ZERNECKE HEINRICH, burmistrz Gdańska

Wersja z 10:04, 2 sty 2019

Jacob Heinrich Zernecke

Heinrich Zernecke, rycina Matthaeusa Deischa, 1780

HEINRICH ZERNECKE (17 X 1709 Toruń – 30 VII 1775 Wrzeszcz), burmistrz Gdańska. Pochodził z rodziny wywodzącej się z Bergen na Rugii. Jego dziadek przybył do Torunia, gdzie był rajcą. Ojciec, Jacob Heinrich (18 XI 1672 Toruń – 29 X 1741 Gdańsk), w latach 1692–1694 uczeń gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, od 1723 roku był burmistrzem Torunia. W wyniku tzw. tumultu toruńskiego (zamieszki między protestantami a katolikami) z 16 VII 1724 roku został skazany na śmierć (wraz z drugim burmistrzem protestanckim) przez sąd powołany przez króla polskiego Augusta II. Ułaskawiony, 30 XII 1724 roku wyjechał do Gdańska, gdzie mieszkał aż do śmierci. Został pochowany w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP). Jego żoną i matką Heinricha była Konstantia Concordia Stannicke, córka Mathiasa Stannickego z Bergen na Rugii.

Od 1725 roku Heinrich Zernecke był uczniem Gimnazjum Akademickiego. W 1730 studiował na uniwersytecie w Lipsku, w 1731 w Wittenberdze. Do Gdańska powrócił w 1733 roku, w 1736 nabył tzw. wielkie obywatelstwo gdańskie w kwartale Wysokim, którego mistrzem został w 1744 roku. Jednocześnie w latach 1736–1744 był przewodniczącym rady przy kościele i szpitalu Zbawiciela, a 1744–1746 przy kościele NMP. Od 1746 roku był ławnikiem, od 1753 pełnił funkcję conseniora. W 1758 roku został rajcą, w 1762 komisarzem artylerii, a w 1764 z ramienia Rady Miejskiej sędzią. Od 1768 roku był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1769 roku, drugiego w 1768, czwartego w 1770, trzeciego zaś najdłużej, bo przez pięć kolejnych lat: w 1771, 1772, 1773, 1774, 1775 (co było dość wyjątkowe w strukturze gdańskich urzędów burmistrzowskich). W 1770 roku pełnił również obowiązki burgrabiego królewskiego w Gdańsku.

Z racji sprawowanych urzędów wchodził w skład wielu komisji i delegacji. Między innymi w czerwcu 1765 roku był, obok Karla Ludwiga Ehlera i syndyka Gottfrieda Lengnicha, członkiem komisji do przeprowadzenia kontroli wszystkich gdańskich szkół. Efektem tych prac była między innymi negatywna ocena Gimnazjum Akademickiego. Na podstawie tego raportu gdańskie Kolegium Szkolne ustaliło w 1766 roku relacje między szkołami parafialnymi. Najwyższe miejsce przyznano szkołom przy NMP, św. Jana oraz św. Piotra i Pawła. Jako burmistrz był przede wszystkim konfrontowany z zakusami Prus w stosunku do Gdańska, które w swej konsekwencji doprowadziły do I rozbioru Polski.

Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy ożenił się 28 II 1736 roku w kościele NMP z Eleonorą Konstantią (1 IX 1714 – 19 II 1749), córką gdańskiego burmistrza Johanna Wahla. Po raz drugi 7 IV 1750 roku w tym samym kościele z Christie Benigną (15 V 1723 – 6 VII 1762), córką rajcy Valentina Schlieffa. Z obydwu związków małżeńskich pochodziło dziewięcioro dzieci, w tym synowie Johann Heinrich (zm. 1745), Karl Jakob (zm. 1746), późniejszy burmistrz Daniel Andreas, Valentin Heinrich (1754–1834), Jakob Gabriel (1755–1813) i Samuel (zm. 1762) oraz córki Eleonore Konstantia (1738–1805), żona gdańskiego rajcy Johanna Gabriela Schmidta, Adelgunde Henriette (1749–1791), żona gdańskiego ławnika Johanna Rennera, i Dorothea Benigna (1752–1814), żona gdańskiego rajcy Heinricha Gottfrieda Meyera.

Został pochowany w kościele NMP 22 VIII 1775 roku. Jego portret (z charakterystycznym guzem na czole) namalował Jacob Wessel. JZ