi Kruk)	1862	1856–1861 Hermann Arthur Gerlach (1806–1861)	1907 – 9
	Emil Otto Schäffer Mineralwasserfabrik			1862–1867	1862–1867 Emil Otto Schäffer
	Friedrich Quand Mineralwasserfabrik			1868–1877	1868–1877 Friedrich Quand (1813–1882)
	Johann Friedrich Staberow Mineralwasserfabrik			1877–1893	1877–1893 Johann Friedrich Staberow (1818–1893)
	F. Staberow Mineralwasserfabrik			1893–1945	1893–1917 Victor Alexander Staberow (1860–1917)
					1917–1923 Katharina Staberow, wdowa (1871–1944)
					1923–1936 Ferdinand Gillmann
					1928 Otto Schnick
					1939–1945 Herbert i Otto Gillmann
MrGl

Przemysł stoczniowy
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Schiffswerft ( Stocznia Devrienta)	stocznia i zakład budowy maszyn	Strohdeich 16 (ul. Sienna Grobla)	1856 –1870	1856–1890 Carl Felix Devrient	1893 – 85 1894 – 109 1895 – 130 1896 – 87 1897 – 99 1907 – 78
	Schiffswerft ( Stocznia Devrienta)			1856 –1870	1856–1865 Carl Emil Keier (1824 – po 1880)
	Danziger Schiffswerft und Kesselschmiede AG			1870–1883	1870–1883 AG (spółka akcyjna)
	Danziger Schiffswerft und Kesselschmiede F. Devrient & Co.			1883–1890	1883–1890 GmbH (spółka z o.o.)
	Danziger Schiffswerft und Kesselschmiede F. Devrient & Co.			1883–1890	1883–1890 Felix Devrient
	Danziger Schiffswerft und Maschinenbauanstalt Johannsen & Co.			1891–1914	1890–1914 Asmus Wilhelm Johannsen (1861–1931)
2.	Königliche Marine-Werkstätte ( Stocznia Królewska)	stocznia, po 1920 także odlewnia, zakład budowy i remontu maszyn, wagonów oraz parowozów	1844–1945 Werftgasse 4 (ul. Doki)	1844–1855	1844–1919 Militär-Fiskus	1893 – 1462 1894 – 1314 1897 – 2537 1907 – 3056
	Königliche Werft			1855–1871
	Kaiserliche Werft			1871–1919
	Danziger Werft			1919–1921	1919–1921 Gemeinde Danzig
	The International Shipbuilding and Engineering Co Ltd. (Danziger Werft) und Eisenbahnwerkstätten AG			1922–1939	1922–1939 AG (spółka akcyjna)
	Danziger Werft			1939–1945	Der Reichsdeutsche Fiskus
3.	F. Heyn Schiffswerft	stocznia	Lastadie (ul. Lastadia)	1855–1874	1855–1874 Friedrich Heyn
4.	J.W. Klawitter Schiffswerft ( Stocznia Klawittera)	stocznia oraz zakład budowy maszyn i kotłów okrętowych	1827–1932 Brabank 1 (ul. Stara Stocznia) 1870–1932 oddział stoczniowy: Strohdeich 13/15 (ul. Sienna Grobla)	1827–1870	1827–1863 Johann Wilhelm Klawitter	1893 – 395 1894 – 565 1895 – 389 1896 – 343 1897 – 550 1907 – 500
	J.W. Klawitter Schiffswerft ( Stocznia Klawittera)			1827–1870	1827–1837 Gustav David Klawitter (1805–1837)
	J.W. Klawitter Schiffswerft, Kesselschmiede und Maschinenbauanstalt			1870–1918	1863–1910 Julius Wilhelm Klawitter
	J.W. Klawiiter Schiffswerft und Maschinenfabrik			1919–1922	1910–1922 Carl William Klawitter
	J.W. Klawiiter Schiffswerft und Maschinenfabrik			1919–1922	1910–1922 Friedrich David Klawitter
	Klawiter Werftbetrieb & Co.			1922–1932	1922–1932 GmbH (spółka z o.o.)
5.	Ernst Prohl Bootsbau	wytwórnia łodzi	Dammstraβe 28 (ul. Tamka)	1918–1945	1918–1945 Ernst Prohl
6.	Schichau Werft, filia zakładów w Elbląga ( Stocznia Schichaua)	stocznia i zakład budowy maszyn	Schichaugasse (ul. Jana z Kolna)	1889 –1927	1889–1896 Ferdinand Schichau	1893 – 1897 1894 – 921 1895 – 827 1896 – 1880 1897 – 1872 1907 – 1900
					1896–1917 Karl Heinrich Ziese (1848–1917)
					1917–1924 Carl Fridolf Carlson (1870–1924)
					1924–1927 C.F. Carlson, wdowa, spadkobiercy
	Schichau Werft AG			1927–1945	1927–1945 AG (spółka akcyjna)
7.	J.D. Wojan Kahnbauwerft ( Stocznia Wojana)	stocznia produkcyjno–remontowa	Danzig Troyl (Gdańsk-Przeróbka) Troyl 13 (ul. Przetoczna)	1869–1921	1869–1900 Johann Daniel Wojan (1833–1916)	1907 – 65 1921 – 181 1930 – 250
	J.D. Wojan Kahnbauwerft ( Stocznia Wojana)			1869–1921	1895 –1928 Alexander Wojan (1869–1928)
	A. & W. Wojan Schiffswerft und Schiffsreederei			1921–1935	1920–1945 Waldemar Wojan (1870 – po 1 IX 1939)
	A. & W. Wojan Schiffswerft			1935–1939	1920–1945 Waldemar Wojan (1870 – po 1 IX 1939)
	Danziger Flussschiffswerft GmbH / Gdańska Stocznia Rzeczna			1943–1945	Spółka z o.o Miasto Gdańsk i Stocznia Gdańska SA
8.	H. Wolff Danziger Bootswerft	zakład budowy łodzi i jachtów	Heubuder Straβe 45A (ul. Sienna)	1921–1938	1921 Hans Wolff
8.	Boots- und Yachtwerft	zakład budowy łodzi i jachtów	Heubuder Straβe 45A (ul. Sienna)	1939–1945	1928–1945 Friedrich Kropp
MrGl

Przemysł tłuszczowy
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Max Adolf Margarinefabrik	wytwórnia margaryny	Stadtgebiet 1 (ul. Trakt św. Wojciecha)	1894–1898	1894–1898 Max Adolf	1894 – 7 1895 – 4 1897 – 5
2.	Amada Aktiengesellschaft für Margarinefabrikate	fabryka margaryny i oleju spożywczego	1922–1926 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1922–1945	1922–1945 AG (spółka akcyjna)
2.	Amada Aktiengesellschaft für Margarinefabrikate	fabryka margaryny i oleju spożywczego	1927–1944 Broschkischerweg 18 (ul. Wiślna)	1922–1945	1922–1945 AG (spółka akcyjna)
3.	Danziger Margarinefabrik	fabryka margaryny	1920–1935 Steindamm 26/30 (ul. Kamienna Grobla)	1920	1920 GmbH (spółka z o.o.)
3.	Van den Berghۥs Margarinefabriken	fabryka margaryny	1936–1939 Broschkischerweg 18 (ul. Wiślana)	1921–1939	1921–1939 GmbH (spółka z o.o.)
4.	Conring & Co. Margarinefabriken	wytwórnia margaryny	Stadtgebiet 1 (Oruńskie Przedmieście, obecnie ul. Trakt św.Wojciecha)	1908–1921	1908–1921 August Conring & Co.
5.	Ölmühle	wytwórnia oleju spożywczego, mąki i krochmalu	Steindamm 26/30 (ul. Kamienna Grobla)	1843–1875	1843–1851 Wilhelm Theodor Behrend (1789–1851)	1893 – 141 (młyn zbożowy) + 278 (młyn olejowy) 1894 – 175 + 414 1895 – 91 + 417 1896 – 55 + 200 1897 – 96 + 206 1907 – razem 260
	Ölmühle			1843–1875	1852–1875 Felix Adolf Behrend (1828–1875)
	Danziger Ölmühle AG			1876–1905	1876–1900 Justus Ernst Patzig (1852–1930)
	Peter Patzig & Co. Ölmühl, Getreidemühle und Weizenstärkefabrik			1876–1905	1876–1898 Otto Robert Petschow (1822–1898)
	Danziger Ölmühle AG			1900–1920	1900 –1920 AG (spółka akcyjna)
6.	Degner und Ilgner Margarinefabrik	fabryka margaryny	Englischer Damm 1 (ul. Grobla Angielska)	1922–1945	1922–1945 GmbH (spółka z o.o.)
7.	Dida Margarine-Vertriebsgesellschaft mbH	fabryka margaryny	Broschkischerweg 18 (ul. Wiślna)	1932–1939	1932–1939 GmbH (spółka z o.o.)
8.	Domag Danziger Öl-, Margarine- und Speisefettfabriken	wytwórnia margaryny i środków spożywczych	Hauptstraβe 489 (al. Grunwaldzka)	1931–1935	1931–1935 AG (spółka akcyjna)
9.	Holma Holländische Margarine- und Pflanzenfetten-Vertriebsgesellschaft mbH	wytwórnia margaryny i tłuszczów roślinnych	Broschkischerweg 18 (ul. Wiślna)	1924–1939	1924–1939 GmbH (spółka z o.o.)
10.	Oleo Öl- und Fettfabrik AG	wytwórnia oleju spożywczego	Schellmühler Wiesendamm 6 (ul. Twarda)	1929–1938	1929–1945 AG (spółka akcyjna)
	Oleo Öl- und Fettbetrieb			1938–1939
	oddział Margarinefabrikate Amada			1939–1945
11.	Danziger Ölmühle AG	wytwórnia oleju spożywczego, mąki i krochmalu	Hopfengasse 74 (ul. Chmielna)	1914–1921	1914–1921 AG (spółka akcyjna)
11.	Ölmühle Mahlmühle und Weizenstärkefabrik	wytwórnia oleju spożywczego, mąki i krochmalu	Hopfengasse 74 (ul. Chmielna)	1922–1925	1922–1925 Stanisław Gutmann i Władysław Mendelsohn (Warszawa)
12.	Aarhus Oliefabrik Danzig	wytwórnia oleju spożywczego	Broschkischerweg 18 (ul. Wiślna)	1926–1930	AG (spółka akcyjna)
	Unida Ölwerke GmbH			1930–1939	1930–1939 GmbH (spółka z o.o.)
	oddział Margarinefabrikate Amada			1939–1945	1939–1945 AG (spółka akcyjna)
MrGl

