NOWAK ZBIGNIEW JAN, dyrektor Biblioteki Gdańskiej PAN

Wersja z 18:01, 15 paź 2022

Zbigniew Nowak

Tablica upamiętniająca Zbigniewa Nowaka w Bibliotece Gdańskiej PAN

ZBIGNIEW JAN NOWAK (23 V 1927 Lwów – 27 VIII 2015 Gdańsk), historyk literatury, bibliolog, edytor. Syn Stanisława, wykładowcy Normalnej Szkoły Fachowej dla Szeregowych Policji Państwowej w Mostach Wielkich (powiat Żółkiew), gdzie mieszkał z rodziną w latach 1930–1940. W okresie 1940–1946 przebywał na zesłaniu w Kazachstanie. Po powrocie do Polski mieszkał w Krzeszowicach, maturę uzyskał w Liceum Bibliotekarsko-Księgarskim w Krakowie. Ukończył studia polonistyczne I stopnia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i II stopnia z magisterium na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 1966 doktor, od 1977 doktor habilitowany, od 26 X 1990 profesor tytularny. W latach 1954–1997 pracownik w Bibliotece Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk, 1981–1997 tamże dyrektor, od 1975 zatrudniony także w Zakładzie Nauki o Książce Uniwersytetu Gdańskiego.

Zajmował się historią literatury polskiej dawnych wieków. Opublikował między innymi: Kontrreformacyjna satyra obyczajowa w Polsce XVII wieku (1968) i Jan Dantyszek, portret renesansowego humanisty (1982). Jako historyk kultury Prus Królewskich należał do zespołu autorskiego Historii Gdańska; wiele prac poświęcił historii książki w Prusach Królewskich, w tym między innymi Początki sztuki drukarskiej na Pomorzu w XV wieku (1976), Po starą księgę sięgam ze wzruszeniem. Szkice z dziejów i kultury książki w Prusach Królewskich od XV do XVIII wieku (2008). Wśród jego przedsięwzięć edytorskich znalazły się: Pieśni Jana Dantyszka (1973, 1987), poemat Tomasza Bielawskiego Myśliwiec (1980, 1985) i Kronika mistrzów pruskich (1989). Za pracę Od Augustowa do Mostów Wielkich. Szkice z dziejów kresowego miasteczka 1549–1945 otrzymał godność honorowego obywatela Mostów Wielkich; dyplom odebrał od Konsula Generalnego Ukrainy w Gdańsku 29 VIII 2008 w Dworze Artusa.

W Gdańskim Towarzystwie Naukowym był w latach 1973–1975 pierwszym, w 1975–1983 drugim, w 1983–1985 ponownie pierwszym, w 1985–1991 ponownie drugim zastępcą sekretarza generalnego, w 1999–2004 przewodniczący Sądu Honorowego, przewodniczącym Międzywydziałowego Komitetu Wydawniczego i zastępcą przewodniczącego Wydziału I, ponadto pełnił funkcje zastępcy redaktora „Rocznika Gdańskiego”, redaktora Słownika biograficznego Pomorza Nadwiślańskiego i przewodniczącego komitetu redaktorskiego „Libri Gedanenses”. Był przewodniczącym Rady Fundacji Biblioteki Gdańskiej.

Odznaczony między innymi Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1995), Medalem 50-lecia Polskiej Akademii Nauk; odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1972), w 2007 otrzymał Medal Księcia Mściwoja II. W tym samym roku z okazji 80-lecia urodzin został uhonorowany księgą pamiątkową Terrae Leopoliensis filius, terre Gedanensis civis. Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury w 2000 i w 2003 za całokształt pracy twórczej oraz z okazji jubileuszu 75. urodzin.

Żonaty był z Kingą z domu Cieśla (6 VIII 1927 – 4 IX 2020), ojciec Ewy i Jerzego. Pochowany na cmentarzu Łostowickim. EK