BÜTHNER FRIEDRICH, astronom, rektor szkoły św. Jana
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Büthner Friedrich.JPG|thumb|Friedrich Büthner]] | [[File:Büthner Friedrich.JPG|thumb|Friedrich Büthner]] | ||
[[File:Friedrich_Büthner.jpg|thumb|Strona tytułowa kalendarza z widokiem Gdańska Friedricha Büthnera ''New und Alter Schreib Calender Auffs Jahr''… na rok 1664]] | [[File:Friedrich_Büthner.jpg|thumb|Strona tytułowa kalendarza z widokiem Gdańska Friedricha Büthnera ''New und Alter Schreib Calender Auffs Jahr''… na rok 1664]] | ||
| + | [[File: Płyta_nagrobna_Friedrich_Buthner.jpg |thumb| Płyta nagrobna Friedricha Büthnera w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]]]] | ||
| + | [[File: Lokalizacja_płyty_nagrobnej_Friedricha_Büthnera.jpg |thumb| Lokalizacja płyty nagrobnej Friedricha Büthnera w kościele św. Jana]] | ||
[[File: Büthner_Friedrich_katalog_książek.jpg |thumb| Strona tytułowa aukcyjnego katalogu książek Friedricha Büthnera, sprzedanych po jego śmierci]] | [[File: Büthner_Friedrich_katalog_książek.jpg |thumb| Strona tytułowa aukcyjnego katalogu książek Friedricha Büthnera, sprzedanych po jego śmierci]] | ||
| − | '''FRIEDRICH BÜTHNER''' (11 VII 1622 | + | |
| − | + | '''FRIEDRICH BÜTHNER''' (11 VII 1622 Opočno (niem. Oputsch), Czechy, koło Hradec Králové – 13 II 1701 Gdańsk), astronom, rektor [[SZKOŁA ŚW. JANA | szkoły św. Jana]]. Syn pastora [[KOŚCIÓŁ GARNIZONOWY ŚW. OLAFA | kościoła garnizonowego św. Olafa]] w [[WISŁOUJŚCIE | Wisłoujściu]] [[BÜTHNER ADAM, pastor kościoła św. Olafa | Adama Büthnera]]. Pierwsze nauki (łacina, greka, muzyka) pobierał w ojcowskim domu. W wieku 12 lat wysłany został do Starogardu, gdzie u miejscowego kaznodziei Martina Rosnera uczył się języka polskiego. Od 1636 był uczniem gdańskiej [[SZKOŁA MARIACKA | szkoły mariackiej]]. W 1638 uczył się w gimnazjum we Wrocławiu, w 1639 w Toruniu, w 1640 w gdańskim [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickim]], gdzie odbywał dysputy pod kierunkiem profesora [[NICOLAI HEINRICH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Heinricha Nicolai]]. <br/><br/> | |
| − | W 1651 powrócił do Gdańska, w 1652 | + | Po otrzymaniu listów polecających, w latach 1641–1643 studiował teologię, później matematykę i astronomię na uniwersytecie w Królewcu, interesując się także filozofią, logiką, fizyką, metafizyką, etyką i polityką. W Gdańsku w latach 1645–1647 był nauczycielem dzieci burmistrza [[LINDE ADRIAN von der, II, burmistrz Gdańska | Adriana von der Linde]], w 1645 opublikował wiersz żałobny po śmierci Benjamina, syna diakona [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]] Michaela Albinusa. W 1647 otrzymał czteroletnie stypendium gdańskiej [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]], kontynuował studia na uniwersytecie w Wittenberdze, w 1648 uzyskał magisterium i kontynuował studia matematyczne. Od kwietnia 1650 uczył się we Frankfurcie nad Odrą i w Rostocku, odbył podróż naukową po Niderlandach, interesując się geodezją i zagadnieniami fortyfikacji. <br/><br/> |
| − | Żegnające go kazanie pośmiertne wygłosił [[NOTHWANGER JOHANN HEINRICH, pastor kościoła św. Jana | Johann Heinrich Nothwanger]]. 27 VI 1701 odbyła się licytacja książek z jego prywatnej biblioteki. {{author: MG}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | W 1651 powrócił do Gdańska, gdzie bezskutecznie zabiegał o stanowisko w jednym z kościołów. Wyjechał do Królewca, gdzie w 1652 wykładał geografię na uniwersytecie. W latach 1653–1701 był w Gdańsku rektorem szkoły św. Jana. W 1654 w imieniu szkoły żegnał żałobnym wierszem zmarłego burmistrza [[FERBER CONSTANTIN (II), burmistrz Gdańska | Constantina Ferbera]], w tym samym roku burmistrza [[FREDER HEINRICH, burmistrz Gdańska | Heinricha Fredera]], rajcę Gabriela Schumanna (stryja późniejszego burmistrza [[SCHUMANN GABRIEL, burmistrz Gdańska | Gabriela Schumanna]]), rajcę Arnolda Reygera, w 1655 Ursulę, żonę rektora [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA | szkoły św. Piotra i Pawła]] Johanna Georga Moeresiusa. 4 V 1662 wystarał się o potwierdzenie kupieckiego [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]] jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). Od 1663 do 1701 był także profesorem matematyki i astronomii w [[GIMNAZJUM MIEJSKIE | Gimnazjum Akademickim]]. Prowadził obserwacje meteorologiczne i astronomiczne, wyniki publikował w licznych pracach i [[KALENDARZE | kalendarzach]] (m.in. opracowany na rok 1677 dedykował Janowi III Sobieskiemu w związku z jego koronacją na króla Polski). Był autorem żałobnych wierszy, zamieszczonych w zbiorkach autorstwa profesorów Gimnazjum w 1674 po śmierci [[BOTSACK JOHANN, pastor kościoła NMP, rektor| Johanna Botsacka]] i w 1690 po śmierci [[FABRITIUS (Schmiedt) JOHANN, lekarz | Johanna Fabritiusa]]. <br/><br/> |
