ŚWIBNO

< Poprzednie

Następne >

Port w Świbnie, 1895

Budowa w Świbnie przeprawy promowej przy pracach nad Przekopem Wisły, 1895

Przeprawa promowa po wybudowaniu, 10 VIII 1895

Planik promu „Schiewenhorst” („Świbno”), kursującego w 1895 przez Przekop Wisły

Kościół św. Wojciecha w Świbnie, 2018

ŚWIBNO (Schiewenhorst), obecnie część jednostki pomocniczej Gdańska ( administracyjny podział) Wyspy Sobieszewskiej, najdalej wysunięta na wschód część Gdańska (21 km od centrum). Początkowo wieś należąca do posiadłości Gdańska, w 1563 roku wydzierżawiona (z Przegaliną) Johannowi Kremerowi (22 XII 1518 Gdańsk – 23 I 1564 Gdańsk), ławnikowi (1548), rajcy (od 1552) i burgrabiemu gdańskiemu (1562), następnie rodzinie Brandesów (w 1569 burmistrz gdański Johann, w 1577 burmistrz Gerhard, syn poprzedniego i zięć Johanna Kremera). W 1614 roku wymienione jako Schiefe Horst (Skośna Kępa), w 1733 Schiwenhorst, w 1784 w dzierżawie u burmistrza Gdańska Johanna Bentzmanna.

Do 1793 własność miasta Gdańska, następnie w granicach Królestwa Prus, w latach 1807–1813 w granicach I Wolnego Miasta Gdańska (WMG); w 1841 własność gdańskiej rodziny Gibsonów. W 1816 Świbno liczyło 146 mieszkańców w 19 domach. Od roku 1878 siedziba nowo utworzonej gminy. W 1885 mieszkało tu 269 ewangelików i 12 katolików; spis z 1886 wykazał 271 mieszkańców w 17 domach. W początkach XX wieku funkcjonowała tu kaplica baptystów.

W 1889 roku między Świbnem a Mikoszewem (Nickelswalde) rozpoczęto budowę Przekopu Wisły, otwartego w 1895. Od XIX wieku kąpielisko nadmorskie, w 1905 połączone z Gdańskiem kolejką wąskotorową przez Cedry Małe i Przejazdowo. Od roku 1920 w granicach II WMG; w 1923 liczyło 574 mieszkańców i 161 budynków. W latach 20. XX wieku powstała tu kaplica menonicka. W okresie od marca do maja 1945 z portu rybackiego odpływały na Hel jednostki pływające ze znajdującymi się na Wyspie Sobieszewskiej i Mierzei Wiślanej resztkami wojsk niemieckich i ludnością cywilną (poprzez Hel uciekano morzem w kierunku Niemiec).

Wyzwolone z 9 na 10 V 1945 otrzymało polską nazwę Śpiewowo i było siedzibą gminy, obecna nazwa oficjalnie obowiązuje od lipca 1947. 7 I 1948 utworzono (przy obecnej ul. Świbnieńskiej 40) na terenie portu rybackiego stację klimatologiczną, zaś 1 XII 1954 powstała hydrologiczna Stacja Ujściowa, prowadząca pomiary hydrologiczne i prace badawcze strefy ujściowej Wisły (szczegóły zob. obserwacje meteorologiczne i stacje obserwacyjne). W latach 1948–1971 ponownie działała linia kolei wąskotorowej z Gdańska, do 1959 z przeprawą promem kolejowym na prawy brzeg Wisły. W 1950 było tu 484 mieszkańców w 88 budynkach. Po zmianie podziału administracyjnego Polski w grudniu 1954 siedziba Gromady, 31 XII 1959 włączonej do sąsiedniej Gromady Sobieszewo. Na przełomie 1947 i 1948 kaplicę protestancką poświęcono i przemianowano na katolicką św. Wojciecha ( kościół św. Wojciecha). W 1948 powstała szkoła podstawowa. Portem rybackim (z basenem 160 × 90 m) po 1945 zarządzała miejscowa Spółdzielnia Rybołówstwa Morskiego „Wyzwolenie”, prowadząca hodowlę narybku łososia, którym zarybiano pobliskie rejony dolnej Wisły. Znajdowała się tu też Stacja Ratownictwa Brzegowego, ze stacjonującą tu amfibią. W 1969 wybudowano wodociągi, 2009–2010 Świbno zostało skanalizowane i podłączone z całą Wyspą Sobieszewską do gdańskiej Oczyszczalni „Wschód”.

Od 1 I 1973 w granicach administracyjnych Gdańska. Szkoła podstawowa otrzymała wówczas nr 88 (od 1996 im. Gabriela Fahrenheita). W 1979, przy obecnej ul. Boguckiego, otwarto kino Barkas. Także letnisko nadmorskie; drogowa przeprawa promowa przez Przekop Wisły do Mikoszewa (przy zjeździe do promu w 1995 ustawiono obelisk-pomnik 100-lecia Przekopu Wisły). U ujścia Przekopu Wisły do Zatoki Gdańskiej, po obu stronach, powstał w 1991 rezerwat przyrody Mewia Łacha. W 1969 na wydmie koło Świbna odkryto ślady osady i fragmenty ceramiki z okresu neolitu – kultury amfor kulistych. ZdK