IZBA PAMIĘCI WINCENTEGO POLA, Sobieszewo
| < Poprzednie | Następne > |
IZBA PAMIĘCI WINCENTEGO POLA, Gdańsk–Sobieszewie, ul. Turystyczna 3. Funkcjonuje od 1974, od 2012 jako Centrum Wystawiennicze Wyspy Sobieszewskiej i Ujścia Wisły im. Wincentego Pola Gdańskiego Archipelagu Kultury (GAK, Wyspa Skarbów), nieformalnie powszechnie nadal używana jest pierwotna nazwa. Muzeum poświęcone polskiemu pisarzowi, geografowi i podróżnikowi Wincentemu Polowi (20 IV 1807 Lublin – 2 XII 1872 Kraków), przybliżające życiorys i twórczości artysty, prezentuje także dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe Wyspy Sobieszewskiej oraz Żuław Wiślanych.
Izba powstała w 1974 z inicjatywy Komisji Krajoznawczej Polskiego Towarzystwa Turystyczno–Krajoznawczego. Lokalizacja na Wyspie Sobieszewskiej upamiętnia pobyt Wincentego Pola w tych okolicach na przełomie lat 30. i 40. XIX wieku. Poeta opisał wówczas krajobraz Żuław Wiślanych, stworzył mapy hydrograficzne terenu oraz po raz pierwszy użył terminu „Śmiała Wisła” dla nowo powstałego w 1840 ujścia rzeki (zob. Wisła).
Pierwszym lokum Izby była jedna z sal Szkoły Podstawowej nr 87 przy ul. Tęczowej. Ekspozycja mieściła się wówczas w pięciu gablotach. W 1977, dzięki staraniom Komitetu Osiedlowego w Sobieszewie, Izba przeniosła się do sali ekspozycyjnej w budynku przy ul. Turystycznej 3 (w dawnym, do 1945, budynku hotelu „Lindenhof”, „Restaurant und Cafe Bohnsack”, po 1945 szkoły i przedszkola) zajmowanym również przez „Bibliotekę na Wyspie” – sobieszewską filię Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku, siedzibę Rady Dzielnicy Wyspa Sobieszewska, Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej, a także prywatne mieszkanie. Izbą do 2006 zarządzali opiekunowie społeczni, a także Rada Osiedla Sobieszewo, od 2006 opiekę sprawuje oddział GAK – Wyspa Skarbów.
W zbiorach muzeum znajduje się ponad 200 eksponatów związanych z życiem i twórczością Wincentego Pola, przekazanych przez prywatnych darczyńców (między innymi przez prawnuka artysty, Adama Pola) oraz instytucje (przede wszystkim przez Muzeum Narodowe w Lublinie). Są to m.on. fotokopie rękopisów i korespondencji, fotografie, mapy i obrazy. W muzeum przechowywane są także przedmioty codziennego użytku i o charakterze etnograficznym z regionu Żuław Wiślanych i Wyspy Sobieszewskiej, wiele z nich przekazanych przez etnografa i muzealnika Longina Malickiego, mieszkańca Sobieszewa. Do eksponatów należą m.in.: żuławska misa gliniana należąca prawdopodobnie do rybaka Pawła Rućksa ze Świbna, obiekty związane z żeglugą morską (jak kleszczka, czyli iglica drewniana służąca do wiązania i naprawy sieci szprotowych wykonana przez rybaka Daniela Tesmera ze Świbna) oraz księgozbiór dziewiętnastowiecznych wydań dzieł Wincentego Pola (poezje zebrane w tomy oraz dzieła pisane prozą). Od 2007 muzeum posiada również bogate zbiory exlibrisu, którego podstawą są prace zebrane podczas 1. edycji Międzynarodowego konkursu na Ekslibris z okazji 200. rocznicy urodzin Wincentego Pola. W początkach 2023 zbiory ekslibrisów liczyły około 2000 prac pochodzących z Polski, jak i z zagranicy, między innymi z Chin, Urugwaju, Brazylii i Argentyny.
Instytucja organizuje również warsztaty dla dzieci „Mój Morski Atlas – zostań kartografem” oraz „Wyspa konstruktorów – łączymy brzegi”. Wyspa Skarbów GAK zbiera pamiątki związane z Wincentym Polem, organizuje tematyczne wydarzenia i konkursy z nim związane. Jednym z przykładów jest Polówka, czyli imprezy o różny charakterze, które związane są z urodzinami Wincentego Pola, czy sesje krajoznawcze (np. „Wincenty Pol na Żuławach i Pomorzu”, listopad 2006). Muzeum, oprócz wystawy stałej, organizuje wystawy czasowe przy okazji cyklicznych wydarzeń kulturalnych, np. Europejskiej Nocy Muzeów czy Europejskich Dni Dziedzictwa.
| Lata | Imię i nazwisko |
|---|---|
| 1974–2006 | Ryszard Sykisz |
| 1974–2006 | Jan Sidorczak i Rada Osiedla Sobieszewo |
| 2006– | Wyspa Skarbów GAK |
| 2006–2007 | Monika Roguszczak |
| 2007– | Paweł Jarczewski |
