BURGRABIOWIE

Wersja z 16:37, 8 wrz 2024

Constantin Brandt (30 V 1591 – 15 X 1665), ławnik (1632), rajca (od 1641), sędzia (1642), burgrabia gdański 1651 i 1667, malował Adolf Boy

Emanuel Dilger (1628–1697), ławnik (1670), rajca (1677), burgrabia gdański (1695)

Karl Adolf Ferber (5 III 1663 – 24 VII 1737), ławnik (1708), rajca (1728), burgrabia gdański (1734)

Heinrich Schwartzwald (8 lub 13 VII 1642 Gdańsk – 27 III 1705 Gdańsk), ławnik (1688), rajca (1691-1705), burgrabia (1701), portret Andreasa Stecha, 1682

Johann Anton von Waesberghe (19 IV 1713 Gdańsk – 24 II 1776 Gdańsk), ławnik (1748), rajca (1768-1776), burgrabia (1776), według rysunku Daniela Chodowieckiego, którego przyjął w stroju domowym, 1773

BURGRABIOWIE (Burggräfliches Amt), urząd przedstawiciela króla polskiego w Gdańsku, utworzony na mocy przywileju Kazimierza Jagiellończyka z 15 V 1457. Nadawał Radzie Głównego Miasta Gdańska prawo corocznego proponowania na ten urząd ośmiu członków rady (burmistrzów i rajców), z których grona król polski wybierał jedną osobę. Burgrabia składał królowi przysięgę.

W latach 1457–1792 było 326 burgrabiów, niektórzy pełnili urząd kilkakrotnie, w sumie 138 osób z 81 rodzin. Zachowały się 224 dokumenty nominacyjne (68,7 %) dla 182 burmistrzów i 144 rajców. Do głównych kompetencji burgrabiego należało reprezentowanie interesów króla polskiego w mieście, orzecznictwo sądowe w sprawach dla niego zastrzeżonych (głównie przestępstwa na drogach publicznych), wystawianie glejtów, egzekwowanie prawa kaduka (prawo do dysponowania majątkiem zmarłego w wypadku braku spadkobierców) i wyroków sądu oficjała kujawskiego w Gdańsku, przyjmowanie przysiąg od sędziów, prokuratorów i obrońców, nadzór nad budową szubienic i wykonywaniem wyroków śmierci.

Burgrabia posługiwał się własną pieczęcią (od 1578 pieczęć herbowa o dwóch polach, w jednym pół orła polskiego, w drugim godło Gdańska), miał do pomocy pisarza i kilku służących. Jego wynagrodzenie stanowiły wpływy z części kar pieniężnych. JZ