SZKOŁA WOJENNA
| < Poprzednie | Następne > |
SZKOŁA WOJENNA (Kriegsschule), przy obecnej ul. 3 Maja 9. Początkowo teren nekropolii Państwo Zmarłych (Reich der Todten, Im Reiche der Todten), od lat 1880–1882 koszary dla saperów (Pionierkaserne). W latach 1893–1894 gruntownie przebudowane na Szkołę Wojenną, dodano piętro i poddasze.
Gmach główny składał się z dwóch skrzydeł bocznych oraz z części środkowej, umieszczonej na narożu z portalem wejściowym na osi. Na parterze znajdowało się biuro komendanta szkoły, kantyny (oficerska i dla kadetów), sala bilardowa i czytelnia, pomieszczenia gospodarcze i magazynowe; na piętrach – sale wykładowe, biblioteka, izba chorych, wieloosobowe izby mieszkalne dla kadetów (chorążych) oraz mieszkania służbowe dla kadry oficerskiej. Elewacje wykonano z czerwonej cegły licowej i kamiennych detali architektonicznych. Budynek został wzniesiony w formie nawiązującej do niemieckiej architektury renesansowej. W skład kompleksu zabudowań szkoły wchodziły stajnie, budynek ujeżdżalni, kryta hala do ćwiczeń i szermierki, budynki gospodarcze, magazynowe i mieszkalne oraz plac do jazdy konnej i ogród założony na zboczu fortu Grodzisko.
Szkoła, otwarta w 1893, kształciła kandydatów (chorążych) na oficerów; kurs trwał 35 tygodni i obejmował zajęcia teoretyczne (między innymi podstawy taktyki, terenoznawstwo, nauka o broni, język francuski lub rosyjski) i praktyczne (ćwiczenia gimnastyczne, strzelanie z broni ręcznej i artylerii, jazda konna, obsługa telegrafu). W ramach zajęć wizytowano również inne twierdze, obiekty wojskowe w Gdańsku i okolicy, odbywały się także ćwiczenia poza kompleksem szkoły. Zaplanowano 108 kadetów na jednym kursie, zazwyczaj liczba ta była przekraczana. Po kursie kadet stawał się podchorążym i zdawał państwowy egzamin na patent oficerski.
Komendant szkoły miał stopień podpułkownika lub pułkownika, kadra składała się z siedmiu–ośmiu nauczycieli w randze kapitana i sześciu–ośmiu oficerów inspekcyjnych (odpowiedzialnych między innymi za dyscyplinę) w randze podporucznika lub porucznika. Pracowała też pewna liczba żołnierzy odpowiedzialnych za utrzymanie obiektu oraz rachmistrz. Szkołę Wojenną ukończyło około 3500 podchorążych, wśród nich Erwin Rommel (1912) i Lothar baron von Richthofen (1914).
Po 1919 budynek przejęły władze Gdańska, które urządziły (po adaptacji) biura urzędów podatkowych, a około 1925 umieściły także główną kasę II Wolnego Miasta Gdańska (urząd miejski zarządzający finansami). W okresie międzywojennym dobudowano na wewnętrznym dziedzińcu ceglany budynek położony równolegle do obecnej ul. 3 Maja. W 1939 kompleks ponownie przejęło wojsko; pełnił tymczasowe funkcje koszar i siedziby administracji wojskowej.
Po II wojnie światowej budynek główny, bez szkód w 1945, był siedzibą Zarządu Miasta, następnie do kwietnia 1951 Miejskiej Rady Narodowej (od 30 VI 1950 mieścił się tu też między innymi Urząd Stanu Cywilnego, urząd ewidencji ludności, urząd pracy i pomocy społecznej), Powiatowego Urzędu Pracy (obejmującego Gdańsk i powiat gdański z siedzibą w Pruszczu Gdańskim) oraz wydziały Urzędu Miejskiego, od 2020 Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe. Pozostałe budynki kompleksu dawnej szkoły po 1945 stały się między innymi siedzibą sekcji sportowej SKS Start, biura geodezyjnego, prywatnych firm. Dawny budynek stajenny wraz z ujeżdżalnią był wykorzystywany przez Biuro Planowania Przestrzennego, w latach 2008–2011 został zaadaptowany na tzw. centrum sprawiedliwości (siedziby gdańskich prokuratur: apelacyjnej, okręgowej i jednej z trzech prokuratur rejonowych oraz sądu okręgowego), dodatkowo z nowym budynkiem na dawnym placu apelowym.
