ALEBEKE TESMARUS, rektor gdańskich szkół
| < Poprzednie | Następne > |
TESMARUS ALEBEKE (Thesamerus, Teßmar; Halebeke, Van Alebeek) (XVI wiek), rektor szkoły św. Jana i szkoły mariackiej. Pochodził z Pomorza, jego rodzina wywodziła się z Allersheim am Albach w Dolnej Saksonii (w XII w. Alebruk) lub z Aelbeeck (Alebeeck, Aarle-Beek) w Brabancji. Miał tytuł magistra.
Jeden z przywódców anabaptystów, Melchior Hoffmann (1490–1543), wymienia go jako luterańskiego kaznodzieję i swego przeciwnika w dyspucie teologicznej przeprowadzonej 8 IV 1529 we Flensburgu pod egidą króla Danii i Norwegii Fryderyka I (1471–1533), z udziałem m.in. Johanna Benekendapfa/Benekendorfa z Kilonii, Johanna Bugenhagena i Jacoba Heggego. Jako „Thesmarus Alebeke Pomeranus” był wydawcą śpiewnika De dudesche Vigilie (1539). Przebywał na dworze księcia Johanna von Holsteina (prawdopodobnie Johanna Starszego (1521–1580), księcia von Schleswig-Holstein-Hadersleben, który pod wpływem swego przyrodniego brata, późniejszego króla Danii Chrystiana III (1503–1559), stał się stronnikiem reformacji).
W Gdańsku był nauczycielem dzieci burmistrza Johanna von Werdena, w 1545 rektor szkoły św. Jana. Jeszcze w tym samym roku został oddelegowany na stanowisko rektora szkoły mariackiej. Objął ten urząd mimo konfliktu z wikariuszem, dzwonnikiem, organistą i kantorem z kościoła św. Jana (prawdopodobnie chodzi o Jacobusa Thomsona), który pomówił go przed gdańską Radą Miejską m.in. o kłótliwość i nadmierną skłonność do piwa. Rada dała jednak wiarę przedstawionej jej rekomendacji księcia Johanna von Holsteina. Był bibliofilem, jego zbiory są wymieniane w katalogach, m.in. PAN Biblioteki Gdańskiej i Staatsbibliothek zu Berlin (Biblioteka Państwowa w Berlinie).
Powrócił do katolicyzmu, przyjął święcenia kapłańskie i został proboszczem w Cedrach Wielkich. 22 II 1553 burmistrz Johann von Werden prosił biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza o konsekrowanie go na tym urzędzie.
Bibliografia:
Deppermann Klaus, Melchior Hoffman. Soziale Unruhen und apokalyptische Visionen im Zeitalter der Reformation, Göttingen 1979.
Faber Walther, Die Johannisschule in Danzig vom Mittelalter bis zum Jahre 1824, Danzig 1925, s. 32–33.
Jędrzejowska Helena, Pelczarowa Maria, Katalog inkunabułów Biblioteki Miejskiej w Gdańsku, Gdańsk 1954, s. 257.
Lau Georg Johann Theodor, Geschichte der Einführung und Verbreitung der Reformation in den Herzogthümern Schleswig-Holstein bis zum Ende des 16. Jahrhunderts, Hamburg 1867, s. 173.
Weimarisches jahrbuch für deutsche sprache, litteratur und kunst, ed. Hoffmann von Fallersleben, August Heinrich, Hannover 1854.
Zentralblatt für Bibliothekswesen, ed. Georg Leyh i Walther Schultze, Jg. 52, H. 1–2, 1935, s. 195.