Przemysł włókienniczy. Worki, plandeki, sieci
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Danziger Mechanische Netzfabrik	wytwórnia sieci rybackich	1924 Breitgasse 23, 1931 Breitgasse 65 (ul. Szeroka) fabryka: Kielgraben 1 (ul. Na Stępce)	1924–1945	1924–1945 Wilhelm Herhudt
2.	Danziger Netzfabrik A. Pastorff & Co.	wytwórnia sieci rybackich	Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)	1930–1937	1930–1937 GmbH (spółka z o.o.)
3.	Posamentier	wytwórnia wyrobów pasmanteryjnych	1907 Poggenpfuhl 73 (ul. Żabi Kruk)	1907	1907–1935 Fritz Leidel
	Erste Danziger Posamentenfabrik		1914 Ohra (Orunia), Neuer Weg 11 (ul. Sandomierska)	1912–1930	1907–1935 Fritz Leidel
	Danziger Posamentenfabrik Fritz Leidel		1930–1945 Neuer Weg 8/10 (ul. Sandomierska)	1930–1945	1935–1945 Hedwig Leidel, wdowa, i Johannes Leidel
4.	R. Deutschendorf & Co. Fabrik für Säcke, Planen und Decken	wytwórnia worków, plandek	1869–1874 Milchkannengasse 12 (ul. Stągiewna)	1869–1945	1869–1908 Rudolf Bernhard Deutschendorf (1847–1908)	1907 – 105
			1892–1942 Milchkannengasse 12 i 27 (ul. Stągiewna)		1908–1929 Emma Amalis Deutschendorf, wdowa
			1892–1942 Milchkannengasse 12 i 27 (ul. Stągiewna)		1908–1945 Kurt Deutschendorf
5.	Max Ellerholz Säcke und Decken	wytwórnia worków i plandek	1905–1923 Hopfengasse 29 (ul. Chmielna)	1905–1923	1905–1923 Eduard Max Ellerholz (1872–1923)
5.	Ellerholz und Ley	wytwórnia worków i plandek	1924–1930 Milchkannengasse 17 (ul. Stągiewna)	1924–1930	1924–1930 Arthur Ley
6.	Danziger Textilvereinigung Sack- und Planfabrik	wytwórnia worków z juty oraz plandek	Langgarten 37/38 (ul. Długie Ogrody)	1923–1935	1923–1935 GmbH (spółka z o.o)
6.	Jute Säcke Aktiengesellschaft	wytwórnia worków z juty oraz plandek	Langgarten 37/38 (ul. Długie Ogrody)	1935–1936	1935–1936 AG (spółka akcyjna)
7.	Netzfabrik Fischerei- und Schiffahrtsausrüstung	wytwórnia sieci rybackich i wyposażenia dla statków	Tobiasgasse 24 (ul. Tobiasza)	1935–1945	1935–1945 GmbH (spółka z o.o.) Bruno Harder
8.	Danzig-Heubude Gummibandweberei	fabryka wyrobów pasmanteryjnych		1921–1923	1921–1923 Handelsgesellschaft (spółka handlowa) Robert Amsler i Fritz Bopp
	Schweizerisch-Baltische Gummibandweberei Bopp und Amsler AG		1924–1928 Groβe Seebadstraβe 13 (ul. Nowotna)	1923–1925	1923–1925 AG (spółka akcyjna) Fritz Bopp
	Para Gummibandwerke GmbH		1924–1928 Groβe Seebadstraβe 13 (ul. Nowotna)	1925–1934	1925–1934 GmbH (spółka z o.o.); właściciel: dr inż. Alois Diethelm, dyrektor: Fritz Bopp
	Para Gummibandwerke AG		1935–1944 Groβe Seebadstraβe 18 (ul. Nowotna)	1934–1939	1934–1939 AG (spółka akcyjna)
	Para Gummibandwerke AG		1935–1944 Groβe Seebadstraβe 18 (ul. Nowotna)	1940–1945	1940–1945 Richard Nagel
MrGl

Przemysł włókienniczy. Wyroby dziewiarskie
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)
1.	Danziger Strickwarenfabrik	wytwórnia wyrobów dziewiarskich	Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)	1926–1936	1926–1936 GmbH (spółka z o.o.)
2.	Danziger Textilmanufaktur	wytwórnia wyrobów tekstylnych	Adolf-Hitler-Straβe 303 (al. Grunwaldzka)	1935–1945	1935–1945 GmbH (spółka z o.o.)
2.	Danziger Textilmanufaktur	wytwórnia wyrobów tekstylnych	Adolf-Hitler-Straβe 303 (al. Grunwaldzka)	1935–1945	1939 Theodor Brenner
3.	Danziger Trikotwarenfabrik	wytwórnia wyrobów dziewiarskich	Frauengasse 3 (ul. Mariacka)	1928	1928 Abraham Tejblum
4.	Theodor Kuttenkeuler Strickwarenfabrik	wytwórnia wyrobów dziewiarskich	Bischofsberg 24B (ul. Biskupia Górka)	1928–1945	1928–1945 Theodor Kuttenkeuler
5.	Sedak Danziger Seidenverwertung AG Abt. I Strumpffabrik	wytwórnia wyrobów ze sztucznego jedwabiu	Bastion Roggen, Langgarter Hintergasse 8 (ul. Sadowa)	1931	1931 AG (spółka akcyjna)
MrGl

Przemysł zbrojeniowy
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Gewehrfabrik	wytwórnia karabinów	1818–1839 Hakelwerk (Osiek)	1818–1853	1818–1844 Johann Ferdinand Geschkat (1782–1844)
			1820–1849 Conradshammer und Güntherhof, Oliva (Oliwa, ul. Pomorska)		1818–1849 Friedrich Wilhelm Apfelbaum (1796–1853)
					1844–1849 Johann F. Geschkat, spadkobiercy
			1839–1853 Weidengasse 21, potem nr 35/38 (ul. Łąkowa)		1849–1853 Heinrich i Max Behrend
2.	Königliche Artilleriewerkstatt	warsztaty artyleryjskie	Reitergasse 13/15 (ul. Ułańska)	1818–1919	1818–1919 Militär-Fiskus	1893 – 486 1894 – 249 1895 – 243 1896 – 652 1897 – 1280 1907 – 477
3.	Königliche Gewehrfabrik	fabryka karabinów	Weidengasse 21, po 1895 nr 35/38 (ul. Łąkowa)	1853–1919	1853–1919 Militär-Fiskus	1893 – 977 1894 – 226 1895 – 924 1897 – 508 1907 – 908
MrGl

