ŚWIBNO
(wstawienie ilustracji (e-mail z 19.09.2018)) |
|||
| (Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| + | [[File:1_Świbno.jpg|thumb|Port w Świbnie, 1895]] | ||
| + | [[File:2_Świbno.jpg|thumb|Budowa w Świbnie przeprawy promowej przy pracach nad [[PRZEKOP WISŁY| Przekopem Wisły]], 1895]] | ||
| + | [[File:3_Swibno.jpg|thumb|Przeprawa promowa po wybudowaniu, 10 VIII 1895]] | ||
| + | [[File:4_Świbno.jpg|thumb|Planik promu „Schiewenhorst” („Świbno”), kursującego w 1895 przez [[PRZEKOP WISŁY| Przekop Wisły]]]] | ||
[[File:KOŚCIÓŁ_ŚW._WOJCIECHA_(Świbno).jpeg|thumb|Kościół św. Wojciecha w Świbnie, 2018]] | [[File:KOŚCIÓŁ_ŚW._WOJCIECHA_(Świbno).jpeg|thumb|Kościół św. Wojciecha w Świbnie, 2018]] | ||
| − | '''ŚWIBNO''' (Schiewenhorst), obecnie część | + | '''ŚWIBNO''' (Schiewenhorst), obecnie część dzielnicy Gdańska ([[ADMINISTRACYJNY PODZIAŁ I TERYTORIALNY ROZWÓJ GDAŃSKA | administracyjny podział]]) [[WYSPA SOBIESZEWSKA | Wyspy Sobieszewskiej]], najdalej wysunięta na wschód część miasta (21 km od centrum). W 1969 na wydmie koło Świbna odkryto ślady osady i fragmenty ceramiki z okresu neolitu – kultury amfor kulistych. Od XV wieku wieś należąca do posiadłości Gdańska, w 1614 wymienione jako Schiefe Horst (Skośna Kępa), następnie jako Schiwenhorst. W 1563 wydzierżawiona (z [[PRZEGALINA | Przegaliną]]) Johannowi Kremerowi (22 XII 1518 Gdańsk – 23 I 1564 Gdańsk), ławnikowi (1548), rajcy (od 1552) i burgrabiemu gdańskiemu (1562), następnie rodzinie Brandesów: od 1569 burmistrzowi gdańskiemu [[BRANDES JOHANN, burmistrz Gdańska | Johannowi ((1503–1577)]], burmistrzowi [[BRANDES GERHARD, burmistrz Gdańska | Gerhardowi (1555–1612]], synowi poprzedniego i zięciowi Johanna Kremera, Johannowi (1580–1648), synowi poprzedniego, Johannowi (1620–1672), synowi poprzedniego, Johannowi Gerhardowi (1664–1709), synowi poprzedniego. |
| + | Po Brandesach dzierżawił (i Przebrna) gdańszczanin Franz Gerhard von Tiedemann, od którego w 1780 wykupił je za 49 000 guldenów Gabriel Joachim von Weickhmann (11 XII 1734 Gdańsk – 19 I 1792 Gdańsk), gdański ławnik, rajca i burgrabia. W 1784 w dzierżawie u burmistrza Gdańska [[BENTZMANN JOHANN, burmistrz Gdańska | Johanna Bentzmanna]].<br/><br/> | ||
| + | Od 1793 w granicach Królestwa Prus, według ówczesnego spsiu we wsi istniało 30 gospodarstw, w których mieszkało 130 osób. W latach 1807–1813 w granicach [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1807–1815 | I Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG), następnie ponownie Królestwa Prus. W 1816 wieś zamieszkiwało w 19 domach 146 osób, funkcjonowała karczma, kuźnia, dwie piekarnie, buda kramarza. W 1841 w dzierżawie gdańskiej rodziny [[GIBSONE ALEXANDER III, armator, radny | Gibsonów]]. Od 1878 siedziba nowo utworzonej gminy. W 1885 mieszkało tu 269 ewangelików i 12 katolików; spis z 1886 wykazał 271 mieszkańców w 17 domach, funkcjonowała agencja pocztowa. W początkach XX wieku funkcjonowała tu kaplica [[BAPTYŚCI | baptystów]].<br/><br/> | ||
| + | W 1889 między Świbnem a Mikoszewem (Nickelswalde) rozpoczęto budowę [[PRZEKOP WISŁY | Przekopu Wisły]], otwartego w 1895. We wsi funkcjonował port rybacki. Od końca XIX wieku kąpielisko nadmorskie, przez Przekop z czasem prowadziły trzy linie promowe: linowa (przeciągana ręcznie) dla furmanek, motorowa (czynna także w zimie) dla samochodów i furmanek, od 1905, po połączoniu z Gdańskiem kolejką wąskotorową przez Cedry Małe i Przejazdowo także linia promowa kolejowa do Stegny. Na wale przeciwpowodziowym powstała domów rybackich. Od 1920 w granicach [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II WMG]]; w 1923 liczyło 574 mieszkańców i 161 domłów gospodarczych. W latach 20. XX wieku powstała tu kaplica menonicka. W okresie od marca do maja 1945 z portu rybackiego odpływały na Hel jednostki pływające ze znajdującymi się na Wyspie Sobieszewskiej i Mierzei Wiślanej resztkami wojsk niemieckich i ludnością cywilną (poprzez Hel uciekano morzem w kierunku Niemiec). <br/><br/> | ||
