Szkoła Mariacka, z wysokim szczytem, na rogu Kleine Krämergasse 4 (ul. Podkramarska), rysunek
Augusta Lobegotta Randta; obecnie niezabudowany plac przy kościele NMP (ściana widoczna z prawej), dawniej działka najbliższa tego kościoła, na wprost plebanii
Widok na ul. Podkramarską od strony Grobli I, z prawej (za biegnąca poprzecznie ul. Św. Ducha i kamienicą z restauracją, najbliżej kościoła NMP), z wysokim szczytem, dawny budynek Szkoły Mariackiej i 1817–1827 Gimnazjum Miejskiego, około 1920
Dawny budynek Szkoły Mariackiej i Gimnazjum Miejskiego oraz nieistniejąca po 1945 zabudowa prawej strony ul. Podkramarskiej
SZKOŁA MARIACKA. Założona przy kościele Najświętszej Marii Panny (NMP), z siedzibą na terenie probostwa, między tylnymi domami przy obecnej ul. Szewskiej 4, ul. Św. Ducha 54 (po 1945 brak zabudowy, plac) i ul. Podkramarską 4. Błędnym jest pogląd, także powojennych polskich badaczy, jakoby szkoła kiedykolwiek miała siedzibę przy obecnej ul. Chlebnickiej 2 (siedziba Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki).
Wzmiankowana po raz pierwszy w 1350. Początkowo nauczano w niej śpiewu kościelnego (nauczycielem był dzwonnik) i liturgii. Wyższy poziom organizacji osiągnęła przed 1383, kiedy wzmiankowano jej pierwszego rektora Johanna Trutenow. O obsadzie stanowisk w szkole decydowali Krzyżacy, do których należał patronat nad kościołem NMP, w 1427 – mocą specjalnego przywileju wielkiego mistrza Paula von Russdorfa – nadawanie nominacji przeszło na Radę Miejską. W 1434 rektorem był mistrz (magister) Stefan, w 1444 mistrz Konrad Bock.
W 1581 zbudowano w dotychczasowym miejscu nowy budynek szkoły. W 1592 utowrzono w szkole (jako pierwszą w Gdańsku) tzw. Pauperklasse (klasę dla ubogich uczniów).
Wzrost liczby uczniów wymusił zastąpienie go w latach 1651/1652 ponownie nowym, większym, zaprojektowanym przez budowniczego miejskiego Hansa Schumachera. Nowa siedziba składała się z dwóch szerokich, trójkondygnacyjnych budynków, rozdzielonych dziedzińcem. Na czas budowy zajęcia szkolne do domu cechu krawców przy ul. św. Ducha 107 (po 1945: 63/67). Budynek tylny rozebrano w 1836, frontowy, przy Podkramarskiej 4, z kolumnową aulą na I piętrze, przetrwał do 1945. Główne wejście znajdowało się od ul. Podkramarskiej, boczne od strony kościoła NMP. W XVIII wieku wiodąca szkoła w szkolnictwie elementarnym. 10 XI 1817 połączona z Gimnazjum Akademickim, tworząc Gimnazjum Miejskie.
Nauczyciele i uczniowie brali udział w życiu kulturalnym Gdańska, np. w lutym 1601 uczniowie zaprezentowali łacińską sztukę Wolfganga Waldunga Orestses (opartą na tragediach Sofoklesa, Eurypidesa i Seneki), 18 II 1646 z okazji pobytu w Gdańsku polskiej królowej Ludwiki Marii Gonzagi wystawiono sztukę w języku łacińskim, napisaną przez konrektora Jacoba Zetzkiusa. ML
Kierownicy (rektorzy) szkoły mariackiej
| 1539–1540
|
Andreas Aurifaber
|
| 1545
|
Tesmarus Alebeke
|
| 1551
|
Ignatius Schulz
|
| 1553
|
Andreas Menius
|
| 1557–1565
|
Martin Pretor
|
| 1566–1569
|
Michael Hecht
|
| 1569–1602
|
Valentinus Schreck
|
| 1603–1629
|
Johann Martinus
|
| 1629–1648
|
Nicolaus Rudovius
|
| 1648–1671
|
Jakob Zetzkius
|
| 1672–1678
|
Friedrich Wagner
|
| 1678–1707
|
Johannes Krieg
|
| 1707–1738
|
Daniel Colbe
|
| 1738–1755
|
Bernhard Ludolph Kemna
|
| 1756–1761
|
Johann Gerber
|
| 1762–1780
|
Michael Mündel
|
| 1780
|
Samuel Friedrich Unselt
|
| 1780–1786
|
Samuel Gottlieb Weickhmann
|
| 1786–1792
|
Heinrich Eduard
|
| 1793
|
Michael Baumann
|
| 1795–1804
|
Johann Jakob Czolbe
|
| 1806
|
Gottfried Heinrich Pobowski
|
| 1807–1809
|
Georg Wilhelm Cosack
|
| 1810–1817
|
Theodor Friedrich Kniewel
|
| ML
|
