ZŁOTNICTWO
Linia 16: | Linia 16: | ||
Po inkorporacji Prus Królewskich do Rzeczypospolitej (1454) Gdańsk stał się głównym eksporterem wyrobów metalowych w głąb kraju. Rozwojowi rzemiosła sprzyjał wzrost zamożności mieszkańców i popyt na wyroby luksusowe. Złotnicy pozostawali w kontaktach ze sferą ludzi najbogatszych i wykształconych. Źródeł inspiracji szukali także w innych krajach. W średniowieczu były to Nadrenia i Westfalia, w XVII wieku Niderlandy, po [[WOJNA TRZYNASTOLETNIA | wojnie trzynastoletniej]] Hamburg i Augsburg (który w XVIII wieku był pośrednikiem w rozpowszechnianiu wzorów francuskich). <br/><br/> | Po inkorporacji Prus Królewskich do Rzeczypospolitej (1454) Gdańsk stał się głównym eksporterem wyrobów metalowych w głąb kraju. Rozwojowi rzemiosła sprzyjał wzrost zamożności mieszkańców i popyt na wyroby luksusowe. Złotnicy pozostawali w kontaktach ze sferą ludzi najbogatszych i wykształconych. Źródeł inspiracji szukali także w innych krajach. W średniowieczu były to Nadrenia i Westfalia, w XVII wieku Niderlandy, po [[WOJNA TRZYNASTOLETNIA | wojnie trzynastoletniej]] Hamburg i Augsburg (który w XVIII wieku był pośrednikiem w rozpowszechnianiu wzorów francuskich). <br/><br/> | ||
Jak liczne musiały być dzieła złotnicze w Gdańsku od połowy XIV wieku do około 1577, dowiadujemy się ze sporządzanych w 1576 spisów inwentaryzacyjnych sreber stopionych w 1577; z uzyskanego kruszcu wybijano monety oblężnicze przeznaczone na żołd dla zaciężnych, broniących gdańszczan przed wojskami króla Stefana Batorego ([[WOJNA GDAŃSKA Z KRÓLEM POLSKIM STEFANEM BATORYM | wojna Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym]]). Przetopiono między innymi wielki krucyfiks i wielką monstrancję (łącznie o masie 16 kg), mniejszy krucyfiks i monstrancję (łącznie 10 kg), figury 12 apostołów, każda o masie przeszło 2 kg, postać Chrystusa Zbawiciela z globem i krzyżem (ponad 4 kg), posąg Marii z Dzieciątkiem (33 kg), hermę św. Barbary i rzeźbę przedstawiającą świętą (8 kg), grupę św. Jerzego walczącego ze smokiem – z wyposażenia [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku (NMP)]], relikwiarz św. Barbary, z którego wyjęto fragment kości, ze srebrnymi postaciami aniołów, różańcem i koroną (37 kg). Podobnie postąpiono z większością sreber należących do kaplic, bractw i innych kościołów. W ratuszach Starego i Głównego Miasta złożono łącznie 2 tony srebra wartości około 21 tysięcy talarów. Po wyjęciu kamieni szlachetnych kruszec przetopiono i wybito z niego talary oblężnicze z wizerunkiem Chrystusa Salvatora Mundi. Gdańszczanom udało się zawrzeć z królem ugodę, złożyli wiernopoddańczą przysięgę, srebro pozostało, ale dzieła sztuki przepadły. Prawdopodobnie nieliczne dzieła z kościołów gdańskich wykonane przed 1577 i po, zachowane in situ (jak np. cyborium późnogotyckie z około 1500), zostały przekazane w 1937 przez gminę luterańską przy kościele NMP do zbiorów ówczesnego [[MUZEUM MIEJSKIE | Muzeum Miejskiego]]. <br/><br/> | Jak liczne musiały być dzieła złotnicze w Gdańsku od połowy XIV wieku do około 1577, dowiadujemy się ze sporządzanych w 1576 spisów inwentaryzacyjnych sreber stopionych w 1577; z uzyskanego kruszcu wybijano monety oblężnicze przeznaczone na żołd dla zaciężnych, broniących gdańszczan przed wojskami króla Stefana Batorego ([[WOJNA GDAŃSKA Z KRÓLEM POLSKIM STEFANEM BATORYM | wojna Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym]]). Przetopiono między innymi wielki krucyfiks i wielką monstrancję (łącznie o masie 16 kg), mniejszy krucyfiks i monstrancję (łącznie 10 kg), figury 12 apostołów, każda o masie przeszło 2 kg, postać Chrystusa Zbawiciela z globem i krzyżem (ponad 4 kg), posąg Marii z Dzieciątkiem (33 kg), hermę św. Barbary i rzeźbę przedstawiającą świętą (8 kg), grupę św. Jerzego walczącego ze smokiem – z wyposażenia [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku (NMP)]], relikwiarz św. Barbary, z którego wyjęto fragment kości, ze srebrnymi postaciami aniołów, różańcem i koroną (37 kg). Podobnie postąpiono z większością sreber należących do kaplic, bractw i innych kościołów. W