LUBBE JACOB, kramarz, kronikarz

Aktualna wersja na dzień 15:50, 3 cze 2023

JACOB LUBBE (około 1430 Lichtenau (Lichnowy) koło Malborka – po 19 II 1502 Gdańsk), kramarz, kronikarz. Syn Jacoba, chłopa z Lichnowych, który w 1420 (w wieku dwudziestu lat) został wysłany przez rodziców w pieszą pielgrzymkę do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela, a następnie, w 1425, prawdopodobnie pielgrzymował do Rzymu (co podaje kronika Martina Grunewega), na pewno zaś z synami Hansem i Jacobem odbył pielgrzymkę do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie. Miał m.in. siostrę Uruslę, pobierająca w młodości nauki u beginek, potrafiącą czytać i pisać.

Jacob junior od 1440 pracował w kramie swego wuja Andreasa Lumppena przy pl. Dominikańskim ( Targ Węglowy). Od 1446 terminował w zawodzie kupca u Heinricha Sanaua, zajmującego się głównie handlem towarami z Antwerpii; prowadził księgę transakcji, a następnie został jego wspólnikiem w interesach. Na początku lat 60. XV wieku nosił się z zamiarem wstąpienia do klasztoru dominikanów, co odradzono mu z uwagi na zbyt dojrzały wiek. W 1465, w okresie ciężkiej choroby, ślubował odbycie pielgrzymki do Kolonii (Köln), do relikwii św. Pantaleona (patron lekarzy) i Akwizgranu (Aachen), dokąd udał się w 1468 (niektóre źródła sugerują, że odbył do tych miejsc jeszcze jedną pielgrzymkę). Krótko mieszkał w Erkelenz pod Kolonią, po czym powrócił do Gdańska.

Od 15 VI 1465 był żonaty z Barbarą (zm. 7 XII 1489), dwukrotną wdową po kramarzach, właścicielką trzech domów przy Krämergasse (ul. Kramarska). 13 VII 1465 został członkiem cechu kramarzy i nabył obywatelstwo Gdańska. Był starszym cechu w latach 1469/1470, 1473/1474, 1478/1479, 1485/1486 i 1491/1492. W 1469 trzymał w zastawie od miasta wieś Siedlce. Z uwagi na sprawowany urząd angażował się w sprawy cechowej kaplicy św. Marii Magdaleny, funkcjonującej do 1480 obok kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP), a po jego rozbudowie jako wewnętrzna kaplica tego kościoła. Kaplicy Wszystkich Świętych, również znajdującej się w kościele NMP, za zgodą żony podarował dom przy Röpergasse (ul. Powroźnicza).

W okresie małżeństwa (1465–1489) prowadził zapiski dotyczące niektórych wydarzeń w Gdańsku (w tym anomalii atmosferycznych, ale z pominięciem okoliczności politycznych), głównie zaś spraw cechu kramarzy (statut cechu, decyzje handlowe i majątkowe Rady Miejskiej) i rodzinno-sąsiedzkich (narodziny, chrzty, zgony, wydatki na pogrzeb), zawierających także przerażający opis strachu przed śmiercią nagłą, bez pojednania się z Bogiem. Tylko sporadycznie przywoływał wydarzenia z miejsc odleglejszych, za każdym razem identyfikując się jako wierny poddany króla polskiego. Zapiski te włączył do swojej kroniki Martin Gruneweg (Ursula, rodzona siostra Lubbego była babką Barbary, żony Martina Rösslera (1490–1565), autora Geschäftsbuchu (Księgi interesów), tych z kolei wnukiem był Gruneweg), a jako osobną kronikę, zatytułowaną Jacob Lubbes Familienchronik (Kronika rodzinna Jacoba Lubbego), wydał w 1870 Theodor Hirsch w ramach wydawnictwa Scriptores rerum Prussicarum (t. IV).

Z żoną Barbarą, z poprzednich małżeństw matką dwojga dzieci zmarłych w dzieciństwie, wychowywał jej najmłodszą córkę Hedwig. Po przedwczesnej śmierci dziewczynki (zmarła po pięciu dniach choroby 21 XI 1474, została pochowana w kościele NMP) małżonkowie adoptowali Ursulę, siostrzenicę Jacoba, późniejszą żonę Paula Haka. To jej w testamencie zapisał swój dom. W tym samym dokumencie z 19 II 1501 zapisał po dziesięć grzywien dla gdańskich klasztorów franciszkanów i dominikanów oraz dla oliwskich cystersów. Takie same kwoty darował kościołom św. Piotra i Pawła, św. Barbary (na odbudowę po pożarze z 1499) i św. Bartłomieja, pięć grzywien zapisał kościołowi św. Katarzyny. Dziesięć grzywien przekazał dla ubogich przy szpitalu św. Gertrudy, a po pięć dla ubogich przy szpitalach św. Elżbiety, św. Ducha, Bożego Ciała, Wszystkich Bożych Aniołów oraz norbertankom z klasztorów w Żukowie i Chełmnie. BŚ