FREDER HEINRICH, burmistrz Gdańska
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Freder Heinrich.JPG|thumb|Heinrich Freder, według wzoru Adolfa Boya rytował Franz Allen]] | [[File:Freder Heinrich.JPG|thumb|Heinrich Freder, według wzoru Adolfa Boya rytował Franz Allen]] | ||
'''HEINRICH FREDER''' (13 XII 1604 Gdańsk – 19 VIII 1654 Drezno), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Wywodził się z rodziny rajców koszalińskich, przybyłych do Gdańska około 1530. Był synem sekretarza gdańskiej [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]] Hermanna Fredera i Dorothei, córki Johanna Sacka, [[ŁAWA MIEJSKA | ławnika]] (od 1570) [[STARE MIASTO | Starego Miasta]]. Od marca 1617 uczył się w gdańskim [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickim]], następnie został wysłany do Torunia w celu nauki języka polskiego, po czym studiował prawo na uniwersytetach w Niderlandach, na życzenie ojca przeniósł się na uczelnie w Lipsku (1621) i Tybindze (1624). Studiował z krótką przerwą spowodowaną śmiercią rodziców, po której ciężko dochodził do siebie. <br/><br/> | '''HEINRICH FREDER''' (13 XII 1604 Gdańsk – 19 VIII 1654 Drezno), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Wywodził się z rodziny rajców koszalińskich, przybyłych do Gdańska około 1530. Był synem sekretarza gdańskiej [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]] Hermanna Fredera i Dorothei, córki Johanna Sacka, [[ŁAWA MIEJSKA | ławnika]] (od 1570) [[STARE MIASTO | Starego Miasta]]. Od marca 1617 uczył się w gdańskim [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickim]], następnie został wysłany do Torunia w celu nauki języka polskiego, po czym studiował prawo na uniwersytetach w Niderlandach, na życzenie ojca przeniósł się na uczelnie w Lipsku (1621) i Tybindze (1624). Studiował z krótką przerwą spowodowaną śmiercią rodziców, po której ciężko dochodził do siebie. <br/><br/> | ||
| − | Po powrocie ze studiów w latach 1628–1630 był sekretarzem [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]], w 1631–1634 [[SYNDYK MIEJSKI | syndykiem]] miejskim. Zapewne na zlecenie Rady Miejskiej napisał w 1634 krótką rozprawkę ''Etliche vornehme Beschwerungs-Puncten, worin sich vornehmlich die Städte in Preußen über die Ritterschafft zu beschweren haben'', będącą analizą politycznych i prawnych relacji pomiędzy szlachtą i mieszczaństwem w Prusach Królewskich. 19 XII 1634 witał łacińska mowa przybyłego do Gdańska króla Władysława IV. Także jako syndyk, wraz z burmistrzem [[FERBER CONSTANTIN (II), burmistrz Gdańska | Constantinem Ferberem]] i rajcą [[SCHRÖER JOHANN ERNST, burmistrz Gdańska | Johannem Ernestem Schröerem]], wysłany został 21 XI 1635 na sejm warszawski, w celu odwiedzenia króla polskiego Władysława IV od planów czerpania przez monarchę dodatkowych dochodów z cła morskiego w Gdańsku. Wygłosił tam mowę po łacinie, w której wyłożył oficjalne stanowisko gdańskiej Rady Miejskiej. W 1636 opublikował traktat ''Questiones tres monetales'' poruszający kwestie bicia monety, w 1637 dwa dalsze: ''Informatio de juribus terrarum Prussiae et civittis Gedanensis'' oraz ''Rationes contra telonii maritimi exactioem noviter affectatam'', dotyczące uprawnień polskiego króla w polityce celnej. Był także autorem traktatu | + | Po powrocie ze studiów w latach 1628–1630 był sekretarzem [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]], w 1631–1634 [[SYNDYK MIEJSKI | syndykiem]] miejskim. Zapewne na zlecenie Rady Miejskiej napisał w 1634 krótką rozprawkę ''Etliche vornehme Beschwerungs-Puncten, worin sich vornehmlich die Städte in Preußen über die Ritterschafft zu beschweren haben'', będącą analizą politycznych i prawnych relacji pomiędzy szlachtą i mieszczaństwem w Prusach Królewskich. 19 XII 1634 witał łacińska mowa przybyłego do Gdańska króla Władysława IV. Także jako syndyk, wraz z burmistrzem [[FERBER CONSTANTIN (II), burmistrz Gdańska | Constantinem Ferberem]] i rajcą [[SCHRÖER JOHANN ERNST, burmistrz Gdańska | Johannem Ernestem Schröerem]], wysłany został 21 XI 1635 na sejm warszawski, w celu odwiedzenia króla polskiego Władysława IV od planów czerpania przez monarchę dodatkowych dochodów z cła morskiego w Gdańsku. Wygłosił tam mowę po łacinie, w której wyłożył oficjalne stanowisko gdańskiej Rady Miejskiej. W 1636 opublikował traktat ''Questiones tres monetales'' poruszający kwestie bicia monety, w 1637 dwa dalsze: ''Informatio de juribus terrarum Prussiae et civittis Gedanensis'' oraz ''Rationes contra telonii maritimi exactioem noviter affectatam'', dotyczące uprawnień polskiego króla w polityce celnej. Był także autorem traktatu roztrząsającego problem, czy mąż może bić żonę. <br/><br/> |
Od 1635 był ławnikiem [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]], od 1645 [[RADA MIEJSKA | rajcą]]; w 1646 także [[SĘDZIA | sędzią]]. Od 1647 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza sprawował w 1648 i 1652, drugiego w 1647 i 1651, trzeciego w 1650 i 1654, czwartego w 1649 i 1653. W 1650 i 1654 był [[BURGRABIOWIE | burgrabią]] królewskim w Gdańsku.<br/><br/> | Od 1635 był ławnikiem [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]], od 1645 [[RADA MIEJSKA | rajcą]]; w 1646 także [[SĘDZIA | sędzią]]. Od 1647 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza sprawował w 1648 i 1652, drugiego w 1647 i 1651, trzeciego w 1650 i 1654, czwartego w 1649 i 1653. W 1650 i 1654 był [[BURGRABIOWIE | burgrabią]] królewskim w Gdańsku.<br/><br/> | ||
Aktywnie uprawiał działalność handlową, inwestując kapitały w handel morski. Interesował się i zajmował sprawami monetarnymi, wypowiadając się przeciwko tzw. redukcji, czyli zmniejszaniu zawartości kruszców szlachetnych w pieniądzu, zwłaszcza w kontekście utrudnień w rozliczaniu obrotów handlowych. Sprawował mecenat nad sztuką [[LUTERANIE | luterańską]] w Gdańsku, m.in. współfinansując (razem z burmistrzami [[PAHL NICOLAUS, burmistrz Gdańska | Nicolausem Pahlem]], Constantinem Ferberem, oraz [[LINDE ADRIAN von der, I, burmistrz Gdańska | Adrianem von der Lindem]]) zamówienia na obrazy przeznaczone dla [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], złożone w 1648 w gdańskim cechu malarzy. Wspierał szpitale i bibliotekę Gimnazjum Akademickiego, zapisując na ich rzecz legaty w swoim sporządzonym już w 1641 testamencie. Fundował także stypendia dla zdolnej gdańskiej młodzieży, wysyłanej na zagraniczne studia w celu zdobycia wykształcenia przydatnego później w działalności publicznej dla dobra miasta. <br/><br/> | Aktywnie uprawiał działalność handlową, inwestując kapitały w handel morski. Interesował się i zajmował sprawami monetarnymi, wypowiadając się przeciwko tzw. redukcji, czyli zmniejszaniu zawartości kruszców szlachetnych w pieniądzu, zwłaszcza w kontekście utrudnień w rozliczaniu obrotów handlowych. Sprawował mecenat nad sztuką [[LUTERANIE | luterańską]] w Gdańsku, m.in. współfinansując (razem z burmistrzami [[PAHL NICOLAUS, burmistrz Gdańska | Nicolausem Pahlem]], Constantinem Ferberem, oraz [[LINDE ADRIAN von der, I, burmistrz Gdańska | Adrianem von der Lindem]]) zamówienia na obrazy przeznaczone dla [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], złożone w 1648 w gdańskim cechu malarzy. Wspierał szpitale i bibliotekę Gimnazjum Akademickiego, zapisując na ich rzecz legaty w swoim sporządzonym już w 1641 testamencie. Fundował także stypendia dla zdolnej gdańskiej młodzieży, wysyłanej na zagraniczne studia w celu zdobycia wykształcenia przydatnego później w działalności publicznej dla dobra miasta. <br/><br/> | ||
Około połowy XVII wieku wszedł w posiadanie kamienicy przy Langgasse 29 (ul. Długa). Był też właścicielem majątku [[WIENIEC | Wieniec]] na obecnej [[WYSPA SOBIESZEWSKA | Wyspie Sobieszewskiej]]. 6 I 1629 ożenił się w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP) z Barbarą z domu Thurau (pochowana 11 IX 1638), córką kupca Heinricha Thurau, po raz drugi w tym samym kościele 6 II 1640 poślubił Reginę (6 V 1619 – 14 VII 1663), córkę Martina Wiedera. Z pierwszej żony miał zamężne córki Barbarę (pochowana 18 I 1696 w kościele NMP w wieku 65 lat), od ślubu w kościele NMP 6 X 1647 żonę Friedricha Henrichsa (utwór z tej okazji opublikował m.in. [[CALOW ABRAHAM, rektor Gimnazjum Akademickiego | Abraham Calow]]) i po raz drugi od 15 VII 1674 zamężną za Ludwika Kemerera, oraz Catherinę (zm. 7 IX 1665 w wielu 30 lat), od 3 II 1653 żonę Samuela Wiedera. Z drugiej żony miał syna [[FREDER CONSTANTIN, burmistrz Gdańska | Constantina]], późniejszego burmistrza i Georga (ur. 1644), studenta na uniwersytetach w Tybindze (1665) i Lejdzie (1667). <br/><br/> | Około połowy XVII wieku wszedł w posiadanie kamienicy przy Langgasse 29 (ul. Długa). Był też właścicielem majątku [[WIENIEC | Wieniec]] na obecnej [[WYSPA SOBIESZEWSKA | Wyspie Sobieszewskiej]]. 6 I 1629 ożenił się w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP) z Barbarą z domu Thurau (pochowana 11 IX 1638), córką kupca Heinricha Thurau, po raz drugi w tym samym kościele 6 II 1640 poślubił Reginę (6 V 1619 – 14 VII 1663), córkę Martina Wiedera. Z pierwszej żony miał zamężne córki Barbarę (pochowana 18 I 1696 w kościele NMP w wieku 65 lat), od ślubu w kościele NMP 6 X 1647 żonę Friedricha Henrichsa (utwór z tej okazji opublikował m.in. [[CALOW ABRAHAM, rektor Gimnazjum Akademickiego | Abraham Calow]]) i po raz drugi od 15 VII 1674 zamężną za Ludwika Kemerera, oraz Catherinę (zm. 7 IX 1665 w wielu 30 lat), od 3 II 1653 żonę Samuela Wiedera. Z drugiej żony miał syna [[FREDER CONSTANTIN, burmistrz Gdańska | Constantina]], późniejszego burmistrza i Georga (ur. 1644), studenta na uniwersytetach w Tybindze (1665) i Lejdzie (1667). <br/><br/> | ||
Zmarł w Dreźnie, w drodze powrotnej z Karlsbadu do Gdańska, pochowany 7 IX 1654, tak jak obie żony w kościele NMP. Żegnany był m.in. wierszem żałobnym rektora [[SZKOŁA MARIACKA | szkoły mariackiej]] Jakoba Zetzkiusa. {{author: DK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | Zmarł w Dreźnie, w drodze powrotnej z Karlsbadu do Gdańska, pochowany 7 IX 1654, tak jak obie żony w kościele NMP. Żegnany był m.in. wierszem żałobnym rektora [[SZKOŁA MARIACKA | szkoły mariackiej]] Jakoba Zetzkiusa. {{author: DK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 13:52, 6 sie 2023
HEINRICH FREDER (13 XII 1604 Gdańsk – 19 VIII 1654 Drezno), burmistrz Gdańska. Wywodził się z rodziny rajców koszalińskich, przybyłych do Gdańska około 1530. Był synem sekretarza gdańskiej Rady Miejskiej Hermanna Fredera i Dorothei, córki Johanna Sacka, ławnika (od 1570) Starego Miasta. Od marca 1617 uczył się w gdańskim Gimnazjum Akademickim, następnie został wysłany do Torunia w celu nauki języka polskiego, po czym studiował prawo na uniwersytetach w Niderlandach, na życzenie ojca przeniósł się na uczelnie w Lipsku (1621) i Tybindze (1624). Studiował z krótką przerwą spowodowaną śmiercią rodziców, po której ciężko dochodził do siebie.
Po powrocie ze studiów w latach 1628–1630 był sekretarzem Rady Miejskiej, w 1631–1634 syndykiem miejskim. Zapewne na zlecenie Rady Miejskiej napisał w 1634 krótką rozprawkę Etliche vornehme Beschwerungs-Puncten, worin sich vornehmlich die Städte in Preußen über die Ritterschafft zu beschweren haben, będącą analizą politycznych i prawnych relacji pomiędzy szlachtą i mieszczaństwem w Prusach Królewskich. 19 XII 1634 witał łacińska mowa przybyłego do Gdańska króla Władysława IV. Także jako syndyk, wraz z burmistrzem Constantinem Ferberem i rajcą Johannem Ernestem Schröerem, wysłany został 21 XI 1635 na sejm warszawski, w celu odwiedzenia króla polskiego Władysława IV od planów czerpania przez monarchę dodatkowych dochodów z cła morskiego w Gdańsku. Wygłosił tam mowę po łacinie, w której wyłożył oficjalne stanowisko gdańskiej Rady Miejskiej. W 1636 opublikował traktat Questiones tres monetales poruszający kwestie bicia monety, w 1637 dwa dalsze: Informatio de juribus terrarum Prussiae et civittis Gedanensis oraz Rationes contra telonii maritimi exactioem noviter affectatam, dotyczące uprawnień polskiego króla w polityce celnej. Był także autorem traktatu roztrząsającego problem, czy mąż może bić żonę.
Od 1635 był ławnikiem Głównego Miasta, od 1645 rajcą; w 1646 także sędzią. Od 1647 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza sprawował w 1648 i 1652, drugiego w 1647 i 1651, trzeciego w 1650 i 1654, czwartego w 1649 i 1653. W 1650 i 1654 był burgrabią królewskim w Gdańsku.
Aktywnie uprawiał działalność handlową, inwestując kapitały w handel morski. Interesował się i zajmował sprawami monetarnymi, wypowiadając się przeciwko tzw. redukcji, czyli zmniejszaniu zawartości kruszców szlachetnych w pieniądzu, zwłaszcza w kontekście utrudnień w rozliczaniu obrotów handlowych. Sprawował mecenat nad sztuką luterańską w Gdańsku, m.in. współfinansując (razem z burmistrzami Nicolausem Pahlem, Constantinem Ferberem, oraz Adrianem von der Lindem) zamówienia na obrazy przeznaczone dla kościoła św. Trójcy, złożone w 1648 w gdańskim cechu malarzy. Wspierał szpitale i bibliotekę Gimnazjum Akademickiego, zapisując na ich rzecz legaty w swoim sporządzonym już w 1641 testamencie. Fundował także stypendia dla zdolnej gdańskiej młodzieży, wysyłanej na zagraniczne studia w celu zdobycia wykształcenia przydatnego później w działalności publicznej dla dobra miasta.
Około połowy XVII wieku wszedł w posiadanie kamienicy przy Langgasse 29 (ul. Długa). Był też właścicielem majątku Wieniec na obecnej Wyspie Sobieszewskiej. 6 I 1629 ożenił się w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) z Barbarą z domu Thurau (pochowana 11 IX 1638), córką kupca Heinricha Thurau, po raz drugi w tym samym kościele 6 II 1640 poślubił Reginę (6 V 1619 – 14 VII 1663), córkę Martina Wiedera. Z pierwszej żony miał zamężne córki Barbarę (pochowana 18 I 1696 w kościele NMP w wieku 65 lat), od ślubu w kościele NMP 6 X 1647 żonę Friedricha Henrichsa (utwór z tej okazji opublikował m.in. Abraham Calow) i po raz drugi od 15 VII 1674 zamężną za Ludwika Kemerera, oraz Catherinę (zm. 7 IX 1665 w wielu 30 lat), od 3 II 1653 żonę Samuela Wiedera. Z drugiej żony miał syna Constantina, późniejszego burmistrza i Georga (ur. 1644), studenta na uniwersytetach w Tybindze (1665) i Lejdzie (1667).
Zmarł w Dreźnie, w drodze powrotnej z Karlsbadu do Gdańska, pochowany 7 IX 1654, tak jak obie żony w kościele NMP. Żegnany był m.in. wierszem żałobnym rektora szkoły mariackiej Jakoba Zetzkiusa.