ratuszach Starego i Głównego Miasta złożono łącznie 2 tony srebra wartości około 21 tysięcy talarów. Po wyjęciu kamieni szlachetnych kruszec przetopiono i wybito z niego talary oblężnicze z wizerunkiem Chrystusa Salvatora Mundi. Gdańszczanom udało się zawrzeć z królem ugodę, złożyli wiernopoddańczą przysięgę, srebro pozostało, ale dzieła sztuki przepadły. Prawdopodobnie nieliczne dzieła z kościołów gdańskich wykonane przed 1577 i po, zachowane in situ (jak np. cyborium późnogotyckie z około 1500), zostały przekazane w 1937 przez gminę luterańską przy kościele NMP do zbiorów ówczesnego [[MUZEUM MIEJSKIE | Muzeum Miejskiego]]. <br/><br/> | ||
− | W XVII i XVIII wieku tworzyli w Gdańsku mistrzowie rodzimi i przybysze z innych rejonów Niemiec, w tym Śląska. Do najbardziej cenionych złotników tego okresu zalicza się gdańską rodzinę Schlaubitzów; tworzyli ją [[SCHLAUBITZ NATHANIEL, złotnik| Nathanael]] i [[SCHLAUBITZ JOHANN GOTTFRIED, złotnik | Johann Gottfried]]. Wiele ich dzieł powstało na zamówienie kościołów w Gdańsku i w Polsce, dworu królewskiego oraz magnaterii. Tu też zaopatrywały się w upominki poselstwa udające się z wizytą do carów rosyjskich. Część z nich można dziś podziwiać w skarbcu kremlowskim i petersburskim Ermitażu. Z innych mistrzów należy wymienić [[RENNEN PETER van den, złotnik | Petera van den Rennena]], twórcy obok innych dzieł relikwiarzy św. Wojciecha dla katedry gnieźnieńskiej i św. Stanisława Biskupa dla katedry wawelskiej. Dla króla Jana Kazimierza pracował działający tu od 1643, przybyły z Niemiec [[MACKENSEN ANDREAS I, złotnik | Andreas Mackensen]], potem na przełomie XVII i XVIII wieku jego syn [[MACKENSEN ANDREAS II, | + | W XVII i XVIII wieku tworzyli w Gdańsku mistrzowie rodzimi i przybysze z innych rejonów Niemiec, w tym Śląska. Do najbardziej cenionych złotników tego okresu zalicza się gdańską rodzinę Schlaubitzów; tworzyli ją [[SCHLAUBITZ NATHANIEL, złotnik| Nathanael]] i [[SCHLAUBITZ JOHANN GOTTFRIED, złotnik | Johann Gottfried]]. Wiele ich dzieł powstało na zamówienie kościołów w Gdańsku i w Polsce, dworu królewskiego oraz magnaterii. Tu też zaopatrywały się w upominki poselstwa udające się z wizytą do carów rosyjskich. Część z nich można dziś podziwiać w skarbcu kremlowskim i petersburskim Ermitażu. Z innych mistrzów należy wymienić [[RENNEN PETER van den, złotnik | Petera van den Rennena]], twórcy obok innych dzieł relikwiarzy św. Wojciecha dla katedry gnieźnieńskiej i św. Stanisława Biskupa dla katedry wawelskiej. Dla króla Jana Kazimierza pracował działający tu od 1643, przybyły z Niemiec [[MACKENSEN ANDREAS I, złotnik | Andreas Mackensen]], potem na przełomie XVII i XVIII wieku jego syn [[MACKENSEN ANDREAS II, złotnik | Andreas II]], działali Paul Decker (1677–1713), [[DIETRICH MICHAEL, złotnik| Michael Dietrich]]. W 2. połowie XVIII wieku dominowały w Gdańsku warsztaty Friedricha Wilhelma Endego (1720–1799), potem jego synów [[ENDE FRIEDRICH WILHELM II, złotnik, jubiler | Friedricha Wilhelma]] i Johanna Carla, Emmanuela Ellerholza (1725–1800), [[SPONHOLTZ FRIEDRICH WILHELM, złotnik | Friedricha Wilhelma Sponholtza]], potem syna Emmanuela (1760–1807), Carla Davida Rathsa (1736–1796), którego warsztat przejął zięć [[STUMPF CARL, złotnik | Carl Stumpf]], założyciel dominującej w Gdańsku do 1939 firmy rodzinnej. <br/><br/> |
Dla kościołów w gdańskich pracowniach powstawały złote, pozłacane i srebrne krucyfiksy, monstrancje, relikwiarze, kielichy i pateny mszalne, nierzadko wysadzane szlachetnymi kamieniami. Wyroby ze srebra często ozdabiano bursztynem. Z prac dla prywatnych odbiorców tworzono – wykonywane podobną techniką – różnego rodzaju puchary, w tym cechowe tzw. wilkomy, kufle do piwa, zastawy stołowe (wazy, talerze, półmiski, cukiernice, kubki, łyżki, łyżeczki), od XVII wieku indywidualne widelce i noże, elementy zegarów i zegarków kieszonkowych, świeczniki, tabakiery i rozmaite bibeloty i gadżety. Przykładem może być wilkom gdańskich żeglarzy morskich z rogu żubra z okuciami z rytowanej złoconej miedzi, datowany na 2. połowę XV wieku, przekazany w 1885 do gdańskiego