SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA
| < Poprzednie | Następne > |
SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA (Petrischule; od 15 I 1818: Oberrealschule zu St. Petri und Pauli). Początkowo parafialna przy ► kościele św. Piotra i Pawła na Starym Przedmieściu. Wzmiankowana od 1436, kiedy Rada Miejska powołała w niej stałego nauczyciela w miejsce dotychczas dochodzących. W 1457 zwana już starą szkołą (der alden Schulen), po wschodniej stronie kościoła przy ul. św. Piotra.
W okresie reformacji szkoła gminy reformowanej. Od 1564 w nowym budynku powstałym z funduszy zapisanych w testamencie przez pastora Valentinusa Ernestusa. Starania władz miasta o jej budowę chwalił rektor Gimnazjum Gdańskiego (► Gimnazjum Akademickiego) ► Heinrich Moller w wierszu z 1564, żegnającym wyjeżdżającego na nauki zagraniczne syna burmistrza ► Constantina Ferbera. W 1640 otrzymała kolejny nowy budynek na terenie dawnego cmentarza przykościelnego, z wyrytym nad wejściem wierszem, zachęcającym do trudów nauki, autorstwa ówczesnego konrektora szkoły Johannesa Georga Moersiusa (Moersÿa). Z kierujących szkołą rektorów Johannes Friedrich Starckius, poprzednio rektor liceum w Kiejdanach (u rodziny Radziwiłłów), w 1669 dostał z zapisu testamentowego ► Heinricha Schwartzwalda poważny księgozbiór (około 3000 tomów) i zbiór numizmatów. Wenceslaus Gerson Brosius (Wacław Brożek) był autorem podręcznika do nauki języka polskiego i polskich utworów okolicznościowych. W 1776, wraz ze ► szkołą mariacką i ► szkołą św. Jana, uznana została za najlepszą w Gdańsku szkołę parafialną; pracowało w niej pięciu nauczycieli, z których trzech było kandydatami ► Ministerium Duchownego, naukę pobierało 70 uczniów.
Do 1818 szkoła łacińska, 15 I 1818 przekształcona została w szkołę realną dla chłopców, początkowo czteroletnią, od 1832 – sześcioletnią. 1 XI 1828 powiększona o kolejny nowy budynek (także na terenie byłego przykościelnego cmentarza). Za dyrekcji dr.
► Johanna Friedricha Höpfnera (1826–1832) uznawana za najlepszą szkołę w Gdańsku. Na mocy układu z 1838 między władzami miasta a emerytami gminy reformowanej ustalono, że starsze budynki szkolne i mieszkania nauczycielskie będą utrzymywane przez emerytów, a pozostałe potrzeby, jak na przykład wynagrodzenie nauczycieli, będą zaspokajane w równych częściach przez gminę reformowaną oraz przez gminę miejską. W 1830 władze miasta przyznały szkole na prowadzenie zajęć wychowania fizycznego niezabudowaną parcelę przy Gertrudengasse (ul. Wilcza), na której w 1875 wybudowano pierwszą w Gdańsku szkolną halę gimnastyczną.
W latach 1848–1850 wybudowano przy ul. Żabi Kruk 48-49 nowy obiekt szkolny (po 1945 przez ten teren poprowadzono przedłużenie ul. Toruńskiej w stronę ul. Okopowej). Oddany 15 X 1850, składał się z siedmiu izb lekcyjnych, holu (miejsce zebrań uczniów), gabinetów: chemicznego, fizycznego, przyrodniczego, sali do nauki rysunków, ogródka botanicznego. Od tego momentu pod wyłącznym patronatem miasta. Zabudowę z 1640 rozebrano, w budynku z 1828 uruchomiono szkołę elementarną (od 1879 w nowym budynku szkoła podstawowa dla chłopców). Zniszczona 8 VIII 1857 przez pożar rejonu ul. Żabi Kruk, Lastadia i Toruńskiej; zajęcia przeniesiono do ► Zielonej Bramy. W 1859 ponownie w odbudowanym budynku. 9 II 1860 liczyła 482 uczniów i uzyskała prawa sześcioklasowej średniej szkoły realnej (matematyczno-przyrodniczej) I stopnia. Absolwenci po maturze otrzymali uprawnienia do studiów inżynierskich i przyrodniczych. 6 IX 1882 przekształcona w gimnazjum realne. 13 IV 1891 włączono do niej ► Akademię Handlową. W latach 1899–1902 przekształcona w dziewięcioklasową szkołę realną wyższego stopnia.
14 XI 1900 otrzymała nową siedzibę przy Hansaplatz (ul. Wały Piastowskie), budowaną w 1901–1904 według projektu architekta Karla Kleefelda, z 59 klasami i gabinetami, aulą ozdobioną obrazem Karla Zinglera przedstawiająccym wodowanie pancernika, osobnym budynkiem gimnastycznym; uczęszczało wówczas do niej 771 uczniów. Szkoła zlokalizowana została na narożu Hansaplatz (► pl. Hanzy, obecnie nie istnieje) i Schüsseldamm (ul. Łagiewniki), stanowiła część kompleksu budowli mieszczących instytucje naukowo-kulturalne: ► Archiwum Państwowe i ► Bibliotekę Miejską. Gmach wzniesiony został na skomplikowanym planie, zbliżonym w kształcie do litery V, wypełniającym naroże działki. Główny człon budynku, z wejściem i aulą na piętrze, umieszczony został na narożu, skrzydła boczne – wzdłuż ulic. Wewnątrz znalazły się pomieszczenia lekcyjne, nowoczesne laboratoria, pracownie rysunku i zajęć praktycznych. Obserwatorium astronomiczne znajdowało się w specjalnie do tego celu wybudowanej wieży. Budynek wzniesiony został z wykorzystaniem form architektury gotyckiej.
Gmach przetrwał działania II wojny światowej, w niewielkim stopniu przekształcony, zbudowano nową salę gimnastyczną. Od 1945 siedziba ► I Liceum Ogólnokształcącego.
►Tabela: Kierownicy (rektorzy) szkoły św. Piotra i Pawła (do 1817)
►Tabela: Dyrektorzy szkoły średniej św. Piotra i Pawła (1818–1945)
