Przebieg granicy dzielnicy Wyspa Sobieszewska według statutu dzielnicy z 2014
Most pontonowy w Sobieszewie, 2017
Budowa mostu stałego (po prawej), 2018
Jezioro Ptasi Raj w Górkach Wschodnich
WYSPA SOBIESZEWSKA, dzielnica Gdańska ( administracyjny podział), o powierzchni 35,79 km². Według statutu dzielnicy z 2014 jej granice „stanowi Przekop Wisły od ujścia do dawnego koryta Martwej Wisły w miejscowości Szewce, następnie Martwą Wisłą do Wisły Śmiałej i Wisłą Śmiałą do ujścia oraz brzeg Zatoki Gdańskiej”. W skład dzielnicy wchodzą także osiedla: Górki Wschodnie, Komary, Orlinki, Przegalina, Sobieszewo, Sobieszewko, Sobieszewska Pastwa, Świbno, Wieniec.
Obszar położony na wyspie utworzonej od wschodu przez przełom Wisły w nocy z 31 stycznia na 1 II 1840, w wyniku zatoru lodowego, przerwania wałów i powstania Wisły Śmiałej oraz od zachodu Przekopu Wisły w okolicach Świbna, dokonanego w latach 1890–1895, w wyniku którego 31 III 1895 od Przegaliny do Zatoki Gdańskiej Wisła uzyskała nowe koryto (długość 7 km, szerokość 250–400 m). Komunikację z „lądem” utrzymywano przeprawami promowymi (Górki Wschodnie – Górki Zachodnie do 1945; Sobieszewo–„ląd”; trzy przeprawy przez Przekop Wisły, w tym kolejowa). Od 1905 do Świbna doprowadzono kolej wąskotorową ( kolej).
W marcu 1945 na Wyspie Sobieszewskiej znajdowały się po ucieczce z Gdańska resztki wojsk niemieckich, które skapitulowały dopiero 8 V 1945. Pozostały po nich w nadbrzeżnych lasach okopy, ziemianki, setki pojazdów wojskowych i cywilnych oraz setki ton amunicji. W maju 1945 wyspa została przekazana administracji polskiej, od lata zasiedlano ją polskimi osadnikami. 1 I 1946 było tu 776 mieszkańców, z tego 673 Niemców i 103 Polaków, w marcu 1947: 176 Niemców i 1015 Polaków. Według spisu powszechnego z 1970 liczba stałych mieszkańców wyspy wynosiła 2850 osob. Od 1 XII 1973 w granicach administracyjnych miasta Gdańska, 27 IX 1974 zmieniono wcześniejsze nazwy ulic z uwagi na istnienie takich samych w innych jednostkach administracyjnych miasta Gdańska. Połączona z resztą obszaru miejskiego mostem (w ciągu ulic Sobieszewskiej i Turystycznej) i zwodzonym mostem w ciągu ul. Przegalińskiej (w Przegalinie). Przez Przekop Wisły czynna jest (sezonowo: od końca kwietnia do końca października) przeprawa linowym promem między Świbnem a Mikoszewem (w kierunku na Krynicę Morską).
W końcu lat 70. XX wieku obszar plażowy został zdegenerowany przyrodniczo po uruchomieniu kolektora z oczyszczalni ścieków „Wschód”, odprowadzającego ścieki do Zatoki Gdańskiej (1,8 km od Przekopu Wisły). Sytuacja poprawiła się po wprowadzeniu w oczyszczalni od 1993 nowych technologii. 25 V 1999 Rada Miasta Gdańska uznała Wyspę Sobieszewską (zamieszkaną wówczas przez 3489 mieszkańców) za „rejon chronionego krajobrazu”. W latach 1998–2007 zaprowadzono na wyspę kanalizację (z odprowadzaniem ścieków nieoczyszczonych do oczyszczalni „Wschód”), a w 2013 podłączono ją do wodociągu centralnego, zastępując w ten sposób dotychczas wykorzystywane ujęcia wody w Sobieszewie i Świbnie (zob. wodociągi). W 2015 oddano do użytku zbiornik wody Kazimierz.
Ze względu m.in. na trudną komunikację z resztą Gdańska, kwestie nielegalnych wysypisk śmieci i ogólne zaniedbanie wyspy pojawiały się inicjatywy odłączenia jej od Gdańska i utworzenia odrębnej gminy (w 1997, wycofana w 1998 w związku z nowym podziałem administracyjnym kraju i utworzeniem w październiku 1998 pierwszej Rady Osiedla) lub przyłączenia do gminy Pruszcz Gdański (2011). W 2018, w stulecie powstania Związku Harcerstwa Polskiego, odbył się tu krajowy zlot polskich harcerzy, na który przybyło około 12 000 osób. W związku z epidemią Covid-19 odwołano natomiast mający odbyć się tu w 2020 międzynarodowy zlot skautowski (Jamboree).
