CREMON MARTIN, burmistrz Głównego Miasta Gdańska

Wersja z 13:07, 13 lip 2016

MARTIN CREMON (około 1390 Lubeka? – 9 I 1468 Gdańsk), burmistrz Głównego Miasta Gdańska. Był synem Albrechta Cremona z Lubeki. Wzbogacił się na działalności kupieckiej, której zaprzestał po wejściu do Rady Miejskiej; później prowadził operacje gruntowe i pożyczkowe.

Od 1425 roku był ławnikiem, od 1432 rajcą, w 1438 sędzią, w latach 1442–1456 burmistrzem Głównego Miasta. Urząd pierwszego burmistrza sprawował w 1444, 1447, 1451 i 1454 roku, drugiego burmistrza – w 1443, 1450 i 1456 (po drugich wyborach z tego roku, z 2 października). Odwołany, od 1457 roku był rajcą.

W latach 1440–1453 brał udział w 28 zjazdach stanów pruskich, między innymi w maju 1440 roku uczestniczył w gdańskiej delegacji na zjazd w Elblągu, gdzie osiągnięto sukces w postaci rezygnacji przez Krzyżaków z pobierania cła funtowego. 11 VI 1442 roku został wymieniony przez komtura gdańskiego w gronie gdańskich patrycjuszy, którzy mieli negocjować z angielskimi kupcami.

W okresie przygotowań do zbrojnego powstania Związku Pruskiego, które zapoczątkowało wojnę trzynastoletnią (1454–1466), zajmował ugodową postawę wobec Krzyżaków. Jeszcze 31 XII 1453 roku na spotkaniu z komturem gdańskim Mikołajem Postorem wspólnie z burmistrzem Hermanem Stargartem zapewniał o pokojowych intencjach Rady Głównego Miasta. W pierwszym etapie wojny trzynastoletniej, w latach 1454–1455, do niego były wysyłane listy dowódców gdańskich oddziałów walczących z Krzyżakami. Po buncie Martina Koggego, stojącego we wrześniu 1456 roku na czele gdańskiego pospólstwa niezadowolonego z obciążeń, jakie w wyniku wojny władze miasta cedowały na mieszkańców, w drugich, nadzwyczajnych wyborach z tego roku (2 października) wszedł do nowej Rady Zasiadającej (części rajców aktualnie rządzących) w miejsce znienawidzonego przez pospólstwo Hermana Stargarda, będąc jednym z dziewięciu na 30 członków Rady Ogólnej z poprzedniego wyboru. Jego wejście do Rady Zasiadającej – jako człowieka znanego z ugodowego stanowiska w ważnych sprawach – miało być niewątpliwie jednym z elementów uspokojenia sytuacji w mieście. Jednak wobec ponownego wzrostu napięcia w styczniu 1457 roku i krwawej rozprawy władz miasta zarówno z Martinem Koggem, jak i z jego zwolennikami, do której doszło w lutym, albo został z urzędu burmistrza odwołany w marcowych wyborach (kiedy do władzy powróciła większość rajców odsuniętych w październiku 1456 roku), albo sam z niego zrezygnował. Zasiadał następnie w latach 1457–1462 w Radzie Miejskiej.

Na podstawie testamentu z końca 1467 roku wielkość jego majątku szacuje się na około 3800 grzywien, z czego około 55% spoczywało w skarbcu rodzinnym (klejnoty), 33% stanowiły ubrania, a tylko 13% było dochodem z czynszów (z nieruchomości). We wspomnianym testamencie przekazał pieniądze między innymi na rzecz klasztorów franciszkanów (zob. też kościół i klasztor franciszkanów św. Trójcy), brygidek, klasztoru cystersów w Oliwie, szpitali św. Gertrudy, Bożego Ciała i Wszystkich Bożych Aniołów oraz kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Około 1420 roku ożenił się z bliżej nieznaną Barbarą. BM