GOCŁOWSKI TADEUSZ, arcybiskup gdański
| < Poprzednie | Następne > |
.jpg)
TADEUSZ GOCŁOWSKI (16 IX 1931 Piski koło Ostrołęki, Mazowsze – 3 V 2016 Gdańsk), arcybiskup ordynariusz gdański, pierwszy metropolita gdański. W 1949 roku wstąpił do Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego à Paulo w Krakowie. W latach 1951–1956 studiował teologię w Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy w Krakowie, 1956–1959 prawo na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Święcenia kapłańskie otrzymał 24 VI 1956 w Krakowie.
W okresie 1960–1968 wykładał prawo kanoniczne w Biskupim Seminarium Duchownym w Gdańsku ( Gdańskie Seminarium Duchowne). W latach 1969–1970 odbył studia doktoranckie z prawa w Papieskim Uniwersytecie św. Tomasza „Angelicum” w Rzymie, od 1970 roku doktor prawa kanonicznego. W latach 1971–1973 rektor w Biskupim Seminarium Duchownym w Gdańsku. Od 1973 do 1982 prowincjał polskiej prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie. W okresie 1982–1983 ponownie rektor seminarium w Gdańsku.
Od 22 III 1983 biskup pomocniczy diecezji gdańskiej konsekrowany 17 IV 1983. Od 1 VIII 1984 administrator diecezji gdańskiej, od 31 XII 1984 biskup ordynariusz tej diecezji. W tym czasie obrońca praw robotników i związkowców z NSZZ „Solidarność”, w roku 1983 uczestniczył w zamkniętym spotkaniu papieża Jana Pawła II z Lechem Wałęsą w Dolinie Chochołowskiej. Współtwórca niezależnych, związanych z Kościołem mediów: Video Studio Gdańsk, dwutygodnika „Gwiazda Morza”, tygodnika „Młoda Polska”, Radia Plus. Inicjator wizyty Jana Pawła II w Trójmieście w 1987 roku ( papież Jan Paweł II w Gdańsku).
W latach 1988–1989 uczestnik rozmów władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i opozycji w Magdalence. 25 III 1992 mianowany pierwszym arcybiskupem nowo utworzonej metropolii gdańskiej Kościoła katolickiego; w latach 1992–2008 metropolita arcybiskup gdański. W tym czasie członek Papieskiej Rady do spraw Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych, watykańskiej Kongregacji do spraw Biskupów, Rady Głównej (od 1996 roku Rady Stałej) Episkopatu Polski, współprzewodniczący (1996–2004) Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu, krajowy duszpasterz Ludzi Pracy i Ludzi Morza. Komentator w mediach wydarzeń społecznych i religijnych z życia Polski i Kościoła. Inicjator pojednawczych spotkań polityków w siedzibie biskupa w Oliwie, w roku 1990 Lecha Wałęsy i jego oponentów z kręgu opozycji, w 2005 Jarosława Kaczyńskiego i Donalda Tuska.
W 2006 roku otrzymał tytuł Gdańszczanina Roku. W 2006, zgodnie z prawem kanonicznym, po osiągnięciu 75 roku życia, zwrócił do Stolicy Apostolskiej z prośbą o zwolnienie go z urzędu metropolity gdańskiego i ordynariusza archidiecezji gdańskiej. Decyzją papieża pozostał na stanowisku do 17 IV 2008 roku, po czym przeszedł na emeryturę; rezydował w siedzibie biskupów gdańskich w Oliwie. Jego ostatnim publicznym wystąpieniem była msza św. odprawiona 13 III 2016 w kościele św. Jana w Gdańsku w intencji dziękczynno-błagalnej „za życie ks. Józefa Tischnera”, inaugurująca obchody Dni Tischnerowskich.
W 2011 roku odznaczony Orderem Orła Białego. 28 IV 2016 Rada Miasta Gdańska przyznała mu honorowe obywatelstwo Gdańska. Honorowy obywatel miast Wejherowa (2000), Gdyni (2002), Redy (2007), Sopotu (2008). Uhonorowany odznaką „Za Zasługi dla Województwa Pomorskiego” (2008).
Pochowany 6 V 2016 roku w Krypcie Biskupów Gdańskich w kościele Trójcy Świętej w Oliwie. Jego imieniem 30 VI 2016 nazwano tunel pod Martwą Wisłą.
Wraz z sakrą biskupią przyjął herb wyobrażający tarczę dzieloną lewoskośnie: w prawym polu czerwonym złoty krzyż łaciński, w polu lewym zielonym złota kotwica. Za tarczą krzyż procesyjny prawoskośnie i pastorał lewoskośnie, krzywaśnią na zewnątrz. Nad herbem kapelusz kościelny z dwunastoma chwostami na dwóch sznurach, po sześć (jeden nad dwoma, nad trzema) z każdej strony tarczy. Pod tarczą wstęga z dewizą: Credite Evangelio (z pierwszych wersetów Ewangelii św. Marka). W 1992 roku, wraz z podniesieniem diecezji gdańskiej do rangi metropolii i archidiecezji, herb został ozdobiony insygniami arcybiskupimi: za tarczą herbową ustawiony został podwójny krzyż procesyjny. Zrezygnowano z ustawianiem za tarczą pastorału. Liczba chwostów przy kapeluszu kościelnym została powiększona do dwudziestu, po dziesięć (jeden nad dwoma, nad trzema, nad czterema), po każdej stronie tarczy.
