SYNOWIECKI ADAM, profesor Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
ADAM STANISŁAW SYNOWIECKI (20 V 1929 Warszawa – 7 I 2000 Gdańsk), filozof, profesor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Stanisława (1902–1963 Zagórzany), nauczyciela, i Anny z domu Lehnert (zm. 6 XI 1978 Świdnik, pochowana na Powązkach w Warszawie), absolwentki pedagogiki specjalnej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, stryjecznej wnuczki Josefa Ritter (Kawalera) von Lehnerta (2 I 1841 Mediolan – 29 II 1896 Wiedeń), admirała marynarki wojennej Austro–Węgier, pisarza i podróżnika. Podczas II wojny światowej mieszkał z rodzicami we wsi Zagórzany koło Gorlic, gdzie ojciec od 1939 był kierownikiem szkoły, a matka nauczycielką. W 1947 absolwent Gimnazjum i Liceum w Gorlicach, w 1952 Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) (jako magister filozofii), w 1956 absolwent Wydziału Chemii UJ (jako magister chemii).
W latach 1952–1965 był nauczycielem propedeutyki filozofii, logiki i chemii w Liceum im. Marcina Kromera w Gorlicach. W okresie 1963–1965 pracował w Pracowni Historii Filozofii i Przyrodoznawstwa w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Od 1 X 1965 do 30 IX 1969 zatrudniony w gdańskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP), od lutego 1968 do września 1969 był członkiem Kolegium Dziekańskiego Wydziału Humanistycznego. Od 1968 doktor (Wydział Humanistyczny WSP w Gdańsku), od 1978 doktor habilitowany (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie).
W latach 1969–2000 pracował na PG, od 1970 docent, od 1989 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 1 I 1992 profesor zwyczajny. Od 11 X 1974 do 31 III 1991 był kierownikiem Zakładu Filozofii, od 1 IX 1979 do 31 VIII 1982 wicedyrektorem do spraw naukowych w Międzywydziałowym Instytucie Nauk Społecznych, od 1 IV 1991 do 1 IX 1993 kierownikiem Katedry Filozofii w Instytucie Nauk Humanistycznych i Ekonomicznych na Wydziale Zarządzania i Ekonomii, w latach 1994–1999 kierownikiem Katedry Nauk Filozoficznych na Wydziale Zarządzania i Ekonomii. W latach 1966–1999 należał do Komitetu Redakcyjnego Wydawnictw Politechniki Gdańskiej, od 1993 do śmierci do Komitetu Redakcyjnego „Pisma PG”, w 1993–1999 do Rektorskiej Komisji do spraw Politechniki Otwartej.
Jednocześnie wykładowca Wieczorowego Uniwersytetu Marksizmu-Leninizmu przy PG, m.in. 3 X 1969 wygłosił wykład inaugurujący prace tej filii, od 1978 kierownik zespołu wykładowców filozofii, lektor Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Od 1 II 1974 do 31 I 1975 i w latach 1978–1980 był wykładowcą filozofii na Studium Doktoranckim w Instytucie Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk, od 1 III 1978 do 30 VI 1979 nauczał w gdańskim oddziale Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa. Od 1961 do 13 XII 1981 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, represjonowany za rezygnację: początkowo był zagrożony zwolnieniem z pracy, następnie na dziewięć lat wstrzymano jego awans na profesora nadzwyczajnego. W latach 1987–1999 prowadził zajęcia w Gdańskim Instytucie Teologicznym przy kościele Najświętszego Serca Jezusowego w Gdańsku-Wrzeszczu. W latach 1989–1999 pełnił funkcję przewodniczącego Okręgowego Komitetu Olimpiady Filozoficznej w Gdańsku. Od 15 X 1999 na emeryturze.
Był specjalistą w zakresie filozofii marksistowskiej, Hegla, przyrody, techniki, nauki i ontologii. W 1991 zainicjował jedyne w Gdańsku wykłady z filozofii nauk przyrodniczych. Autor publikacji na temat filozofii nauki, historii filozofii i logiki, w tym monografii Problemy mechanicyzmu w naukach przyrodniczych (1969), Byt i myślenie. U źródeł marksistowskiej ontologii i logiki dialektycznej (1980), Przyrodoznawstwo – dzieło ludzi i cząstka kultury (1998), Przyrodoznawstwo i materializm przyrodniczy w XIX wieku (2000), współautor m.in. skryptu Węzłowe zagadnienia filozofii (1979), przekładów z języka łacińskiego tekstów do „Studiów Gdańskich”.
Członek Związku Nauczycielstwa Polskiego (1953–2000), Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk (PAN) (1975–1986), Rady Naukowej Komitetu Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN (1980–2000), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego (1965–2000, w oddziale gdańskim od stycznia 1971 do grudnia 1976 był członkiem Zarządu, a od stycznia 1977 do stycznia 1992 wiceprzewodniczącym). W latach 1966–1967 był członkiem redakcji „Gdańskich Zeszytów Humanistycznych” (seria „Filozofia”), 1972–1990 Komitetu Redakcyjnego „Studiów Filozoficznych”.
Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1972), Krzyżem Kawalerskim (1978) i Krzyżem Oficerskim (1998) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Za zasługi dla Gdańska” (1975), pośmiertnie medalem „Niepokorni na Politechnice Gdańskiej 1945–1989” (2013). 4 VI 2000 jego imieniem nazwano aulę na Wydziale Zarządzania i Ekonomii PG.
Od 1953 żonaty był z nauczycielką wychowania fizycznego w Liceum Ekonomicznym Jadwigą z domu Grochowską (22 II 1932 Jasło – 16 III 2021 Gdańsk), miał czterech synów: Aleksandra, Andrzeja (ur. 17 III 1955), Mariusza (ur. 10 V 1958) i Piotra (ur. 31 I 1961). Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Łostowickim.
Bibliografia:
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej.
Gapiński Szczepan, Politechnika Gdańska. Uczelnia i ludzie. Absolwenci Politechniki Gdańskiej i ich osiągnięcia, t. 2, Gdańsk 2022, s. 411.