Od 1974 funkcjonuje Izba Pamięci Wincentego Pola, autora nazwy Wisła Śmiała i pierwszego opisu nowego ujścia Wisły z 1840. Od 1994 działa Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej (z siedzibą w Sobieszewie, ul. Turystyczna 3), wydające lokalną gazetę „Echa Wyspy” oraz przewodniki. W 2001 przyjęto logo Wyspy, autorstwa Bartosza Roczniaka z Gdańska. W 2020 dzielnica była zamieszkiwana była przez 3309 osób (92 osoby na km²). RED
Ulice dzielnicy Wyspa Sobieszewska
| Ulica
|
Osiedle
|
Początek obowiązywania nazwy
|
Uwagi
|
| 100-lecia Związku Harcerstwa Polskiego
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 2018
|
łączy ul Turystyczną z ul. Przegalińską
|
| Akwenowa
|
Przegalina
|
od 4 II 1977
|
|
| Astrowa
|
Komary
|
od 29 V 2003
|
|
| Barwna
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej al. Dębowa
|
| Begoniowa
|
Komary
|
od 29 V 2003
|
|
| Mieczysława Boguckiego
|
Komary, Świbno
|
od 4 II 1977
|
upamiętnia profesora, zoologa i hydrobiologa, dyrektora Stacji Morskiej w Gdyni (1884–1965)
|
| Czajki
|
Górki Wschodnie
|
od 4 II 1977
|
|
| Czyżyków
|
Górki Wschodnie
|
od 4 II 1977
|
|
| Dulkowa
|
Komary
|
od 4 II 1977
|
|
| Falowa
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Morska
|
| Forsycji
|
Sobieszewo
|
od 28 X 2010
|
|
| Frezjowa
|
Komary
|
od 29 V 2003
|
|
| Groszkowa
|
Sobieszewo
|
od 29 III 2007
|
|
| Gwiaździsta
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Krótka
|
| Zbigniewa Herberta
|
Komary
|
od 29 XI 2001
|
upamiętnia poetę i eseistę, autora cyklu Pan Cogito (1924–1998)
|
| Hiacyntowa
|
Komary
|
od 31 III 2005
|
|
| Iłowa
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
|
| Jachtowa
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Ogrodowa
|
| Jodowa
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Bursztynowa
|
| Kanałowa
|
Sobieszewo
|
|
|
| Kapitańska
|
Sobieszewo
|
od 26 VIII 2010
|
|
| Kempingowa
|
Świbno
|
od 4 II 1977
|
|
| Klimatyczna
|
Komary
|
od 4 II 1977
|
|
| Kolonijna
|
Sobieszewo
|
|
|
| Krańcowa
|
Świbno
|
od 4 II 1977
|
|
| Krylowa
|
Komary
|
od 4 II 1977
|
|
| Księżycowa
|
Sobieszewo, Górki Wschodnie
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Spacerowa
|
| Kwiatowa
|
Komary
|
od 4 II 1977
|
|
| Lazurowa
|
Górki Wschodnie
|
od 19 IV 1977
|
|
| Lewkoniowa
|
Komary
|
od 29 V 2003
|
|
| mjr Łupaszko
|
Komary
|
od 21 VI 2001
|
upamiętnia Zygmunta Szendzielarza, majora AK (1910–1951)
|
| Marynarska
|
Sobieszewo
|
od 26 VIII 2010
|
|
| Heleny Modrzejewskiej
|
Świbno
|
od 28 I 1999
|
upamiętnia aktorkę specjalizująca się w rolach tragicznych (1840–1909)
|
| Nadwiślańska
|
Górki Wschodnie, Sobieszewo
|
|
|
| Narcyzowa
|
Sobieszewo, Komary
|
od 18 XII 1989
|
|
| Ornitologów
|
Górki Wschodnie
|
od 4 II 1977
|
|
| Piesza
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej Podgórna
|
| Plac Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej (między ul. Turystyczną i Radosną)
|
Sobieszewo
|
od 25 V 2023
|
|
| Pogodna
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej Leśna
|
| ppłk. Pohoreckiego
|
Komary
|
od 21 VI 2001
|
|
| Promienista
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Słoneczna
|
| Przegalińska
|
Sobieszewo, Komary, Przegalina
|
od 27 IX 1974
|
|
| Radosna
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Plażowa
|
| Rufowa
|
Świbno
|
od 4 II 1977
|
|
| rondo Rybaków
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 2018
|
u zbiegu ul. Turystycznej i Nadwiślańskiej
|
| Słowików
|
Górki Wschodnie
|
od 4 II 1977
|
|
| Sobieszewska
|
Sobieszewo, Górki Wschodnie
|
od 27 IX 1974
|
|
| Szkutnicza
|
Sobieszewo
|
od 26 VIII 2010
|
|
| Świbnieńska
|
Świbno
|
od 4 II 1977
|
|
| Tęczowa
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Wczasowa
|
| Trałowa
|
Komary, Świbno
|
od 4 II 1977
|
|
| Turystyczna
|
Sobieszewo
|
|
|
| Ukryta
|
Sobieszewo
|
od 27 IX 1974
|
wcześniej ul. Cicha
|
| Urwista
|
Przegalin
|
od 4 II 1977
|
|
| Uzdrowiskowa
|
Świbno
|
od 4 II 1977
|
|
| Węgorzowa
|
Świbno
|
od 4 II 1977
|
|
| Wieniecka
|
Sobieszewo
|
od 4 II 1977
|
|
| Wiosłowa
|
Świbno
|
od 4 II 1977
|
|
| Wodna
|
Sobieszewo
|
|
|
| Żonkilowa
|
Sobieszewo
|
od 29 III 2007
|
|
| BŚ
|
|
Liczba ludności dzielnicy Wyspa Sobieszewska
| Rok
|
Liczba ludności
|
| 2010
|
3520
|
| 2011
|
3547
|
| 2012
|
3510
|
| 2013
|
3484
|
| 2014
|
3462
|
| 2015
|
3420
|
| 2016
|
3359
|
| 2018
|
3346
|
| RED
|