Wytwórnie sprzętu muzycznego. Organy*
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)
1.	Christian Ephraim Arendt	organmistrz	Johannisgasse 4 (ul. Świętojańska)	1790–1830	1789–1830 Christian Ephraim Arendt
2.	Josef Goebel	organmistrz	1926 Johannisgasse 9 (ul. Świętojańska)	1926–1945	1926–1945 Josef Goebel
			1939 Weidengasse 35/38 (ul. Łąkowa)
			1940–1945 Mausegasse 10 (ul. Owsiana)
3.	Otto Franz Heinrichsdorff	organmistrz	Poggenpfuhl 76 (ul. Żabi Kruk); po 1915 warsztaty: Neuer Weg 15 (ul. Sandomierska)	1893–1945	1893–1941 Otto Franz Heinrichsdorff
3.	Otto Franz Heinrichsdorff	organmistrz		1893–1945	1941–1945 Karl Heinrichsdorff (zob. Otto Franz Heinrichsdorff)
4.	Carl Friedrich Schuricht	organmistrz	1839 Johannisgasse 25 (ul. Świętojańska)	1830–1864	1830–1864 Carl Friedrich Schuricht
	Carl Friedrich Schuricht		1854 Hundegasse 29 (ul. Ogarna)	1830–1864	1830–1864 Carl Friedrich Schuricht
	Carl Gotthilf Schuricht		1865–1945 Poggenpfuhl 76 (ul. Żabi Kruk)	1864–1945	1864–1891 Carl Gottfried Schuricht
	Carl Gotthilf Schuricht		1865–1945 Poggenpfuhl 76 (ul. Żabi Kruk)	1864–1945	1891–1893 Otto Franz Heinrichsdorff
5.	Witt – rodzina, bracia	organmistrzowie
	August Adolf Witt		Sandgrube 52 (ul. Rogaczewskiego)	1892–1908	1892–1908 August Adolf Witt
	Michael Emil Witt		Sandgrube 52, potem 46 (ul. Rogaczewskiego)	1892–1897	1892–1897 Emil Michael Witt
	Julius Adolf Witt		1892 Büttelgasse 9 (ul. Pachołków)	1892–1925	1892–1925 Julius Adolf Witt
			1908–1914 Breitgasse 92 (ul. Szeroka)
			1921–1924 Groβe Allee 33 (al. Zwycięstwa)
6.	Otto Wroblewski	organmistrz	1928 Bastion Roggen 1 (ul. Reduta Żbik)	1928–1939	1928–1939 Otto Wroblewski
6.	Otto Wroblewski	organmistrz	1935, 1939 Mausegasse 1 (ul. Owsiana)	1928–1939	1928–1939 Otto Wroblewski
*Zob. też instrumenty muzyczne – budownictwo (tabela) MrGl

Wytwórnie sprzętu muzycznego. Pianina*
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Max Lipczynski	wytwórnia pianin i fortepianów	1890 Jopengasse 50 (ul. Piwna)	1890–1945	1890–1912 Max Lipczynski	1907 – 6
			1895–1930 Jopengasse 7 (ul. Piwna)		1912–1917 Margaretha Lipczynski (?– 1929)
			1895–1930 Jopengasse 7 (ul. Piwna)		1913–1917 Willy Hass (1870–1917)
			1931–1941 Poggenpfuhl 76 (ul. Żabi Kruk)		1918–1941 Otto Franz Heinrichsdorf
			1931–1941 Poggenpfuhl 76 (ul. Żabi Kruk)		1941–1945 Karl Heinrichsdorf (zob. Otto Franz Heinrichsdorf)
2.	Franz Albert Mix	naprawa pianin i fortepianów	1892 Melzergasse 16 (ul. Słodowników)	1892–1908	1892–1908 Franz Albert Mix
2.	Franz Albert Mix	naprawa pianin i fortepianów	1907 Weidengasse 57 (ul. Łąkowa)	1892–1908	1892–1908 Franz Albert Mix
3.	Elias Moritz	wytwórnia pianin i fortepianów	1892 Schmiedegasse 26 (ul. Kowalska)	1892–1945	1892–1945 Elias Moritz
			1907–1918 Goldschmiedegasse 28 (ul. Złotników)
			1921–1935 Tobiasgasse 14 (ul. Tobiasza)
			1939 Altstädtischer Graben 37 (ul. Podwale Staromiejskie)
4.	Hugo Eugen Siegel	wytwórnia pianin i fortepianów	1855 Langgasse 55 (ul. Długa)	1855–1893	1855–1893 Hugo Eugen Siegel
4.	Hugo Eugen Siegel	wytwórnia pianin i fortepianów	1864–1893 Heilige-Geist-Gasse 118 (ul. św. Ducha)	1855–1893	1855–1893 Hugo Eugen Siegel
5.	Bruno Sommerfeld	wytwórnia pianin i fortepianów	Hundegasse 112 (ul. Ogarna)	1935–1945	1935–1945 Bruno Sommerfeld
5.	Bruno Sommerfeld	wytwórnia pianin i fortepianów	Hundegasse 112 (ul. Ogarna)	1935–1945	1939–1945 Ernst Sommerfeld
6.	C. Weykopf	wytwórnia pianin i fortepianów	1851–1854 Hundegasse 88 (ul. Ogarna)	1848–1899	1848–1889 Carl Heinrich Weykopf	1896 – 17 1897 – 14
			1869 3. Damm 2 (ul. Grobla III)		1848–1889 Carl Heinrich Weykopf
			1872–1899 Jopengasse 10 (ul. Piwna)		1889–1899 Louis Franz Weykopf
7.	Friedrich Benjamin Wiszniewski	wytwórnia pianin i fortepianów	1830–39 Heilige-Geist-Gasse 106 (ul. św. Ducha)	1830–?	1830–1854 Friedrich Benjamin Wiszniewski
			1854–1874 3. Damm 3 (ul. Grobla III)		1854 Mathilda Aneta Emilia Wiszniewski (1810–1873)
			1884 Langgasse 29 (ul. Długa)		1854 – ok. 1890 Philibert Friedrich Wiszniewski
8.	Jakob Bernhard Wiszniewski	wytwórnia pianin i fortepianów	1825 Brotbänkengasse 24 (ul. Chlebnicka)	1825–1888	1825–1867 Jakob Bernhard Wiszniewski
			1831 Holzmarkt 11 (ul. Targ Drzewny)		1867 – po 1873 Felix Theodor Wiszniewski
			1832–1888 Heilige-Geist-Gasse 126 (ul. św. Ducha)		1867 – po 1873 Felix Theodor Wiszniewski
9.	Eugen Adalbert Wiszniewski	wytwórnia pianin i fortepianów	1855, 1867 Langgasse 35 (ul. Długa)	1860–1870	1860–1870 Eugen Adalbert Wiszniewski
*Zob. też instrumenty muzyczne – budownictwo (tabela) MrGl

Wytwórnie sprzętu optyczno-medycznego
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Bormfeld und Salewski	wytwórnia sprzętu optycznego i elektrotechnicznego	1874–1897 Jopengasse 40/41 (ul. Piwna)	1874–1945
	Mechaniker und Optiker Bormfeld und Salewski			1874–1892	1874–1896 Otto Emil Bormfeld (1828–1896)
	Mechaniker und Optiker Bormfeld und Salewski			1874–1892	1874–1885 Friedrich Robert Salewski
	Bandagisten und chirurgische Instrumente			1897	1897 Martha Bormfeld
	Bormfeld und Salewski Optisches Institut		1908–1945 Jopengasse 46 (ul. Piwna)	1908–1924	1900–1920 Handelsgesellschaft (spółka handlowa)
	Bormfeld und Salewski Optisches und Elektrotechnisches Institut		1908–1945 Jopengasse 46 (ul. Piwna)	1924–1945	1920–1945 Hans Gadomski
2.	Gustav Grotthaus Mechaniker und Optiker	wytwórnia sprzętu optycznego i mechaniki precyzyjnej	1874 Matzkauschegasse 10 (ul. Ławnicza)	1870–1910	1870–1910 Gustav Grotthaus	1896 – 4 1897 – 5
	Gustav Grotthaus Optiker und Mechaniker		1892, 1924 Hundegasse 97 (ul. Ogarna)	1911–1924	1911–1934 Max Rogowsky
	Gustav Grotthaus Optisch-Mechanisches Institut		1928 1. Damm 19 (ul. Grobla I)	1925–1945	1911–1934 Max Rogowsky
	Gustav Grotthaus Optisch-Mechanisches Institut		1935–1945 Matzkauschegasse 9 (ul. Ławnicza)	1925–1945	1935–1945 Helena Rogowsky, wdowa
3.	Hahn und Löchel Instrumenten- und Bandagenfabrik	wytwórnia narzędzi chirurgicznych, bandaży i sprzętu medycznego	1892 Wollwebergasse 18 (ul. Tkacka)	1892–1911	1892–1911 Heinrich Hahn (1855–1924) i Ludwig Johann Löchel (1857–1911)	1896 – 17 1897 – 15
	Hahn und Löchel Fabrik chirurgischer Instrumente		1908–1918 Langgasse 79 (ul. Długa)	1914–1918	1914–1918 Heinrich Hahn
	Hahn und Löchel Optisches Geschäft		1921–1945 Langgasse 72 i 79 (ul. Długa)	1921	1921 Heinrich Hahn
	Hahn und Löchel Medizinisches Fach- und Versandhaus			1928	1928 dr med. Hans Hahn
	Hahn und Löchel Medizinisches und Sanitäres Fachgeschäft			1935–1945	1935–1945 dr Hans Hahn
4.	Albert Lehmann Fabrik chirurgischer Instrumente und Bandagist	wytwórnia narzędzi chirurgicznych i bandaży	Jopengasse 31/32 (ul. Piwna)	1897–1907	1897–1907 Albert Lehmann
	Guttzeit L. vorm. A. Lehmann Optisch-Chirurgisches Fachgeschäft			1908–1934	1908–1934 Leopold Guttzeit (1878–1934)
	A. Lehmann Fachgeschäft für Optik, Bandagen, Krankenartikel			1934–1945	1934–45 Helena Guttzeit, wdowa (1870–1941)
5.	Victor Lietzau Optisch-Mechanisches Magazin	wytwórnia sprzętu optycznego i mechaniki precyzyjnej	1874 Brotbänkengasse 42 (ul. Chlebnicka)	1863–1909	1863–1909 Victor Johann Lietzau (1839–1909)	1907 – 25
	Victor Lietzau Optisch-Mechanisches Magazin		1892–1908 Langgasse 44 (ul. Długa)	1863–1909	1863–1909 Victor Johann Lietzau (1839–1909)
	Victor Lietzau Optisches Institut			1910–1921	1910–1914 Fritz Lietzau (1868 – po 1942)
	Victor Lietzau Optisches Institut			1910–1921	1921 GmbH Fritz Letzau
	Victor Lietzau Schilling & Co.		1921–1928 Langgasse 38 (ul. Długa)	1928	1928 GmbH Erich Goldbach
	Photo Optik Mechanik und Radio		1935–1939 Langgasse 38, 44, 50 (ul. Długa)	1935–1945	1935–1945 GmbH Leo Krause
6.	Richard Penner Mechaniker und Optiker	wytwórnia sprzętu optycznego i mechaniki precyzyjnej	1897 Langer Markt 7 (ul. Długi Targ)	1895–1900	1897–1900 Richard Penner
	Gebr. Penner Mechaniker und Optiker		1900–1945 Langer Markt 6 (ul. Długi Targ)	1900–1945	1900–1930 Richard Penner (1867–1944) i Franz Penner
	Gebr. Penner Mechaniker und Optiker		1900–1945 Langer Markt 6 (ul. Długi Targ)	1900–1945	1930–1945 GmbH (spółka z o.o.)
MrGl

