SCHMIEDEN NATHANAEL, burmistrz Gdańska

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Nathanael Schmieden (z lewej herb rodziny), Jeremiasza Falcka według Adolfa Boya, po 1655
Karl Friedrich, syn burmistrza Nathaniela, według Andreasa Stecha, 1691
Strona tytułowa mowy pożegnalnej wygłoszonej przez Johanna Botschacka na pogrzebie Nathanaela Schmiedena

NATHANAEL SCHMIEDEN (8 II 1601 Gdańsk – 11 V 1663 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Pochodził z rodziny patrycjuszowskiej, przybyłej do Gdańska najprawdopodobniej z Kołobrzegu, do 1642 używającej nazwiska Schmidt. Był synem kupca gdańskiego Stephana Schmidta, właściciela Kamiennego Młyna i Marii, córki Hansa Bolnera. Mając rok, utracił rodziców w czasie wielkiej epidemii dżumy w Gdańsku, wychowywał się pod opieką dalszej rodziny.

Od 1616 był uczniem Gimnazjum Akademickiego, w 1618 studiował na uniwersytecie w Giessen, w 1619 w Lipsku, 20 marca tego roku był we Frankfurcie nad Menem świadkiem koronacji na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Ferdynanda II Habsburga. Odbył wieloletnią podróż po Europie, odwiedził Holandię (Lejdę), Anglię (przez rok przebywał w Oxfordzie), Francję (Paryż), Włochy (Rzym, Neapol i Sycylię). W chwili szykowania się do podróży na Sycylię i na Maltę odwołany został do Gdańska, do którego wrócił przez Austrię i Polskę (z pobytem w Krakowie) w 1623.

W 1625 wszedł do Trzeciego Ordynku jako mistrz Kwartału Wysokiego. Jednocześnie w latach 1630–1631 był przewodniczącym Rady kościoła Najświętszej Marii Panny. Od 1631 był ławnikiem Głównego Miasta, od 1634 rajcą, w 1635 sędzią. Od 1655 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1656 i 1660, drugiego w 1655, 1659 i 1663, trzeciego w 1658 i 1662, czwartego w 1657 i 1661. W 1634 i 1648 (jako rajca) i w 1658 (jako burmistrz) był burgrabią królewskim w Gdańsku. Był także nadłowczym Mierzei Gdańskiej i członkiem Ławy Malborskiej w Dworze Artusa.

W 1637 (jako rajca) wraz z burmistrzem Nicolausem Pahlem brał udział w negocjacjach z wysłannikami króla polskiego Władysława IV w sprawie zniesienia przez polskie okręty blokady portu gdańskiego w związku ze sporami o pobór ceł. Reprezentował umiarkowane stanowisko w kwestii relacji gdańsko-polskich, jako rajca stał na czele delegacji, która 21 II 1647 podpisała z klasztorem cystersów w Oliwie umowę o dzierżawę przez Radę Miejską klasztornego terenu, na którym miasto wybudowało Szaniec Zachodni (na terenie obecnego Nowego Portu), stanowiący część fortyfikacji twierdzy w Wisłoujściu. Za wierność Rzeczypospolitej w okresie wojny ze Szwedami otrzymał w Warszawie w sierpniu 1658 indygenat (uznanie szlachectwa przyznanego przodkom przez cesarza Fryderyka III Habsburga w XV wieku, herb: w dwudzielnym w pas polu czerwonym w górnym srebrna strzała skrzyżowana ze srebrnym kluczem i gwiazdą w rogu, w dolnym pod trzema złotymi gwiazdami dwa skrzyżowane złote klucze).

Od 1632 posiadał kamienicę przy Langgasse 375 (ul. Długa 17), od 1658 dzierżawił od klasztoru cystersów w Oliwie wieś Bärenwinkel ( Niedźwiednik). W 1648 ufundował chrzcielnicę dla kościoła św. Trójcy.

Z małżeństwa zawartego 30 XI 1623 z Kathariną (1606–1688), córką Sebastiana Brandtnera, w chwili jego śmierci żyli: synowie 1/ Johann Ernst późniejszy burmistrz, 2/ Nathanael (maj 1639 Gdańsk – 25 III 1705), od 13 II 1680 posiadający kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), ławnik od 1694 i 3/ Karl Friedrich (19 V 1641 Gdańsk – 12 VIII 1691 Gdańsk), zapisany w maju 1653 do Gimnazjum Akademickiego, gdzie 17 VI 1660 wygłosił publiczną orację na cześć polskiego króla Jana Kazimierza, od 6 IV 1677 również posiadający gdańskie obywatelstwo (na zasadzie co brat), ławnik od 1688, żegnany żałobnym utworem przez profesora Gimnazjum Akademickiego Christopha Bahra. Córka 4/ Anna Maria (1630 – 8 II 1708), od 1658 żona Johanna Ferbera (1627–1702), brata burmistrza Constantina (III), uroczyste okolicznościowe wiersze z tej okazji dedykowali młodej parze Wahrmund von Träumersburg wspólnie z pastorem z Koźlin oraz poetą Erazmem Rothmalerem, a także Georg Baumgart, 5/ Concordia, od ślubu w kościele NMP 23 IX 1663 żona Georga Israela Borckmanna (18 III 1634 – 3 VII 1666), 6/ Florentina, w chwili śmierci ojca dziecko, w 1701 żegnana żałobnym utworem profesora Christopha Bahra.

Pochowany 18 V 1663 w kościele NMP, w grobie nabytym w 17 V 1639, obok niego spoczęła w nim 19 II 1688 także żona Katherina i 21 VIII 1691 syn Karl Friedrich. Mowę pogrzebową wygłosił pastor kościoła NMP Johann Botsack (wymieniając z imienia wszystkie wspomniane wyżej dzieci, które przeżyły ojca, i mężów córek), specjalnym wspomnieniowym drukiem (ozdobionym portretm zmarłego) żegnał go m.in. z Greifswaldu były profesor Gimnazjum Akademickiego Daniel Lagus (także w imieniu syndyka Conrada Lagusa i medyka Georga Lagusa), rewanżując się za utwór żałobny, który po śmierci w 1652 jego z kolei ojca przygotował Johann Ernst Schmieden. JZ

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania