WIELOCH ROMAN, docent Politechniki Gdańskiej

Wersja z 07:57, 3 sie 2023

ROMAN WIELOCH (3 VII 1910 Gdańsk – 2 VI 1995 Sopot), inżynier budownictwa, konserwator, docent Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Władysława Wielocha (28 VI 1874 Wierzenica koło Swarzędza – 21 IX 1955 Sopot), działacza gdańskiej Polonii, członka Towarzystwa Ludowego „Jedność” i Chóru Śpiewaczego „Lutnia” i Marianny z domu Górskiej (30 XII 1875 Wałycz pod Wąbrzeźnem – 8 II 1961 Sopot). Brat Antoniego Wielocha i Kornelii Eleonory (ur. 21 II 1905 Gdańsk). W 1931 ukończył gdańskie Gimnazjum Polskie, rozpoczął studia na Wydziale Architektury Technische Hochschule Danzig, dwa lata później kontynuował je na Wydziale Budownictwa Lądowego, gdzie w 1937 uzyskał dyplom. Członek Bratniej Pomocy, polskiego Klubu Sportowego Gedania, chóru „Moniuszko”, udzielał się w Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku i polskim harcerstwie. Nie znajdując po studiach pracy w Gdańsku, początkowo pracował w porcie gdyńskim, w 1939 przeniósł się do Stalowej Woli, gdzie miał kierować budową nowego szpitala.

W czasie II wojny światowej członek Armii Krajowej, aresztowany w 1942, przebywał w więzieniu na Montelupich w Krakowie. Zwolniony, powrócił do Stalowej Woli. W Gdańsku ponownie od sierpnia 1945, organizował Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane, pracujące przy odbudowie Gdańska i portu w Gdyni. Specjalizował się w wykorzystaniu betonu sprężonego w budownictwie. Od 1950 pracował w Katedrze i Zakładzie Żelbetownictwa Wydziału Budownictwa PG. Od 1962 doktor nauk technicznych, od 1968 docent, dyrektor Instytutu Technologii i Materiałów Budowlanych PG.

Jego działalność naukową cechowało ścisłe powiązanie z projektową i wykonawczą praktyką inżynierską. Obok konstrukcji prefabrykowanych i sprę­żonych w technologii betonów jamistych poważne miejsce zajmowały w tej działalności zagadnienia konstrukcyjno-budowlane związane z od­budową i ratowaniem zabytków Gdańska i województwa gdańskiego. Autor i konsultant z ramienia Wy­działu Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Na­rodowej. Opracował projekt techniczno-kon­strukcyjny odbudowy Ratusza Głównego Miasta ze wzmocnieniem uszkodzonej w 1945 pożarem jego wieży i projekt rekonstrukcji sklepień Dworu Artusa. Wykonał ekspertyzy i orzeczenia techniczne przy odbudowie Baszty Narożnej, Baszty Browarnej, kamienic przy ul. Straganiarskiej (nr 24, 25, 26, 27 i 29), ul. Tkackiej (nr 1, 2, 3, 4, 5, 6), ul. Długiej (nr 46), także przy ul. Piwnej i ul. Kramarskiej. Po 1980 konsultant metod zabezpieczenia podwodnych części twierdzy w Wisłoujściu, filarów w Dworze Artusa, w kościele św. Katarzyny i kościele św. Jana. Poza Gdańskiem wykonał ekspertyzy dla wybranych zagadnień zamku w Lidzbarku Warmińskim, w klasztorze w Żarnowcu, w Starogardzie Gdańskim.

Był doradcą do spraw odbudowy kościołów w diecezji gdańskiej, członkiem Komisji Diecezjalnej do spraw Sztuki Sakralnej i Budow­nictwa Kościelnego, odpowiedzialnym za zagadnienia konstrukcji nośnych. Odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi (1972), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979), Medalem Edukacji Narodowej, papieskim Benemerenti (złoty krzyż) za szczególne zasługi dla Kościoła poprzez osobisty wkład w ratowanie po 1945 gdańskich kościołów, Złotą Odznaką Polskiego Związku In­żynierów i Techników Budownictwa (1958), odznakami „Za Zasługi dla Gdańska” (1960), „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1965), odznaką „Rodła”.

Od 1939 żonaty był z Euge­nią z domu Bogolejsza (2 IV 1907 – 14 VII 2006 Sopot), ojciec Wiktora (10 IV 1941 – 15 IX 1995 Sopot) i Romany Orlikowskiej–Wrońskiej (ur. 16 XII 1942 Stalowa Wola), absolwentki I Liceum Ogólnokształcące w Sopocie i Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, od 1975 adwokatki, w latach 1980–1981 prawniczki w Biurze Interwencji przy Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, obrończyni w około 40 sprawach politycznych stanu wojennego, po 1989 działającej w organizowaniu i rejestracji polskiego oddziału Amnesty International, adwokatki przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, reprezentującej (2005) rodziny ofiar katastrofy promu „Jan Heweliusz” (1983), w latach 2011–2015 sędzi Trybunału Stanu, odznaczonej Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).

Pochowany grobie rodzinnym na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. MrGl