LATOSZEK MAREK, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku

Aktualna wersja na dzień 21:01, 14 sty 2023

Marek Latoszek

MAREK LATOSZEK (25 IV 1936 Warszawa – 13 II 2015 Gdańsk), socjolog, regionalista, profesor Akademii Medycznej w Gdański (AMG) i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, badacz ruchu społecznego Solidarność. Syn Stefana, kapitana Wojska Polskiego, straconego na Ukrainie w 1940 (nr 1778 42-172 Listy katyńskiej), i Marii, romanistki. Po powstaniu warszawskim (1944) mieszkał w Kielcach, gdzie ukończył Państwowe Liceum Ogólnokształcące TPD nr 1. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ): w 1961 ukończył studia pedagogiczne, w 1965 studia socjologiczne, od 1972 doktor. W 1987 na podstawie rozprawy Więzi i przejawy integracji w grupach i zbiorowościach społeczeństwa gdańskiego pod koniec lat siedemdziesiątych habilitował się na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Od 1989 na stanowisku docenta AMG. Od 1992 profesor nadzwyczajny AMG (uczelniany), od 1999 profesor nadzwyczajny (tytularny; przewód na UJ), od 2004 profesor zwyczajny, od 2006 na emeryturze.

Pracował w AMG od 1965, od 1978 do 2006 był kierownikiem Zakładu Socjologii Medycyny i Patologii Społecznej AMG. Między innymi wchodził w skład kolegium redakcyjnego „Gazety AMG”, w roku akademickim 1993/1994 był jej redaktorem naczelnym. W latach 1980–1982 kierował Pracownią Socjologii Morskiej Instytutu Filozofii i Socjologii PAN w Gdańsku, która – w ramach szykan za badania nad strajkami – została zamknięta w okresie stanu wojennego. W latach 1989–1991 pracował w Gdańskim Instytucie Teologicznym i także (na pół etatu) w Instytucie Filozofii i Socjologii UG, w 1999–2003 w Wyższej Szkole Dziennikarstwa im. Melchiora Wańkowicza w Gdyni. Założyciel i kierownik Katedry Socjologii w Kaszubsko-Pomorskiej Szkole Wyższej w Wejherowie (2003).

Jego główne zainteresowania badawcze koncentrowały się wokół ruchu społecznego Solidarność, regionalistyki kaszubsko-pomorskiej i gdańskiej. Podejmował także zagadnienia związane między innymi z zastosowaniem metody biograficznej w badaniach nad współczesnością, z metodologią badań socjologicznych, a także z socjologią medycyny. Wyniki badań prezentował między innymi na kongresach European Society of Health and Medical Sociology w Wiedniu (1994), Budapeszcie (1996) i Rennes (1998). W 1972 jako jeden z pierwszych rozpoczął badania nad narkomanią wśród młodzieży. W 1985 zapoczątkował badania nad Kaszubami. Owocem były pierwsze od ponad wieku ustalenia dotyczące liczebności tej grupy regionalno-etnicznej (500.000) oraz praca zbiorowa Kaszubi. Monografia socjologiczna (1990). Ponadto autor, współautor lub redaktor między innymi publikacji: Sierpień ’80 i Wałęsa. Relacje z pamiętników (1981), Metodologiczne problemy zastosowania metody biograficznej do badań nad współczesnością (1987), Więzi i przejawy integracji w grupach i zbiorowościach społeczeństwa gdańskiego pod koniec lat siedemdziesiątych (1987), Sierpień ’80 we wspomnieniach. Relacje z Wybrzeża (1991), Socjologia medycyny w uczelni. Materiały z sesji naukowej (1992), The Kashubian Ethnic Group in the Prologue to Change. Local and Regional Perspectives (w pracy zbiorowej pod redakcją Brunona Synaka: The ethnic identities of European minorities. Theory and case studies, 1995), Pomorze. Zagadnienia etniczno-regionalne (1996), Solidarność. Dwadzieścia lat później (2001), Dziedzictwo Solidarności – dar dla tożsamości Gdańszczan (2003; praca wydana z okazji I Światowego Zjazdu Gdańszczan), a także Solidarność w imieniu narodu i obywateli (2005). Publikował artykuły między innymi w czasopismach „Polish Sociological Review”, „Polish Sociological Bulletin”, „Studia Socjologiczne”, „Przegląd Socjologiczny”, „Kultura i Społeczeństwo”, „Zeszyty Prasoznawcze”. Był członkiem komitetów redakcyjnych „Roczników Socjologii Morskiej” (od 1885), „Promocji Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna” (od 1994), „Gazety AMG” (w 1993 redaktor naczelny).

Od 1980 działał w strukturach Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (NSZZ „Solidarność”). Współpracował między innymi z Ośrodkiem Prac Społeczno-Zawodowych Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”. Członek Komitetu Socjologii Polskiej Akademii Nauk (PAN) (2003–2006), Komitetu Pamiętnikoznawstwa PAN (1987–1989), Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, International Sociological Association (od 1993), European Society of Health and Medical Sociology (od 1993). Wielokrotnie pełnił funkcje przewodniczącego i wiceprzewodniczącego gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. W latach 1991–1993 pierwszy zastępca sekretarza generalnego, w 1993–1995 skarbnik, w 1995–1998 prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, założyciel i przewodniczący Komisji Socjologicznej. Przez dwie kadencje sekretarz Komitetu Etyki w Nauce przy Prezydium PAN (1999–2006). W okresie 1992–1993 wykonywał ekspertyzy na temat aktualnej sytuacji społeczno-politycznej na zamówienie Kancelarii Prezydenta RP Lecha Wałęsy. Członek Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego (członek Zarządu Głównego 1986–1989), członek Zarządu Oddziału Gdańskiego (1990–1992)), członek Instytutu Kaszubskiego.

Laureat między innymi II nagrody w Konkursie im. Stanisława Ossowskiego (1983), przyznanej przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Socjologicznego za pracę Sierpień ’80 we wspomnieniach (pozyskane relacje świadków uznano za unikatowe, rękopisy przechowywane są obecnie w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu), Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza (zob. nagrody miasta Gdańska: kulturalne i naukowe) w kategorii nauk humanistycznych za całokształt badań dotyczących ruchu społecznego Solidarność oraz problematyki regionalizmu i etniczności (2008). Odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi (1988), Medalem Stolema (1991), Medalem 50-lecia AMG (1995), Medalem Tysiąclecia Gdańska (1997), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2001), Medalem 25. Rocznicy Podpisania Porozumień Sierpniowych, przyznanym przez Prezydenta Miasta Gdańska (2005).

Żonaty z Joanną, nauczycielką muzyki. Pochowany 19 II 2015 na Starym Cmentarzu w Kielcach. MZ