Kunstgewerbemuseum ([[MUZEUM RZEMIOSŁA ARTYSTYCZNEGO | Muzeum Rzemiosła Artystycznego]]). W Muzeum Narodowym w Gdańsku znajduje się 8 gdańskich barokowych kufli ze złoconego srebra. Ich bogata dekoracja figuralna i ornamentalna wykonana jest w zarzuconej dziś technice trybowania, czyli wykuwania w srebrnej blasze i cyzelowania. Specjalnością gdańskich mistrzów były kompozycje ze scenami z Biblii, epizody z żywotów antycznych bohaterów, sceny inspirowane emblematyką niderlandzką, rzadziej tematy rodzajowe. <br/><br/> | Dla kościołów w gdańskich pracowniach powstawały złote, pozłacane i srebrne krucyfiksy, monstrancje, relikwiarze, kielichy i pateny mszalne, nierzadko wysadzane szlachetnymi kamieniami. Wyroby ze srebra często ozdabiano bursztynem. Z prac dla prywatnych odbiorców tworzono – wykonywane podobną techniką – różnego rodzaju puchary, w tym cechowe tzw. wilkomy, kufle do piwa, zastawy stołowe (wazy, talerze, półmiski, cukiernice, kubki, łyżki, łyżeczki), od XVII wieku indywidualne widelce i noże, elementy zegarów i zegarków kieszonkowych, świeczniki, tabakiery i rozmaite bibeloty i gadżety. Przykładem może być wilkom gdańskich żeglarzy morskich z rogu żubra z okuciami z rytowanej złoconej miedzi, datowany na 2. połowę XV wieku, przekazany w 1885 do gdańskiego Kunstgewerbemuseum ([[MUZEUM RZEMIOSŁA ARTYSTYCZNEGO | Muzeum Rzemiosła Artystycznego]]). W Muzeum Narodowym w Gdańsku znajduje się 8 gdańskich barokowych kufli ze złoconego srebra. Ich bogata dekoracja figuralna i ornamentalna wykonana jest w zarzuconej dziś technice trybowania, czyli wykuwania w srebrnej blasze i cyzelowania. Specjalnością gdańskich mistrzów były kompozycje ze scenami z Biblii, epizody z żywotów antycznych bohaterów, sceny inspirowane emblematyką niderlandzką, rzadziej tematy rodzajowe. <br/><br/> | ||
Dzieła złotnicze opuszczały Gdańsk, szczególnie w końcu XVIII wieku, miasto ubożało, emigrowały niektóre zamożne rodziny. W 1816 roku władze pruskie rozwiązały cech, a złotnicy skupili się w luźnej korporacji zawodowej Gewerk der Juweliere Gold und Silberarbeiter, działali w jedno lub dwuosobowych warsztatach. Nie powstawały wówczas dzieła wybitne, trzon produkcji złotniczej stanowiły niewielkie naczynia korpusowe i sztućce. W 1861 złotnik [[STUMPF CARL MORITZ, złotnik | Carl Moritz Stumpf]] jako pierwszy przekształcił tradycyjny rodzinny warsztat w nowoczesną firmę o charakterze manufaktury. Zakupione przez niego stalowe maszyny do sztancowania pozwoliły na tanią produkcję. Z czasem firma M. Stumpf und Sohn zaczęła nabywać srebrne wyroby dużych południowoniemieckich i bremeńskich firm i sprzedawała je, dodając swój stempel.<br/><br/> | Dzieła złotnicze opuszczały Gdańsk, szczególnie w końcu XVIII wieku, miasto ubożało, emigrowały niektóre zamożne rodziny. W 1816 roku władze pruskie rozwiązały cech, a złotnicy skupili się w luźnej korporacji zawodowej Gewerk der Juweliere Gold und Silberarbeiter, działali w jedno lub dwuosobowych warsztatach. Nie powstawały wówczas dzieła wybitne, trzon produkcji złotniczej stanowiły niewielkie naczynia korpusowe i sztućce. W 1861 złotnik [[STUMPF CARL MORITZ, złotnik | Carl Moritz Stumpf]] jako pierwszy przekształcił tradycyjny rodzinny warsztat w nowoczesną firmę o charakterze manufaktury. Zakupione przez niego stalowe maszyny do sztancowania pozwoliły na tanią produkcję. Z czasem firma M. Stumpf und Sohn zaczęła nabywać srebrne wyroby dużych południowoniemieckich i bremeńskich firm i sprzedawała je, dodając swój stempel.<br/><br/> |
Wersja z 09:46, 31 gru 2022
ZŁOTNICTWO, od średniowiecza rozwijało się w miastach (organizacje cechowe), na dworach królewskich i możnowładczych oraz w dużych ośrodkach religijnych. W Polsce pierwsze informacje o złotnikach miejskich pochodzą z XIII wieku (Kraków, Warszawa, Gdańsk, Elbląg, Lwów, Wrocław), w XV–XVI wieku największymi ośrodkami były: Kraków, Lwów, Gdańsk, Poznań, Toruń i Warszawa. Rozkwit złotnictwa w Polsce nastąpił w XVI i 1. połowie XVII wieku (na przełomie stuleci w Krakowie było około 100 warsztatów złotniczych, w Gdańsku – około 50, we Lwowie – około 40).
