LENDZION ANTONI, działacz gdańskiej Polonii, patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
_i_Bronis%C5%82aw_Budzy%C5%84ski.JPG)
i Bronisław Budzyński
ANTONI LENDZION (10 VII 1888 Szampława koło Lubawy – 22 III 1940 Stutthof), krawiec, działacz społeczno-polityczny, patron gdańskiej ulicy. Syn flisaka Józefa i Marii z Laskowskich. Osierocony w dzieciństwie, wychowywał się u stryja, toruńskiego krawca. W Toruniu ukończył szkołę podstawową i rzemieślniczą. Od 1908 prowadził w Gdańsku własny warsztat krawiecki przy Paradiesgasse 27 (ul. Rajska), od 1911 był prezesem sekcji krawieckiej Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w Gdańsku. Podczas I wojny światowej służył w wojsku niemieckim, 10 I 1919 został członkiem kierownictwa Rady Żołnierzy Polaków w Gdańsku.
Po utworzeniu II Wolnego Miasta Gdańska (WMG) stał się czołowym działaczem politycznym, społecznym i związkowym gdańskiej Polonii (założyciel Związku Byłych Żołnierzy Polaków, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”), jej przedstawiciel w Volkstagu III, IV i VI kadencji (1928–1930, 1930–1933 i 1935–1939). Na forum gdańskiego parlamentu i w innych miejscach bronił interesów polskiej ludności. Faktyczny przywódca w II WMG Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, w latach 1925–1932 redaktor jego organu, „Związkowca”. W 1921 współzałożyciel, a w okresie 1928–1937 wiceprezes Gminy Polskiej.
Jeden ze współautorów ogłoszonego w 1928 memoriału Tragiczna przyszłość Polonii gdańskiej, w którym poddano krytyce politykę władz polskich wobec gdańskiej Polonii. Działał na rzecz przezwyciężenia rozbicia organizacyjnego Polaków w II WMG. Od 1937 wiceprezes Zarządu Głównego Gminy Polskiej Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku i prezes zarządu Zjednoczenia Zawodowego Polskiego Zrzeszenia Pracy.
W sierpniu 1939 nie skorzystał z możliwości wyjazdu do Polski; aresztowany 1 IX 1939 wraz z synami Maksymilianem i Leonem, był przetrzymywany w Victoriaschule. Osadzony w obozie Stutthof został rozstrzelany w masowej egzekucji. Prochy w 1947 ekshumowano i pochowano na cmentarzu na Zaspie. Patron jednej z ulic we Wrzeszczu (do 1945 Kastanienweg).
Mieszkał m.in. przy Stadtgraben (ul. Podwale Grodzkie). Od 18 VIII 1913 był żonaty z Bertą Wikland (1 VIII 1892 – 24 X 1968). Oprócz synów Maksymiliana (2 II 1914 – 31 III 1993), od 1931 pracownika PKP w Gdańsku, więźnia obozów w Stutthofie, Sachsenhausen i Mauthausen-Gusen, po wojnie także pracującego na kolei, oraz Leona, miał córkę Łucję (2 VIII 1920 – 24 XII 1998), uczennicę Gimnazjum Polskiego i Polskich Szkół Handlowych w Gdańsku, od 26 VIII 1939 żonę Antoniego Bellinga.
18 XII 2020 imię Antoniego Lendziona otrzymał tramwaj Pesa Jazz Duo nr 1068.
