PAWŁOWICZ ZYGMUNT, biskup pomocniczy gdański

Aktualna wersja na dzień 10:36, 22 cze 2024

Zygmunt Pawłowicz (pierwszy z prawej), 2005

Biskup Zygmunt Pawłowicz podczas wmurowania aktu erekcyjnego pod rozbudowę wysypiska śmieci w Szadółkach, 2008

ZYGMUNT PAWŁOWICZ (18 XI 1927 Gdańsk-Wrzeszcz – 18 III 2010 Gdańsk), biskup pomocniczy gdański. Syn Józefa, urzędnika Dyrekcji Kolei Państwowych w Gdańsku i Leokadii z domu Jadzińskiej (której siostra Marta była żoną obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku w 1939 Augustyna Lisa). Ochrzczony przez ks. Bronisława Komorowskiego. Od 1934 do 1939 mieszkał w Nowym Porcie, był ministrantem u ks. Mariana Góreckiego w kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej w tamtejszych byłych koszarach (Neufahrwasser-Kaserne), uczył się w Gimnazjum Polskim. W 1938 był przygotowywany do bierzmowania w kościele Chrystusa Króla przez ks. Franciszka Rogaczewskiego, sakramentu udzielał mu biskup Eduard O’Rourke. W sierpniu 1939 zamieszkał z rodzicami w Chełmży, gdzie po wojnie ukończył Gimnazjum Państwowe i w 1947 Państwowe Liceum Ogólnokształcące. W 1952 ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie, uzyskując 20 września tego roku święcenia kapłańskie, których udzielił mu w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie biskup diecezjalny chełmiński Kazimierz Kowalski.

Od 27 IX 1952 do 28 II 1953 był wikariuszem w kościele Świętej Rodziny na Stogach, po odmowie współpracy z władzami w szeregach tzw. księży patriotów otrzymał administracyjny nakaz opuszczenia Gdańska i strefy nadgranicznej. Po interwencji ks. Jana Cymanowskiego u biskupa chełmińskiego Kazimierza Kowalskiego w okresie 1–21 III 1953 był wikariuszem w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na Chełmie, od 21 marca do 22 maja 1953 wikariuszem w kościele św. Mikołaja w Wielu, od 22 maja do 8 lipca 1953 wikariuszem w kościele Przemienienia Pańskiego w Nowym Dworze Gdańskim. Po cofnięciu nakazu od 8 VII 1953 do 1 IX 1957 był wikariuszem kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP) Gwiazdy Morza w Sopocie, warunkiem było złożenie ślubowania lojalności wobec władz (co dopełnił 7 IX 1953). Od 1 IX 1957 do 30 V 1958 był wikariuszem w kościele Trójcy Świętej w Oliwie, od 15 VIII 1958 do 30 IX 1964 notariuszem Kurii Biskupiej Gdańskiej i jednocześnie od 20 XII 1960 do 15 IV 1961 ponownie wikariuszem w kościele NMP Gwiazdy Morza w Sopocie.

W 1962 ukończył studia z teologii fundamentalnej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, od 1 X 1964 do 1 VII 1966 był administratorem kościoła Serca Jezusowego w Stegnie. Związany następnie z kościołem św. Antoniego w Brzeźnie: w okresie 1 VII 1966 – 15 V 1968 wikariusz, 15 V 1968 – 6 VI 1969 administrator, 6 VI 1969 – 1 IX 1985 proboszcz. Od 14 IX 1973 do 10 VIII 1985 kapelan papieża Pawła VI. Od 30 I 1974 do 1 VI 2006 wykładał teologię fundamentalną i religiologię w diecezjalnym Gdańskim Seminarium Duchownym, w 1975–1984 był cenzorem ksiąg religijnych. Od 1976 doktor teologii (na Akademii Teologii Katolickiej (ATK) w Warszawie), 1976–1985 sędzia prosynodalny, 1976–1980 wizytator nauki religii, 1978–1980 wizytator księży dziekanów, od 1 I 1985 przewodniczący komisji do spraw Sztuki i Budownictwa Sakralnego, od 1985 doktor habilitowany (na ATK).

10 VIII 1985 mianowany przez papieża Jana Pawła II biskupem pomocniczym diecezji gdańskiej, konsekrowany 7 IX 1985 w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku przez kardynała Józefa Glempa, prymasa Polski, w asyście biskupa Tadeusza Gocłowskiego i Mariana Przykuckiego, biskupa diecezjalnego chełmińskiego. Od 25 III 1992 biskup pomocniczy w archidiecezji gdańskiej, urząd pełnił do 24 V 2005 (w 2003 uzyskał zgodę papieża Jana Pawła II na przedłużenie o dwa lata). Był też diecezjalnym wikariuszem generalnym (8 IX 1985 – 1 VI 2005), prepozytem kapituły katedralnej (2 XII 1987 – 8 XI 2005), od 2 III 2001 wiceprzewodniczącym Archidiecezjalnej Rady Duszpasterskiej, od 9 III 1995 do 1 I 2006 przewodniczącym Archidiecezjalnej Rady Katechetycznej, od 20 III 1995 przewodniczącym Archidiecezjalnej Komisji do Spraw Sztuki Sakralnej i Budownictwa Kościelnego oraz członkiem Rady Kapłańskiej i Kolegium Konsultorów. Przewodniczący Komisji Głównej III Synodu Gdańskiego (2001).

Był przewodniczącym Komisji ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi Episkopatu Polski. Od 1990 z ramienia Episkopatu zajmował się problemem sekt w Polsce. Delegowany przez Konferencję Episkopatu Polski i jeden z prelegentów spotkania poświęconego sektom i grupom religijnym w Europie, zorganizowanej przez Radę Konferencji Biskupów Europy (CCEE) w Wiedniu 5–8 III 1998. Autor książek i artykułów z zakresu teologii i religioznawstwa, w tym kilku prac o działalności sekt religijnych (m.in. siedmiokrotnie wznawianej Kościół i sekty, 1992–2003 czy Lefebvre i lefebryści: schizma u schyłku XX wieku, Gdańsk 1998). Od 1 V 2005 na emeryturze. W 2007 laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za zaangażowanie i wkład w dzieło tworzenia gdańskiej kultury. Pochowany 23 III 2010 w krypcie biskupiej w kościele (archikatedrze) Trójcy Świętej.

Wraz z sakrą biskupią przyjął herb wyobrażający w polu złoto-niebieskim rozdzielający je wielki, srebrny krzyż, pośrodku którego widnieje błękitny klejnot. Za tarczą złoty krzyż procesyjny. Nad herbem zielony kapelusz kościelny z dwunastoma chwostami na dwóch sznurach, po sześć (jeden nad dwoma, nad trzema) z każdej strony tarczy. Pod tarczą wstęga z dewizą: In Christo Jesu (W Chrystusie Jezusie). AH JANSZ