W Gdańsku gildia złotnicza istniała od XIV wieku. Nad Strzyżą wybudowano kuźnię srebra, która dała nazwę dzielnicy Srebrzysko, odlewnia srebra będąca w gestii cechu złotników znajdowała się od końca XVI do początku XIX wieku nad Kanałem Raduni w rejonie skrzyżowania z dzisiejszą ul. Hucisko (Silberhütte).
Cechą szczególną gdańskiego złotnictwa są przedstawienia figuralne o wykuwanym reliefie, popularne w XV, XVII i XVIII wieku. Miasto chlubiło się wyrobami o wysokiej próbie i doskonałej jakości, co świadczyło o mistrzowskim opanowaniu rzemiosła złotniczego. Przez wiele stuleci jedyną obowiązującą stale próbą była próba 13; wszystkie wyroby dodatkowo potwierdzano znakiem kontrolnym starszego cechu i herbem miasta. W średniowieczu gdańscy złotnicy pracowali przede wszystkim na potrzeby miejscowe.
Po inkorporacji Prus Królewskich do Rzeczypospolitej (1454) Gdańsk stał się głównym eksporterem wyrobów metalowych w głąb kraju. Rozwojowi rzemiosła sprzyjał wzrost zamożności mieszkańców i popyt na wyroby luksusowe. Złotnicy pozostawali w kontaktach ze sferą ludzi najbogatszych i wykształconych. Źródeł inspiracji szukali także w innych krajach. W średniowieczu były to Nadrenia i Westfalia, w XVII wieku Niderlandy, po wojnie trzynastoletniej Hamburg i Augsburg (który w XVIII wieku był pośrednikiem w rozpowszechnianiu wzorów francuskich).
Jak liczne musiały być dzieła złotnicze w Gdańsku od połowy XIV wieku do około 1577, dowiadujemy się ze sporządzanych w 1576 spisów inwentaryzacyjnych sreber stopionych w 1577; z uzyskanego kruszcu wybijano monety oblężnicze przeznaczone na żołd dla zaciężnych, broniących gdańszczan przed wojskami króla Stefana Batorego ( wojna Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym). Przetopiono między innymi wielki krucyfiks i wielką monstrancję (łącznie o masie 16 kg), mniejszy krucyfiks i monstrancję (łącznie 10 kg), figury 12 apostołów, każda o masie przeszło 2 kg, postać Chrystusa Zbawiciela z globem i krzyżem (ponad 4 kg), posąg Marii z Dzieciątkiem (33 kg), hermę św. Barbary i rzeźbę przedstawiającą świętą (8 kg), grupę św. Jerzego walczącego ze smokiem – z wyposażenia kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku (NMP), relikwiarz św. Barbary, z którego wyjęto fragment kości, ze srebrnymi postaciami aniołów, różańcem i koroną (37 kg). Podobnie postąpiono z większością sreber należących do kaplic, bractw i innych kościołów. W ratuszach Starego i Głównego Miasta złożono łącznie 2 tony srebra wartości około 21 tysięcy talarów. Po wyjęciu kamieni szlachetnych kruszec przetopiono i wybito z niego talary oblężnicze z wizerunkiem Chrystusa Salvatora Mundi. Gdańszczanom udało się zawrzeć z królem ugodę, złożyli wiernopoddańczą przysięgę, srebro pozostało, ale dzieła sztuki przepadły. Prawdopodobnie nieliczne dzieła z kościołów gdańskich wykonane przed 1577 i po, zachowane in situ (jak np. cyborium późnogotyckie z około 1500), zostały przekazane w 1937 przez gminę luterańską przy kościele NMP do zbiorów ówczesnego Muzeum Miejskiego.