Wytwórnie wyrobów z bursztynu
Lp.	Nazwa firmy	Specjalność	Adres	Okres działania	Właściciel (lub forma działalności)	Liczba pracowników
1.	Hugo Bartsch Bernsteinfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	Töpfergasse 2 (ul. Garncarska)	1897–1900	1897–1900 Hugo Bartsch
2.	Fritz Friese Fabrikation und Export von Bernstein	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	Jopengasse 54 i 64 (ul. Piwna) i pasaż Zeughaus (Wielka Zbrojownia)	1928–1945	1928–1945 GmbH (spółka z o.o.) Fritz Friese
3.	A.F. Jantzen Bernsteinwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1854 Drehergasse 16 (ul. Tokarska)	1850–1895	1850 –1881 Albert Friedrich Jantzen (1813–1881)
3.	A.F. Jantzen Bernsteinwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1874–1895 Heilige-Geist-Gasse 114 (ul. św. Ducha)	1850–1895	1881–1895 Ottomar Jantzen (1841–1895)
4.	Hermann Lövinsohn Bernsteinwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	Breitgasse 96 (ul. Szeroka)	1874–1897	1874 Abraham Lövinsohn (1833–1899)
4.	Hermann Lövinsohn Bernsteinwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	Breitgasse 96 (ul. Szeroka)	1874–1897	1897 Martin Lövinsohn 1858–1940)
5.	Ostdeutsche Bernsteinindustrie	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1921–1939 Jopengasse 64 (ul. Piwna)	1921–1945	1921–1935 GmbH (spółka z o.o.) Martin Friese
			1921–1939 Jopengasse 64 (ul. Piwna)		1921–1939 Hans Friese
			1939–1945 Langgasse 5 (ul. Długa)		1939–1945 Anton Plocek
6.	H.L. Perlbach Bernsteinwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	Jopengasse 54 (ul. Piwna)	1854–1918	1854–1863 Hirsch Levin Perlbach (1782–1863)	1897 – 30 1907 – 16
					1863–1889 Julius Perlbach (1826–1889)
					1889–1908 Ernst Perlbach
					1910–1918 GmbH
7.	Rudolf Schliefelbein Bernsteinwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1892 Altstädtischer Graben 86 (ul. Podwale Staromiejskie)	1892–1897	1892–1897 Rudolf Schliefelbein
7.	Rudolf Schliefelbein Bernsteinwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1897 Am Haustor 7 (ul. U Furty)	1892–1897	1892–1897 Rudolf Schliefelbein
8.	B. Silberschein Bernsteinwaren und Kunstbernsteinfabrikation	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1921–1930 Petersiliengasse 11/12 (ul. Warzywnicza)	1921–1939	1921–1939 Bernhard Silberschein
8.		wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1935–1939 Jopengasse 4 (ul. Piwna)	1921–1939	1921–1939 Bernhard Silberschein
9.	Staatliche Bernsteinmanufaktur (filia firmy z Królewca)	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1928 Langgarten 28 (ul. Długie Ogrody)	1928–1945	1928–1945 GmbH (spółka z o.o.)
9.	Staatliche Bernsteinmanufaktur (filia firmy z Królewca)	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1935–1945 Lastadie 35D (ul. Lastadia)	1928–1945	1928–1945 GmbH (spółka z o.o.)
10.	Carl Volkmann Bersteinfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	Heilige-Geist-Gasse 104 (ul. św. Ducha)	1897	1897 Carl Volkmann
11.	Julius Woythaler Bernstein- und Meerschaumwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1897 Altstädtischer Graben 93 (ul. Podwale Staromiejskie)	1897–1926	1897–1926 Julius Woythaler
			1908 Langgasse 37 (ul. Długa)
			1921 Vorstädtischer Graben 41 (ul. Podwale Przedmiejskie)
12.	A. Zausner Bernsteinwarenfabrik	wytwórnia artystycznych wyrobów z bursztynu	1892 Langgarten 112 (ul. Długie Ogrody)	1876–1935	1876–1899 Abraham Zausner (1850–1899)
			1899 Langgasse 65 (ul. Długa)		1899–1912 Aron Zausner
			1908 Langgasse 70 (ul. Długa)		1899–1912 Aron Zausner
			1921–1935 Langgasse 82/83 (ul. Długa)		1913–1933 Salomon Kapüse
			1921–1935 Langgasse 82/83 (ul. Długa)		1935 Siegfried Kapüse
MrGl

Przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe w latach 1945–1990. Wybór

Przemysł chemiczny
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Fabryka Wyrobów Gumowych	ul. Kossaka 7	1947–1950
2.	Gatra Gdańskie Zakłady Chemiczne	ul. Elbląska 75/77	1947–1949
3.	Gdańska Fabryka Kwasu Węglowego	ul. Chmielna 7/8	1945–1946
4.	Państwowa Fabryka Środków do Prania	al. Grunwaldzka 497	1948–1950
	Gdańskie Zakłady Chemiczne Przemysłu Terenowego		1951–1970
	Gdańskie Zakłady Chemiczne „Fregata”		1971–1980
	Gdańskie Zakłady Chemiczne „Organika-Fregata” ( Fregata SA)		1981–1990
	zakłady	al. Grunwaldzka 497	1951–1990
		ul. Czerwonego Sztandaru 88 (Bora Komorowskiego)	1951–1990
		ul. Jedności Robotniczej 54 (Trakt św. Wojciecha)	1951–1960
5.	Gdańskie Zakłady Chemii Gospodarczej „Pollena”	ul. Ku Ujściu 25	1976–1990
6.	Fabryka Przemysł Chemiczny	ul. Ku Ujściu 5	1948–1949
	Gdańskie Zakłady Chemiczne	ul. Kujawska 2	1950–1951
	Gdańska Fabryka Kwasu Siarkowego		1952–1967
	Zakłady Nawozów Fosforowych		1968–1969
	Gdańskie Zakłady Nawozów Fosforowych		1970–1990
	Gdańskie Zakłady Nawozów Fosforowych Fosfory Spółka z o.o.		2010
7.	Rafineria Nafty Gdańsk	ul. Elbląska 135	1975–1978
	Gdańskie Zakłady Rafineryjne		1979–1990
	Rafineria Gdańsk SA Grupa Lotos SA		2010
8.	Państwowa Fabryka Tlenu i Acetylenu	al. Grunwaldzka 311	1945–1949
	Gdańska Wytwórnia Gazów Technicznych im. Wróblewskiego		1952–1956
	Gazy Techniczne Przedsiębiorstwo Przemysłowo-Handlowe		1958–1973
	Polgaz Szczecińskie Zakłady Rejonowe Gazów Technicznych		1976–1978
	Polgaz Bydgoskie Zakłady Rejonowe Gazów Technicznych		1980–1982
	Polgaz Zjednoczenie Gazów Technicznych Zakład Rejonowy Gdańsk	al. Grunwaldzka 311/317	1985–1990
	Linde Gaz Polska Spółka z o.o.	al. Grunwaldzka 311/317	2010
9.	Państwowa Fabryka Farb Graficznych	ul. Lastadia 35D	1948–1950
	Gdańska Fabryka Farb Graficznych		1951–1975
	Polifarb Oliva Zakłady Farb Graficznych		1976–1990
	Gdańska Fabryka Farb Graficznych SA		2010
10.	Zakłady Chemiczne „Daol” pod Zarządem Państwowym	ul. Zwycięzców 104	1945–1949
	Gdańska Fabryka Farb i Lakierów	ul. Czerwonego Sztandaru 104	1950–1975
	Polifarb Oliva Zakład Farb Okrętowych	ta sama: ul. Bora-Komorowskiego 104	1976–1990
	Oliva Spółka z o.o.	Gdynia, ul. Chwaszczyńska 129	2010
11.	Siarkopol Przedsiębiorstwo Przemysłowo-Handlowe	ul. Pokładowa 3 (ul. mjr. Sucharskiego 12)	1970–1985
	Siarkopol Przedsiębiorstwo Przeróbki i Spedycji Kopalin Chemicznych		1986–1990
	Siarkopol SA		2010
12.	Wytwórnia Farb, Lakierów i Pokostów „Farbolak”	ul. Partyzantów 30	1948–1949
13.	Wytwórnia Uszczelek „Morpak”	al. Grunwaldzka 219	1950–1971
	Wytwórnia Uszczelek „Polmo-Morpak”		1972–1990
	Morpak Wytwórnia Uszczelek Spółka z.o.o		2010
MrGl