| + | Od 3 VII 1656 żonaty był z Catheriną, córką Heinricha Bremera, wiersze gratulacyjne z okazji ślubu przygotowali rektor [[SZKOŁA MARIACKA | szkoły mariackiej]] Jakob Zetzkius i Johann Georg Moeresius. Miał syna Nathaneala (1656–1708), w sierpniu 1671 zapisanego do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, absolwenta studiów matematycznych, od 17 X 1684 posiadającego potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind). <br/><br/> | ||
| + | Pochowany w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]] pod płytą nagrobną nr 31, zakupioną w 1688. Drukowane zaproszenie na pogrzebowe uroczystości uświetnili swoim wierszami pożegnalnymi m.in. [[SCHELWIG SAMUEL, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor | Samuel Schelwig]] i [[WILLENBERG SAMUEL FRIEDRICH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Samuel Friedrich Willenberg]]. Żegnające go kazanie pośmiertne wygłosił [[NOTHWANGER JOHANN HEINRICH, pastor kościoła św. Jana | Johann Heinrich Nothwanger]] (którego babką była Catherina (1605–1642) z domu Bremer). Do tego drukowanego kazania dołączyli swoje żałobne wiersze profesorowie Gimnazjum Akademickiego. 27 VI 1701 odbyła się licytacja książek z jego prywatnej biblioteki. {{author: MG}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:05, 15 kwi 2024
FRIEDRICH BÜTHNER (11 VII 1622 Opočno (niem. Oputsch), Czechy, koło Hradec Králové – 13 II 1701 Gdańsk), astronom, rektor szkoły św. Jana. Syn pastora kościoła garnizonowego św. Olafa w Wisłoujściu Adama Büthnera. Pierwsze nauki (łacina, greka, muzyka) pobierał w ojcowskim domu. W wieku 12 lat wysłany został do Starogardu, gdzie u miejscowego kaznodziei Martina Rosnera uczył się języka polskiego. Od 1636 był uczniem gdańskiej szkoły mariackiej. W 1638 uczył się w gimnazjum we Wrocławiu, w 1639 w Toruniu, w 1640 w gdańskim Gimnazjum Akademickim, gdzie odbywał dysputy pod kierunkiem profesora Heinricha Nicolai.
Po otrzymaniu listów polecających, w latach 1641–1643 studiował teologię, później matematykę i astronomię na uniwersytecie w Królewcu, interesując się także filozofią, logiką, fizyką, metafizyką, etyką i polityką. W Gdańsku w latach 1645–1647 był nauczycielem dzieci burmistrza Adriana von der Linde, w 1645 opublikował wiersz żałobny po śmierci Benjamina, syna diakona kościoła św. Katarzyny Michaela Albinusa. W 1647 otrzymał czteroletnie stypendium gdańskiej Rady Miejskiej, kontynuował studia na uniwersytecie w Wittenberdze, w 1648 uzyskał magisterium i kontynuował studia matematyczne. Od kwietnia 1650 uczył się we Frankfurcie nad Odrą i w Rostocku, odbył podróż naukową po Niderlandach, interesując się geodezją i zagadnieniami fortyfikacji.
W 1651 powrócił do Gdańska, gdzie bezskutecznie zabiegał o stanowisko w jednym z kościołów. Wyjechał do Królewca, gdzie w 1652 wykładał geografię na uniwersytecie. W latach 1653–1701 był w Gdańsku rektorem szkoły św. Jana. W 1654 w imieniu szkoły żegnał żałobnym wierszem zmarłego burmistrza Constantina Ferbera, w tym samym roku burmistrza Heinricha Fredera, rajcę Gabriela Schumanna (stryja późniejszego burmistrza Gabriela Schumanna), rajcę Arnolda Reygera, w 1655 Ursulę, żonę rektora szkoły św. Piotra i Pawła Johanna Georga Moeresiusa. 4 V 1662 wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). Od 1663 do 1701 był także profesorem matematyki i astronomii w Gimnazjum Akademickim. Prowadził obserwacje meteorologiczne i astronomiczne, wyniki publikował w licznych pracach i kalendarzach (m.in. opracowany na rok 1677 dedykował Janowi III Sobieskiemu w związku z jego koronacją na króla Polski). Był autorem żałobnych wierszy, zamieszczonych w zbiorkach autorstwa profesorów Gimnazjum w 1674 po śmierci Johanna Botsacka i w 1690 po śmierci Johanna Fabritiusa.
Od 3 VII 1656 żonaty był z Catheriną, córką Heinricha Bremera, wiersze gratulacyjne z okazji ślubu przygotowali rektor szkoły mariackiej Jakob Zetzkius i Johann Georg Moeresius. Miał syna Nathaneala (1656–1708), w sierpniu 1671 zapisanego do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, absolwenta studiów matematycznych, od 17 X 1684 posiadającego potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind).
Pochowany w kościele św. Jana pod płytą nagrobną nr 31, zakupioną w 1688. Drukowane zaproszenie na pogrzebowe uroczystości uświetnili swoim wierszami pożegnalnymi m.in. Samuel Schelwig i Samuel Friedrich Willenberg. Żegnające go kazanie pośmiertne wygłosił Johann Heinrich Nothwanger (którego babką była Catherina (1605–1642) z domu Bremer). Do tego drukowanego kazania dołączyli swoje żałobne wiersze profesorowie Gimnazjum Akademickiego. 27 VI 1701 odbyła się licytacja książek z jego prywatnej biblioteki.