W XVII i XVIII wieku tworzyli w Gdańsku mistrzowie rodzimi i przybysze z innych rejonów Niemiec, w tym Śląska. Do najbardziej cenionych złotników tego okresu zalicza się gdańską rodzinę Schlaubitzów; tworzyli ją Nathanael i Johann Gottfried. Wiele ich dzieł powstało na zamówienie kościołów w Gdańsku i w Polsce, dworu królewskiego oraz magnaterii. Tu też zaopatrywały się w upominki poselstwa udające się z wizytą do carów rosyjskich. Część z nich można dziś podziwiać w skarbcu kremlowskim i petersburskim Ermitażu. Z innych mistrzów należy wymienić Petera van den Rennena, twórcy obok innych dzieł relikwiarzy św. Wojciecha dla katedry gnieźnieńskiej i św. Stanisława Biskupa dla katedry wawelskiej. Dla króla Jana Kazimierza pracował działający tu od 1643, przybyły z Niemiec Andreas Mackensen, potem na przełomie XVII i XVIII wieku jego syn Andreas II, działali Paul Decker (1677–1713), Michael Dietrich. W 2. połowie XVIII wieku dominowały w Gdańsku warsztaty Friedricha Wilhelma Endego (1720–1799), potem jego synów Friedricha Wilhelma i Johanna Carla, Emmanuela Ellerholza (1725–1800), Friedricha Wilhelma Sponholtza, potem syna Emmanuela (1760–1807), Carla Davida Rathsa (1736–1796), którego warsztat przejął zięć Carl Stumpf, założyciel dominującej w Gdańsku do 1939 firmy rodzinnej.
Dla kościołów w gdańskich pracowniach powstawały złote, pozłacane i srebrne krucyfiksy, monstrancje, relikwiarze, kielichy i pateny mszalne, nierzadko wysadzane szlachetnymi kamieniami. Wyroby ze srebra często ozdabiano bursztynem. Z prac dla prywatnych odbiorców tworzono – wykonywane podobną techniką – różnego rodzaju puchary, w tym cechowe tzw. wilkomy, kufle do piwa, zastawy stołowe (wazy, talerze, półmiski, cukiernice, kubki, łyżki, łyżeczki), od XVII wieku indywidualne widelce i noże, elementy zegarów i zegarków kieszonkowych, świeczniki, tabakiery i rozmaite bibeloty i gadżety. Przykładem może być wilkom gdańskich żeglarzy morskich z rogu żubra z okuciami z rytowanej złoconej miedzi, datowany na 2. połowę XV wieku, przekazany w 1885 do gdańskiego Kunstgewerbemuseum ( Muzeum Rzemiosła Artystycznego). W Muzeum Narodowym w Gdańsku znajduje się 8 gdańskich barokowych kufli ze złoconego srebra. Ich bogata dekoracja figuralna i ornamentalna wykonana jest w zarzuconej dziś technice trybowania, czyli wykuwania w srebrnej blasze i cyzelowania. Specjalnością gdańskich mistrzów były kompozycje ze scenami z Biblii, epizody z żywotów antycznych bohaterów, sceny inspirowane emblematyką niderlandzką, rzadziej tematy rodzajowe.
Dzieła złotnicze opuszczały Gdańsk, szczególnie w końcu XVIII wieku, miasto ubożało, emigrowały niektóre zamożne rodziny. W 1816 roku władze pruskie rozwiązały cech, a złotnicy skupili się w luźnej korporacji zawodowej Gewerk der Juweliere Gold und Silberarbeiter, działali w jedno lub dwuosobowych warsztatach. Nie powstawały wówczas dzieła wybitne, trzon produkcji złotniczej stanowiły niewielkie naczynia korpusowe i sztućce. W 1861 złotnik Carl Moritz Stumpf jako pierwszy przekształcił tradycyjny rodzinny warsztat w nowoczesną firmę o charakterze manufaktury. Zakupione przez niego stalowe maszyny do sztancowania pozwoliły na tanią produkcję. Z czasem firma M. Stumpf und Sohn zaczęła nabywać srebrne wyroby dużych południowoniemieckich i bremeńskich firm i sprzedawała je, dodając swój stempel.
Podobnie działały mniejsze, ale również cenione XIX-wieczne gdańskie firmy, jak Carl Hermann Danziger czy Robert Adolph Rosalowsky. Gdańscy złotnicy Carl Moritz Stumpf i Johann Carl Roggatz byli autorami dużego srebrnego modelu galery z Dworu Artusa ofiarowanego w 1858 przez władze gdańskie pruskiemu następcy tronu Fryderykowi Wilhelmowi z okazji jego ślubu z księżniczką Wiktorią, córką królowej angielskiej. Dzieło to można podziwiać obecnie w galerii hamburskiego muzeum w Altonie. Dzieła gdańskich złotników, rozproszone po świecie, są ozdobą kolekcji wielu polskich i zagranicznych muzeów, bywają wymieniane w katalogach domów aukcyjnych i kolekcjach europejskiego złotnictwa.
