HOLSTE(N) PETER, burmistrz Gdańska

Wersja z 15:49, 28 wrz 2022

PETER HOLSTE(N) (zm. 13 IX 1441 Gdańsk), burmistrz Głównego Miasta. Na przełomie XIV i XV wieku Holstenowie zamieszkiwali w Rydze, Gdańsku i Toruniu, gdzie sprawowali wysokie urzędy we władzach miejskich. Ich herb (znany dzięki zachowanej do dziś siedemnastowiecznej rycinie) przedstawiał w polu tarczy dwudzielnej w słup, z lewej strony dzielonej w pas, od czoła wyskakującego psa. Peter był najprawdopodobniej synem Johanna Holstena. Początkowo zajmował się kupiectwem i był armatorem, od momentu rozpoczęcia kariery urzędniczej skoncentrował się na działalności politycznej.

Od 1415 roku pełnił funkcję ławnika Głównego Miasta Gdańska, od 1418 rajcy, w 1426 sędziego. Od 1430 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza sprawował w 1431, 1433, 1436 i 1440 roku, drugiego w 1430 i 1439 (nie można jednoznacznie ustalić zajmowanego urzędu w pozostałych latach).

Jako pełnomocnik miast pruskich w lutym 1421 roku posłował do Danii w celu odzyskania towarów pochodzących z rozbitych w Sundzie gdańskich statków, skonfiskowanych przez Andreassa Nyelssona z Kopenhagi. W kwietniu tego roku wraz z rajcą Heinrichem von Stadenem reprezentował miasta pruskie na lubeckim zjeździe Hanzy. Zgłosił tam propozycję wysłania oficjalnego poselstwa do wielkiego mistrza Michaela Küchmeistera z prośbą o zaprzestanie pobierania cła funtowego w portach pruskich. Sprawa zakończyła się rezygnacją wielkiego mistrza z dalszego obciążania podatkiem w zamian za obietnicę pomocy zbrojnej miast hanzeatyckich dla zakonu krzyżackiego. Wprawdzie trzy lata później cło funtowe zostało ponownie wprowadzone przez wielkiego mistrza Paula von Russdorfa, cofnięto jednak tę decyzję 9 V 1440 roku podczas zjazdu stanów pruskich w Elblągu, gdzie ponownie reprezentował Główne Miasto Gdańsk.

W okresie konfliktu miast hanzeatyckich z władcą Danii, Szwecji i Norwegii Erykiem I w kwestii pobierania cła sundzkiego dwukrotnie reprezentował Gdańsk na zjazdach w Lubece: w 1427 i na początku stycznia 1430 roku. Jako reprezentant stanów pruskich, współgwarantów układu pokojowego nad jeziorem Mełno (1422), wszedł w skład poselstwa wysłanego w 1431 roku przez Paula Russdorfa do króla polskiego Władysława Jagiełły i w imieniu wielkiego mistrza zapewniał o neutralności zakonu wobec jego konfliktu z wielkim księciem litewskim Bolesławem Świdrygiełłą. W tym samym roku jako wysłannik krzyżacki posłował również na dwór króla angielskiego Henryka VI w sprawie zwrotu długu zaciągniętego od miast inflanckich i pruskich. 23 III 1435 przebywał na dworze cesarza Zygmunta Luksemburskiego.

Był jednym z reprezentantów Głównego Miasta Gdańska, którzy 21 II 1440 roku na zjeździe stanów w Elblągu podjęli decyzję o powołaniu konfederacji ziem i miast w celu obrony przed polityką Zakonu i zapewnienia posiadanych przywilejów i praw: Związku Pruskiego, formalnie powstałego 14 marca. Na przełomie października i listopada 1440 roku był przedstawicielem Głównego Miasta na odbywającym się w Gdańsku wielkim zjeździe Związku z władzami zakonu krzyżackiego. Brał także udział w wytyczeniu na nowo granic między posiadłościami biskupa włocławskiego Władysława Oporowskiego na Biskupiej Górce a terenami należącymi do miasta.

W 1430 roku był właścicielem siedemnastu łanów (mórg) łąki położonej w okolicach Oruni, o którą toczył spór z zarządcą szpitala św. Elżbiety w Gdańsku. Zatarg ten zakończył komtur gdański Walter von Kirskorf postanowieniem, że mieszkańcy wsi Zakoniczyn, do których ziemia ta należała wcześniej, mogą wykupić ją od burmistrza za sto dobrych grzywien.

Najprawdopodobniej na rok przed śmiercią (około 1440) zawarł związek małżeński z córką Winanda Ostinghusena, nieżyjącego już rajcy Głównego Miasta. W 1440 jego szwagierka, Katharina Ostinghusen, była zakonnicą w klasztorze cysterek w Żarnowcu. EB