| + | Wyzwolone z 9 na 10 V 1945 otrzymało polską nazwę Śpiewowo i było siedzibą gminy, obecna nazwa oficjalnie obowiązuje od lipca 1947. 7 I 1948 utworzono (przy obecnej ul. Świbnieńskiej 40) na terenie portu rybackiego stację klimatologiczną, zaś 1 XII 1954 powstała hydrologiczna Stacja Ujściowa, prowadząca pomiary hydrologiczne i prace badawcze strefy ujściowej Wisły (szczegóły zob. [[OBSERWACJE METEOROLOGICZNE I STACJE OBSERWACYJNE | obserwacje meteorologiczne i stacje obserwacyjne]]). W tym samym (1954) roku przy Przekopie Wisły utworzono Brzegową Stację Ratowniczą. W latach 1948–1971 ponownie działała linia kolei wąskotorowej z Gdańska, do 1959 z przeprawą promem kolejowym na prawy brzeg Wisły. W 1950 było tu 484 mieszkańców w 88 budynkach. Po zmianie podziału administracyjnego Polski w grudniu 1954 siedziba Gromady, 31 XII 1959 włączonej do sąsiedniej Gromady [[SOBIESZEWO | Sobieszewo]]. Na przełomie 1947 i 1948 kaplicę protestancką poświęcono i przemianowano na katolicką św. Wojciecha, w latach 1988–2000 wybudowano w jej miejscu [[KOŚCIÓŁ ŚW. WOJCIECHA (Świbno) | kościół św. Wojciecha]]. W 1946 powstała szkoła podstawowa ([[SZKOŁA PODSTAWOWA NR 88 | Szkoła Podstawowa nr 88]]). Portem rybackim (z basenem 160 × 90 m) po 1945 zarządzała miejscowa Spółdzielnia Rybołówstwa Morskiego „Wyzwolenie”, prowadząca hodowlę narybku łososia, którym zarybiano pobliskie rejony dolnej Wisły. Znajdowała się tu też Stacja Ratownictwa Brzegowego, ze stacjonującą tu amfibią. W 1969 wybudowano wodociągi, 2009–2010 Świbno zostało skanalizowane i podłączone z całą Wyspą Sobieszewską do gdańskiej [[OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW „WSCHÓD” | Oczyszczalni „Wschód”]].<br/><br/> | ||
| + | Od 1 I 1973 w granicach administracyjnych Gdańska. Przy obecnej ul. Boguckiego działało [[KINA | kino Barkas]]. Funkcje nadmorskiego letniska uległy ograniczeniu po utworzeniu w 1991 [[REZERWATY PRZYRODY | rezerwatów przyrody]] „Mewia Łacha” i „Ptasi Raj”, funkcjonuje drogowa przeprawa promowa przez Przekop Wisły do Mikoszewa (przy zjeździe do promu w 1995 ustawiono [[POMNIK 100-LECIA PRZEKOPU WISŁY | obelisk-pomnik 100-lecia Przekopu Wisły]]). U ujścia Przekopu Wisły do Zatoki Gdańskiej. {{author: ZdK}} [[Category: Encyklopedia]][[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 17:41, 9 wrz 2024
.jpeg)
ŚWIBNO (Schiewenhorst), obecnie część dzielnicy Gdańska ( administracyjny podział) Wyspy Sobieszewskiej, najdalej wysunięta na wschód część miasta (21 km od centrum). W 1969 na wydmie koło Świbna odkryto ślady osady i fragmenty ceramiki z okresu neolitu – kultury amfor kulistych. Od XV wieku wieś należąca do posiadłości Gdańska, w 1614 wymienione jako Schiefe Horst (Skośna Kępa), następnie jako Schiwenhorst. W 1563 wydzierżawiona (z Przegaliną) Johannowi Kremerowi (22 XII 1518 Gdańsk – 23 I 1564 Gdańsk), ławnikowi (1548), rajcy (od 1552) i burgrabiemu gdańskiemu (1562), następnie rodzinie Brandesów: od 1569 burmistrzowi gdańskiemu Johannowi ((1503–1577), burmistrzowi Gerhardowi (1555–1612, synowi poprzedniego i zięciowi Johanna Kremera, Johannowi (1580–1648), synowi poprzedniego, Johannowi (1620–1672), synowi poprzedniego, Johannowi Gerhardowi (1664–1709), synowi poprzedniego.
