BERTLING CARL FRIEDRICH THEODOR, pastor
| (Nie pokazano 37 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | ''' | + | [[File: C._F._T._Bertling.jpg |thumb| Zaginiony portret Carla Friedricha Theodora Bertlinga (w środku) z kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, zawieszony ponad grobowcem [[BAHR SIMON, kupiec, bankier | Simona Bahra]] i jego żony Judithy, przed 1914]] |
| + | [[File: Carl_Bertling.jpg|thumb|Kościół Najświętszej Marii Panny]] | ||
| + | '''CARL FRIEDRICH THEODOR BERTLING''' (6 XI 1754 Gdańsk – 16 VI 1827 Gdańsk), pastor [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Najświętszej Marii Panny]] (NMP). Syn [[BERTLING ERNST AUGUST, rektor Gimnazjum Akademickiego | Ernsta Augusta Bertlinga]] i Marii Dorothei Sprenger. Ukończył [[SZKOŁA ŚW. JANA | szkołę św. Jana]], 2 IX 1769 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy)[[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], kończył je w 1775 pracą pod kierunkiem profesora [[VERPOORTENN WILHELM PAUL, rektor Gimnazjum Akademickiego | Wilhelma Paula Verpoortenna]]. W latach 1775–1779, otrzymując stypendium [[DIESSELDORF JOHANN GOTTFRIED, burmistrz Gdańska | Johanna Gotffrieda Diesseldorfa]] i w 1776–1778 stypendium, ustanowione w 1683 przez gdańszczankę, Marię Wieder z domu Treschenberg, a zawiadywane przez [[RADA MIEJSKA | Radę Miejską Gdańska]], studiował teologię na uniwersytetach w Lipsku i Getyndze. <br/><br/> | ||
| + | Po powrocie do Gdańska w 1782 diakon i kaznodzieja w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]], następnie kapelan [[DOM DOBROCZYNNOŚCI | Domu Dobroczynności]], od 1795 diakon kościoła NMP, od 1801 jego pastor, senior [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]], ordynariusz Domu Dobroczynności i [[DOM POPRAWY | Domu Poprawy]] (Zuchthaus) na [[ZAMCZYSKO | Zamczysku]]. W 1814 superintendent (duchowny sprawujący na określonym obszarze nadzór nad pastorami, odpowiednik rzymsko-katolickiego biskupa), od 1816 radca pruskiego konsystorza ewangelickiego Prus Zachodnich. Od 1824 doktor teologii (uniwersytet w Greifswaldzie; zob. też [[OCHRONA ZABYTKÓW W XIX I POCZĄTKACH XX WIEKU | ochrona zabytków w XIX i początkach XX wieku]]). W 1814, wraz z [[WEICKHMANN JOACHIM WILHELM, burgrabia gdański | Joachimem Wilhelmem Weickhmannem]] był założycielem gdańskiego [[TOWARZYSTWO BIBLIJNE | Towarzystwa Biblijnego]].<br/><br/> | ||
| + | Autor wydawanych drukiem kazań (m.in. z okazji stulecia Domu Dobroczynności), utworów okolicznościowych (np. przy wyborze na burmistrza Gdańska [[SCHWARTZ GOTTFRIED, burmistrz Gdańska | Gottfrieda Schwartza]] (1776)) oraz mów wygłoszonych podczas uroczystości pogrzebowych (np. wnuka [[ENGELCKE FRIEDRICH GOTTLIEB II, bibliofil, numizmatyk | Friedricha Gottlieba Engelcke]] (po jego synu Johann Benjamin (1722–1770)), Adriana Friedricha Engelcke (1753 – pochowany 15 XII 1774), czy osiadłego w Gdańsku byłego burmistrza Torunia Jochanna Samuela Zernecka (1780)). <br/><br/> | ||
