OGARNA, ulica
| < Poprzednie | Następne > |
OGARNA (Hundegasse), ulica na Głównym Mieście, obecnie o długości 540 m. W 1336 roku zwana platea braseatorum, czyli Browarnicza, od znajdujących się tu browarów, które ze względów pożarowych (piece do suszenia słodu i podgrzewania brzeczki piwnej) lokalizowano na obrzeżach miasta. W roku 1416 mieszkało przy niej 73 browarników, najwięcej na Głównym Mieście. Od 1378 zwana również platea canum, czyli Psia (nazw Browarnicza i Psia używano równolegle), od 1415 stale Hundegasse (Psia), w 1945 zmieniona na obecną.
Ulicę zamyka od wschodu zachowana Brama Krowia, za nią Most Krowi, prowadzący na Spichlerze. Nazwy mostu i bramy związane z funkcjonującą na Spichlerzach od roku 1331 rzeźnią (Kuttelhof, obecny obszar ul. Chmielnej 39–45). Od zachodu ulicę zamykała zabudowa Dworu Miejskiego, w nawiązaniu do znajdujących się w nim stajni w 1806 ta część określana była nieoficjalnie jako Zaggengasse (Szkapia). Po niwelacji wałów obronnych, w 1903 Dwór Miejski częściowo rozebrano w celu przedłużenia ulicy i otwarcia jej wylotu na An der Reitbahn (ul. Bogusławskiego).
Pod nr. 11 i 12 od około 1629 roku funkcjonowały duży (nr 12: 5 kondygnacji) i mały (nr 11: 4 kondygnacje) dom cechu browarników, od roku 1771 własność prywatna, po roku 1945 odbudowano mały dom browarników (między innymi od 1825 winiarnia Ayckego, po II wojnie światowej sklep warzywny, restauracja Wileńska, następnie Kresowa). W latach 1886–1894 (od wylotu ul. Słodowników do ul. Garbary) funkcjonowała jednotorowa linia tramwaju konnego, łączącą Weidengasse (ul. Łąkowa) z Fischmarkt (Targ Rybny), w 1896 zelektryfikowana ( tramwaje). W 1870 roku zlikwidowano na niej przedproża.
Od 1833 w kamienicy pod nr. 10 funkcjonowała Akademia Handlowa (następnie do roku 1897 szkoła realna św. Piotra i Pawła i od 1920 Izba Handlowa, Korporacja Kupców). W XIX wieku obok licznych sklepów różnych branż działały tu browary, hotele, drukarnie. W latach 1908-1912 pod nr 20/21 mieściła się redakcja zasłużonego dla Kaszubszczyzny czasopisma Gryf (17 IV 1973 z inicjatywy gdańskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego odsłonięto tu pamiątkową tablicę).
Obecnie zabudowana ponad 120 kamieniczkami, odbudowanymi po zniszczeniach w 1945 roku. Od rejonu skrzyżowania z ul. Garbary w roku 1949 rozpoczęła się odbudowa Głównego Miasta. Przetrwała II wojnę światową nienaruszona kamienica nr 27/28, wybudowana (w miejsce dwóch wcześniejszych) w roku 1872 (według projektu Hermanna Bandta) dla spółki Danziger Bankverein (Gdańskiego Towarzystwa Bankowego), w latach 1877–1892 siedziba Marienburg-Mlawkaer Eisenbahngesellschaft (oddziału pruskiego Kolei Malborsko-Mławskiej, z Gdańska do Warszawy), 1894–1930 hotel Germania ( hotele), wydzierżawiony w okresie 1903–1915 i po zakończeniu I wojny światowej do 1921 roku na siedzibę loży Gedania Loge Nr. 3 der Provinz Westpreußen ( wolnomularstwo), następnie do roku 1926 siedziba Warszawskiego Banku Zjednoczonego SA (obsługującego głównie handel zagraniczny), po jego plajcie w okresie 1927–1937 kawiarnia Cafe Germania, od 1939 własność prywatna, po 1945 siedziba banku i RSW Prasa-Książka-Ruch, w latach 70. XX wieku ze sklepem muzycznym na parterze i mieszkaniami na wyższych kondygnacjach, obecnie własność miasta, między innymi na parterze siedziba British Council Uniwersytetu Gdańskiego, instytucji powołanej przez rząd Wielkiej Brytanii w roku 1934 dla promocji języka angielskiego i kultury angielskiej, kondygnacje nadal zajmują prywatne mieszkania (budynek 18 VI 1996 roku wpisany na listę zabytków).Dwie inne z ocalałych w 1945 roku kamienic zostały w 1957 rozebrane do fundamentów: nr 30 i nr 29 (z pozostawieniem fragmentów fasady i gotyckiej zachodniej ściany). Pod nr. 94 urodził się Daniel G. Fahrenheit.
Po odbudowie ulica przybrała charakter mieszkaniowy, ze skupiskiem kilku punktów usługowych w północnej pierzei jej zachodniej części (między ul. Garbary i ul. Pocztową). Między innymi od sierpnia 1952 pod nr. 119/120 otwarto działający długie lata „Dom Mężczyzn” z ubraniami dla panów, w tym samym czasie obok, pod nr. 117/118 (w miejscu działającej od 1950 jadłodalni dla robotników zatrudnionych przy odbudowie) otwarto również działający długie lata lokal gastronomiczny/ kawiarnię (początkowo pod nazwą „Pionier”). W pierzei południowej tego odcinka ulicy funkcjonował długie lata pod nr. 12 jedynie sklep warzywny (później w jego miejscu restauracja „Kresowa”/”Wileńska”). W części wschodniej ulicy w maju 1952 pod nr. 99/100 otwarto bibliotekę dla dzieci i młodzieży, obok punkt magla, w 1954 pod nr. 56 oddano do użytku Szkołę Podstawową nr 37, od 1978 Pałac Młodzieży, w 1990 Gdańską Szkołę Podstawową „Lingwista” im. Zjednoczonej Europy.
W 1955 skomponowano specjalną Piosenkę o ulicy Ogarnej ze słowami Franciszka Fenikowskiego do muzyki A. Wiktorskiego. Zob. też poczta, Radio Gdańsk do 1945.