Przemysł cukierniczy
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Anglas Państwowa Fabryka Czekolady	ul. Droszyńskiego 8	1946–1948
	Gdańskie Zjednoczone Fabryki Cukrów i Czekolady		1946–1948
	Gdańskie Zjednoczone Fabryki Cukrów i Czekolady „Anglas”		1950–1951
	Zakłady Przemysłu Cukierniczego „Bałtyk” (zakład zlikwidowany po 1990)		1952–1990
	zakłady	nr 1, ul. Droszyńskiego 8/11
		nr 2, ul. Grunwaldzka 161
		nr 3, ul. Kościuszki 5C
2.	Baltic Fabryka Czekolady i Cukierków	al. Grunwaldzka 161 ul. Kościuszki 5C	1946–1948
	Gdańskie Zjednoczenie Fabryki Cukrów i Czekolady. Zakład nr 2		1949–1950
	Gdańskie Zjednoczone Fabryki Cukrów i Czekolady „Bałtyk”		1951
	Zakłady Przemysłu Cukierniczego „Bałtyk” (zakład zlikwidowany po 1990)		1952–1990
3.	Fabryka Cukrów i Czekolady „Mewa” Jan Łuskowicz i S-ka	ul. Czarna 11 (ul. Zator-Przytockiego)	1948–1950
3.	Fabryka Cukrów i Czekolady „Społem”	ul. Czarna 11 (ul. Zator-Przytockiego)	1948–1950
MrGl

Przemysł drzewny
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Państwowa Fabryka Mebli	al. Grunwaldzka 211	1946
	Państwowa Wytwórnia Mebli		1946–1947
	Państwowe Zakłady Stolarskie		1948–1956
	Gdańskie Fabryki Mebli (zakład zlikwidowany po 1990)		1957–1990
2.	Gdańsko-Gdyńskie Zakłady Przemysłu Drzewnego	ul. Twarda 12	1953–1964
	Okręgowe Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego	ul. Rogaczewskiego 9/19	1965–1976
	Gdańskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Rogaczewskiego 9/19	1977–1990
	zakłady obróbki i sprzedaży	ul. Wiślna 4
		ul. Litewska 14
		ul. Wiesława 1
3.	Państwowa Stolarnia Mechaniczna nr 5	al. Grunwaldzka 495	1949–1950
	Gdańskie Zakłady Drzewne Przemysłu Terenowego	al. Grunwaldzka 216	1951–1970
	zakłady w latach 1951–1970	al. Grunwaldzka 495
		ul. Uczniowska 2/4
		ul. Pilotów 1 (ul. Hynka)
4.	Państwowy Monopol Zapałczany Fabryka Zapałek	ul. Kliniczna 7	1949–1952
4.	Gdańskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego	ul. Kliniczna 7	1953–1986
5.	Państwowa Fabryka Parkietów	ul. Kliniczna 9	1949
6.	Tartaki Państwowe, zakłady:	ul. Kościuszki 6	1948–1953
		Pleniewo Małe (Płonia Mała)
		ul. Przetoczna
MrGl

Przemysł elektryczny i elektrotechniczny
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Gdańska Fabryka Maszyn i Aparatów	ul. Straży Portowej 2 (ul. Wilków Morskich)	1948–1949
	Gdańska Fabryka Urządzeń Technicznych Oddział nr 1		1950–1951
	Gdańskie Zakłady Maszyn Elektrycznych		1952–1955
2.	Gdańskie Zjednoczenie Elektromontażowe	ul. Chmielna 26/28 oddział: ul. Budzysza 7 (1973–1990)	1955–1960
	Elektromontaż. Przedsiębiorstwo Robót Elektrycznych		1961–1982
	Elektromontaż. Przedsiębiorstwo Robót Elektrycznych		1983–1990
	Elektromontaż Przedsiębiorstwo Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych ( Elektromontaż)		2010
3.	Gdańskie Zakłady Maszyn Elektrycznych nr 11	ul. Wiosny Ludów 2	1958–1960
	Elmor Zakłady Okrętowych Urządzeń Elektrycznych	ul. Wiosny Ludów 2	1961–1962
	Elmor Zakłady Okrętowych Urządzeń Elektrycznych	ul. Wałowa 63	1963–1980
	Elmor Zakłady Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki ( Elmor SA)	ul. Wałowa 63	1981–1990
4.	Techmor Zakłady Urządzeń Technicznych	ul. Wielopole 7	1969–1971
	Techmor Zakłady Okrętowych Urządzeń Technicznych	ul. Wielopole 7	1972–1978
	Techmor Zakłady Okrętowych Urządzeń Technicznych	ul. Marynarki Polskiej 59	1979–1984
	Techmor Zakład Doświadczalno-Produkcyjny (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Marynarki Polskiej 59	1985–1990
5.	Gdańskie Zakłady Teletechniczne T-10	ul. Mickiewicza 5/7	1958–1971
	Unitet Zakłady Sprzętu Antenowego		1972–1975
	Telkom-Telmor Gdańskie Zakłady Teleelektroniczne		1976–1985
	Telkom-Telmor Zakłady Teleelektroniczne		1986–1990
	Telkom-Telmor GZT		2010
6.	Gdańskie Zakłady Radiowe T-18	ul. Rzeźnicka 54/56	1957–1971
	Unimor Gdańskie Zakłady Elektroniczne (zakład zlikwidowany w 1998)	ul. Rzeźnicka 54/56	1972–1990
	oddział: Kokoszki	ul. Budowlanych 1	1985–1990
MrGl

Przemysł maszynowy
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Fabryka Aparatury Mleczarskiej	al. Grunwaldzka 135 (od 1967 w Pruszczu Gdańskim)	1961–1966
2.	Fabryka Urządzeń Maszynowych „Hoene”	al. Grunwaldzka 479	1948–1949
3.	Gdańska Fabryka Obrabiarek	ul. Łąkowa 35/38	1948–1951
3.	Gdańskie Zakłady Mechanizmów Okrętowych	ul. Łąkowa 35/38	1958–1960
4.	Pomorska Fabryka Lin	ul. Grobla Angielska 3/5	1948–1949
	Fabryka Drutu i Wyrobów z Drutu		1950–1951
	Gdańskie Zakłady Sprzętu Okrętowego		1952–1960
	Hydroster Zakłady Urządzeń Okrętowych		1961–1972
	Hydroster Zakłady Urządzeń Okrętowych	ul. Szafarnia 10	1973–1990
	zakłady	ul. Reduta Miś 1/4	1961–1990
		ul. Grobla Angielska 3/5	1961–1972
		al. Grunwaldzka 216	1961–1990
		ul. Barbary 11	1973–1990
	Hydroster Zakłady Urządzeń Okrętowych Spółka z o.o.	ul. Na Ostrowiu 1	2010
5.	Państwowa Fabryka Maszyn i Odlewnia	al. Grunwaldzka 216	1948–1950
	Gdańska Fabryka Maszyn i Odlewnia		1951–1960
	Oddział Zakładu Urządzeń Okrętowych „Hydroster” (zakład zlikwidowany po 1990)		1961–1990
6.	Państwowa Fabryka Panewek	ul. Chmielna 81	1948–1950
	Wytwórnia Części Samochodowych	ul. Chmielna 81	1951
	Gdańska Wytwórnia Części Samochodowych	al. Grunwaldzka 481/485	1952–1970
	Bimet Wytwórnia Łożysk Ślizgowych		1971–1972
	Delta-Bimet Wytwórnia Łożysk Ślizgowych		1973–1975
	Wytwórnia Łożysk Ślizgowych PZL „Bimet” ( Federal-Mogul Bimet SA)		1976–1990
7.	Oliwska Fabryka Maszyn i Urządzeń Przemysłu Paszowego	ul. Droszyńskiego 28	1960–1975
7.	Spomasz Fabryka Maszyn i Urządzeń Przemysłu Paszowego (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Droszyńskiego 28	1976–1990
8.	Prozamet Zakłady Mechaniczne	ul. Wielopole 7	1960–1965
9.	Zakłady Mechaniki Precyzyjnej	ul. Rutkowskiego 3	1952–1953
	Unitra-Magmor Zakłady Mechaniki Precyzyjnej (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Kliniczna 1C	1954–1972
		ul. Beniowskiego 5	1964–1986
		ul. Beniowskiego 5	1986–1990
10.	Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Siennicka 25	1945–1990
11.	ZREMB Gdańskie Zakłady Mechanizacji Budownictwa	ul. Jedności Robotniczej 31/37 (ul. Trakt św. Wojciecha)	1976–1979
	ZREMB Fabryka Urządzeń Budowlanych (zakład zlikwidowany po 1990)		1980–1990
	ZREMB Inwestment Spółka z o.o. (zakład reaktywowany w 1994)		2010
MrGl