Rok | Imię i nazwisko |
---|---|
1378 | Marcus |
1437 | Erasmus Schufenhauer |
1445 | Claus Eckstede |
1446 | Tidemann Forste |
1457 | Heinrik Voess |
1458 | Hans Kolner |
1462 | Hans Gobelyn |
1463 | Nicolaus Schulte |
1464 | Peter Ellegast |
1465 | Hans Gobelyn |
1466 | Nicolaus Schulte |
1467 | Johannes Platenau |
1468 | Andreas Schulte |
1469 | Matiss Auwstyn |
1470 | Nicolaus Schulte |
1471 | Caspar Tyle |
1472 | Hans Furchheer (Furesheer) |
1473 | Celestinus Kruss |
1474 | Benedict Kretzmer |
1475 | Andres Schulte |
1476 | Leonhard Reberch |
1478 | Nicolaus Schulte |
1479 | Hans Colner |
1480 | Jorge Gerdt |
1481 | Andres Schulte |
1482 | Benedict Kretzmer |
1483 | Hans Colner |
1484 | Hans Bueck |
1485 | Leonhard Reberch |
1486 | Michael Wulff |
1487 | Benedict Kretzmer |
1488 | Hans Bueck |
1489 | Kasper Frolick |
1490 | Hans Drost |
1491 | Hans Colner |
1492 | Benedict Kretzmer |
1493 | Hans Bueck |
1495 | Paul Crowel |
1496 | Hans Colner |
1497 | Steffen Pellinghussen (Pennynghusen) |
1498 | Ambrosius Colner |
1499 | Lorentz Giferitz |
1500 | Lucas Jusskow |
1501 | Heinrich Bornholm |
1502 | Paul Marquart |
1503 | Paul Crowel |
1504 | Jacob Kroger |
1505 | Hans Bueck |
1506 | Lukas Juskow |
1507 | Heinrich Bornholm |
1508 | Bartholomäus Austeyn |
1509 | Paul Marquart |
1510 | Paul Crowel |
1511 | Hans Degener |
1512 | Lucas Juskow |
1513 | Lorenz Buck |
1514 | Marteyn Fogeler |
1515 | Paul Hegener |
1516 | Paul Marquart |
1517 | Hans Brusskorn |
1518 | Hans Jon |
1519 | Hans Degener |
1520 | Jorgen Jon |
1521 | Clawes Molner |
1522 | Hans Myke |
1523 | Hans Brusskorn |
1524 | Blasius Grunow |
1525 | Jorge Colner |
1526–1532 | brak danych |
1533 | Jacob Klatte |
1534 | Borgart Hoppener |
1535 | Blasius Gronau |
1536 | Greger Rölau |
1537 | Tewes Schulze |
1538 | Jorgen Buk |
1539 | Franz Schulte |
1540 | Hieronimus Messner |
1541 | Augustein Syckmann |
1542 | Simon Platyn |
1543 | Jorgen Junter |
1544 | Simon Schulte II |
1545 | Burchkarth Hoppener |
1546 | Gregor Rele |
1547 | Andreas Stechmesser |
1548 | Franz Schulte |
1549 | Hans Mytlynck (Mitlinek) |
1550 | Simon Platyn |
1551 | Hans Becker |
1552 | Jorgen Junter |
1553 | Mathias Rode |
1554 | Simon Schulte |
1555 | Hans Struss |
1556 | Niclis Loff |
1557 | Jorgen Jon |
1558 | Greger Rolau |
1559 | Hans Gronau I |
1560 | Andres Stechmesser |
1561 | Hans Notke (Noethke) |
1562 | Hans Bekker |
1563 | Matthes Runge |
1564 | Hans Gronau I |
1565 | Lorenz Tydeke |
1566 | Hans Gronau I |
1567 | Hans Notke (Noethke) |
1568 | Andreas Welcke |
1569 | Lorenz Tydeke |
1570 | Hans Colner |
1571 | Jacob Harmen |
1572 | Jürgen Gronau |
1573 | Hans Notke (Noethke) |
1574 | Paul Schulz |
1575 | Lorenz Tydeke |
1576 | Peter Schröder |
1577 | Andreas Wilke |
1578 | Hinrich Schulz |
1579 | Hans Manffras |
1580 | Gergen Grunau |
1581 | Peter Schröder |
1582 | Jacob Wilke |
1583 | Jacob Harmen |
1584 | Thomas Schultze |
1585 | Hans Brömmer |
1586 | Heinrich Kessel |
1587 | Andreas Stechmesser |
1588 | Thomas Schultze |
1589 | Gergen Gronau |
1590 | Balczer Nickel |
1591 | Heinrich Schulze |
1592 | Heinrich Kessel |
1593 | Hans Speck |
1594 | Daniel Gronau |
1595 | Thomas Schultze |
1596 | Abraham Rike |
1597 | Jacob Demantz |
1598 | Heinrich Kessel |
1599 | Paul Schwert II |
1600 | Reinhard (Reinholt) von der Rennen |
1601 | Hans Speck |
1602 | Abraham Rike |
1603 | Hieronimus Frobenius |
1604 | Daniel Gronau |
1605 | Reinhard von der Rennen |
1606 | Christian Detloff |
1607 | Bartelmes Preusse |
1608 | Jochim Scharping |
1609 | Hieronimus Frobenius |
1610 | Reinhard von der Rennen |
1611 | Georgen Schmitt |
1612 | Hans Huplis |
1613 | Christian Detloff |
1614 | Lucas Kadau |
1615 | Hieronimus Frobenius |
1616 | Gergen Yesse (Jesse) |
1617 | Jochim Scharpnick |
1618 | Zacharias Dersau |
1619 | Reinhardt von der Rennen |
1620 | Christian Dietloff |
1621 | Georgen Schmitt |
1622 | Daniel Asaricus |
1623 | Joachim Scharpnick |
1624 | Hans Peckberner |
1625 | Hieronimus Frobenius |
1626–1627 | Christian Junge |
1628 | Zacharias Dersau |
1629 | Andreas Stechmesser |
1630 | Hans Jürgen |
1631 | Heinrich Gottschalck |
1632 | Gergen Jesse |
1633 | Gabriel Wulff |
1634 | Greger Ferdinandes |
1635 | Greger Frobenius |
1636 | Heinrich Gottschalck |
1637 | Reinhold Uphagen |
1638 | Georgenn Hoffmann |
1639 | Lucas Schnitter |
1640 | Hans Jürgen |
1641 | Johann Detloff |
1642 | Jacob Hermen |
1643 | Hieronymus Edel |
1644 | Gregor Frobenius |
1645 | Christian Paul |
1646 | Gabriel Wulff |
1647 | Jacob Schmidt |
1648 | Georg Hebenstreit |
1649 | Hans Polman |
1650 | Andreas Mackensen I |
1651 | Daniel Detloff |
1652 | Hieronymus Edel |
1653 | Andreas Schwenke |
1654 | Christian Paul |
1655 | Andreas Schmidt |
1656 | Gregor Frobenius |
1657 | Hans Rode |
1658 | Hans Georg Schmidt |
1659 | Ernst Kadau I |
1660 | Adam Freymann |
1661 | Matthias Pichgel I |
1662 | Andreas Schwenck |
1663 | Andreas Mackensen I |
1664 | Johann Uphagen |
1665 | Hieronymus Edel |
1666 | Henning Probst |
1667 | Matthias Pichgel I |
1668 | Adam Freymann |
1669 | Ernst Kadau I |
1670 | Peter Röde II |
1671 | Hans (Johannes) Polmann (zob. Lukasa Kadaua) |
1672 | Hieronymus Edel |
1673 | Henning Probst |
1674 | Johann Uphagen |
1675 | Peter Röde II |
1676 | Gottfried Schmidt |
1677 | Greger Zobel |
1678 | Johann Uphagen |
1679–1680 | Adam Freymann |
1681 | Ernst Kadau II |
1682 | Jakob Beckhausen |
1683 | Christian Hasse |
1684 | Peter Röde II |
1685 | Jakob Beckhausen |
1686 | Ernst Kadau II |
1687–1688 | Christian Hasse |
1689 | Peter Röde II |
1690 | Benedict Clausen |
1691 | Tobias Schmidt |
1692 | Christian Pichgel I |
1693 | Johann Meinertz |
1694 | Jakob Beckhausen |
1695 | Benedict Clausen |
1696 | Tobias Schmidt |
1697 | Christian Pichgel I |
1698 | Konrad Jakob Keseberg |
1699 | Nathaniel Pressding II |
1700–1701 | Tobias Schmidt |
1702 | Daniel Friedrich Mylius |
1703 | Nathanael Schlaubitz |
1704 | Andreas Schwenck |
1705 | Peter Röde III |
1706 | Tobias Schmidt |
1707 | Benedict Clausen |
1708 | Daniel Friedrich Mylius |
1709 | Siegfried Örnster |
1710–1711 | Hieronymus Holl II |
1712 | Christoph Wonnecker |
1713 | Matthias Pichgel II |
1714 | Tobias Schmidt |
1715 | Nathanael Schlaubitz |
1716 | Siegfried Örnster |
1717 | Lorenz Dietrich |
1718 | Hieronymus Holl II |
1719 | Michael Dietrich |
1720 | Christoph Wonnecker |
1721 | Matthias Pichgel II |
1722 | Siegfried Örnster |
1723 | Nathanael Schlaubitz |
1724 | Lorenz Dietrich |
1725 | Constantin Hein |
1726 | Michael Dietrich |
1727 | Johann Jöde |
1728 | Siegfried Örnster |
1729 | Beniamin Berendt I |
1730 | Lorenz Dietrich |
1731 | Constantin Hein |
1732 | Michael Dietrich |
1733 | Johann Jöde |
1734 | Beniamin Berendt I |
1735 | Johann Christian Holl I |
1736 | Beniamin Ephraim Schmidt |
1737 | Constantin Hein |
1738 | Lorenz Dietrich |
1739 | Gottfried Wendt (zm. 22 stycznia) Lorenz Dietrich (od II kwartału) |
1740 | Constantin Quartier |
1741 | Michael Dietrich |
1742 | Johann Christoph Wonnecker |
1743 | Beniamin Berendt I |
1744 | Lorenz Dietrich |
1745 | Jakob Haase |
1746 | Johann Christoph Wonnecker |
1747 | Beniamin Berendt I |
1748 | Wilhelm Raths |
1749 | Jakob Haase |
1750 | Beniamin Döbler |
