MACUR KAZIMIERZ, architekt
m (Blazejsliwinski przeniósł stronę MACUR KAZIMIERZ na MACUR KAZIMIERZ, architekt) |
Wersja z 16:27, 11 paź 2022
KAZIMIERZ MACUR (17 II 1915 Łuczaj, powiat postawski, Wileńszczyzna – 30 I 2001 Gdańsk), inżynier architekt. Syn Józefa (1871–1914), kolejarza (zginął podczas I wojny światowej) i Sabiny z Siniców (1886–1921), prowadzącej sklep kolonialny w Łuczaju. Ukończył Szkołę Powszechną w Postawach, w latach 1933–1937 pobierał nauki w Państwowej Szkole Technicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Wilnie. Po ukończeniu kursu podchorążych rezerwy przy 77. Pułku Piechoty w Lidzie (1937–1938) w okresie 1938–1939 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie; od czasów nauki w Szkole Technicznej wykonywał zlecone przez ówczesnego architekta wileńskiego Urzędu Konserwatorskiego Jana Borowskiego pierwsze prace inwentaryzacyjne przy obiektach zabytkowych (w tym przy ruinach zamku w Trokach). Uczestnik kampanii wrześniowej (1–17 IX 1939), w latach 1940–1944 pracował w przedsiębiorstwach wileńskich (między innymi w Biurze Projektów Przemysłowych, Urzędzie Ochrony Zabytków Kultury, Kolei Litewskiej), współpracował ze Związkiem Walki Zbrojnej i Armią Krajową (zaprzysiężony, zajmował się podrabianiem dokumentów i pieczątek, pseudonim "Tusz") .
Od stycznia 1945 pracował w Białostockiej Izbie Rolniczej, od maja przebywał w Bydgoszczy, następnie w Grudziądzu, od 1 VIII 1945 pracował jako technik budowlany w Inspektoracie Oświaty Rolniczej we Włocławku. W Gdańsku, na propozycję
Jana Borowskiego, od 17 VII 1946 kontraktowy podreferendarz do spraw architektury zabytkowej w Wydziale Kultury Urzędu Wojewódzkiego. W latach 1948–1952 studiował w gdańskiej wieczorowej Szkole Inżynierskiej Politechniki Gdańskiej. W latach 1947–1951 pracował w Pracowni Konserwatorskiej przy Konserwatorze Wojewódzkim, 1951–1979 w Przedsiębiorstwie Państwowym Pracownie Konserwacji Zabytków, wieloletni kierownik zespołu w pracowni projektowej. W 1968 ukończył kurs konserwatorski w Katedrze Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Do jego najważniejszych zrealizowanych gdańskich projektów należały: rekonstrukcja hełmu na wieży Ratusza Głównego Miasta wraz z figurą króla Zygmunta Augusta (model figury wedle jego rysunków wykonał Alfons Łosowski); zabytkowych wnętrz ratusza oraz odbudowa Baszty Jacek, Baszty Łabędź, Baszty Słomianej, Baszty Na Zamurzu, Domu Towarzystwa Przyrodniczego na siedzibę Muzeum Archeologicznego i Bramy Mariackiej, Bramy Zielonej, drewnianej konstrukcji Żurawia, kamieniczek przy ul. Dzianej 8–11, kościoła św. Katarzyny, św. Bartłomieja, św. Barbary, sklepień w kościele św. Piotra i Pawła, architektoniczna rekonstrukcja pieca z Dworu Artusa,
kamieniarki Wielkiej Zbrojowni, dachu, hełmu i fryzu Wieży Więziennej. Zaprojektował nowy wystrój kościoła Chrystusa Króla. Na zlecenie ks. Henryka Jankowskiego opracował w 1971 projekt odbudowy i rekonstrukcji kościoła św. Brygidy (wraz z hełmem na wieży). Inne prace dotyczyły odbudowy zabytków na Pomorzu, oraz Warmii i Mazurach, w tym zamków w Malborku, Działdowie, Reszlu, Olsztynie, Kętrzynie i Lidzbarku Warmińskim.
Należał do Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki (1946–1957), był wiceprzewodniczącym Zarządu Okręgowego, Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (1946–1977), Stowarzyszenia Architektów Polskich (od 1968). Od 1988 członek honorowy Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków. W latach 1961–1981 był ławnikiem w Sądzie Rejonowym w Gdańsku. Od przejścia na emeryturę w 1980 był członkiem Diecezjalnej Komisji do spraw Budownictwa i Sztuki Kościelnej. W 1982 wykonał prace projektowe przy budowie Gdańskiego Seminarium Duchownego. W 1994 założył z synem Andrzejem „Autorską Pracownię Macur”.
W 1984 otrzymał nagrodę Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska, w 1995 był laureatem Nagrody Artystycznej Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki za rok 1994 w dziedzinie konserwacji zabytków. Odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej (1994), Medalem Prezydenta Miasta Gdańska, medalem pamiątkowym z okazji 24-lecia wyzwolenia Gdańska, odznakami „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, „Zasłużony dla Warmii i Mazur”, odznaką „Tysiąclecia”, odznaką pamiątkową PKZ. W 1980 w plebiscycie „Wieczoru Wybrzeża” wybrany Gdańszczaninem 35-lecia.
Od 1941 był żonaty z Heleną z domu Prusakowską, ojciec Andrzeja Stanisława oraz Krystyny Zarańskiej (ur. 1948), Anny Macur-Żero (ur. 1949) i Elżbiety Stępińskiej, później Macur (ur. 1952). Pochowany na Cmentarzu Komunalnym nr 5, Łostowickim. Jego pamięci, jako zasłużonego dla odbudowy zabytków Gdańska po zniszczeniach II wojny światowej, poświęcona była wystawa zorganizowana w 2004 w Domu Uphagena przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska.