Przemysł materiałów budowlanych
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Fabryka Papy	ul. Podleśna 11	1946
2.	Gdański Kombinat Budowy Domów	Kokoszki, ul. Budowlanych 2	1971–1990
3.	Orunia Państwowa Fabryka Papy Dachowej	ul. Sandomierska 36	1947–1950
	Gdańskie Zakłady Papy		1951
	Gdańska Fabryka Papy		1952–1975
	Izolacja Przedsiębiorstwo Materiałów Izolacji Budowlanej (zakład zlikwidowany po 1990)		1976–1990
4.	Państwowa Fabryka Papy Dachowej „Letniewo”	ul. Wiślna 25A	1948–1950
MrGl

Przemysł metalowy
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Gdańska Fabryka Wyrobów Metalowych	ul. Reduta Miś 1/4	1950
1.	Gdańska Fabryka Wyrobów Metalowych	ul. Łąkowa 35/38	1951–1958
2.	Wytwórnia Opakowań Blaszanych	ul. Ułańska 13/15	1945–1949
	Zakłady Opakowań Blaszanych Zakład nr 2		1950
	Gdańska Fabryka Opakowań Blaszanych		1951–1975
	Opakomet Kombinat Opakowań Blaszanych (zakład zlikwidowany po 1990)		1976–1990
3.	Żeliwiak Spółdzielnia Pracy (odlewnia metali i żeliwa)	ul. Bytowska 1	1950–1975
	Zakłady Metalowo-Odlewnicze (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Bytowska 1	1976–1990
	zakłady	nr 2, ul. Wyzwolenia 8
		nr 3, ul. Jedności Robotniczej 165D (ul. Trakt św.Wojciecha)
		nr 4, ul. Bytowska 1
MrGl

Przemysł papierniczy
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Fabryka Materiałów Biurowych w Gdańsku	al. Grunwaldzka 205	1947–1950
	Gdańskie Zakłady Materiałów Biurowych		1951–1963
	Oddział GZPPT (zob. poz. 2) (zakład zlikwidowany po 1990)		1964–1990
2.	Gdańska Fabryka Kartonów i Tektury Falistej	al. Grunwaldzka 209	1946–1947
	Państwowa Fabryka Pudełek i Tektury Falistej		1948–1950
	Gdańskie Zakłady Papiernicze Przemysłu Terenowego (zakład zlikwidowany po 1990)		1951–1990
	zakłady	ul. Łąkowa 35/38	1951–1990
		ul. Słowackiego 10	1951–1960
		al. Grunwaldzka 209	1951–1990
		al. Grunwaldzka 205	1963–1990
3.	Państwowa Fabryka Wyrobów Papierniczych	ul. Łąkowa 35/38	1947–1950
3.	Oddział GZPPT (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Łąkowa 35/38	1951–1990
4.	Państwowa Fabryka Zeszytów	ul. Słowackiego 10	1948-1950
4.	Oddział GZPPT	ul. Słowackiego 10	1951–1960
MrGl

Przemysł spożywczy
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Chłodnia Składowa	ul. Angielska Grobla 19B	1958–1990
2.	Dagoma Państwowa Fabryka Konserw nr 2	ul. Angielska Grobla 1	1945–1946
	Państwowa Przetwórnia C.Z.P.P.K. nr 32		1947–1948
	Przetwórnia Owocowo-Warzywna nr 32		1949
	Centrala Ogrodnicza Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego		1950–1956
	Dagoma Gdańskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywniczego		1957–1971
	Dagoma Gdańskie Zakłady Spożywcze Przemysłu Terenowego oraz Oddział nr 2, ul. Toruńska 10F		1973–1977
	Dagoma Warmińskie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywniczego Zakład Przetwórstwa Gdańsk oraz Oddział nr 2, ul. Toruńska 10F (zakład zlikwidowany po 1990)		1981–1990
3.	Fabryka Octu i Musztardy „Społem”	ul. Toruńska 10F	1946–1948
	Państwowy Monopol Spirytusowy Fabryka Octu Spożywczego i Musztardy		1949–1950
	Gdańska Wytwórnia Octu i Musztardy		1951–1972
	Dagoma Gdańskie Zakłady Spożywcze Przemysłu Terenowego Oddział nr 2		1973–1977
	Dagoma Warmińskie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywniczego Zakład Przetwórstwa Gdańsk Oddział nr 2 (zakład zlikwidowany po 1990)		1978–1990
4.	Fabryka Środków Odżywczych	ul. Dickmanna 15/16	1948–1991
	Gdańskie Zakłady Środków Odżywczych		1948–1991
	Dr. Oetker Środki Spożywcze Spółka z o.o.		1991–
5.	Rzeźnia Miejska Zakłady Mięsne Gdańsk	ul. Angielska Grobla 19	1945–1975
5.	Okręgowe Przedsiębiorstwo Przemysłu Mięsnego (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Angielska Grobla 19	1976–1990
6.	Państwowa Fabryka Konserw Rybnych	ul. Chrobrego 9	1945–1947
7.	Państwowa Fabryka Konserw nr 7	ul. Władysława IV 12	1945–1947
8.	Państwowa Fabryka Marmelady, Konserw Owocowych „Frutta”	ul. Wolności 9	1945–1947
9.	Państwowy Browar nr 1	ul. Kilińskiego 1/5	1945–1949
	Gdańskie Zakłady Piwowarskie		1950–1951
	Gdańskie Zakłady Piwowarsko-Słodownicze		1952–1975
	Zakłady Piwowarskie Browar Gdańsk (zakład zlikwidowany po 1990)		1976–1990
10.	Spółdzielnia Mleczarska „Maćkowy”	ul. Bartnicza 1	1978–1990
10.	Spółdzielnia Mleczarska Polmlek-Maćkowy	ul. Bartnicza 1	2010
11.	Polskie Zakłady Zbożowe Okręg Gdański		1949–1950
	Bydgoskie Okręgowe Zakłady Młynarskie	Bydgoszcz	1952–1956
	Zakłady Młynarskie Gdańsk	ul. Długi Targ 1/7	1957–1970
	Rejonowe Zakłady Zbożowe		1971–1972
	Zakłady Zbożowo-Młynarskie		1973–1975
	Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego (zakład zlikwidowany po 1990)		1976–1990
	elewatory	ul. Słowackiego 14	1949–1950
	elewatory	ul. Chmielna	1947–1990
	młyny	ul. Tartaczna 1	1946–1990
		ul. Słowackiego 78	1947–1980
		ul. Spacerowa 18	1946–1990
		al. Grunwaldzka 533	1946–1970
12.	Zakłady Przemysłu Tłuszczowego im. gen. J. Bema	ul. Twarda 6	1951–1960
12.	Zakłady Przemysłu Tłuszczowego im. gen. W. Wróblewskiego Zakład nr 2 (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Twarda 6	1961–1990
13.	Amada Zakłady Przemysłu Tłuszczowego i Olejarskiego	ul. Załogowa 10	1945–1946
	Portowe Zakłady Przemysłu Tłuszczowego i Olejarskiego		1947–1948
	Portowe Zakłady Przemysłu Tłuszczowego i Olejarskiego Zakład nr 1		1949–1951
	Zakłady Przemysłu Tłuszczowego im. gen. W. Wróblewskiego	ul. Wiślna 19	1952–1960
	Zakłady Przemysłu Tłuszczowego im. gen. W. Wróblewskiego Zakład nr 1, ul. Załogowa 10 Zakład nr 2, ul. Twarda 6		1973–1990
			1961–1990
			1961–1990
	Zakłady Przemysłu Tłuszczowego Olvit Spółka z o.o.		2010
14.	Gedania Państwowa Przetwórnia Rybna nr 1	ul. Sienna Grobla 7	1945–1947
	Gedania Państwowa Przetwórnia Rybna nr 3		1948–1950
	Zakłady Rybne nr 8		1951–1956
	Zakłady Rybne Gdańsk (zakład zlikwidowany po 1990)		1957–1990
MrGl