| + | Od 17 VI 1783 był żonaty z Agathą Friederiką (17 VI 1763 Gdańsk – 3 I 1836 Wocławy, Żuławy Gdańskie), córką [[TREUGE NATHANAEL FRIEDRICH, pastor kościoła NMP | Nathanaela Friedricha Treugego]], pastora kościoła NMP. Z licznego potomstwa urodzonego w Gdańsku w dzieciństwie lub w młodym wieku zmarły córki 1/ Carolina Friederika (9 VI 1784 – 11 II 1791), 2/ Johanna Karla (5 VIII 1785 – 11 X 1810) i syn 3/ Julius Theodor (11 IX 1806 – 1827). Córka 4/ Augusta Julianna (27 VI 1788 – 1852) pozostała panną, 5/ Charlotta Augusta Albertina (14 V 1794 – 1 VIII 1884 Gdańsk) była żoną urzędnika pocztowego Ludwiga Witticha (zm. przed 1839). Z synów 6/ Carl Jonathan (4 XI 1794 – 4 VII 1855 Gdańsk) był w 1839 nauczycielem i przysięgłym tłumaczem sądowym języka francuskiego (jego synem był [[BERTLING KARL THEODOR, księgarz, wydawca | Karl Theodor Bertling]]), 7/ Adolph Wilhelm Ferdinand (3 VII 1801 – 6 IX 1864 Gdańsk) prowadził sklep kolonialny w swojej kamienicy przy Fischmarkt 1529 (Targ Rybny 29), 8/ Ernst August Nathanael (30 IV 1797 – 28 VIII 1876 Gdańsk) był pastorem, ojcem [[BERTLING ERNST AUGUST KARL, archidiakon kościoła NMP, bibliotekarz | Ernsta Augusta Carla Bertlinga]]. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:50, 8 lis 2024
CARL FRIEDRICH THEODOR BERTLING (6 XI 1754 Gdańsk – 16 VI 1827 Gdańsk), pastor kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Syn Ernsta Augusta Bertlinga i Marii Dorothei Sprenger. Ukończył szkołę św. Jana, 2 IX 1769 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, kończył je w 1775 pracą pod kierunkiem profesora Wilhelma Paula Verpoortenna. W latach 1775–1779, otrzymując stypendium Johanna Gotffrieda Diesseldorfa i w 1776–1778 stypendium, ustanowione w 1683 przez gdańszczankę, Marię Wieder z domu Treschenberg, a zawiadywane przez Radę Miejską Gdańska, studiował teologię na uniwersytetach w Lipsku i Getyndze.
Po powrocie do Gdańska w 1782 diakon i kaznodzieja w kościele św. Jana, następnie kapelan Domu Dobroczynności, od 1795 diakon kościoła NMP, od 1801 jego pastor, senior Ministerium Duchownego, ordynariusz Domu Dobroczynności i Domu Poprawy (Zuchthaus) na Zamczysku. W 1814 superintendent (duchowny sprawujący na określonym obszarze nadzór nad pastorami, odpowiednik rzymsko-katolickiego biskupa), od 1816 radca pruskiego konsystorza ewangelickiego Prus Zachodnich. Od 1824 doktor teologii (uniwersytet w Greifswaldzie; zob. też ochrona zabytków w XIX i początkach XX wieku). W 1814, wraz z Joachimem Wilhelmem Weickhmannem był założycielem gdańskiego Towarzystwa Biblijnego.
Autor wydawanych drukiem kazań (m.in. z okazji stulecia Domu Dobroczynności), utworów okolicznościowych (np. przy wyborze na burmistrza Gdańska Gottfrieda Schwartza (1776)) oraz mów wygłoszonych podczas uroczystości pogrzebowych (np. wnuka Friedricha Gottlieba Engelcke (po jego synu Johann Benjamin (1722–1770)), Adriana Friedricha Engelcke (1753 – pochowany 15 XII 1774), czy osiadłego w Gdańsku byłego burmistrza Torunia Jochanna Samuela Zernecka (1780)).
Od 17 VI 1783 był żonaty z Agathą Friederiką (17 VI 1763 Gdańsk – 3 I 1836 Wocławy, Żuławy Gdańskie), córką Nathanaela Friedricha Treugego, pastora kościoła NMP. Z licznego potomstwa urodzonego w Gdańsku w dzieciństwie lub w młodym wieku zmarły córki 1/ Carolina Friederika (9 VI 1784 – 11 II 1791), 2/ Johanna Karla (5 VIII 1785 – 11 X 1810) i syn 3/ Julius Theodor (11 IX 1806 – 1827). Córka 4/ Augusta Julianna (27 VI 1788 – 1852) pozostała panną, 5/ Charlotta Augusta Albertina (14 V 1794 – 1 VIII 1884 Gdańsk) była żoną urzędnika pocztowego Ludwiga Witticha (zm. przed 1839). Z synów 6/ Carl Jonathan (4 XI 1794 – 4 VII 1855 Gdańsk) był w 1839 nauczycielem i przysięgłym tłumaczem sądowym języka francuskiego (jego synem był Karl Theodor Bertling), 7/ Adolph Wilhelm Ferdinand (3 VII 1801 – 6 IX 1864 Gdańsk) prowadził sklep kolonialny w swojej kamienicy przy Fischmarkt 1529 (Targ Rybny 29), 8/ Ernst August Nathanael (30 IV 1797 – 28 VIII 1876 Gdańsk) był pastorem, ojcem Ernsta Augusta Carla Bertlinga.
