WIELOCH ROMAN, docent Politechniki Gdańskiej

Aktualna wersja na dzień 17:21, 7 paź 2023

ROMAN WIELOCH (3 VII 1910 Gdańsk – 2 VI 1995 Sopot), inżynier budownictwa, konserwator, docent Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Władysława Wielocha (28 VI 1874 Wierzenica koło Swarzędza – 21 IX 1955 Sopot), działacza gdańskiej Polonii, członka Towarzystwa Ludowego „Jedność” i Chóru Śpiewaczego „Lutnia” i Marianny z domu Górskiej (30 XII 1875 Wałycz pod Wąbrzeźnem – 8 II 1961 Sopot). Brat Antoniego Wielocha i Kornelii Eleonory (ur. 21 II 1905 Gdańsk). W 1931 ukończył gdańskie Gimnazjum Polskie, rozpoczął studia na Wydziale Architektury Technische Hochschule Danzig, dwa lata później kontynuował je na Wydziale Budownictwa Lądowego, gdzie w 1937 uzyskał dyplom. Członek Bratniej Pomocy, polskiego Klubu Sportowego Gedania, chóru „Moniuszko”, udzielał się w Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku i polskim harcerstwie. Nie znajdując po studiach pracy w Gdańsku, początkowo pracował w porcie gdyńskim, w 1939 przeniósł się do Stalowej Woli, gdzie miał kierować budową nowego szpitala.

W czasie II wojny światowej członek Armii Krajowej, aresztowany w 1942, przebywał w więzieniu na Montelupich w Krakowie. Zwolniony, powrócił do Stalowej Woli. W Gdańsku ponownie od sierpnia 1945, organizował Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane, pracujące przy odbudowie Gdańska i portu w Gdyni. Specjalizował się w wykorzystaniu betonu sprężonego w budownictwie. Od 1950 pracował w Katedrze i Zakładzie Żelbetownictwa Wydziału Budownictwa PG. Od 1962 doktor nauk technicznych, od 1968 docent, dyrektor Instytutu Technologii i Materiałów Budowlanych PG.

Jego działalność naukową cechowało ścisłe powiązanie z projektową i wykonawczą praktyką inżynierską. Obok konstrukcji prefabrykowanych i sprę­żonych w technologii betonów jamistych poważne miejsce zajmowały w tej działalności zagadnienia konstrukcyjno-budowlane związane z od­budową i ratowaniem zabytków Gdańska i województwa gdańskiego. Autor i konsultant z ramienia Wy­działu Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Na­rodowej. Opracował projekt techniczno-kon­strukcyjny odbudowy Ratusza Głównego Miasta ze wzmocnieniem uszkodzonej w 1945 pożarem jego wieży i projekt rekonstrukcji sklepień Dworu Artusa. Wykonał ekspertyzy i orzeczenia techniczne przy odbudowie Baszty Narożnej, Baszty Browarnej, kamienic przy ul. Straganiarskiej (nr 24, 25, 26, 27 i 29), ul. Tkackiej (nr 1, 2, 3, 4, 5, 6), ul. Długiej (nr 46), także przy ul. Piwnej i ul. Kramarskiej. Po 1980 konsultant metod zabezpieczenia podwodnych części twierdzy w Wisłoujściu, filarów w Dworze Artusa, w kościele św. Katarzyny i kościele św. Jana. Poza Gdańskiem wykonał ekspertyzy dla wybranych zagadnień zamku w Lidzbarku Warmińskim, w klasztorze w Żarnowcu, w Starogardzie Gdańskim.

Był doradcą do spraw odbudowy kościołów w diecezji gdańskiej, członkiem Komisji Diecezjalnej do spraw Sztuki Sakralnej i Budow­nictwa Kościelnego, odpowiedzialnym za zagadnienia konstrukcji nośnych. W latach 1991–1992 był prezesem Towarzystwa Polska–Niemcy w Gdańsku. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1972), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979), Medalem Edukacji Narodowej, papieskim Benemerenti (złoty krzyż) za szczególne zasługi dla Kościoła poprzez osobisty wkład w ratowanie po 1945 gdańskich kościołów, Złotą Odznaką Polskiego Związku In­żynierów i Techników Budownictwa (1958), odznakami „Za Zasługi dla Gdańska” (1960), „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1965), odznaką „Rodła”.

Od 1939 żonaty był z Euge­nią z domu Bogolejsza (2 IV 1907 – 14 VII 2006 Sopot), ojciec Wiktora (10 IV 1941 – 15 IX 1995 Sopot) i Romany Orlikowskiej–Wrońskiej (ur. 16 XII 1942 Stalowa Wola), absolwentki I Liceum Ogólnokształcące w Sopocie i Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, od 1975 adwokatki, w latach 1980–1981 prawniczki w Biurze Interwencji przy Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, obrończyni w około 40 sprawach politycznych stanu wojennego, po 1989 działającej w organizowaniu i rejestracji polskiego oddziału Amnesty International, adwokatki przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, reprezentującej (2005) rodziny ofiar katastrofy promu „Jan Heweliusz” (1983), w latach 2011–2015 sędzi Trybunału Stanu, odznaczonej Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).

Pochowany grobie rodzinnym na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. MrGl