Po Brandesach dzierżawił (i Przebrna) gdańszczanin Franz Gerhard von Tiedemann, od którego w 1780 wykupił je za 49 000 guldenów Gabriel Joachim von Weickhmann (11 XII 1734 Gdańsk – 19 I 1792 Gdańsk), gdański ławnik, rajca i burgrabia. W 1784 w dzierżawie u burmistrza Gdańska Johanna Bentzmanna.
Od 1793 w granicach Królestwa Prus, według ówczesnego spsiu we wsi istniało 30 gospodarstw, w których mieszkało 130 osób. W latach 1807–1813 w granicach I Wolnego Miasta Gdańska (WMG), następnie ponownie Królestwa Prus. W 1816 wieś zamieszkiwało w 19 domach 146 osób, funkcjonowała karczma, kuźnia, dwie piekarnie, buda kramarza. W 1841 w dzierżawie gdańskiej rodziny Gibsonów. Od 1878 siedziba nowo utworzonej gminy. W 1885 mieszkało tu 269 ewangelików i 12 katolików; spis z 1886 wykazał 271 mieszkańców w 17 domach, funkcjonowała agencja pocztowa. W początkach XX wieku funkcjonowała tu kaplica baptystów.
W 1889 między Świbnem a Mikoszewem (Nickelswalde) rozpoczęto budowę Przekopu Wisły, otwartego w 1895. We wsi funkcjonował port rybacki. Od końca XIX wieku kąpielisko nadmorskie, przez Przekop z czasem prowadziły trzy linie promowe: linowa (przeciągana ręcznie) dla furmanek, motorowa (czynna także w zimie) dla samochodów i furmanek, od 1905, po połączoniu z Gdańskiem kolejką wąskotorową przez Cedry Małe i Przejazdowo także linia promowa kolejowa do Stegny. Na wale przeciwpowodziowym powstała domów rybackich. Od 1920 w granicach II WMG; w 1923 liczyło 574 mieszkańców i 161 domłów gospodarczych. W latach 20. XX wieku powstała tu kaplica menonicka. W okresie od marca do maja 1945 z portu rybackiego odpływały na Hel jednostki pływające ze znajdującymi się na Wyspie Sobieszewskiej i Mierzei Wiślanej resztkami wojsk niemieckich i ludnością cywilną (poprzez Hel uciekano morzem w kierunku Niemiec).
Wyzwolone z 9 na 10 V 1945 otrzymało polską nazwę Śpiewowo i było siedzibą gminy, obecna nazwa oficjalnie obowiązuje od lipca 1947. 7 I 1948 utworzono (przy obecnej ul. Świbnieńskiej 40) na terenie portu rybackiego stację klimatologiczną, zaś 1 XII 1954 powstała hydrologiczna Stacja Ujściowa, prowadząca pomiary hydrologiczne i prace badawcze strefy ujściowej Wisły (szczegóły zob. obserwacje meteorologiczne i stacje obserwacyjne). W tym samym (1954) roku przy Przekopie Wisły utworzono Brzegową Stację Ratowniczą. W latach 1948–1971 ponownie działała linia kolei wąskotorowej z Gdańska, do 1959 z przeprawą promem kolejowym na prawy brzeg Wisły. W 1950 było tu 484 mieszkańców w 88 budynkach. Po zmianie podziału administracyjnego Polski w grudniu 1954 siedziba Gromady, 31 XII 1959 włączonej do sąsiedniej Gromady Sobieszewo. Na przełomie 1947 i 1948 kaplicę protestancką poświęcono i przemianowano na katolicką św. Wojciecha, w latach 1988–2000 wybudowano w jej miejscu kościół św. Wojciecha. W 1946 powstała szkoła podstawowa ( Szkoła Podstawowa nr 88). Portem rybackim (z basenem 160 × 90 m) po 1945 zarządzała miejscowa Spółdzielnia Rybołówstwa Morskiego „Wyzwolenie”, prowadząca hodowlę narybku łososia, którym zarybiano pobliskie rejony dolnej Wisły. Znajdowała się tu też Stacja Ratownictwa Brzegowego, ze stacjonującą tu amfibią. W 1969 wybudowano wodociągi, 2009–2010 Świbno zostało skanalizowane i podłączone z całą Wyspą Sobieszewską do gdańskiej Oczyszczalni „Wschód”.
Od 1 I 1973 w granicach administracyjnych Gdańska. Przy obecnej ul. Boguckiego działało kino Barkas. Funkcje nadmorskiego letniska uległy ograniczeniu po utworzeniu w 1991 rezerwatów przyrody „Mewia Łacha” i „Ptasi Raj”, funkcjonuje drogowa przeprawa promowa przez Przekop Wisły do Mikoszewa (przy zjeździe do promu w 1995 ustawiono obelisk-pomnik 100-lecia Przekopu Wisły). U ujścia Przekopu Wisły do Zatoki Gdańskiej.