Przemysł stoczniowy
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Gdańska Stocznia Remontowa ( Stocznia Remontowa)	ul. Na Ostrowiu 1	1952–1990
1.	Gdańska Stocznia Remontowa im. J. Piłsudskiego ( Stocznia Remontowa)	ul. Na Ostrowiu 1	2010
2.	Stocznia nr 1 (dawna Danziger Werft, zob. Stocznia Królewska)	ul. Lisia Grobla 1	1945–1947
	Stocznia nr 2 (dawna Schichau Werft, zob. Stocznia Schichaua)	ul. Jana z Kolna 4	1945–1947
	Stocznia Gdańska (Stocznia nr 1 i nr 2, zob. Stocznie po 1945. Zjednoczenie Stoczni Polskich, Stocznia Gdańska)		1947–1967
	Stocznia Gdańska im. W. I. Lenina ( Stocznia Gdańska)	ul. Doki 1	1967–1990
	Stocznia Gdańska SA ( Stocznia Gdańska)	ul. Doki 1	2010
3.	Zakłady Szkutnicze i Sprzętu Sportowego ( Stocznia Jachtowa im. J. Conrada Korzeniowskiego)	ul. Sienna 45	1948–1951
	Stocznia Jachtowa ( Stocznia Jachtowa im. J. Conrada Korzeniowskiego)		1951–1972
	Stocznia Stogi		1973–1980
	Stocznia Jachtowa im. J. Conrada ( Stocznia Jachtowa im. J. Conrada Korzeniowskiego) (zakład zlikwidowany po 1990)		1981–1990
4.	Stocznia nr 3 (dawna Waggonfabrik Danzig, zob. Gdańska Fabryka Wagonów)	ul. Marynarki Polskiej 177	1946
	Stocznia Północna ( Stocznia Północna im. Bohaterów Westerplatte)		1950 –1975
	Stocznia Północna im. Bohaterów Westerplatte		1975–1990
	Stocznia Północna SA ( Stocznia Północna im. Bohaterów Westerplatte)		2010
5.	Stocznia Remontowa „Radunia” (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Żabi Kruk 4	1972–1990
5.	baza techniczna i remontowa	ul. Na Ostrowiu	1972–1990
6.	Stewa Stocznia Rybacka	ul. Sienna 33	1948–1951
	Stocznia Rybacka	ul. Sienna 33	1952–1953
	Gdańska Stocznia Rzeczna (Stocznia Rzeczna oraz Państwowe Warsztaty Płonia Wielka)	Płonia Wielka, ul. Przełom 1	1954–1967
	Stocznia Wisła (zakład zlikwidowany po 1990)		1967–1990
	Stocznia Wisła Spółka z o.o. (reaktywowana w 1994, zob. Stocznia Wisła)		2010
MrGl

Przemysł włókienniczy
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Gdańska Fabryka Trykotaży	ul. Biskupia 24	1946
	Gdańskie Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego im. Bohaterów Westerplatte zakłady	al. Grunwaldzka 303/305	1952–1966
		al. Grunwaldzka 214	1949–1966
		ul. Kartuska 208	1949–1952
		ul. Biskupia 24	1949–1966
	Gdańskie Zakłady Dziewiarskie	al. Grunwaldzka 214	1967–1971
	Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Fala” (zakład zlikwidowany po 1990)	al. Grunwaldzka 214	1972–1990
2.	Państwowa Fabryka Przemysłu Pasmanteryjnego	ul. Nowotna 13	1948–1950
	Gdańskie Zakłady Przemysłu Pasmanteryjnego	ul. Nowotna 18	1951–1971
	Zakłady Przemysłu Pasmanteryjnego „Pasanil” ( Pasanil)	ul. Nowotna 18	1972–1990
MrGl

Zakłady budownictwa morskiego
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Hydrobudowa – 4. Przedsiębiorstwo Budownictwa Inżynieryjno-Morskiego	ul. Wojska Polskiego 11/13	1971–1975
	Energopol – 4. Przedsiębiorstwo Morskiego Budownictwa Hydrotechnicznego	ul. Wojska Polskiego 11/13	1976-1985
	Hydrobudowa Gdańsk Przedsiębiorstwo Morskiego Budownictwa Hydrotechnicznego	al. Grunwaldzka 135	1986–1990
	Hydrobudowa Gdańsk SA	al. Grunwaldzka 135	2010
2.	Przedsiębiorstwo Robót Czerpalnych i Podwodnych	ul. Przetoczna 82	1947–1990
MrGl

Zakłady różne
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Polskie Zakłady Futrzarskie	ul. Łąkowa 35/38	1948–1950
1.	Gdańskie Zakłady Futrzarskie (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Łąkowa 35/38	1951–1990
2.	Spółdzielnia Przemysłu Ludowego i Artystycznego im. F. Dzierżyńskiego tkalnia farbiarnia	ul. Śląska 5	1955 –1960
		ul. Pelplińska 4
		ul. Chrobrego 8
	Odrodzenie Spółdzielnia Przemysłu Ludowego i Artystycznego	ul. Pelplińska 4	1961–1970
	Odrodzenie Spółdzielnia Przemysłu Artystycznego		1970–1971
	ARTES Spółdzielnia Pracy Rękodzieło Artystyczne (gobeliny) (zakład zlikwidowany po 1990)		1972–1990
3.	Państwowa Wytwórnia Wyrobów Metalowych i Bursztynowych	ul. Kochanowskiego 41	1946
	Gdańska Wytwórnia Wyrobów Bursztynowych		1948
	Państwowa Wytwórnia Wyrobów Bursztynowych		1949–1952
	Wytwórnia Wyrobów Bursztynowych Cepelia		1952–1975
	Bursztyny Spółdzielnia Pracy Przemysłu Artystycznego (zakład zlikwidowany po 1990)		1976–1990
4.	Gedania Spółdzielnia Produkcji Chemiczno-Mineralnej (bombki) (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Długa Grobla 8/10	1959–1990
MrGl

Zakłady użyteczności publicznej
Lp.	Nazwa	Adres	Okres działania
1.	Elektrownia Miejska ( EDF Wybrzeże SA)	ul. Ołowianka 1	1945–1962
1.	Elektrociepłownia Ołowianka ( EDF Wybrzeże SA) (zakład zlikwidowany po 1990)	ul. Ołowianka 1	1962–1990
2.	Elektrociepłownia EC II ( EDF Wybrzeże SA)	ul. Wiślna 6/16	1971–1990
3.	Gazownia Gdańsk ( gazownie)	ul. Wałowa 41/43	1946–1950
3.	Gdańskie Zakłady Gazownicze ( gazownie)	ul. Wałowa 41/43	1951–1976
4.	Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne ( tramwaje)
5.	Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji ( wodociągi)	ul. Wałowa 46	1945–1990
MrGl

@@ Linia 11: / Linia 11: @@
 [[File: Danziger_Gemüse-_und_Obstkonserven_und_Marmeladenfabrik.jpg |thumb| Reklama Danziger Gemüse- und Obstkonserven und Marmeladenfabrik (przemysł spożywczy, przetwórnie owocowo-warzywne), 1939]]
-'''PRZEDSIĘBIORSTWA I ZAKŁADY PRZEMYSŁOWE.''' Wiosną 1814 weszła w Gdańsku w życie pruska ustawa z 8 XI 1810 znosząca przymus cechowy ([[CECHY, XIV–XVIII wiek | cechy]]) w gospodarce. Otworzyło to nowe możliwości w organizacji życia gospodarczego w produkcji gotowych wyrobów, prowadzenia warsztatów remontowo-naprawczych. Organizacje cechowe działały już jako związki branżowe i samopomocowe poprzez prowadzenie głównie kas ubezpieczeń na życie. Mistrzowie prowadzili szkolenia kadr. Ustawa pozwoliła przedsiębiorczym ludziom na zakładanie firm produkcyjnych, nieskrępowanych przepisami cechowymi. Ożywiło to w Gdańsku życie gospodarcze. System pracy opierał się na zasadach kapitalistycznych: pracodawca–pracobiorca. Przykładem było założenie w 1827 roku przez braci Klawitter ([[KLAWITTER JOHANN WILHELM | Johann Klawitter]]) stoczni na Brabancji ([[STOCZNIA KLAWITTERA | Stocznia Klawittera]]). Warunkiem rozpoczęcia działalności było zarejestrowanie firmy w Sądzie Handlowo-Morskim (Commerz- und Admiralitäts-Collegium), a po 1880 w sądowej Izbie Handlowej (Amtsgericht für Handelssachen). Zasada rejestru sądowego: wpis i wypis firmy, obowiązywała do 1945. Decyzje publikowano w dziennikach urzędowych władz administracyjno-sądowych.<br/><br/>
+'''PRZEDSIĘBIORSTWA I ZAKŁADY PRZEMYSŁOWE.''' Wiosną 1814 weszła w Gdańsku w życie pruska ustawa z 8 XI 1810 znosząca przymus cechowy ([[CECHY, XIV–XVIII wiek | cechy]]) w gospodarce. Otworzyło to nowe możliwości w organizacji życia gospodarczego w produkcji gotowych wyrobów, prowadzenia warsztatów remontowo-naprawczych. Organizacje cechowe działały już jako związki branżowe i samopomocowe poprzez prowadzenie głównie kas ubezpieczeń na życie. Mistrzowie prowadzili szkolenia kadr. Ustawa pozwoliła przedsiębiorczym ludziom na zakładanie firm produkcyjnych, nieskrępowanych przepisami cechowymi. Ożywiło to w Gdańsku życie gospodarcze. System pracy opierał się na zasadach kapitalistycznych: pracodawca–pracobiorca. Przykładem było założenie w 1827 przez braci Klawitter ([[KLAWITTER JOHANN WILHELM | Johann Klawitter]]) stoczni na Brabancji ([[STOCZNIA KLAWITTERA | Stocznia Klawittera]]). Warunkiem rozpoczęcia działalności było zarejestrowanie firmy w Sądzie Handlowo-Morskim (Commerz- und Admiralitäts-Collegium), a po 1880 w sądowej Izbie Handlowej (Amtsgericht für Handelssachen). Zasada rejestru sądowego: wpis i wypis firmy, obowiązywała do 1945. Decyzje publikowano w dziennikach urzędowych władz administracyjno-sądowych.<br/><br/>
-Ważnym elementem działalności gospodarczej było powoływanie w 2. połowie XIX wieku branżowych, partyjnych oraz religijnych związków zawodowych, reprezentujących interesy pracobiorców wobec pracodawców. Pracodawcy również tworzyli swoje organizacje, pozwalające na wspólne rozwiązywanie problemów. Przykładem był działający w 1871 roku Związek Budowniczych Okrętów (Die Innung der Schiffbaumeister), zrzeszający także właścicieli gdańskich stoczni. Wielu przedsiębiorców było członkami powstałej w 1822 [[KORPORACJA KUPCÓW GDAŃSKICH | Korporacji Kupców]] (od 1919 Izby Handlowej) lub [[ZWIĄZEK PRZEMYSŁOWCÓW WSCHODNIONIEMIECKICH | Związku Przemysłowców Wschodnioniemieckich]] (Verband Ostdeutscher Industrieller e.V.), założonego w 1898. W 1934 hitlerowskie władze Gdańska powołały pod swoją kuratelą Izbę Handlowo-Przemysłową (Industrie- und Handelskammer), do której przynależność wszystkich działających wówczas firm była obligatoryjna. Wielu właścicieli mniejszych przedsiębiorstw należało do cechów branżowych.<br/><br/>
+Ważnym elementem działalności gospodarczej było powoływanie w 2. połowie XIX wieku branżowych, partyjnych oraz religijnych związków zawodowych, reprezentujących interesy pracobiorców wobec pracodawców. Pracodawcy również tworzyli swoje organizacje, pozwalające na wspólne rozwiązywanie problemów. Przykładem był działający w 1871 Związek Budowniczych Okrętów (Die Innung der Schiffbaumeister), zrzeszający także właścicieli gdańskich stoczni. Wielu przedsiębiorców było członkami powstałej w 1822 [[KORPORACJA KUPCÓW GDAŃSKICH | Korporacji Kupców]] (od 1919 Izby Handlowej) lub [[ZWIĄZEK PRZEMYSŁOWCÓW WSCHODNIONIEMIECKICH | Związku Przemysłowców Wschodnioniemieckich]] (Verband Ostdeutscher Industrieller e.V.), założonego w 1898. W 1934 hitlerowskie władze Gdańska powołały pod swoją kuratelą Izbę Handlowo-Przemysłową (Industrie- und Handelskammer), do której przynależność wszystkich działających wówczas firm była obligatoryjna. Wielu właścicieli mniejszych przedsiębiorstw należało do cechów branżowych.<br/><br/>
-O właściwym rozwoju przemysłu w Gdańsku możemy mówić dopiero w 2. połowie XIX wieku, kiedy upowszechniły się maszyny parowe do napędu urządzeń (pierwsze, o małej mocy 0,6 KM, zainstalowano w 1846 w młynie olejowym [[BEHREND WILHELM MICHAEL THEODOR | Wilhelma Theodora Behrenda]] przy Steindamm 26 (ul. Kamienna Grobla) i rafinerii cukru [[ABEGG HEINRICH BURKHARD | Heinricha Burcharda Abegga]] przy Böttchergasse 3 (ul. Bednarska). Dalsze uruchomiono w zakładach metalowych [[STEIMMIG CARL EDUARD GEORG | Carla Steimmiga]] przy Weidengasse (ul. Łąkowa) i powstającej [[STOCZNIA KRÓLEWSKA | Stoczni Królewskiej]]. Wcześniej zakłady przemysłowe: hamernie, młyny, wytwórnia broni działały wzdłuż [[POTOK OLIWSKI | Potoku Oliwskiego]] i potoku [[STRZYŻA | Strzyża]], które zapewniały im napęd dla maszyn i urządzeń. Podobnie było z młynami działającymi nad [[KANAŁ RADUNI | kanałem Raduni]]. Obok maszyn parowych w 2. połowie XIX wieku zaczęto stosować motory na gaz, ale rewolucja nastąpiła dopiero po wprowadzeniu silników elektrycznych początkowo na prąd stały, a po 1898 na prąd zmienny dostarczany przez miejską elektrownię. Zaczęły powstawać zakłady budowy maszyn i konstrukcji stalowych, używające do napędu maszyn silników elektrycznych. Znajdujące się na obrzeżach miasta tartaki i zakłady obróbki drewna do lat 20. XX wieku opierały działalność na maszynach parowych, zarówno ze względu na brak dostępu do prądu, jak i koszt jego zakupu. <br/><br/>
+O właściwym rozwoju przemysłu w Gdańsku możemy mówić dopiero w 2. połowie XIX wieku, kiedy upowszechniły się maszyny parowe do napędu urządzeń (pierwsze, o małej mocy 0,6 KM, zainstalowano w 1846 w młynie olejowym [[BEHREND WILHELM MICHAEL THEODOR, kupiec | Wilhelma Theodora Behrenda]] przy Steindamm 26 (ul. Kamienna Grobla) i rafinerii cukru [[ABEGG HEINRICH BURKHARD,  radny | Heinricha Burcharda Abegga]] przy Böttchergasse 3 (ul. Bednarska). Dalsze uruchomiono w zakładach metalowych [[STEIMMIG CARL EDUARD GEORG | Carla Steimmiga]] przy Weidengasse (ul. Łąkowa) i powstającej [[STOCZNIA KRÓLEWSKA | Stoczni Królewskiej]]. Wcześniej zakłady przemysłowe: hamernie, młyny, wytwórnia broni działały wzdłuż [[POTOK OLIWSKI | Potoku Oliwskiego]] i potoku [[STRZYŻA | Strzyża]], które zapewniały im napęd dla maszyn i urządzeń. Podobnie było z młynami działającymi nad [[KANAŁ RADUNI | kanałem Raduni]]. Obok maszyn parowych w 2. połowie XIX wieku zaczęto stosować motory na gaz, ale rewolucja nastąpiła dopiero po wprowadzeniu silników elektrycznych początkowo na prąd stały, a po 1898 na prąd zmienny dostarczany przez miejską elektrownię. Zaczęły powstawać zakłady budowy maszyn i konstrukcji stalowych, używające do napędu maszyn silników elektrycznych. Znajdujące się na obrzeżach miasta tartaki i zakłady obróbki drewna do lat 20. XX wieku opierały działalność na maszynach parowych, zarówno ze względu na brak dostępu do prądu, jak i koszt jego zakupu. <br/><br/>
 Ważnym wydarzeniem w życiu gospodarczym Gdańska było powstanie w 1876 wykorzystującego istniejący już młyn olejowy, dużego kombinatu olejowo-młynarskiego firmy Peter Patzig &amp; Co. przy Steindamm 25/26 (ul. Kamienna Grobla), a w 1870 wytwórni chemicznej (w tym fabryki nawozów sztucznych, superfosfatu, w rejonie [[MŁYNISKA | Młynisk]]). W tym czasie zaczęły się kształtować nowe centra przemysłowe Gdańska. Stocznie działały nad Martwą Wisłą ([[WISŁA | Wisła]]) i na [[POLSKI HAK | Polskim Haku]], zakłady przemysłowe w rejonie Młyniska i na Wyspie Spichrzów ([[SPICHLERZE | Spichlerze]], gdzie na ten cel adaptowano część dawnych spichlerzy zbożowych) oraz w [[NOWY PORT | Nowym Porcie]] (na zapleczu portu w rejonie Wilhelmstraße (ul. Wolności)). Na przełomie XIX i XX wieku znaczenie ponadregionalne miały, obok stoczni pracujących głównie na rzecz niemieckiej marynarki wojennej: [[FABRYKA KARABINÓW | fabryka karabinów]] (Weidengasse (ul. Łąkowa)), [[FABRYKA WAGONÓW | fabryka wagonów]] (Broschkischerweg (ul. Wiślna)) oraz rafinerie cukru w Nowym Porcie i Spichlerzach (przerabiające cukier trzcinowy z Ameryki i surowy, sprowadzany z zaboru rosyjskiego). Większość ich produkcji przeznaczona była na eksport (w tym czasie wysyłano z portu gdańskiego ponad 300 tysięcy ton cukru rocznie). Inne zakłady zaspokajały swą produkcją miejscowe potrzeby. Zatrudniały one przeciętnie od 10 do kilkudziesięciu osób, np. fabryka mebli Hansa w roku 1908: 81, wytwórnia drutu i lin Claassenów: 22, wytwórnia mydła Bergena: 15. Słowo „fabryka” w nazwie firmy nie zawsze oddawało więc stan faktyczny, ale zapewniało prestiż tak właścicielom, jak i odbiorcom ich produkcji. <br/><br/>
 {| class="tableGda"

PRZEDSIĘBIORSTWA I ZAKŁADY PRZEMYSŁOWE

Wersja z 20:45, 22 lis 2022

Osobiste

Przestrzenie nazw

Warianty

Widok

Działania

Szukaj