1751 | Johann Goffried Schlaubitz |
1752 | Christoph Türck |
1753 | Beniamin Berendt I |
1754 | Johann Christoph Wonnecker |
1755 | Johann Constantin Lange |
1756 | Wilhelm Rahts |
1757 | Michael Schleich |
1758 | Christoph Türck |
1759 | Jakob Haase |
1760 | Johann Carl Dietrich |
1761 | Johann Constantin Lange |
1762 | Wilhelm Raths |
1763 | Christian von Hausen |
1764 | Christoph Türck |
1765 | Michael Schleich |
1766 | Wilhelm Raths |
1767 | Christian von Hausen |
1768 | Johann Adam Lange |
1769 | Michael Schleich |
1770 | Friedrich Wilhelm Ende |
1771 | Johann Lehnert |
1772 | Johann Adam Lange |
1773 | Christoph Hecker |
1774 | Friedrich Wilhelm Ende |
1775 | Johann Lehnert |
1776 | Johann Adam Lange |
1777 | Christoph Hecker |
1778 | Joachim Christian Franck |
1779 | Johann Lehnert |
1780 | Gottlieb Deinlein |
1781 | Emmanuel Ellerholtz |
1782 | Joachim Christian Franck |
1783 | Friedrich Wilhelm Sponholtz |
1784 | Gottlieb Deinlein (zmarł) Joachim Christian Franck |
1785 | Emmanuel Ellerholtz |
1786 | Johann Adam Lange |
1787 | Friedrich Wilhelm Sponholtz |
1788 | Joachim Christian Franck |
1789 | Carl Ludwig Berendt |
1790 | Johann Adam Lange |
1791 | Emmanuel Ellerholtz |
1792 | Johann Gottlieb Fischer |
1793 | Carl Ludwig Berendt |
Wykaz według: E. von Czihak, Die Edelschmiedekunst frühere Zeiten in Preussen, Zweiter Teil: Westpreussen, Leipzig 1908, s. 91-94 <br/ |
Rok | Imię i nazwisko |
---|---|
1794 | Joachim Christian Franck |
1795 | Emmanuel Ellerholz |
1796 | Johann Gottlieb Fischer |
1797 | Carl Ludwig Berendt |
1798 | Joachim Christian Franck |
1799 | Johann Gottlieb Stegemann |
1800 | Johann Gottlieb Fischer |
1801 | Johann Carl Hecker |
1802 | Joachim Christian Franck |
1803 | Johann Gottlieb Stegemann |
1804 | Johann Gottlieb Fischer |
1805 | Johann Carl Hecker |
1806 | Frierdich Wilhelm Ende |
1807 | Emmanuel Ellerholtz |
1808 | Johann Gottlieb Fischer |
1809 | Johann Friedrich Kretschmer |
1810 | Frierdich Wilhelm Ende |
1811 | Christian Wandel |
1812 | Johann Gottlieb Ulrich |
1813 | Johann Friedrich Kretschmer |
1814 | Carl Stumpf |
1815 | Christian Wandel |
1816 | Johann Gottlieb Ulrich |
1817 | Johann Friedrich Kretschmer |
1818–1819 | Carl Stumpf |
1820 | Johann Gottlieb Ulrich |
1821–1828 | Carl Beniamin Schultz |
1829–1833 | Johann Jacob Raths |
1834–1835 | Gottlieb Ephraim Wulsten |
1836 | Johann Jacob Raths |
1837–1839 | Gottlieb Ephraim Wulsten |
1840 | Carl Moritz Stumpf |
1841–1844 | Carl August Winkelmann |
1845 | Carl Moritz Stumpf |
1846–1849 | Carl August Winkelmann |
1850–1851 | Carl Moritz Stumpf |
1852 | Carl Heinrich Momber |
1853–1855 | Adolph Golchert |
1856–1861 | Ferdinand Robert Raths |
1862 | Theodor Hermann Meyer |
1863–1867 | Robert Adolph Rosalowsky |
1867–1874 | Edwin Lubatz |
1874–1879 | Carl Friedrich Sohr |
1880–1883 | Johann Wilhelm Gustav Heberlein |
1883–1896 | brak danych |
1897–1901 | Robert Adolph Rosalowsky |
1902–1905 | Gustav Hermann Seeger |
1906 | Paul Fliege |
1907–1912 | Erich Albert Moritz Stumpf |
1913 | brak danych |
1914–1921 | dr Johannes Kniewel |
1922–1927 | Paul Fliege |
1928 | Leo Nietzner |
1929 | Paul Fliege |
1930–1935 | Hugo Frosien |
1935–1938* | Bruno Witt |
1939* | Erich Albert Moritz Stumpf |
1940–1942** | Karl Heinz Stumpf |
1943–1945 | brak danych |
* Wspólny cech złotników i zegarmistrzów Wolnego Miasta (Goldschmied und Uhrenmacher Innung) ⃰ ⃰ Cech złotników i wytwórców wyrobów ze srebra (Gold und Silberschnitte Innung) Wykaz według: E. von Czihak, Die Edelschmiedekunst frühere Zeiten in Preussen, Zweiter Teil: Westpreussen, Leipzig 1908, s. 91-94 <br/ |