SCHWARTZ GOTTFRIED, burmistrz Gdańska

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Gottfried Schwartz, rysunek Daniela Chodowieckiego, 1773
Herb rodowy Gottfrieda Schwartza

GOTTFRIED SCHWARTZ (16 III 1716 Królewiec – 19 III 1777 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Syn Christopha, kupca i ławnika miejskiego z Królewca, prowadzącego na terenie Europy Środkowo-Wschodniej handel złotem na wielką skalę (nazywanego fabrykantem złota) i Marii z domu Mir.

W Gdańsku od 1739 przedstawiciel Trzeciego Ordynku, zasiadał na jego forum kolejno jako przedstawiciel trzech różnych kwartałów (co jak na ówczesne standardy służby publicznej było niezwykłe): początkowo Szerokiego, od 1746 Rybackiego, od 1752 Wysokiego, w tym ostatnim został wybrany w 1755 jego przewodniczącym (kwatermistrzem). W latach 1759–1756 ławnik, 1766–1775 rajca, w 1770 sędzia. Godność burmistrza sprawował krótko, w 1776 był drugim burmistrzem (gratulował mu wyboru specjalnym utworem pastor Carl Friedrich Theodor Bertling), w 1777 został pierwszym, zmarł jednak następnego dnia po tym ostatnim wyborze. W 1773, jeszcze jako rajca, był burgrabią królewskim w Gdańsku.

Zajmował się działalnością kupiecką, kontynuując dzieło ojca i dochodząc do wielkiej fortuny. Pomogło mu w tym także zawarte 14 X 1738 małżeństwo ze starszą od niego o 10 lat Cathariną Elisabeth Möller, wdową po gdańskim fabrykancie złotego i srebrnego drutu Georgu Wilcke. Interesował się sztuką i nauką. Posiadał kolekcję wyrobów z porcelany, kości słoniowej i brązu, cenne zbiory instrumentów matematycznych i astronomicznych, oraz około 460 sztuk obrazów, wśród nich liczne dzieła uznanych mistrzów niderlandzkich: van Dycka, Rembrandta i Rubensa, także cenionych artystów gdańskich: Hansa Vredemanna de Vries, Andreasa Stecha, Johanna Benedikta Hoffmanna seniora.

Był również właścicielem jednej z najokazalszych kolekcji numizmatów w Gdańsku, według sporządzonego 26 VIII 1766 ręcznego katalogu liczącej około 3000 sztuk (900 talarów z różnych krain i ziem, 500 medali, 200 monet złotych, 200 średniowiecznych brakteatów, 482 monet antycznych). Testamentem spisanym w 1766 podarował kolekcję gdańskiemu Gimnazjum Akademickiemu. Ofiarował także na rzecz biblioteki gimnazjum sumę 2000 florenów, która miała być przeznaczona na potrzeby urządzenia osobnego gabinetu numizmatycznego, a także na powiększenie księgozbioru wszechnicy. Podarował również uczelni specjalne szafy przeznaczone do eksponowania numizmatów, a ponadto jeszcze 100 książek z zakresu matematyki. W 1754 był inicjatorem wybicia specjalnego medalu okolicznościowego na trzechsetną rocznicę łączności Gdańska z Rzeczpospolitą; stempel przygotowany do jej wykonania został jego staraniem sprowadzony z Genewy. Po jego śmierci nad nabyciem jego zbiorów obrazów, zbioru starożytności i zbioru przyrodniczego zastanawiał się król Stanisław August Poniatowski.

Był właścicielem kamienicy przy Langgasse 42 (ul. Długa). Na początku lat 60. XVIII wieku nabył ponadto kamienicę przy tej ulicy pod nr 41, wszedł także w posiadanie posesji przy Frauengasse 47 (ul. Mariacka), którą zapisał na 30 lat miejskiemu sierocińcowi (zapis wszedł w życie dopiero w 1812).

Będąc wdowcem, 6 III 1777, na kilkanaście dni przed śmiercią, zaręczył się z wywodzącą się bogatych kręgów kupieckich i pochodzącą z Lipska Christine Henriette Kopp, wdową po gdańskim ławniku Johannie Benjaminie Schmidtcie (zm. 1774). Pochowany został w kościele Najświętszej Marii Panny. Pozostawił majątek szacowany na 285 900 florenów. Głównymi spadkobiercami majątku uczynił swoich bratanków, wytwórnię srebrnego drutu przekazał Gottfriedowi Wilhelmowi, zbiory grafiki Christianowi Jacobowi. Testamentem ustanowił fundację z kapitałem 10 000 guldenów, coroczne zyski z kapitału miały być przekazywane na wspomożenie 10 wdów i sierot. Oprócz zapisu na Dom Dobroczynności podarował testamentem jeszcze m.in. 6000 florenów Lazaretowi przy Bramie Oliwskiej, 10 000 Bibliotece Rady Miejskiej. DK

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania